17029/11 - consilium

RADA
UNII EUROPEJSKIEJ
Bruksela, 21 listopada 2011 r. (23.11)
(OR. en)
17029/11
Międzyinstytucjonalny numer
referencyjny:
2008/0193 (COD)
SOC 1002
SAN 246
CODEC 2061
SPRAWOZDANIE
Od:
Prezydencja
Do:
Komitet Stałych Przedstawicieli (część I) / Rada (EPSCO)
Nr poprz. dok.:
17041/11 SOC 1006 SAN 247 CODEC 2070
Nr wniosku Kom.: 13983/08 SOC 575 SAN 217 CODEC 1285 - COM(2008) 637 final + COR 1
Dotyczy:
Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej
dyrektywę Rady 92/85/EWG w sprawie wprowadzenia środków służących
wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa i zdrowia pracownic
w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących piersią
– Sprawozdanie z postępu prac
I.
WPROWADZENIE
W dniu 3 października 2008 r. Komisja przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy
Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę Rady 92/85/EWG w sprawie
wprowadzenia środków służących wspieraniu poprawy w miejscu pracy bezpieczeństwa
i zdrowia pracownic w ciąży, pracownic, które niedawno rodziły, i pracownic karmiących
piersią. Najważniejszym celem wniosku jest poprawa ochrony przysługującej pracownicom
w ciąży, pracownicom, które niedawno rodziły, i pracownicom karmiącym piersią. We
wniosku proponuje się w szczególności zwiększenie minimalnej długości urlopu
macierzyńskiego z 14 do 18 tygodni.
17029/11
ak/NJ/lw
DG G 2B
1
PL
Wszystkie delegacje podtrzymały ogólne zastrzeżenia weryfikacji do wniosku. Delegacje DK,
FR, MT i UK zgłosiły zastrzeżenia parlamentarne. Ponadto kilka delegacji przypomniało
swoje poparcie dla oświadczenia dołączonego do protokołu z posiedzenia Rady EPSCO, które
miało miejsce w dniu 6 grudnia 2010 r.1
Parlament Europejski przyjął stanowisko podczas pierwszego czytania w dniu 20
października 2010 r. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął opinię w sprawie
wniosku w dniu 13 maja 2009 r.
Parlament Europejski jest zdania, że urlop macierzyński powinien trwać 20 tygodni i być
pełnopłatny; Parlament przypomniał, że okres 20 tygodni jest zalecany przez Światową
Organizację Zdrowia i że daje on matkom szansę odzyskania w pełni sił po porodzie, także
stworzenia bliskiej więzi z nowonarodzonym dzieckiem. Opinia Parlamentu w pierwszym
czytaniu zawiera ponad 70 poprawek do wniosku Komisji, w tym prawo do co najmniej
dwóch tygodni pełnopłatnego urlopu ojcowskiego przysługującego osobie, której małżonka
lub partnerka życiowa urodziła niedawno dziecko.
W związku z tym, że podczas obrad Rady w dniu 6 grudnia 2010 r. długość urlopu
macierzyńskiego oraz związany z nim zasiłek okazały się najbardziej delikatnymi kwestiami,
prezydencja węgierska zaproponowała, aby oddzielić te dwie sprawy podczas dyskusji grupy
roboczej na początku 2011 r. i zamiast tego skoncentrować się na szeregu tematycznych grup
poprawek (przepisy dotyczące powrotu do pracy, zdrowie i bezpieczeństwo oraz warunki
pracy pracownic w ciąży; łączenie życia zawodowego i prywatnego; równe traktowanie
i ogólne kwestie związane z niedyskryminacją; urlopy okolicznościowe („urlopy specjalne”)
i różne inne formy urlopu). Zaproponowane przez PE poprawki w przeważającej części nie
znalazły poparcia większości delegacji w Radzie. Niektóre poprawki uznano za zbyt
szczegółowe; kilka delegacji powtórzyły, że dyrektywa ma na celu ustanowienie minimalnych
standardów. Zasadniczo delegacje uznały, że dyrektywa powinna dotyczyć wyłącznie urlopu
macierzyńskiego, a tylko kilka delegacji było otwartych na kwestie urlopu adopcyjnego
i ojcowskiego. W szczególności wiele delegacji podkreśliło, że wniosek powinien co do
zasady skoncentrować się na kwestiach zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy2. A zatem
delegacje zakwestionowały zarówno podwójną podstawę prawną wniosku Komisji, jak
również ideę łączenia różnych rodzajów urlopu.
