Działalność indywidualna

Działalność indywidualna
2015-06-15 15:54:29
2
Na Litwie działalność indywidualną można prowadzić na dwa sposoby - rejestrując ją lub nabywając świadectwo
działalności gospodarczej, tzw. patent.
Zgodnie z art.2 pkt 7 Ustawy o podatku dochodowym mieszkańców (Gyventojų pajamų mokesčio įstatymas)
działalność indywidualna to prowadzona przez mieszkańca samodzielna działalność, poprzez którą dąży on do
uzyskania dochodów lub innych korzyści ekonomicznych w ciągłym okresie. Od 1 stycznia 2010 r. sprzedaż bądź
dzierżawa nieruchomości nie jest uważana za działalność indywidualną.
Mieszkaniec może prowadzić działalność indywidualną albo rejestrując ją zgodnie z ustalonym trybem
(działalność w oparciu o zaświadczenie), albo nabywając świadectwo działalności gospodarczej (tzw. patent),
płacąc z góry ustalony podatek od przychodów uzyskanych z działalności. Od 2012 r. można dokonać wyboru
płacenia z góry ustalonego podatku od przychodów uzyskanych z działalności tylko w przypadku, jeżeli nie jest
zarejestrowany jako płatnik podatku VAT.
Określone rodzaje działalności gospodarczej mogą prowadzić tylko osoby prawne.
W przypadku niektórych rodzajów działalności gospodarczej, dla prowadzenia których nie jest wymagane
zarejestrowanie osoby prawnej, akty prawne mogą wymagać uzyskanie odpowiedniej licencji, zezwolenia bądź
innego dokumentu uprawniającego do prowadzenia określonego rodzaju działalności.
W przypadku realizacji działalności w oparciu o zaświadczenie, osoba posiadająca zezwolenie na pobyt stały na
Litwie powinna poinformować okręgowy oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej, który swym zakresem
terytorialnym obejmuje miejsce zamieszkania danej osoby, o prowadzonej działalności najpóźniej w dzień jej
rozpoczęcia. W tym celu stały mieszkaniec powinien złożyć wniosek FR 0792 – „Wniosek stałego mieszkańca
Litwy o wpisanie do rejestru płatników podatków”. Jeżeli dane płatnika ulegają zmianie, powinien on w ciągu
pięciu dni roboczych poinformować okręgowy oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej poprzez ponowne
złożenie wniosku FR 0792.
Jeżeli stały mieszkaniec zaprzestaje prowadzić działalność indywidualną, powinien poinformować okręgowy
oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej pięć dni roboczych przed zaprzestaniem działalności poprzez złożenie
wniosku FR 0792. Po zarejestrowaniu stałego mieszkańca w rejestrze płatników podatków, otrzymuje on
zaświadczenie o prowadzeniu indywidualnej działalności FR 0468.
W przypadku osoby nieposiadającej zezwolenia na pobyt stały na Litwie, powinna ona przedstawić okręgowemu
oddziałowi Państwowej Inspekcji Podatkowej wniosek REG 807. Po złożeniu podania w formie dowolnej, taka
osoba otrzymuje zaświadczenie FR 0469 o zarejestrowaniu stałej siedziby.
3
Patenty
Dokładny wykaz rodzajów działalności, które mogą być prowadzone poprzez nabycie tzw. patentów, określa
rozporządzenie rządu nr 1797 z 19.11.2002 „W sprawie zasad wydawania mieszkańcom świadectw działalności
gospodarczej oraz wykazu rodzajów działalności, które można prowadzić posiadając świadectwo działalności
gospodarczej”. (http://www3.lrs.lt/pls/inter3/dokpaieska.showdoc_l?p_id=463738, z późniejszymi zmianami).
Świadectwa działalności gospodarczej mogą być wystawiane bez ograniczenia terytorium prowadzenia
działalności na całym terytorium Republiki Litewskiej, z wyjątkiem samorządów miast:
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Olity (Alytus)
Kowna (Kaunas)
Kłajpedy (Klaipėda)
Połągi (Palanga)
Poniewieża (Panevėžys)
Szawli (Šiauliai)
Wilna (Vilnius)
terytorium samorządów Mariampola (Marijampolės savivaldybė) i Neringi (Neringos savivaldybė)
na terytorium określonego samorządu.
