Metody podające

Metody podające
Ligia Tuszyńska
Metody kształcenia (nauczania i
uczenia się)
Metoda – określony, celowo i systematycznie
stosowany
sposób
kierowania
procesem
nauczania,
zmierzający
do
osiągnięcia
zakładanych celów w zakresie wiadomości,
umiejętności i postaw.
2
Metody podające stawiają na
kreatywność nauczyciela
Wykład – wiedza neutralna, przyjęta
przez naukę
Opis – uplastycznia,
Opowiadanie – zawiera dialog
Pogadanka – pytania kierowane dotyczy
zagadnień znanych słuchaczom
3
Metody (obejmują formy zajęć)
• Podające (opis, opowiadanie, pogadanka,
wykład)
• Eksponujące (drama, pokaz, referat
ucznia)
• Praktyczne (pomiar, ćwiczenia
laboratoryjne)
• Problemowe (gry dydaktyczne, projekty,
burza mózgów)
Formy zajęć akademickich
Forma to charakter i sposób zorganizowania
zajęć, warunki nauczania i uczenia się
np.
Wykład, ćwiczenia, laboratorium, warsztaty,
projekty, konsultacje, praktyki …
5
Wykłady
Konwencjonalne
Niekonwencjonalne*
- Kursowe
- Monograficzne
* konwersatoryjne
* problemowe
Wykład
„Gdyby mówienie było nauczaniem,
wszyscy bylibyśmy tak mądrzy, że aż
trudno byłoby wytrzymać”
R. F. Mager
Wykład konwencjonalny kursowy
• Systemowe podanie zasobu informacji
obejmujących wiedzę przedmiotową.
• Wstęp – podanie zagadnień
• Prezentacja głównej wiedzy przedmiotowej
• Podsumowanie i streszczenie wykładu, wnioski
i uogólnienia
• Pytania i wątpliwości słuchaczy
Wykład?
„Zdarzenie, podczas którego informacje
trafiają z notatek wykładowcy do notatek
studenta nie przechodząc przez głowę
żadnego z nich”
Wykład
Tempo wykładu
• 1 godz. Wykładu = nawet około 12 tys.
Słów = krótka książka
Porównaj tempo przekazywania informacji z
tempem przyswajania
N. Mógłby przeczytać podręcznik w ciągu 10
godzin wykładu = 20 x szybciej niż U. jest
w stanie przyswoić
Dlatego Wykładowco!
•
•
•
•
•
•
•
Powtarzaj najważniejsze punkty!
Nie zanudzaj tych, którzy potrafią słuchać!
Zmieniaj ton głosu!
Rób przerwy!
Podkreślaj kluczowe punkty gestami!
Nie czytaj z kartki!
Kluczowe punkty podkreślaj gestami
pełnymi ekspresji!
Jeśli chcesz obudzić w S. entuzjazm
musisz umieć używać swojego głosu!
• „Doświadczeni nauczyciele – jak wszyscy,
którzy potrafią przemawiać publicznie –
występując przed słuchaczami , zmieniają
ton i nasilenie głosu przynajmniej 3 razy
częściej niż normalnie”
Hipnotyzer potrafi uśpić ludzi za
pomocą monotonii
•
•
•
•
•
Powtarza frazy : rozumiecie, prawda, …
Nie moduluje głosu
Nie nawiązuje kontaktu wzrokowego
Nie używa mowy ciała
Nie wykorzystuje humoru i
zainteresowania drugim człowiekiem
• Nie odwołuje się do ciekawości S.
pokazując paradoksy
• Nie mówi dostatecznie głośno
Ćwiczenie
• Zwróć uwagę jak używają głosu
dziennikarze
• Spróbuj zbadać zasób słów studentów
(Np. nie rozumieją słów: uprzystępnić
wyasygnować, zdefiniować, analizować,
relacja, rzekomy, zestroić, uwierzytelnić,
dedukować, notoryczny, eufemizm,
abrazja, podobizna)
• Skomentuj skuteczność akademickiego
wykładu
Wykład
Poziom koncentracji uwagi w zależności od czasu trwania pogadanki
U
W
A
G
A
Wykład monograficzny
• Przedstawia wybraną problematykę
badawczą, ma pomóc studentom w
znalezieniu tematu i podjęciu pracy
badawczej.
• Np. „Taksonomia roślin naczyniowych”
Tradycyjny model szkoły
N: Gałkiewiczowi stawiam pałkę. Gałkiewicz
zgubić mnie chce! Gałkiewicz chyba nie
zdaje sobie sprawy, co powiedział?
U: Ale ja nie mogę zrozumieć jak zachwyca,
jeśli nie zachwyca.
N: Jak to nie zachwyca Gałkiewicza? jeśli
tysiąc razy tłumaczyłem, że go zachwyca.
U: Ale mnie nie zachwyca!
Tradycyjny model szkoły
N: To prywatna sprawa Gałkiewicza. Jak
widać Gałkiewicz nie jest inteligentny.
