05. Zatrudnianie osób niepełnosprawnych - P. Rydzewski

Zatrudnianie osób niepełnosprawnych
w opiniach przedstawicieli zakładów
pracy
dr Paweł Rydzewski
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie
1
Cele badania
• Określenie cech jakimi charakteryzują się zakłady pracy
zatrudniające a jakimi – niezatrudniające niepełnosprawnych.
• Diagnoza sytuacji niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładach
pracy i przebiegu typowej kariery zawodowej niepełnosprawnych
pracowników.
• Identyfikacja czynników powodujących
niepełnosprawnych w zakładach pracy.
• Poznanie
planów
w zakładach pracy.
zatrudnienia
osób
niezatrudnianie
osób
niepełnosprawnych
2
Metoda badania
• Badania przeprowadzono metodą kwestionariuszową, techniką
badawczą był indywidualny wywiad bezpośredni, przebiegający
z wykorzystaniem standaryzowanego kwestionariusza wywiadu.
• W badaniach zastosowano celowy dobór próby. Próba badawcza
składa się z 200 przedstawicieli zakładów pracy, z którymi
przeprowadzono wywiady na terenie Lublina (100 osób), Puław (50
osób) i Włodawy (50 osób).
3
Metoda badania c.d.
• Ankieterzy zostali zobowiązani do przeprowadzenia wywiadów
w różnych typach zakładów. Ich działania w tym zakresie były
poddane stałemu monitoringowi. W efekcie uzyskano znaczne
zróżnicowanie badanych podmiotów
• Właściwe badania terenowe zostały przeprowadzone w marcu
kwietniu 2010 roku, przez grupę 19 ankieterów, studentów socjologii
WSPA w Lublinie. Badania terenowe zostały poprzedzone
szkoleniem ankieterów, z których każdy otrzymał dodatkowo
instrukcję dla ankieterów w formie pisemnej.
4
Charakterystyka próby
Badania przeprowadzone w następujących typach zakładów:
– Edukacyjnych lub oświatowych – 25,5%
– Usługowych – 20,5%
– Handlowych – 19,55
– Administracyjnych lub biurowych – 14,5%
– Placówkach służby zdrowia – 7%
– Produkcyjnych – 6%
– Instytucjach związanych z kulturą – 2%
– Innych typach zakładów – 5%
5
Charakterystyka próby c.d.
Średni czas funkcjonowania objętych badaniem zakładów pracy na rynku
wynosi 24 lata, średnia wielkość zatrudnienia – 97 osób
Respondentami – przedstawicielami zakładów byli najczęściej pracownicy
działu kadr (łącznie 38%) oraz dyrektorzy, wicedyrektorzy lub prezesi
(25,5%), rzadziej – kierownicy zakładu lub działu (17%). Stosunkowo
rzadko respondentami byli też: właściciele lub współwłaściciele
zakładów (5,5%), pracownicy księgowości (4,5%) oraz inni pracownicy
biurowi (9,5%). Średni staż pracy respondentów w zakładzie wynosił 12
lat, zaś średni staż pracy na obecnym stanowisku – 8 lat
6
Wyniki badań
• Osoby niepełnosprawne zatrudniane są w ok. 1/3 badanych
zakładów pracy.
• Najczęściej były to placówki służby zdrowia, a następnie (według
częstości): zakłady administracyjne, edukacyjne, produkcyjne
i usługowe. Najrzadziej niepełnosprawnych zatrudniania się
w zakładach handlowych.
• Niepełnosprawnych zatrudniają częściej zakłady o dłuższym stażu
oraz zakłady zatrudniające więcej pracowników.
7
Wyniki badań c.d.
•
Ponad połowa niepełnosprawnych jest zatrudniona w charakterze
pracowników biurowych. W dalszej kolejności – jako specjaliści (lekarze,
prawnicy, itp.) i robotnicy. Rzadziej – jako portierzy lub dozorcy,
nauczyciele, sprzedawcy lub kasjerzy, pielęgniarki.
•
W ponad połowie zakładów pracy, nikt spośród zatrudnionych
niepełnosprawnych pracowników w ostatnich latach nie awansował.
W ok. 1/4 zakładów awansowali tylko niektórzy niepełnosprawni
pracownicy. W porównaniu z częstością awansów pracowników
w pełni sprawnych, ich niepełnosprawni koledzy awansowali rzadziej.
8
Wyniki badań c.d.
•
W blisko połowie zakładów pracy, niepełnosprawni pracownicy nie są
kierowani na szkolenia.
•
Tylko w ok. 1/4 zakładów w ciągu ostatnich lat skierowano na szkolenia –
ale tylko jednego niepełnosprawnego pracownika. Więcej niż dwóch
niepełnosprawnych pracowników skierowano na szkolenia zaledwie w co
dziesiątym zakładzie.
•
Impreza integracyjna, w której wzięli udział niepełnosprawni pracownicy
została zorganizowana w ponad połowie zakładów, jednak w ponad 1/3
zakładów – taka impreza nie została zorganizowana.
9
Wyniki badań c.d.
•
Typowa kariera zawodowa osoby niepełnosprawnej posiada następujące
cechy: umowa zawierana jest na czas nieokreślony lub określony, praca
podejmowana jest w charakterze pracownika biurowego, który ma
niewielkie szanse awansu, nawet gdy jego w pełni sprawni koledzy
awansują. Niewielkie są też szanse rozwoju zawodowego poprzez udział
w szkoleniach.
•
W
opinii
przedstawicieli
zakładów
pracy
do
dyskryminacji
niepełnosprawnych pracowników przez ich w pełni sprawnych kolegów
właściwie nie dochodziło, jeżeli nie liczyć sporadycznych, odosobnionych
przypadków.
10
Wyniki badań c.d.
Najważniejszymi przyczynami, dla których w zakładach pracy nie zatrudnia się osób
niepełnosprawnych są (w zbliżonych proporcjach):
– konieczność przystosowania budynku lub miejsca pracy
– konieczność zatrudnienia lekarza lub pielęgniarki
– absencje niepełnosprawnych pracowników spowodowane chorobami oraz
– konieczność zapewnienia opieki drugiej osoby
Plany zatrudnienia niepełnosprawnych pracowników w zakładach nastrajają bardzo
pesymistycznie: niezależnie od tego, czy dany zakład zatrudnia obecnie osoby
niepełnosprawne, czy też nie – zatrudnienie ich w najbliższych latach planowane
jest jedynie w 2,5% zakładów.
11
Wyniki badań c.d.
Przyczyny braku planów zatrudnienia osób niepełnosprawnych podawane
najczęściej przez przedstawicieli zakładów pracy to:
– konieczność przystosowania budynku i/lub miejsca pracy,
– brak wolnych etatów lub stanowisk,
– absencje niepełnosprawnych pracowników z powodu chorób
12
Dziękuję za uwagę
13