1
2
17716/10; oświadczenie złożone przez delegacje CZ, DK, DE, EE, NL, SK, SE i UK.
Więcej informacji zob. 10541/11, s. 7–9.
17029/11
ak/NJ/lw
DG G 2B
2
PL
Chociaż prezydencja węgierska poczyniła pewne postępy, analizując poszczególne poprawki
PE, stało się jednak jasne, że konieczne są dalsze dyskusje, aby Rada mogła sformułować
swoje stanowisko w sprawie wniosku, a także aby znaleźć wspólną płaszczyznę porozumienia
między dwoma współustawodawcami.
II.
PRACE PODCZAS POLSKIEJ PREZYDENCJI
a)
Podejście Prezydencji:
Prezydencja w sposób jednoznaczny włączyła wniosek Komisji do listy priorytetów
swego programu prac w ramach tematu „Solidarność międzypokoleniowa:
demograficzna przyszłość Europy”. Aby ustalić, w jaki sposób należy kontynuować
prace w tym zakresie, prezydencja odbyła szereg nieformalnych spotkań z różnymi
delegacjami, przedstawicielami Parlamentu i Komisji; wobec braku odpowiedniego
mandatu, prezydencja mogła tylko wysłuchać poszczególnych stron, sama jednakże nie
zajęła w przedmiotowej sprawie stanowiska.
Podczas nieformalnego posiedzenia ministrów ds. rodziny i równości płci w Krakowie
w dniu 21 października, prezydencja zaprosiła ministrów do dyskusji nad kwestią
godzenia pracy z życiem prywatnym i rodzinnym, ze szczególnym uwzględnieniem
praw rodziców pracujących, przy czym uznano, że dyrektywa w sprawie urlopu
macierzyńskiego mogłaby odegrać istotną rolę w tym kontekście.
Opierając się na wynikach wyżej wymienionych obrad, prezydencja zwróciła się do
Parlamentu podczas posiedzenia plenarnego w dniu 25 października w związku
z pytaniem wymagającym odpowiedzi ustnej nr 184/2011, postawionym przez
sprawozdawcę Edite Estrelę. W swoim pytaniu do Rady Edite Estrela stwierdziła, że
Parlament ma „świadomość, że część państw członkowskich wyraziła swoje obawy
w odniesieniu do poprawek przyjętych przez Parlament” oraz że Parlament jest gotowy
„wykazać się elastycznością”1. Minister podkreślił w szczególności, że Rada nie może
zgodzić się na proponowany dwudziestotygodniowy, pełnopłatny urlop macierzyński,
a także odniósł się szczegółowo do takich czynników jak: duże zróżnicowanie wśród
państw członkowskich w dziedzinie systemów ochrony macierzyństwa oraz
zabezpieczenia społecznego, różne podejścia do odbiorców pomocy, zasady
pomocniczości i proporcjonalności oraz skutki finansowe.
1
16145/11.
17029/11
ak/NJ/lw
DG G 2B
3
PL
Prezydencja podziękowała posłom do Parlamentu Europejskiego za konstruktywne
podejście do debaty i z zadowoleniem przyjęła ich propozycje wyjścia z impasu.
b)
Kwestie, które należy wziąć pod uwagę podczas przyszłych prac
Poinformowawszy Parlament, że dwudziestotygodniowy pełnopłatny urlop
macierzyński jest dla Rady nie do przyjęcia, prezydencja uznała, że aby przyśpieszyć
prace, należy zacząć się zastanawiać nad możliwymi opcjami, którym można by się
dokładniej przyjrzeć. W związku z tym organy przygotowawcze Rady wznowiły prace
w przedmiotowej sprawie, poddając analizie te elementy wniosku, którymi nie
zajmowano się podczas prezydencji węgierskiej, tj. długość urlopu macierzyńskiego,
zasiłek macierzyński, a także dalsze możliwe kroki w tym zakresie.
