przedmiotowy system oceniania

PRZEDMIOTOWY SYSTEM
OCENIANIA
Język polski
2014/2015
ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH I
ZAWODOWYCH W BOLESŁAWCU
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA (PSO)
Z JĘZYKA POLSKIEGO W KLASACH 1-4 TECHNIKUM
W ZESPOLE SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH I ZAWODOWYCH
W BOLESŁAWCU
Nauczyciele przedmiotu: mgr Paweł Domzalski, mgr Aneta Antczak,
mgr Marta Śliwowska
Kryteria ocen z języka polskiego
Uczeń otrzymuje oceny za :
- odpowiedź ustną (co najmniej 1 ocena w semestrze),
- pisemne prace klasowe i domowe na tematy otwarte,
- testy sprawdzające wiadomości, znajomość lektur, testy literackie
- kartkówki (do 20 minut) z 3 ostatnich tematów
- próbne arkusze maturalne, próbne egzaminy maturalne
- wartość prowadzonych notatek, zeszyt przedmiotowy (notatki, pismo, estetyka), zeszyt lektur
- samodzielnie opracowany materiał poszerzający wiadomości i prace badawcze ( np. referat, zestawy
bibliograficzne, projekt inscenizacji, elementy wykładu, port folio, projekty edukacyjne),
- projekty pracy badawczej i przygotowanie do egzaminu maturalnego z języka polskiego,
- aktywność na lekcjach, praca w grupie i praca indywidualna
- prace domowe
- osiągnięcia na konkursach przedmiotowych,
- udział w apelach i uroczystościach szkolnych (umiejętności recytatorskie),
- ćwiczenia elektroniczne WSiPnet (nieobowiązkowe- jedynie jako ocena z aktywności, chyba, że uczniowie
będą chcieli inaczej)
Otrzymane oceny mają różną skalę wartości :
Waga 1:
- wszelkiego rodzaju prace i zadania domowe (np. referaty, ćwiczenia, prezentacje multimedialne, plakaty)
- projekty pracy badawczej i odpowiedzi na pytania podręcznika
- prace długoterminowe
- zeszyt przedmiotowy i zeszyt lektur
- wszelkiego rodzaju prace wykonywane na lekcji (indywidualne i grupowe), karty pracy
- oceny uzyskiwane w trakcie wycieczek i obozów naukowych
- recytacje
- sporządzone plany prezentacji i opisy bibliograficzne
- aktywność
- ćwiczenia elektroniczne WSiPnet
Waga 2:
- kontrolne prace pisemne z trzech ostatnich tematów lub ze znajomości lektur (kartkówki i sprawdziany do 20
min.)
- prace badawcze, prezentacje ustne z ramowym planem wypowiedzi
- wszelkie wypowiedzi ustne na lekcji (dyskusja, analiza pracy grup),
- odpowiedzi ustne
- dyktanda
- udział w apelach i uroczystościach szkolnych
Waga 3:
- zapowiedziane prace kontrolne (sprawdziany, prace klasowe)
-średnia ważona wyliczona za I semestr
- pokonanie kolejnych etapów olimpiady przedmiotowej
Strona | 1
- osiągnięcia na konkursach przedmiotowych rangi międzyszkolnej
- testy matury próbnej
- testy czytania ze zrozumieniem i wypracowania z fragmentem lektury (typu maturalnego)
- pisemna analiza tekstów poetyckich
- egzaminy próbne
WYSTAWIANIE OCENY ŚRÓDROCZNEJ I KOŃCOWOROCZNEJ:
1. Ocenę końcoworoczną ustala się biorąc pod uwagę wyniki ucznia z poszczególnych semestrów (wiedza i
umiejętności ucznia), z tym, że nie może być to średnia arytmetyczna.
2 Jeżeli uczeń otrzymał ocenę niedostateczną w I semestrze roku szkolnego, nauczyciel może, biorąc pod uwagę
fakt, że wiedza z ocenianego semestru jest niezbędna do dalszej nauki przedmiotu, ustalić formę zaliczenia
materiału z I semestru. Termin takiego zaliczenia powinien zostać ustalony dla wszystkich uczniów i nie powinien
być wyznaczony później niż na koniec lutego. [w wyjątkowych przypadkach takich jak ferie zimowe, czas ten
może być wydłużony do końca pierwszego tygodnia marca].
3. Nauczyciel wyznaczający egzamin zaliczeniowy z pierwszego semestru ma obowiązek wzięcia wyniku tego
egzaminu przy wystawieniu oceny końcoworocznej .
4. W wypadku niezaliczenia uczeń, gdy otrzymuje ocenę niedostateczną na koniec roku i zyskuje prawo do
egzaminu poprawkowego, zdaje na egzaminie poprawkowym materiał z całego roku szkolnego.
5. Uczeń nie ma prawa poprawiać oceny śródrocznej.
6. Oceny klasyfikacyjne powinny być ustalone zgodnie z przedmiotowym systemem oceniania.
7. Podstawą oceny klasyfikacyjnej semestralnej i końcoworocznej są oceny znajdujące się w elektronicznym
dzienniku lekcyjnym.
8. Nauczyciel powiadamia ucznia i wychowawcę o przewidywanej ocenie niedostatecznej na miesiąc przed
klasyfikacją, a wychowawca w formie pisemnej powiadamia rodziców.
9. Uczeń, który opuści 20- 25% odbytych lekcji w danym semestrze zobowiązany jest do zaliczenia danej partii
materiału w formie pisemnej i ustnej. W przypadku 50% nieobecności na zajęciach lekcyjnych w semestrze uczeń
może być klasyfikowany wyłącznie na podstawie egzaminu klasyfikacyjnego.
