Ewolucja okładzin tarczy sprzęgła (II) - E

32
22 || PRAKTYKA
PRAKTYKA WARSZTATOWA
WARSZTATOWA |
| MECHANIKA
MECHANIKA
SZKOŁA DODO
TABLICY
PRZEWODY
ZADAŃ
SPECJALNYCH
– TABLICE
DO SZKOŁY
Trzy marki wchodzące w skład Schaeffler Group od wielu
już lat wytyczają trendy rozwoju samochodowych układów
napędowych, tworząc nie tylko nowe konstrukcje podzespołów,
lecz także wzorcowe technologie montażowe
Małgorzata
Kluch
Dariusz
Gruszczyński
Marketing
manager
Prezes
zarządu
GG Profits
GG Profits
Zmiany zachodzące obecnie w polskim szkolnictwie GG
są dlaProfits
warsztatów
samochodowych
Firma
chętnie
przyjmuje
raczej
niekorzystne.
To dobrze,
iż w przygodo
realizacji
zlecenia
dotyczące
wykotowywaniu
młodzieży do moto
ryzacyjnych
nania
niestandardowych
przewodów
zawodów duży nacisk kładzie się na przedzapłonowych,
choć dla seryjnego ich
mioty ogólne, lecz źle, że tak mało uwagi
producenta jest to zawsze szczególzwraca się na teorię i praktykę, dotyczące
nym,
a czasem trudnym wyzwaniem.
bezpośrednio tej dziedziny techniki.
Podręcznik
mechaniki
pojazdowej
Pod
ręcznik me
chaniki po
jazdowej (cz.XIX)
element
sprasowany
i 7., a sprzęgło K2
warstwa spodnia
100% włókien szklanych
wsteczny. Obydwa
zapewnia wytrzymałość
– biegi 2., 4., 6. oraz
Jest też mniej kłopotliwe przy ewentual-
sprzęgła osadzone są
nych naprawach, a problem chłodzenia
na dwóch współosiowych wałach wejścio-
udało się konstruktorom LuK-a rozwiązać
wych przekładni: wewnętrznym pełnym
warstwa cierna
Rozwiązanie to, opracowane przez kon50% włókien szklanych
i zewnętrznym drążonym.
poprzez poprawę oddawania nadmiaru
włókno
impregnowane
50% włókien aramidowych
struktorów firmy LuK, znajduje od 2008
segment
powłoka wierzchnia
czyli zanurzone w oleju przekładni, co
o momencie obrotowym do 250 Nm.
dobremu(LuK
ich C3002)
chłodzeniu i poCykl produkcyjny wyplatanej okładziny sprzęgła isprzyjało
jej struktura
Przekładnia DCT łączy zalety automa-
tycznych i mechanicznych skrzyń biegów,
W dobie downsizingu zmniejsza się wyczyli komfort automatycznej pracy z możmiary sprzęgieł, by zaoszczędzić miejsce
liwościami jazdy sportowej i niskim zużyw strukturze pojazdu i równocześnie ich
ciem paliwa. Do zmiany przełożeń służą
masę dla ograniczenia bezwładności przy
w tej konstrukcji dwa równoległe układy
dużych prędkościach obrotowych. Optypar kół zębatych tworzących poszczególmalizacji wymiarów i masy pod­legają też
ne biegi. Każdy układ obsługiwany jest
sprzęgłowe okładziny cierne, choć zakres
oddzielnym sprzęgłem, z których podczas
technicznych możliwości jest w ich przyjazdy zawsze jedno przenosi moment
padku stosunkowo niewielki. Naddatek
obrotowy, podczas gdy drugie jest rozmateriału pozostawiony na eksploatacyjłączone, by umożliwić preselekcyjny wyne zużycie wynosi zaledwie kilka milimebór kolejnego biegu. Przy zmianie biegów
trów, czyli około jednej trzeciej całkowitej
jedno sprzęgło rozłącza się równocześnie
grubości okładziny. Pozostała część jest
z włączeniem drugiego, więc przenoszenie
z kolei niezbędna do zamocowania tego
momentu przebiega bez odczuwalnych
elementu na stalowej tarczy, a więc do
przerw mimo zmieniających się przełożeń.
przekazywania momentu obrotowego.