Po wprowadzeniu w życie przez Państwową Inspekcję Podatkową zasady jednego okienka, mieszkańcy po
otrzymanie tzw. patentu mogą się zwrócić do dowolnego terytorialnego oddziału Państwowej Inspekcji
Podatkowej, który przy wydawaniu świadectw stosuje ustalone wielkości podatku w następującym trybie:
■
■
gdy miejsce realizacji działalności jest wybierane bez ograniczeń bądź na całym terytorium Litwy, z wyjątkiem
samorządów miast: Olity (Alytus), Kowna (Kaunas), Kłajpedy (Klaipėda), Połągi (Palanga), Poniewieża
(Panevėžys), Szawli (Šiauliai), Wilna (Vilnius) oraz terytorium samorządów Mariampola (Marijampolės
savivaldybė) i Neringi (Neringos savivaldybė), stosowane są wielkości podatku i ulg podatkowych ustalone
przez samorząd, w którym zostało zarejestrowane (zadeklarowane) stałe miejsce zamieszkania osoby
nabywającej patent
gdy jako miejsce realizacji działalności jest wybierany konkretny samorząd, stosowane są wielkości podatku i
ulg podatkowych ustalone przez ten konkretny samorząd, w którym będzie realizowana działalność.
Patenty mogą zostać wystawione również w trybie elektronicznym. Świadectwo działalności gospodarczej dla
mieszkańca zostanie wysłane na adres poczty elektronicznej. Świadectwo działalności gospodarczej może być
wystawione tylko dla osoby posiadającej całkowitą cywilną zdolność do czynności prawnych, tj. dla osoby, która
ukończyła 18 lat, lub osoby w wieku do 18 lat, która całkowitą zdolność do czynności prawnych nabyła w inny
sposób, określony w Kodeksie Cywilnym.
W celu uzyskania świadectwa działalności gospodarczej należy przedłożyć następujące dokumenty:
■
■
■
■
wniosek o wydanie świadectwa, który powinien zawierać określone dane (Państwowa Inspekcja Podatkowa
opracowała formularz standardowy)
dokument tożsamości. Obywatel państwa zagranicznego poza dokumentem tożsamości powinien przedłożyć
zezwolenie na pobyt czasowy bądź stały na Litwie (ten wymóg nie jest stosowany wobec obywateli i członków
ich rodzin z krajów UE i EFTA)
dokument, jeżeli tego potrzebuje terytorialny oddział Państwowej Inspekcji Podatkowej, potwierdzający prawo
do stosowania niższej stawki podatku dochodowego
w przypadku dystrybucji utworów objętych prawami autorskimi należy przedstawić autorskie umowy licencyjne,
4
■
zawarte z producentami bądź osobami posiadającymi prawa do takich utworów
certyfikat produktów dziedzictwa narodowego, potwierdzający nabycie statusu tradycyjnego rzemieślnika
Patent jest wydawany nie później niż w ciągu czterech dni roboczych od momentu złożenia w terytorialnym
oddziale Państwowej Inspekcji Podatkowej wszystkich niezbędnych dokumentów. Przed wydaniem świadectwa
należy przelać na konto Państwowej Inspekcji Podatkowej opłatę o określonej wielkości.
Patenty są wydawane na rok, jednak nie dłużej niż do końca tego samego roku kalendarzowego. Patenty
dotyczące handlu są wydawane na dowolny okres roku kalendarzowego, liczony w dniach. Najkrótszym okresem
jest jeden dzień. Patenty na działalność usługową i produkcyjną są wydawane na dowolny okres roku liczony w
dniach, jednak nie dłużej niż do końca roku kalendarzowego oraz nie krótszy niż pięć dni kalendarzowych (nie
musi to być pięć kolejnych dni kalendarzowych). Oznacza to, że mieszkaniec może prowadzić działalność przez
pięć dowolnych dni kalendarzowych w ciągu roku. Na życzenie mieszkańca patent wydany na okres krótszy niż
rok kalendarzowy, po uiszczeniu dodatkowego podatku dochodowego, może zostać przedłużony.
W patencie mogą być wpisane następujące osoby:
■
■
■
■
■
■
małżonek
ojciec
matka
dziecko od 14 lat
osoba pod opieką
opiekun
Przychody z działalności, na którą wydano patent, powinna deklarować jednak osoba, która patent otrzymała.
