GIEŁDA – KTO ROZDAJE KARTY?

GIEŁDA – KTO ROZDAJE KARTY?
Każde przedsiębiorstwo, organizacja czy instytucja wymaga istnienia pewnych
organów, które organizują i nadzorują jej działalność. W przypadku braku
tego typu jednostek efektywne funkcjonowanie jakiejkolwiek instytucji nie
byłoby możliwe. Rynek kapitałowy również wymaga regulacji ze strony
odpowiednich organów, gdyż w przeciwnym razie nie mogłoby być mowy o
bezpiecznym obrocie instrumentami finansowymi.
Do instytucji odpowiedzialnych za organizację rynku kapitałowego należą:

 Komisja Nadzoru Finansowego (KNF),
 Giełda Papierów Wartościowych (GPW),
 Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych (KDPW),
 domy maklerskie.
Najbliżej Inwestora jest zawsze jego dom maklerski
Dom maklerski jest instytucją, która m.in. ma za zadanie:
przyjmowanie i przekazywanie zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych,
przechowywanie lub rejestrowanie instrumentów finansowych, w tym prowadzenie
rachunków papierów wartościowych oraz prowadzenie rachunków pieniężnych.
Pełna lista czynności (wynikających z Art. 69 ust. 2 i 4 Ustawy o obrocie instrumentami
finansowymi), które składają się na działalność maklerską, znajduje się na końcu artykułu.
Domy maklerskie działają na podstawie wyżej wspomnianej Ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r., Nr 183, poz. 1538), po uprzednim uzyskaniu
zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Uzyskanie zezwolenia wymaga spełnienia
określonych w ustawie warunków dotyczących kapitału, kwalifikacji pracowników i
dostosowania do obowiązujących przepisów, zawartych w aktach wykonawczych do ustawy.
Domy maklerskie podlegają stałemu nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF).
Nadzór nad rynkiem kapitałowym sprawuje KNF
Komisja Nadzoru Finansowego została powołana na mocy Ustawy z 21 lipca 2006 roku o
nadzorze nad rynkiem finansowym. Ideą powstania Komisji Nadzoru Finansowego było
zintegrowanie nadzoru nad rynkiem kapitałowym. Do jej zadań należy zapewnienie
prawidłowego funkcjonowania rynku, jego stabilności, rozwoju i konkurencyjności.
Dodatkowo KNF nadzoruje banki i określa zasady ich działania zapewniające
bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów. Komisja podejmuje też
działania edukacyjne i informacyjne z zakresu funkcjonowania rynku.
GPW stanowi centrum przyjmowania i realizacji zleceń
W momencie, gdy Inwestor złoży zlecenie za pośrednictwem swojego domu maklerskiego,
jest ono przekazywane na Giełdę Papierów Wartościowych (GPW). Wielu Inwestorów
kojarzy tę instytucję z hałaśliwą bieganiną maklerów w czerwonych szelkach, którzy w
pośpiechu wykrzykują do siebie zlecenia. Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna. Od 17
listopada 2000 ryku obrót na giełdzie odbywa się wyłącznie za pomocą systemu
informatycznego WARSET. Tego typu systemy są również używane przez inne światowe
giełdy. Aktualnie system WARSET może obsłużyć 180 zleceń na sekundę. W roku 2012
planowane jest zastąpienie WARSETu przez platformę transakcyjną UTP (ang. Universal
Trading Platform), która funkcjonuje na nowojorskiej giełdzie.
Złożone przez Inwestora zlecenie przekazywane są na giełdę i pojawiają się w arkuszu
zleceń. Jest to forma tabeli zawierająca wszystkie zlecenia kupna, uporządkowane od ceny
najwyższej do najniższej, oraz zlecenia sprzedaży uporządkowane w odwrotnej kolejności.
Wiadomość o tym, czy zlecenie było poprawne, oraz czy zostało przyjęte do systemu, jest
natychmiast przekazywana do domu maklerskiego.
Transakcje rozlicza KDPW
Informacja o zrealizowanym zleceniu (w jednej lub wielu transakcjach) przekazywana jest do
Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych (KDPW). Jest to instytucja odpowiedzialna za
rozliczanie transakcji zawieranych na rynku. W KDPW są też przechowywane i rejestrowane
wszystkie papiery wartościowe znajdujące się w publicznym obrocie. Ponadto KDPW
pośredniczy w wypłacaniu dywidendy i realizacji praw poboru.
Lista czynności obejmujących działalność maklerską
Działalność maklerska, obejmuje wykonywanie czynności polegających na:
(Art. 69 ust. 2 i 4)
1) przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych;
2) wykonywaniu zleceń, o których mowa w pkt 1, na rachunek dającego zlecenie;
3) nabywaniu lub zbywaniu na własny rachunek instrumentów finansowych;
4) zarządzaniu portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba
instrumentów finansowych;
5) doradztwie inwestycyjnym;
6) oferowaniu instrumentów finansowych;
7) świadczeniu usług w wykonaniu zawartych umów o subemisje inwestycyjne i
usługowe lub zawieraniu i wykonywaniu innych umów o podobnym charakterze,
jeżeli ich przedmiotem są instrumenty finansowe;
8) organizowaniu alternatywnego systemu obrotu.
Działalnością maklerską jest również wykonywanie przez firmę inwestycyjną czynności
polegających na:
1) przechowywaniu lub rejestrowaniu instrumentów finansowych, w tym
prowadzeniu rachunków papierów wartościowych oraz prowadzeniu
rachunków pieniężnych;
2) udzielaniu pożyczek pieniężnych w celu dokonania transakcji, której
przedmiotem jest jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, jeżeli
transakcja ma być dokonana za pośrednictwem firmy inwestycyjnej
udzielającej pożyczki;
3) doradztwie dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii
przedsiębiorstwa lub innych zagadnień związanych z taką strukturą lub
strategią;
4) doradztwie i innych usługach w zakresie łączenia, podziału oraz
przejmowania przedsiębiorstw;
5) wymianie walutowej, w przypadku gdy jest to związane z działalnością
maklerską w zakresie wskazanym w ust. 2;
6) sporządzaniu analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych
rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie
instrumentów finansowych;
7) świadczeniu usług dodatkowych związanych z subemisją usługową lub
inwestycyjną;
8) wykonywaniu czynności określonych w pkt 1-7 oraz w ust. 2, których
przedmiotem są instrumenty bazowe instrumentów pochodnych, wskazanych
w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. d-f oraz i, jeżeli czynności te pozostają w związku z
działalnością maklerską.