10. Uczeń ma prawo do poprawy oceny końcoworocznej na wyższą, gdy spełnione zostały poniższe warunki:
a) zgłasza chęć poprawy co najmniej 2 tygodnie przed wystawianiem ocen;
b) nigdy nie wykazywał negatywnego stosunku do nauczyciela i zajęć lekcyjnych (brak uwag nauczyciela języka
polskiego);
c) był aktywny na zajęciach;
d) opuścił mniej niż 20% lekcji, przy czym nieobecność winna być uzasadniona i usprawiedliwiona
e) nie ma żadnych zaległości w realizacji materiału nauczania (wszystkie działy i sprawdziany zaliczone).
11. Oceny końcowe za poszczególne semestry ustala się na podstawie tzw. SYSTEMU OCENY ŚREDNIEJ
WAŻONEJ.
12. Ocenę ważoną ustala się w sposób następujący:
- bierze się pod uwagę wszystkie oceny cząstkowe uzyskane przez ucznia w danym semestrze z uwzględnieniem
przypisanych wag
- ocenom cząstkowym przypisuje się różne „wagi” (od 1 do 3); uzależnione jest to od „wartości” oceny, którą
ustala nauczyciel wpisem do dziennika, a konkretnie jakim kolorem dana ocena została wpisana: czerwonym
(waga 3), zielonym (waga 2) lub niebieskim/czarnym (waga 1);
- ocena z odpowiedzi ustnej, bez względu na kolor wpisu, ma zawsze wagę 2, a praca klasowa, sprawdzian, próbna
matura lub test CR wagę 3;
- poszczególne oceny mnoży się przez współczynnik przypisanej im wagi, a uzyskane wyniki sumuje; następnie
dzieli się przez sumę wag przypisanych ocenom;
[np. jeżeli uczeń otrzymał następujące oceny: 3 z wagą 3, 2 z wagą 2, 3 z wagą 2 oraz 2, 4, 5 z wagą 1, to
sposób ustalenia oceny ważonej wygląda następująco –
(3x3+2x2+3x2+2x1+4x1+5x1):(1x3+2x2+3x1)=30:10=3,0
czyli uczeń otrzyma ocenę dostateczną ];
przyjmuje się następujące przedziały:
dla oceny celującej – od 6,0 – 5,51;
dla oceny bardzo dobrej – od 5,50 – 4,68;
dla oceny dobrej – 4,67 – 3,71;
dla oceny dostatecznej – 3,70 – 2,71
dla oceny dopuszczającej – 2,70 – 1,75;
dla oceny niedostatecznej – poniżej 1,74.
Strona | 2
Nauczyciel może odstąpić od stosowania powyższego sposobu ustalania oceny semestralnej w przypadku, gdy
uczeń osiąga bardzo wysokie wyniki w konkursach przedmiotowych (minimum etap regionalny OLiJP, etapy
wojewódzkie innych konkursów humanistyczno-polonistycznych) lub posiada zaświadczenia o poważnych
dysfunkcjach, których przyczyną jest szeroko rozumiany stan zdrowia (w tym drugim wypadku należy kierować
się dobrem dziecka, a zespół klasowy, do którego uczęszcza dane dziecko powinien być powiadomiony o
przyczynie, z zachowaniem wszelkiej delikatności, takiego odstępstwa);
OCENY CZĄSTKOWE:
ODPOWIEDŹ USTNA
1. Uczeń jest odpytywany przynajmniej jeden raz w semestrze, czyli przynajmniej dwa razy w roku szkolnym.
2. Ocena z odpowiedzi ustnej posiada wagę 2 nawet wtedy, gdy wpisuje się ją niebieskim/czarnym kolorem.
3. Odpowiedź ustna odbywa się na początku lekcji i swoją długością nie może zająć więcej niż 15 minut (1/3
długości jednostki lekcyjnej).
4. Podczas odpowiedzi ustnej nauczyciel zadaje uczniowi pytania dotyczące ostatnich 3 tematów (nie należy tego
mylić z trzema ostatnimi jednostkami lekcyjnymi, gdyż jeden temat może być omawiany na więcej niż jednej
jednostce lekcyjnej) lub z omawianej ostatnio lub obecnie lektury. Nauczyciel może pytać także o treść lektury,
która od danego dnia ma być dopiero omawiana- sprawdzenie znajomości treści.
5 Przy ocenianiu nauczyciel powinien uwzględnić następujące kryteria:
merytoryczne – wiedza, brak błędów rzeczowych, poprawność wniosków, logika wypowiedzi;
językowe – poprawność językowa, piękno języka, staranność wypowiedzi, bogata leksyka, dbałość o kompozycję;
inne – np. oryginalność sądów, powoływanie się na opinie autorytetów spoza tych omawianych na lekcjach,
powoływanie się na samodzielną lekturę itp.
6. Nauczyciel zawsze informuje ucznia o ocenie i na jego życzenie krótko ją uzasadnia; by nie zaburzyć toku lekcji
wyjątkowo nauczyciel może przedstawić uzasadnienie po przerwie. Nauczyciel nie ma obowiązku przedstawiać
pisemnego uzasadnienia oceny.
KARTKÓWKI
1. Kartkówka obejmuje mały zakres materiału (3 tematy) i nie wymaga wcześniejszej zapowiedzi.
2. Kartkówka może odbywać się nawet na każdej lekcji.
3. Kartkówka dotyczy materiału z ostatnich trzech tematów lub jest formą sprawdzenia znajomości lektury.
4. Kartkówka składa się z trzech do dziesięciu pytań/poleceń. (jeśli nie jest to test zamknięty). Test zamknięty
może liczyć maksymalnie 40 pytań (30 sekund na 1 pytanie).
5. Kartkówki się nie poprawia. Nieobecność usprawiedliwiona dopuszcza możliwość egzaminu ustnego z
materiału, którego dotyczyła kartkówka. Nieobecność nieusprawiedliwiona skutkuje wpisaniem oceny
niedostatecznej.
6. Kartkówka trwa od 3 do 20 minut. O wydłużenie czasu pracy mogą poprosić wyłącznie uczniowie.
7. Uczniowie z dysfunkcjami mają prawo albo do wydłużenia czasu od 10-15%, albo otrzymują proporcjonalnie
mniej zadań.