W 7-biegowej skrzyni stosowanej w poW takich warunkach muszą być
jazdach Grupy VW sprzęgło oznaczone na
spełnione także inne, często sprzeczne
schemacie K1 obsługuje biegi: 1., 3., 5.
ze sobą wymagania, dotyczące: kom-
Konstrukcja podwójnego
sprzęgła suchego
Zespół ten składa się z trzech głównych
elementów: dwumasowego koła zamacho-
zwalało uzyskiwać korzystny stosunek
wego (DKZ), podwójnego sprzęgła i me-
przenoszonych
momentów
iwartości
strukturą
zastosowanych
włókien,obroale
towych
do przestrzeni
mają
te same
spoiwa i zajmowanej
wypełniacze.przez
zespół
sprzęgła
w ogólnej nad
strukturze
poFirma
LuK, pracując
rozwojem
jazdu.
Dlatego
ten
wariant
konstrukcyjny
okładzin sprzęgłowych, wykorzystuje
stosowany jest
nadal w samochodach
technologię
wielowarstwową
do proz silnikami
mocach.
Jego wadą,
dukcji
tarczo dużych
o różnych
właściwościach
istotną zwłaszcza
przy mniejszych
przenozależnych
od rodzaju
użytych włókien.
szonych
momentach,
są
straty
energii
poPrzykładem może być tutaj materiał cierwodowane
ny
C3002 poślizgiem
o wysokimwspółpracujących
współczynniku
powierzchni
ciernych
oraz większa
pracotarcia,
stabilnym
nawet
w warunkach
chłonność
napraw.
długotrwałego działania wysokich tempeWad
tych nie maopodwójne
sprzęgło suratur.
Zwiększona
30% wytrzymałość
che,
ponieważ
nie
pracuje
w oleju
i dzięmechaniczna cechuje nowe okładziny
ki temu
uzyskuje
lepszy współczynnik
HD
30 PLUS,
przeznaczone
do ciężkich
sprawności,
czyli
mniejsze
zużycie paliwa.
pojazdów użytkowych.
chanizmu włączającego. Jego sterowaniem
Podobne zastosowania i właściwości
mają okładziny z materiałów ceramicznometalicznych, których zaletą jest stosunkowo duża odporność termiczna (do
fortu, współczynnika tarcia, wytrzyma- 400°C)
w połączeniu
z wysokim współSchemat
układu napędowego
z siedmiobiegową
przekładnią
łości i kosztów produkcji. Zadowalający
czynnikiem tarcia,
wadą zaś DCT
– szybkie
i
podwójnym
sprzęgłem
suchym
kompromis stanowią pod tym względem zużycie współpracujących z tarczą metawyplatane okładziny cierne, gdyż składa- lowych powierzchni ciernych.
ją się z warstw o określonych właściwoWspółczynnik tarcia okładzin z włóściach. Warstwa spodnia zapewnia in- sprzęgło
kien węglowych
wzrasta wraz z ich temK2
tegralność i odpowiednią wytrzymałość, sprzęgło
peraturą,
zwłaszcza powyżej 300°C, co
K1
a zewnętrzna warstwa cierna odznacza czyni ten materiał bardzo przydatnym
się optymalnym współczynnikiem tar- w pojazdach wyczynowych, choć wysocia i odpornością na cierne zużycie. Ze kie koszty produkcji i mała trwałość ekswzględu na odmienność funkcji obie ploatacyjna nie pozwalają na jego maso[1] wał korbowy
warstwy znacznie różnią się rodzajem we wykorzystywanie.
Autonaprawa
2011
Autonaprawa || Październik
Kwiecień 2012
ciepła bezpośrednio do atmosfery.
Wcześniej z podobnymi skrzyniami
roku zastosowanie w 7-biegowych skrzysubstancjabiegów
wiążąca
współpracowały wyłącznie poi wypełniacze
niach OAM typu DCT samochodów Audi,
dwójne sprzęgła wielotarczowe mokre,
z włókien z silnikami
Seat, Škoda i Volkswagen
W efekcie na naszym
rynku
pracy
Przygotowywanie
takich
specjal­
brak
odpowiednio
wykształ­
nych jest
produktów
nie sprowadza
conych fachowców, gdyż właści­
się na ogół do prostych modyfi­
wa nauka zawodu odbywa się
kacji rutynowych ciągów techno­
w przyjmujących praktykantów
logicznych gdzie
w celu
uzyskania
warsztatach,
z kolei
brakuje
innych długościnauczycieli.
pojedynczych
profesjonalnych
Do
kabli lub odmiennego
skutecznego
nauczania niekomple­
wystar­
cza
bowiem
mistrzowska
towania
ich wnawet
wiązki.