Innych zachwyca.
U: Ale słowo honoru, nikogo nie zachwyca.
Jak może zachwycać jeśli nikt nie czyta
oprócz nas, którzy jesteśmy w wieku
szkolnym, i to tylko dlatego, że nas
zmuszają siłą...
N: Ciszej, na Boga! To dlatego, że niewielu
jest ludzi naprawdę kulturalnych
W. Gombrowicz "Ferdydurke"
Tradycyjny model szkoły
1. Przyjęcie przez nauczyciela roli
kierowniczej
2. Wyręczanie studentów w formułowaniu
problemów
3. Wyręczanie w poszukiwaniu sposobów
rozwiązań
4. Ustalony sposób wykonywania czynności
badawczych, mający doprowadzić do
założonego rozwiązania
Opis np.
• Dąb jest wysokim drzewem o grubym pniu i
rozłożystej koronie. Wiosną zanim pojawią się
liście na dębie zakwitają zielone, zwisające
„kotki”. Później rozwijają się liście o
powcinanych brzegach wielkości dłoni. Z
kwiatów powstają początkowo małe zawiązki
owoców, które przekształcają się w zielone
żołędzie posiadające brązowe czapeczki.
21
Opowiadanie
• Przy bramie OB rosną dwa drzewa o grubych
pniach. Co to za drzewa o tak rozłożystej
koronie? Zapytał ojca mały chłopiec. To dęby,
odpowiedział ojciec. Wiosną, zanim pojawią
się liście, na dębie zakwitają zielone, zwisające
„kotki”. Później rozwijają się liście o
powcinanych brzegach wielkości dłoni, mówił
zafascynowany ojciec. Chyba z tych kwiatów
powstaną żołędzie, pomyślał chłopiec i zaczął
zastanawiać się, do czego mogą przydać się
żołędzie? Wiem! Wykrzyknął! Dziki bardzo lubią
22
żołędzie. Dąb to bardzo pożyteczne drzewo.
Pogadanka
• N. Przy bramie OB rosną dwa drzewa o
grubych pniach. Jak myślicie, co to za drzewa
o tak rozłożystej koronie?
• U. To dęby,
• N. Znakomicie!, Jak słusznie powiedział
Michał to są dęby, na których rosną żołędzie.
Wiosną, zanim rozwiną się liście, na dębie
pojawiają się kwiaty, które później
przekształcą się w owoce, czyli w?...
Pogadanka
• U. żołędzie.
• N. Doskonale! żołędzie to owoce dębu....
Czy wiecie jak można je wykorzystać?...
• U. można z nich zrobić ludziki
• U. mogą być pokarmem dla zwierząt…
Wykład - pogadanka
zalety
-
-
-
- Dobra metoda
wyjaśniania
Można dostosować
do możliwości grupy
Może być inspirująca
Umożliwia szybkie
przedstawienie
materiału
Jest bardziej osobista
niż monolog
•
•
•
•
•
•
•
Wady
S. nie musi rozumieć
Brak informacji zwrotnej
N. utrzymuje to samo
tempo dla całej grupy
Mała zdolność
zapamiętywania
N. mówi zbyt szybko
Może być nudny
Nie wymaga aktywności
Ewaluacja zajęć
• To samoocena nauczyciela, samoocena
studentów, ocena studentów przez
nauczyciela, ocena nauczyciela przez
studentów
• Odpowiedzi na pytania co należy zrobić
żeby było lepiej
Lista sprawdzająca
• Jakie bariery w komunikacji napotykasz w
swojej pracy?
• Jakie terminy musisz wyjaśnić?
• Jak często zaglądasz do prac swoich
studentów?
• Czy w Twojej grupie studenci boją się
powiedzieć Ci o swoich trudnościach
Lista sprawdzająca
• Czy pytasz swoich studentów, co ich
zdaniem może sprawiać trudności w
nauce Twojego przedmiotu?
• Czy unikasz pisania na tablicy i
wyjaśniania?
• Czy niektóre zadania są tak proste, że
nawet najsłabsi studenci mogą je wykonać
sami?
Lista sprawdzająca
• Czy duża część ćwiczeń to zadania
otwarte, dające się dostosować do
możliwości studentów?
• Czy często proponujesz prace w grupach?
• Czy chwalisz tych, którzy odnoszą
sukcesy?
• Czy korzystasz z celów nakierowanych na
osiągnięcie mistrzostwa i rozwój?
literatura
• Geoff Petty, Nowoczesne nauczanie,
Praktyczne wskazówki i techniki dla
nauczycieli i wykładowców,
szkoleniowców, Sopot 2010
• Ulrich Schrade, Dydaktyka szkoły wyższej,
OWPW, Warszawa 2010
Zadanie 4
• Przygotuj w 10 – 15 zdaniach tekst
biologiczny w wybranej formie:
- Pogadanki
- Opowiadania
lub
- Opisu
Na początku podaj tytuł