8. Ocenę z kartkówki ustala się procentowo:
0 – 35% - niedostateczny
36 – 60% - dopuszczający
61 – 76% - dostateczny
77 –91% - dobry
92 – 100% - bardzo dobry
SPRAWDZIANY
1. Przewiduje się co najmniej dwa sprawdziany w każdym semestrze.
2. Nauczyciel informuje uczniów o planowanym sprawdzianie tydzień wcześniej i zapisuje to w dzienniku
lekcyjnym, wyjątkiem są sprawdziany z treści lektur, które nie muszą być zapowiadane wcześniej. Nauczyciel
podaje jedynie datę omawiania kolejnej lektury- jest to jednoznaczne z data sprawdzianu z treści tekstu.
3. Za sprawdzian uznaje się również maturę próbną oraz semestralny sprawdzian kompetencji (tzw. akcja
sprawdzająca) pod warunkiem, że został on samodzielnie przygotowany przez Szkolny Zespół Polonistyczny, a
nie np. zamówiony za odpowiednią opłatą przez szkołę. Każda praca sprawdzana przez Polonistę jest oceniana.
Tylko w wyjątkowych przypadkach (za zgodą klasy) zamiast oceny może być wpisany do dziennika wynik
procentowy.
Strona | 3
4.Sprawdzian może trwać od jednej do dwóch godzin lekcyjnych. W tym drugim wypadku na sprawdzian
wykorzystuje się również przerwę międzylekcyjną.
5. Sprawdzian powinien być zapowiedziany z tygodniowym wyprzedzeniem, a jego wyniki powinny być
ogłoszone, w zależności od jego wielkości, w przeciągu dwóch, a maksymalnie trzech tygodni (matura próbna).
6. Przed sprawdzianem uczniowie powinni zostać poinformowaniu o jego formie i zakresie materiału, którego
sprawdzian będzie dotyczył.
7. W tygodniu mogą odbywać się najwyżej trzy sprawdziany, w ciągu dnia jeden sprawdzian.
Kryteria sprawdzianu ustala się procentowo:
0 – 29% - niedostateczny
30 – 49% - dopuszczający
50 – 74% - dostateczny
75 – 85% - dobry
86 – 91% - bardzo dobry
92 – 100% - celujący
Kryteria sprawdzianu typu maturalnego (arkusz egzaminacyjny, czytanie ze zrozumieniem,
wypracowanie):
0-29% - niedostateczny
30-49% - dopuszczający
50-74% - dostateczny
75-91% - dobry
92-100%- bardzo dobry
8. Chęć poprawiania oceny musi zgłosić każdy uczeń indywidualnie. Termin ten nie powinien być dłuższy niż 1
tydzień od otrzymania oceny. Można poprawiać tylko oceny niedostateczne i dopuszczające.
9. O czasie i formie poprawy decyduje nauczyciel. Nie zawsze musi to być forma identyczna z formą
poprawianego sprawdzianu (np. zamiast pracy pisemnej może to być egzamin ustny z tego samego zakresu
materiału).
10. Ocena z poprawy jest ostateczna. Przy obliczaniu oceny ważonej bierze się pod uwagę obie oceny. Zarówno
pierwszą jak i poprawioną.
11. Nauczyciel może odmówić zgody na poprawę sprawdzianu, jeżeli istnieją przesłanki wskazujące, że poprawa
zastępuje uczniowi właściwy sprawdzian i jest wynikiem pewnej kalkulacji ucznia.
12. Nieobecność usprawiedliwiona (odpowiedni wpis w dzienniku i np. zeszycie korespondencji) daje uczniowi
prawo do sprawdzenia swoich wiadomości, ale również w tym wypadku czas i formę ustala nauczyciel. Jeżeli
uczeń nie skorzysta z możliwości poprawy, to w miejsce oceny wpisuje się najpierw słowo „nb” a następnie ocenę
niedostateczną.
13. Zaleca się, aby sprawdzian poprawkowy odbył się w ciągu tygodnia od ogłoszenia wyników sprawdzianu.
14. Nieobecność nieusprawiedliwiona pozbawia ucznia prawa do poprawki, a w miejsce oceny wpisuje się ocenę
niedostateczną.
15. Uczniowie z dysfunkcjami mają prawo do oceniania według kryteriów stosowanych przy ocenianiu prac
maturalnych oraz stosowania skali oceniania kartkówki.
NIEPRZYGOTOWANIE
1. Pod pojęciem nieprzygotowania należy rozumieć brak gotowości ucznia do odpowiedzi ustnej lub
niezapowiedzianej kartkówki zgłoszony nauczycielowi przed zajęciami zgodnie z zasadami zawartymi na
pierwszej lekcji języka polskiego.
2. Nieprzygotowanie zgłasza się przed rozpoczęciem przez nauczyciela sprawdzania listy obecności, zapisując na
tablicy nr z dziennika osoby nieprzygotowanej. Na jednej lekcji nieprzygotowanie do zajęć mogą zgłosić
maksymalnie 3 osoby.
3. Nie jest nieprzygotowaniem brak zadania domowego, chyba że okoliczności podane przez ucznia są na tyle
istotne, że nauczyciel uzna je za wystarczające.