Mało jest
biegłość
spe­
bowiem w jakiejś
modeli praktycznej
samochodów,
cjalności.
motocykli bądź wózków widło­
Tę lukę starają się wypełnić spe­
wych, dla których nie daje się
cjalistyczne motoryzacyjne firmy,
znaleźć odpowiedniego, goto­
w tym również GG Profits, pro­
wego kompletu
w firmowym
wadzące
własne szkolenia
zarów­
katalogu.
no
warsztatowego personelu, jak
W takich odosobnionych
i działających
w naszej branży przyhan­
dlowców.
Te właśnie doświadcze­
padkach użytkownik
nietypowe­
nia
skłoniły nas
do nawiązania
ści­
go pojazdu
najpierw
próbuje roz­
słej
współpracy
wiązać
problemz samochodowymi
we własnym za­
szkołami zawodowymi. Działalność
kresie, na przykład przez inne po­
ta nie jest dla nas dodatkową for­
prowadzenie przewodów nieco
mą reklamy, lecz zobowiązaniem
dłuższych,
a o pomoc
do specjali­
do
dostarczania
rzetelnej,
obiek­
stów
zwraca
się
w
razie
tywnej wiedzy na temat ewident­
obecne­
nych,
choćtechniki
w sumie
go
stanu
w niegroźnych,
znanej nam
dziedzinie.
Firmowa
strategia
na­
niepowodzeń.
Inaczej
jest wów­
stawiona wyłącznie na obrót i zysk
jest przecież bardzo krótkowzrocz­
na, a tymczasem przyszłość zależy
od tego, jak wychowane zostaną
następne pokolenia klientów.
Podstawową rolę w zawodo­
wej edukacji odgrywają odpo­
wiednio przygotowane materiały
dydaktyczne. Opracowaliśmy więc
planszę pokazującą budowę prze­
wodów
zapłonowych
i rozesłali­
czas, gdy
niezawodność
układu
śmy ją do szkół. Została tam bardzo
zapłonowego, a tym samym
dobrze przyjęta przez nauczycieli
całego silnika, ma decydujące
przedmiotów zawodowych i, co
znaczenie dla ludzkiego
życiaoka­
lub
najważniejsze,
uczniów. Inną
[2] podwójne sprzęgło
[3] wał wejściowy przekładni 1
[4] wał wejściowy przekładni 2
[5] wał zdawczy 1
[6] wał zdawczy 2
[7] wał zdawczy 3 (bieg wsteczny)
zajmuje się moduł mechatroniki, zawiera-
Ceramiczno-metaliczna okładzi­
jący
sterownik, rozdzielacz
naelektroniczny
sprzęgła
oleju pod ciśnieniem, pompę oleju oraz
siłowniki sprzęgieł i skrzyni biegów.
Dwumasowe koło zamachowe LuK
stosowane w skrzyni biegów DCT ma
konstrukcję odmienną od standardowej.
Podobna jest masa pierwotna, połączona sztywno z wałem korbowym silnika
i wyposażona w wewnętrzne sprężyny
łukowe, umożliwiające wzajemne kątoweTarcza
przemieszczenia
mas. Masę
sprzęgłaobydwu
samochodu
ciężarowego
z okładziną
wtórną
stanowi natomiast
całe podwójne
LuK HD 30 PLUS
sprzęgło, łączące się z masą pierwotną
za Zpośrednictwem
wieńca
zabierakowemyślą o dalszej
przyszłości
pro-
go i współpracującego
z nim pierścienia
wadzone
są prace eksperymentalnoz uzębieniem
wewnętrznym.
Dwa
zaczepy
badawcze
nad
ceramicznymi
materiałaumieszczone
na
obwodzie
tegoż
pierściemi ciernymi, bazującymi na krzemianach
opierają się
o swobodne
końce sprężyn
inia
węglikach.
Próby
ich zastosowania
dołukowych,
tworząc
elastyczne
sprzężenie
tyczą głównie metalowych powierzchni
obu mas elementów
potrzebne dowspółpracujących
tłumienia drgań
ciernych
skrętnych.
Niepożądane
luzy
międzyzębz okładzinami. Wykazują one
bowiem
ne
w połączeniu
kłów
zabieraka
z uzębiewiele zalet w porównaniu z używanymi
niem wewnętrznym
pierścienia
kasowane
dotychczas
powszechnie
odlewami
żesą przez dodatkowy pierścień napinający.
liwnymi. Są jednak wciąż nadmiernie
W podwójnym sprzęgle suchym główpodatne na cierne zużycie.
nym elementem konstrukcyjnym jest płyW sumie LuK oferuje zakres technota centralna, sprzężona kinematycznie
logii okładzin sprzęgłowych zaspokajają(za pośrednictwem tarczy zabierakowej,
cy wszystkie obecne i przyszłe potrzeby
pierścienia z uzębieniem wewnętrznym
techniki motoryzacyjnej.
n
Fot. Schaeffler
element
utwardzony
włókno/żywica
Fot. Schaeffler
produkt końcowy
Ewolucja okładzin tarczy sprzęgła (II)
Podwójne sprzęgło suche (odc. 1/3)
zdrowia.