Wpisane do patentu osoby mogą uczestniczyć w działalności indywidualnej mieszkańca, na którą został
wystawiony patent.
Podatek
Stała wielkość podatku od przychodów, płatnego z góry podczas nabycia patentu, jest ustalana oddzielnie dla
każdego rodzaju działalności. Stawki podatku są zatwierdzane przez poszczególne samorządy odrębnie, dlatego
ich wielkość w poszczególnych samorządach może być różna. Nie może być jednak niższa niż ustalona w
następujący sposób: poprzez zastosowanie obowiązującej w dniu 1 stycznia roku, na który został wydany patent,
stawki podatku dochodowego dla 12 wielokrotności minimalnego wynagrodzenia miesięcznego, obowiązującego
w roku poprzedzającym rok, na który został wydany patent.
Rady samorządów mają prawo ustalić mniejszą wielkość podatku dla grup społecznych określonych w art. 6, ust
4 pkt 1 – 4 Ustawy o podatku od mieszkańców (np. osoby niepełnosprawne).
Także od 2014 r. dziewięć największych samorządów, w których mieszka 45 proc. mieszkańców kraju, otrzymało
możliwość samodzielnego ustalania wielkości ceny patentu. Wielkość podatku, którą mieszkaniec powinien
zapłacić okręgowej Państwowej Inspekcji Podatkowej, jest ustalana proporcjonalnie do ilości dni, na które jest
wystawiany patent. Podatek powinien zostać zapłacony przed wydaniem patentu.
Ubezpieczenia
5
Osoby prowadzące indywidualną działalność w oparciu o patent mają obowiązek wpłacić do Funduszu
Ubezpieczeń Socjalnych składkę tylko dla uzyskania podstawowej części emerytury. Obowiązkowym
ubezpieczeniem socjalnym nie są objęte osoby wpisane do patentu.
Wysokość składki na zapewnienie podstawowej części emerytury wynosi 50 proc. emerytury bazowej. Od 1
stycznia 2015 roku emerytura bazowa to 105 euro, czyli wielkość składki płaconej przez osobę prowadząca
działalność w oparciu o patent wynosi 52,5 euro. miesięcznie.
Składki, które należy płacić od momentu rozpoczęcia działalności indywidualnej do momentu jej zakończenia,
naliczane są proporcjonalnie do okresu, na jaki został wystawiony patent. Jeżeli patent jest wystawiony na okres
do trzech miesięcy, mieszkaniec powinien z góry wpłacić składki za cały okres obowiązywania patentu. Jeżeli
patent jest wydany na trzy miesiąle lub dłużej, to składki należy płacić raz na kwartał, jednak nie później niż
przed 15 dniem pierwszego miesiąca następnego kwartału.
Mieszkańcy posiadający patenty na określone rodzaje działalności powinni płacić co miesiąc składki na
obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Wielkość składki wynosi 9 proc. minimalnego wynagrodzenia
miesięcznego, które obowiązywało ostatniego dnia miesiąca, za który jest płacona składka. Ponieważ od 1
stycznia 2014 r. minimalne wynagrodzenie miesięczne wynosi 300 euro, wysokość miesięcznej składki na
ubezpieczenie zdrowotne od 1 stycznia 2015 roku 27 euro.
Miesięczna składka powinna być wpłacona przed ostatnim dniem miesiąca.
Jeżeli wartość otrzymanych bądź należnych przychodów ze sprzedaży towarów oraz/lub świadczenia usług w
ciągu roku (w ciągu ostatnich 12 miesięcy) przekracza wartość 45 tys. euro, mieszkaniec prowadzący działalność
indywidualną ma obowiązek zarejestrowania się jako płatnik VAT.
Osoba fizyczna prowadząca działalność indywidualną, która w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego
sprowadziła z innych państw członkowskich UE towary (z wyjątkiem nowych środków transportu i/lub towarów
opodatkowanych akcyzą) o wartości przekraczającej 14 tys. euro, bądź zamierza sprowadzić towary o takiej
wartości w roku bieżącym, również powinna zarejestrować się jako płatnik podatku VAT, nawet jeżeli wartość
przychodów z działalności indywidualnej nie przekroczyła 45 tys. euro.
6