4. Uczeń ma prawo do zgłoszenia tylko jednego nieprzygotowania w ciągu semestru.
5. Zgłoszenie drugiego nieprzygotowania w semestrze skutkuje oceną niedostateczną.
6. Niewykorzystanie nieprzygotowania może być nagrodzone oceną bardzo dobrą na poziomie 1 (aktywność).
Strona | 4
OCENIANIE ODPOWIEDZI USTNEJ:
Na ocenę dopuszczającą uczeń potrafi:
Wiadomości:
- przyporządkować autorom tytuły i głównych bohaterów utworów literackich wskazanych w podstawie
programowej;
- określić ramy chronologiczne omawianych epok;
- objaśnić znaczenie nazw omawianych epok literackich;
- wskazać podstawowe cechy najważniejszych dla omawianych okresów gatunków literackich;
- wskazać cechy postaw i wzorców osobowych charakterystycznych dla danej epoki;
- wskazać cechy prądów i umysłowych i artystycznych;
- posługiwać się kluczowymi dla rozumienia omawianych epok pojęciami;
- streścić główne wątki utworów epickich i dramatycznych z listy lektur obowiązkowych;
Umiejętności:
- rozpoznać najważniejsze środki stylistyczne w utworach literackich omawianych epok;
- scharakteryzować bohaterów literackich;
- przekazywać efekty swej pracy na lekcjach w komunikatywny sposób;
- umiejętnie przywoływać cytaty z tekstów literackich do wypowiedzi własnych.
- rozumieć czytany tekst literacki i publicystyczny
Na ocenę dostateczną uczeń potrafi to, co na ocenę dopuszczającą, a ponadto:
Wiadomości:
- wyjaśnić literaturoznawcze sensy pojęć;
- wskazać podstawowe cechy gatunków;
- powiązać fakty literackie z istotnymi wydarzeniami historycznymi;
- wskazać związki omawianych epok z wcześniejszymi;
Umiejętności:
- opisać motywy i tematy literackie, odwołując się do omówionych utworów;
- scharakteryzować wzorce osobowe i postawy bohaterów, odwołując się do omówionych utworów literackich;
- scharakteryzować podstawowe prądy artystyczne i umysłowe oraz hasła programowe i idee poszczególnych
epok, odwołując się do omówionych utworów literackich;
- scharakteryzować wizję świata i człowieka w poszczególnych epokach , odwołując się do omówionych utworów
literackich;
- wskazać i opisać charakterystyczne cechy językowe i stylistyczne w tekstach literackich omawianych epok;
- określić tematykę i problematykę omówionych utworów;
- prezentować na lekcji zagadnienia wcześniej przygotowane w domu;
- podejmować próby włączenia się do dyskusji.
- rozumieć czytany tekst literacki, publicystyczny i popularno-naukowy
Na ocenę dobrą uczeń potrafi to, co na ocenę dostateczną, a ponadto:
Umiejętności:
- wskazać związki literatury z wydarzeniami historycznymi, kulturą i sztuką oraz filozofią omawianych epok;
- porównać wzorce osobowe, kreacje bohaterów oraz wizję świata i człowieka w omawianych epokach, odwołując
się do utworów literackich;
- scharakteryzować koncepcję artysty i zadania sztuki w omawianych epokach, odwołując się do utworów
literackich;
- wskazać dominantę kompozycyjną i myślową oraz dokonać analizy typowego dla epoki i autora utworu
literackiego;
- zająć i uzasadnić stanowisko w dyskusji z odwołaniem się do utworu, cytatu, kontekstu lub wiedzy o epoce;
- formułować wnioski, uogólnienia i argumenty, prezentując swój punkt widzenia;
- ocenić bohaterów literackich w kontekście epoki, zwracając uwagę na ich komplikację psychologiczną i
uwikłania w problemy moralne, społeczne;
- komponować w trakcie zajęć dłuższe wypowiedzi w sposób zwarty, logiczny i uporządkowany;
- wypowiadać się płynnie, poprawnie pod względem stylistycznym i ortograficznym.
Na ocenę bardzo dobrą uczeń potrafi to , co na ocenę dobrą, a ponadto:
Wiadomości:
- wymienić głównych twórców kultury i ich dzieła w omawianych epokach;
Strona | 5
- wykazać się opanowaniem pamięciowym licznych fragmentów tekstów literackich oraz swobodnie posługiwać
się cytatami;
- przedstawić ewolucję bohatera literackiego oraz wybranych gatunków literackich na podstawie omawianych
utworów;
Umiejętności:
- wyjaśnić funkcje motywów antycznych i symboli biblijnych w poznanych utworach literackich;
- rozpoznać nawiązania do tradycji we współczesnym utworze literackim lub filmie;
- formułować wnioski płynące z porównania kształtu artystycznego tekstów literackich;
- samodzielnie gromadzić, porządkować i wykorzystywać w wypowiedziach ustnych (i pisemnych) materiały z
różnych źródeł dotyczące literatury, filmu i innych dziedzin sztuki;
- dokonać samodzielnej analizy i interpretacji dzieła literackiego:
posługując się biegle terminologią historyczno- i teoretycznoliteracką;
rozpoznając przenośne znaczenia dzieła ( metaforyczne, alegoryczne, paraboliczne);
- dokonać samodzielnej analizy i interpretacji dzieła sztuki( w tym tekstu lit.) ,ze wskazaniem funkcji środków
specyficznych dla danej dziedziny sztuki;
- wykazać się swobodą konwersacji, kulturą dyskusji i piękną polszczyzną;
- odwoływać się do opinii autorytetów ( sądy historyków literatury, myśli filozofów itp.) dla obrony własnego
stanowiska;
- dowodzić własnej racji w ocenie dzieł sztuki;
- dokonać syntezy twórczości literackiej( epoki, autora, prądu);
- dokonać pisemnej parafrazy i stylizacji literackiej tekstu.
Na ocenę celującą uczeń potrafi to, co na ocenę bardzo dobrą , a ponadto:
- prezentować swoje poglądy, umiejętnie posługując się zdobytą wiedzą;
- formułować wnioski dojrzałe, wnikliwe;
- stawiać hipotezy badawcze;
- w zakresie słuchania i mówienia potrafi pozyskiwać zainteresowanie słuchaczy, prezentując wzorową
wypowiedź, poprawną stylistycznie i językowo,
- polemizować , by obronić własne stanowisko, szukając wciąż nowych argumentów.