Produkt o tak odpowiedzial­
nym zastosowaniu musi spełniać
znacznie ostrzejsze i bardziej
skomplikowane kryteria. W do­
tychczasowych doświadczeniach
firmy GG Profits dotyczyło to
zamówień na specjalne przewo­
dy zapłonowe przeznaczone do:
motolotni, łodzi motorowych, sa­
molotów sportowych i skuterów
wodnych. Silniki tego rodzaju
urządzeń muszą zachowywać ab­
solutną bezawaryjność, pracując
przeważnie w ekstremalnych wa­
runkach. Ich układy zapłonowe
zjąnarażone
do krzewienia
tego z rodzaju
są
na kontakt
wodą,
wiedzy
są targi
motoryzacyjne,
solą,
wysoką
lub niską
tempera­
chętnie odwiedzane przez szkolne
turą.
Wymagają więc zastosowa­
wycieczki. W Niemczech przygoto­
nia części o maksymalnie wyso­
wuje się dla nich nawet specjalne
kich
parametrach
stoiska.
W Polsce jakościowych.
też pojawiły się
kolei specjalne
już Zpodobne
inicjatywy, przewody
chociażby
do
agregatów
prądotwórczych
podczas
poznańskich
Targów Tech­
niki Motoryzacyjnej.
zasilanych
biogazem, wykony­
W przez
trakcie naszą
ostatniej
ich na
edycji
wane
firmę
in­
wielkim powodzeniem
cieszyło się
dywidualne
zlecenia, odznaczać
stoisko jednej z firm szkolących
się powinny szczególnie długą
motoryzacyjnych profesjonalistów
żywotnością i pełną niezawod­
i dostarczających szkołom pomocy
nością
podczasJest
eksploatacji
bez
dydaktycznych.
duże zapotrze­
stałego
bowanienadzoru.
na tego typu działalność,
ułatwieniem
w re­
leczZnacznym
koszty jej
prowadzenia
są
dla większości
szkół jest
nadmierne.
alizacji
takich zadań
ogólnie
Dlatego jakość
rosnącyprzewodów
udział w ichSen­
po­
wysoka
noszeniu
powinni
mieć
producenci
tech, lecz w każdym nietypo­
motoryzacyjnych części, warszta­
wym zastosowaniu wymaga ona
towego wyposażenia oraz urzą­
osobnego sprawdzenia w szcze­
dzeń diagnostycznych. Ważne jest
gólnych
warunkach
laborato­
także tworzenie
dogodnych
moż­
ryjnych
i
eksploatacyjnych.
Kon­
liwości aktualizowania kwalifikacji
strukcja
nabytych konkretnego
w szkole, byprzewodu
pracujący
już jej absolwenci
byli w stanie
na­
specjalnego
testowana
jest także
dążać za rozwojowymi zmianami
w swojej technicznej specjalno­
ści. Główna w tym rola przypada
zatrudniającym ich właścicielom
warsztatów. Dla wszystkich bo­
wiem podmiotów działających na
motoryzacyjnym rynku inwesto­
wanie w młodzież jest zawsze ren­
towne, gdyż po latach przynosi dla
wszystkich wspólne, lecz w pełni
wymierne
korzyści.
według
odpowiednich
kryteriów
Nasza firma ma ambicję być na
w badaniach elektrotechnicz­
tym polu liderem i liczy też na to,
nych
i wytrzymałościowych. Na
że szybko znajdzie licznych naśla­
tej
podstawie
firmowe
labora­
dowców, a nawet
konkurentów.
torium wydaje zleceniodawcy
kartę kontrolną wyrobu, zawie­
rającą wszystkie jego parametry
techniczne.
Klienci zainteresowani tą sferą
działalności firmy mogą nawiązać
z nią kontakt za pomocą inter­
netowej strony www.sentech.pl/
zamow-nietypowe-przewody.
Ceny nie są wygórowane, po­
nieważ GG Profits uważa trud­
ne specjalne zlecenia za okazję
do zdobywania nowych do­
świadczeń, pożytecznych rów­
nież w doskonaleniu produktów
seryjnych.
Autonaprawa
| Luty 2012
2012
Autonaprawa
| Kwiecień