- zdobywać punktowane miejsca w konkursach i olimpiadach przedmiotowych
PISEMNE PRACE DOMOWE/ WYPRACOWANIA : sposoby sprawdzania stopnia realizacji wymagań
Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien:
- zrozumieć temat wypracowania/ pracy pisemnej;
- znaleźć argumenty uzasadniające tezę,
- zachować trójdzielność kompozycyjną;
- wprowadzić do pracy cytaty z utworów;
- napisać pracę językiem komunikatywnym, unikając błędów ortograficznych.
Na ocenę dostateczną uczeń powinien:
- zaprezentować własną koncepcję rozwinięcia tematu;
- podjąć próbę skomponowania pracy w sposób zamierzony i nieschematyczny;
- zadbać o poprawność ortograficzną i interpunkcyjną;
Na ocenę dobrą uczeń powinien:
- w funkcji argumentacyjnej właściwie wykorzystać materiał literacki i historycznoliteracki;
- umiejętnie łączyć poszczególne części pracy tak, by jej tekst był spójny;
- stosować urozmaiconą leksykę (bogate słownictwo) i składnię (różne typy zdań);
- sięgać do różnych źródeł wiedzy, cytować badaczy literatury;
- sporządzić bibliografię;
- zadbać o poprawność i jednorodność stylu;
Na ocenę bardzo dobrą uczeń powinien:
- pamiętać o oryginalnym zamyśle kompozycyjnym;
- zadbać o szczególnie klarowną koncepcję rozwinięcia zasugerowanych przez temat problemów;
- w budowaniu argumentacji wykorzystać materiał literacki., historycznoliteracki czy kulturowy;
- umieścić w rozprawce własne przemyślane sądy wartościujące i uogólniające, umiejętnie
skonfrontować je z sądami badaczy literatury;
Strona | 6
- zadbać o poprawność frazeologiczną i fleksyjną;
- posłużyć się żywym stylem i bogatą leksyką;
Na ocenę celującą uczeń powinien:
- w toku argumentacyjnym wykazać się odpowiednią erudycją;
- wykazać się oryginalnością ujęcia tematu;
- umiejętnie wykorzystać sądy profesjonalnych badaczy literatury, konfrontując je z własnym spojrzeniem;
- sporządzić dokładne przypisy bibliograficzne wg zasad podanych przez polonistów.
Każde wypracowanie z fragmentem lektury oceniane jest zgodnie z modelem (kluczem) wypracowania typu
maturalnego. Ocena za takie wypracowanie wpisywana jest na poziomie 3 w systemie średniej ważonej.
OCENIANIE TESTÓW I SPRAWDZIANÓW:
Według punktacji podawanej przy każdym teście
OCENIANIE NOTATEK/ ZESZYTU PRZEDMIOTOWEGO:
- zeszyt przedmiotowy to zeszyt formatu A4 w linię lub kratkę zawierający każdy temat na oddzielnej kartce,
podkreślony, z zaznaczoną datą odbytej lekcji i marginesem na uwagi nauczyciela
- zeszyt lektur zawiera informacje o książkach, które nie znajdują się na liście lektur obowiązkowych oraz liście
lektur nadobowiązkowych. Każda karta z zeszytu lektur powinna zawierać:
1. tytuł i nazwisko autora książki,
2.
krótką informację o autorze,
3.
streszczenie książki (od piętnastu do dwudziestu pięciu zdań),
4.
ocenę własną książki (co mi się podobało/nie podobało, co wywarło na mnie największe
wrażenie, czym książka wyróżnia się spośród innych lub w czym jest podobna etc.).
Za samą kartę można otrzymać maksymalnie 3 punkty. Przy ocenianiu brane są pod uwagę:
- poprawność językowa, stylistyczna, ortograficzna i interpunkcyjna,
- poprawność merytoryczna (czy informacje zawarte na karcie są prawdziwe),
- estetyka wykonania.
Czwarty punkt uczeń otrzymuje za rozmowę z nauczycielem nt. przeczytanej książki.
- systematyczność : wszystkie tematy, wraz ze stosownymi treściami są odnotowane,
- rzetelność : zawierają informacje podane na lekcjach lub w zalecanym fragmencie podręcznika czy opracowania,
- konkretność i jasność zapisu,
- ewentualne wprowadzanie własnych refleksji (dygresji, pytań).
- staranność pisma
Ocena wynika ze stopnia realizacji powyższych kryteriów.
OCENA AKTYWNOŚCI
Ocena celująca:
- Uczeń wzbogaca treść lekcji o wartościową wiedzę z zakresu rozszerzonego, korzystając z różnych źródeł;
Ocena bardzo dobra:
- Uczeń potrafi wskazać kierunek interpretacyjny na lekcji poświęconej nowemu tematowi; potrafi wskazać trafne
nawiązania merytoryczne.
Ocena dobra:
- Uczeń bierze udział w dyskusji, prezentując przemyślane i uzasadnione stanowisko; wykazuje aktywność w
poszukiwaniach rozwiązań interpretacyjnych.
Ocena dostateczna:
- Uczeń uczestniczy w procesie lekcyjnym, formułując wypowiedzi trafne, lecz niepełne.
Ocena dopuszczająca:
- Uczeń rzadko wykazuje aktywność podczas lekcji, a jego wypowiedzi mają charakter odtwórczy (powtarzanie
zdania podręcznika, nauczyciela, przedmówcy).
Ocena niedostateczna:
- Uczeń nie uczestniczy w tworzeniu treści lekcji; zagadnięty nie wie. o czym jest mowa; nie wykonuje poleceń
nauczyciela.
Ponadto uczeń otrzymuje punkty z aktywności:
- Zeszyt lektur
0-4 pkt.
Strona | 7
- zaliczenie treści lektur dodatkowych/ nadobowiązkowych
- dodatkowa recytacja
- dodatkowe wypracowania
- udział w szkolnych i pozaszkolnych konkursach przedmiotowych
- bieżąca aktywność na lekcji (powyższe kryteria)
0-3 pkt.
0-3 pkt.
0-7 pkt.
0-5 pkt.
0-10 pkt.
Wymagania edukacyjne na
poszczególne stopnie szkolne
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPIEŃ CELUJĄCY:
Obejmują wymagania na stopień bardzo dobry oraz prezentowanie przez ucznia innych, ważnych ze względu na
przedmiot osiągnięć edukacyjnych:
- stanowiących efekt samodzielnej pracy ucznia;
- wynikających z indywidualnych zainteresowań ucznia;
- umożliwiających stosowanie rozwiązań nietypowych
Lub
- zapewniających sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych, zawodach sportowych i innych,
kwalifikujące się do finałów na szczeblu regionalnym (wojewódzkim), krajowym lub posiadanie innych
porównywalnych osiągnięć.
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPIEŃ BARDZO DOBRY:
Obejmują pełny zakres treści nauczania i osiągnięć określonych podstawą programową. Są to więc treści:
- złożone i trudne do opanowania:
Rozpoznawanie obecnych w utworach motywów i toposów;
Znajomość nurtów filozoficznych związanych z omawianą tradycją literacką;
Stosowanie wskazań kultury języka do własnej praktyki językowej oraz do oceny czytanych tekstów językowych;
Operowanie szerokim kontekstem interpretacyjnym dzięki lekturze tekstów spoza kanonu obowiązkowego na
poziomie podstawowym;
Znajomość wszystkich terminów i pojęć omawianych na zajęciach.
- wymagające korzystania z różnych źródeł;
- umożliwiające rozwiązywanie problemów w nietypowych sytuacjach.
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPIEŃ DOBRY:
Obejmują następujące treści:
Znajomość pojęć związanych z kulturą danej epoki:
Klasa I- stoicyzm, epikureizm, alegoria, archetyp, etos, asceta, moralitet, renesans, humanizm, kontrreformacja,
katharsis, lament, pareneza, marinizm, empiryzm, libertynizm, deizm, ateizm, kosmopolityzm, utopia, sentencja,
dystych, reinterpretacja, symbol, makiawelizm, stylizacja, turpizm, ksenofobia, konsolacja, katachreza,
horacjanizm
Klasa II- werteryzm, racjonalizm, romantyzm, wallenrodyzm, bohater byroniczny, prometeizm, utylitaryzm,
scjentyzm, realizm, pamflet, nietzscheanizm, antyestetyzm, modernizm, secesja, grupa poetycka, kołtuneria,
profetyzm, ludowość, winkelriedyzm, mesjanizm, mała ojczyzna, egzaltacja, egzotyzm, kapitalizm, klasa
społeczna, idealizm, organicyzm, emancypacja, asymilacja
Klasa III- anarchia, chłopomania, erotyk, faszyzm, freudyzm, impresjonizm, symbolizm, manicheizm, polifoniom,
psychologia, utopia, Skamander, tradycjonalizm, awangarda, sensualizm, ekfraza, behawioryzm, surrealizm,
tyrteizm
Klasa IV- socjalizm, literatura faktu, katastrofizm generacyjny, dokumentalizm, groteska, poezja lingwistyczna,
egzystencjalizm, fenomenologia, filozofia analityczna, kalokagathia, kreacjonizm, ludobójstwo, obrazowanie
apokaliptyczne, pokolenie Kolumbów, popkultura, propaganda, strumień świadomości
Operowanie pojęciami gatunków literackicj poznanych poprzez lekturę i analizę konkretnych utworów literackich:
Klasa I- psalm, przypowieść, epopeja, tragedia, epigramat, pieśń, hymn, epos rycerski, mit, fraszka, tren, sonet,
pamiętnik
Klasa II- bajka, satyra, poemat heroikomiczny, ballada, powieść poetycka, dramat romantyczny
Klasa III- nowela, powieść realistyczna, powieść polifoniczna, dramat symboliczny
Klasa IV- powieść (realistyczna, modernistyczna, awangardowa, współczesna, psychologiczna), dramat
(symboliczny, awangardowy).
Strona | 8
Charakteryzowanie literackich wzorców osobowych w poszczególnych epokach:
Klasa I- epikurejczyk, stoik, asceta, rycerz średniowieczny; humanista, Sarmata
Klasa II- człowiek oświecony, romantyczny indywidualista
Klasa III- pozytywista, dekadent
Klasa IV- futurysta; świat przeżyć i wyobraźni człowieka XX wieku (II wojna światowa- lata 90-te).
Umiejętności przydatne w opanowaniu treści przedmiotowych, takie jak:
Odbiór i porównywanie różnych dzieł sztuki, rozumienie korespondencji sztuk;
Porównywanie- ze względu na ujęcie danego motywu, toposu- utworów literackich z różnych epok
Korzystanie z literatury fachowej- opis bibliograficzny.
Umiejętności stosowania samodzielnie wiadomości w sytuacjach typowych wg wzorów (przykładów) znanych z
lekcji i podręcznika:
Rozpoznawanie aluzji literackich, znaków biblijnych, antycznych i innych znaków kultury;
Wskazywanie i opisywanie cech utworu związanych z przynależnością do epoki lub nurtu kulturowego.
Ponadto w/w wymagania edukacyjne obejmują rozwinięte w stopniu satysfakcjonującym osiągnięcia w zakresie:
- słuchania i mówienia;
- pisania i redagowania tekstów;
- czytania;
- odbioru dzieł sztuki;
- samokształcenia
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPIEŃ DOSTATECZNY:
Obejmują następujące treści, najważniejsze w uczeniu się języka polskiego:
Rozumienie tekstów o różnym stopniu komplikacji;
Rozpoznawanie wartości i ich hierarchii w dziełach literackich, wskazywanie w literaturze i sztuce wartości
aprobowanych przez siebie;
Wartościowanie wypowiedzi (poprawność- niepoprawność; prawda- fałsz);
W zakresie sprawności językowych:
Klasa I- znajomość znaku językowego
Klasa II- znajomość sposobów poszerzenia leksyki (zapożyczenia, neologizmy, związki frazeologiczne)
Klasa III i IV- analiza tekstów literackich i nieliterackich ze względu na ich styl i użyte środki stylistyczne, analiza
merytoryczna i redakcyjna tematów prac przedmaturalnych
Pozostałe umiejętności:
Sprawne i skuteczne uczestniczenie w dialogu i dyskusji oraz negocjacjach;
Praca redakcyjna nad tekstem własnym i cudzym: poprawianie, adiustacja, podział na rozdziały, części, akapity;
Odbiór znaczeń metaforycznych;
W zakresie znaczeń językowych:
- klasa I- analiza tekstu literackiego i nieliterackiego ze wskazaniem dominującej funkcji językowej:
informatywnej, ekspresywnej, impresywnej, fatycznej, poetyckiej;
- klasa II- analiza znaków językowych pod względem ich budowy słowotwórczej, znaczenia i nacechowania;
- klasa III i IV- rozpoznawanie stylów funkcjonalnych; budowanie wypowiedzi w różnych stylach funkcjonalnych;
znajomość pojęć: język specjalistyczny, terminologia specjalistyczna.
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który rozwiązuje typowe zadania o średnim stopniu trudności, czasem przy
pomocy nauczyciela:
Wyjaśnianie powiązań czytanych utworów z historią Polski i Europy;
Umiejętność przywołania właściwego kontekstu czytanego utworu literackiego;
Syntezowanie poznanego materiału: scalanie zebranych informacji w problemowe całości;
Budowanie spójności redagowanego tekstu.
WYMAGANIA EDUKACYJNE NA STOPIEŃ DOPUSZCZAJĄCY:
Obejmują następujące treści, niezbędne w dalszej nauce języka polskiego:
Słuchanie wykładu nauczyciela z notowaniem;
Streszczenie tekstu własnego i cudzego;
Znajomość utworów literackich wskazanych w kanonie lektury podstawowej, poznanych w toku osobistej lektury
i pracy na lekcji;
Pojmowanie działań analitycznych jako podstawy interpretacji utworu literackiego;
Stosowanie podstawowych pojęć z poetyki w analizie utworów literackich:
Klasa I- wiersz stroficzny, wiersz stychiczny, wiersz sylabiczny, wiersz sylabotoniczny, rym, podmiot liryczny,
adresat, odbiorca, „ja” liryczne, „ty” liryczne, średniówka;
Strona | 9
Klasa II- wiersz programowy, sytuacja liryczna, monolog liryczny, metafora, porównanie, epitet itd. (znajomość
wszystkich podstawowych środków stylistycznych),;
Klasa III i IV- wiersz toniczny, wiersz wolny, wiersz awangardowy, wiersz różewiczowski, utwór metapoetycki,
fenomenologia poetycka, symbol literacki, wiersz biały
Sprawne czytanie ze zrozumieniem tekstów użytkowych i popularnonaukowych;
Umiejętność dostrzegania kontekstów biblijnych i antycznych;
Znajomość pochodzenia języka polskiego (klasa I);
Znajomość społecznych odmian języka: dialekt, gwara, żargon, odmiany pokoleniowe (klasy II-IV).
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który rozwiązuje- często przy pomocy nauczyciela- zadania typowe o
niewielkim stopniu trudności, takie jak:
Wypowiadanie się w podstawowych (szkolnych) formach gatunkowych:
Klasa I- dyskusja, rozprawka, przemówienie, notatka;
Klasa II- jak wyżej oraz: konspekt, streszczanie, interpretacja utworu literackiego;
Klasy III i IV- jak wyżej oraz recenzja, esej, referat
W zakresie odbioru dzieł sztuki dostrzeganie wartości charakterystycznych dla różnych epok:
Klasa I- źródła kultury europejskiej, kultura antyczna, Biblia, franciszkanizm, humanizm, reformacja, sarmatyzm
Klasa II- racjonalizm, klasycyzm, sentymentalizm, ludowość, historyzm, mesjanizm, irracjonalizm, egotyzm,
pozytywizm, praca u podstaw, praca organiczna
Klasa III- neoromantyzm, dekadentyzm, impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, katastrofizm, naturalizm,
futuryzm
Klasa IV- jak wyżej oraz etapy rozwoju literatury polskiej po 1939 roku w powiązaniu z ważnymi wydarzeniami
historycznymi w latach 1949, 1956, 1968, 1970, 1980-81, 1989
STOPIEŃ NIEDOSTATECZNY:
Otrzymuje uczeń, który:
- nie opanował treści nauczania niezbędnych w dalszej nauce przedmiotu (wymagania na ocenę dopuszczającą);
- nie jest w stanie rozwiązać/ wykonać zadań typowych, o niewielkim stopniu trudności, nawet przy pomocy
nauczyciela;
- nie wykorzystał wskazanych przez nauczyciela sposobów poprawiania bieżących ocen cząstkowych
SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA
DŁUŻSZEJ PRACY PISEMNEJ
OCENA: CELUJĄCY
POZIOM MERYTORYCZNY
● oryginalne, ciekawe i samodzielne ujęcie tematu
● materiał literacki wykracza poza treści programowe
● wnikliwa, pogłębiona interpretacja utworów literackich
● całkowita poprawność merytoryczna
● samodzielność myślenia, poprawność i spójność argumentacji
● znajomość różnorodnych kontekstów
● widoczna umiejętność świadomego wyboru, selekcjonowania, przetwarzania i syntetyzowania wiedzy
● erudycyjność wywodu
POZIOM STRUKTURALNY
● zachowanie konwencji gatunkowej wybranej formy pracy
● oryginalna kompozycja (funkcjonalna wobec tematu)
● umiejętne wplatanie cytatów
● praca napisana estetycznie, czytelne akapity- funkcjonalne wobec kompozycji
POZIOM JĘZYKOWY (JĘZYK I STYL)
● styl jasny, swobodny, barwny, o cechach indywidualnych
● duża sprawność językowa
● bogate słownictwo
● język całkowicie poprawny
● sprawne, funkcjonalne posługiwanie się interpunkcją
Strona | 10
OCENA: BARDZO DOBRY
POZIOM MERYTORYCZNY
● trafne, oryginalne ujęcie tematu
● materiał literacki dobrany trafnie, celowo, zinterpretowany w pogłębiony sposób
● całkowita poprawność merytoryczna
● wykazanie się znajomością kontekstów kulturowych i filozoficznych, umiejętność wykorzystania ich w
interpretacji utworów
● samodzielność i dojrzałość sądów
● posługiwanie się terminologią
● dokonywanie zestawień i porównań, syntezowanie wiadomości, wyciąganie wniosków
POZIOM STRUKTURALNY
● przemyślana, oryginalna kompozycja
● forma pracy funkcjonalna wobec tematu
● spójność logicznego wywodu
● przejrzystość dowodzenia
● umiejętne wykorzystywanie cytatów
● praca napisana estetycznie, czytelne akapity- funkcjonalne wobec kompozycji
POZIOM JĘZYKOWY( JĘZYK I STYL)
● styl jasny, swobodny, funkcjonalny wobec wybranej formy pracy
● duża sprawność językowo-stylistyczna
● bogata, zróżnicowane słownictwo
● poprawna, urozmaicona składnia
● praca poprawna pod względem językowym ( dopuszczalnie niewielkie, sporadyczne usterki)
OCENA: DOBRY
POZIOM MERYTORYCZNY
● temat w pełni zrealizowany
● właściwy dobór materiału literackiego i kulturowego opatrzony właściwym komentarzem
● praca w pełni poprawna merytorycznie
● sądy formułowane z odwoływaniem się do tekstów
● widoczna umiejętność interpretowania utworów literackich i innych tekstów kultury
● ujęcie tematu poprawnie, zachowanie spójności logicznego wywodu
● samodzielność wyciągania wniosków, obecnie w pracy sądy oceniające i wartościujące
● uzasadnienie na podstawie materiału literackiego
POZIOM STRUKTURALNY
● widoczny zamysł kompozycyjny (przemyślana kompozycja)
● właściwe proporcje między poszczególnymi częściami pracy
● zachowanie ciągłości i przejrzystości logicznego wywodu
● wplatanie cytatów
POZIOM JĘZYKOWY ( JĘZYK I STYL)
● styl poprawny, widoczna sprawność stylistyczno- językowa
● styl adekwatny do zamierzonej formy pracy
● widoczna umiejętność posługiwania się oficjalną odmianą polszczyzny
● dość zróżnicowane słownictwo
● umiejętność posługiwania się zróżnicowanymi strukturami składniowymi z na ogół właściwie stosowaną
interpunkcją
● dopuszczalne nieliczne błędy frazeologiczne i składniowe, ortograficzne i interpunkcyjne
OCENA: DOSTATECZNY
POZIOM MERYTORYCZY
● praca zgodna z tematem, chociaż niepełna, uboga, bez pogłębienia
● poprawne, choć schematyczne ujęcie tematu
● prawidłowy dobór materiału literackiego opatrzonego właściwym komentarzem (dopuszczalne drobne błędy
rzeczowe i uproszczenia)
● komentarz zawiera elementy interpretacji (a nie tylko streszczenia),
wartościowania i sądy własne – choćby w minimalnym stopniu
● odwoływanie się do omawianych tekstów przy formułowaniu sądów
● wyciąganie wniosków
POZIOM STRUKTURALNY
● praca formalnie trójdzielna
Strona | 11
● kompozycja zaznaczona graficznie (akapity)
● dający się odczytać zamysł kompozycyjny – dopuszczalne błędy kompozycji, np.: zachwianie propozycji
kompozycyjnych, zakłócenia spójności – przy ogólnym zachowaniu myśli przewodniej
POZIOM JĘZYKOWY ( JĘZYK I STYL)
● styl na ogół poprawny
● niezbyt bogate słownictwo
● dopuszczalne błędy językowe: składniowe, frazeologiczne, ortograficzne i interpunkcyjne
OCENA: DOPUSZCZAJĄCY
POZIOM MERYTORYCZY
● praca w większej części zgodna z tematem (realizuje temat, choć w niepełny sposób)
● dobór materiału literackiego (i kulturowego) w większości zgodny z tematem
● właściwy dobór materiału literackiego, choć ubogi, niepełny komentarz
● komentarz w większości poprawny merytorycznie, dopuszczalne drobne błędy rzeczowe
● ujęcie tematu na ogół poprawne
● sądy odtwórcze, stereotypowe, ale odnoszące się do utworów literackich ( i innych dzieł)
POZIOM STRUKTURALNY
● praca zrozumiała pod względem logicznym i kompozycyjnym, zamysł autora jest w miarę czytelny, choć
momentami niespójny
● dopuszczalne błędy kompozycyjne (np.: brak wstępu lub zakończenia, zakłócone proporcje między elementami
pracy, brak zachowania logicznej spójności wywodu, itp.)
POZIOM JĘZYKOWY (JĘZYK I STYL)
● praca napisana w sposób komunikatywny pod względem stylistycznym i językowym
● dopuszcza się błędy stylistyczne, ubogie słownictwo
● dopuszczalne błędy językowe ( składniowe, frazeologiczne, gramatyczne i leksykalne), a także błędy zapisu
(ortograficzne i interpunkcyjne) w stopniu niezakłócającym komunikatywności tekstu
OCENA: NIEDOSTATECZNY
Praca poniżej kryteriów określonych na ocenę dopuszczającą, w tym również plagiat lub kompilacja kilku tekstów,
na co może wskazywać m.in. niejednorodność stylistyczna.
Strona | 12