Mając świadomość zasadniczych zastrzeżeń zgłoszonych przez znaczącą liczbę państw
członkowskich w odniesieniu do stanowiska Parlamentu w pierwszym czytaniu,
prezydencja przedstawiła pokrótce – jako podstawę wstępnej debaty – szereg opcji
obejmujących główne elementy w odnośnej sprawie (długość urlopu macierzyńskiego
od 16 do 18 tygodni, wysokość zasiłku macierzyńskiego, możliwość włączenia do
dyrektywy tzw. klauzuli pomostowej). Prezydencja zwróciła się do delegacji
o wyrażenie opinii, czy którakolwiek z tych opcji mogłaby posłużyć jako podstawa
kolejnych debat w ramach Rady; prezydencja podkreśliła przy tym, że zarysowane w jej
nocie cztery opcje nie stanowią jeszcze goowych propozycji, lecz należy je raczej
traktować jako ewentualne elementy do dalszych dyskusji. Choć delegacje uznały
dyskusje za przedwczesne, a w niektórych przypadkach za niewykonalne ze względu na
obecną sytuację gospodarczą, prezydencja była w stanie sformułować następujące
wstępne wnioski w sprawie przedstawionych opcji:
–
propozycja urlopu macierzyńskiego (nawet poniżej 20 tygodni) z pełnopłatnym
urlopem macierzyńskim nie uzyskała poparcia;
17029/11
ak/NJ/lw
DG G 2B
4
PL
–
rozważenie dalszego wypłacania kwoty na poziomie zasiłku chorobowego
okazało się opcją, która zyskała największe poparcie ze strony delegacji. Niektóre
delegacje zgłosiły obawy, że „zasiłek chorobowy” nie jest terminem jasnym
(istnieją różne wysokości zasiłku chorobowego, w tym zasiłek chorobowy
ustawowy i składkowy, a jego wysokość może także zależeć od długości trwania
choroby);
–
wyrażono także pewne poparcie dla opcji wiążącej się z zasiłkiem macierzyńskim
do określonej kwoty, jako podstawy do dalszej dyskusji;
–
choć część delegacji uznała tzw. klauzulę pomostową za interesującą opcję, były
też takie delegacje, które nie mogły zgodzić się na takie podejście.
III. PODSUMOWANIE
W świetle odbytych dyskusji i po wymianie opinii podczas nieformalnego posiedzenia
ministrów w Krakowie w dniu 21 października jest aż nazbyt jasne, że pełnopłatny
dwudziestotygodniowy urlop macierzyński jest dla Rady nie do przyjęcia. Wziąwszy pod
uwagę duże zróżnicowanie wśród państw członkowskich w dziedzinie systemów ochrony
macierzyńskiej i zabezpieczenia społecznego, a także skutki finansowe zwłaszcza w czasie
kryzysu, trzeba uznać, że wprowadzenie takiego rozwiązania przyniosłoby efekty przeciwne
do zamierzonych. W istocie nawet w przypadku krótszego pełnopłatnego urlopu
macierzyńskiego nie można liczyć na poparcie państw członkowskich.
Prezydencja z zadowoleniem przyjmuje oznaki otwartości i elastyczności okazane już przez
niektórych europosłów (także podczas debaty plenarnej w dniu 25 października), jak
również wolę zadeklarowaną przez większość państw członkowskich, aby kontynuować
prace w przedmiotowej sprawie pod warunkiem otrzymania odpowiednich zapewnień.
Prezydencja jest przekonana, że konstruktywny dialog pomiędzy Parlamentem i Radą ma
wielkie znaczenie dla przyszłego postępu prac, co podkreśliła także Komisja oraz kilka
państw członkowskich.
17029/11
ak/NJ/lw
DG G 2B
5
PL
Aby osiągnąć ten cel, zaleca się nieformalne kontakty i konsultacje z Parlamentem
Europejskim. Takie kontakty powinny pomóc określić zakres możliwych ustępstw, na które
Parlament byłby w stanie się zgodzić podczas negocjacji z Radą.
Prezydencja ma nadzieję, że bardziej elastyczne podejście ze strony Parlamentu może
pozwolić na dalszy konstruktywny dialog pomiędzy współustawodawcami i ewentualny
przyszły kompromis. Należy podkreślić, że otwartość Rady na negocjacje zależy od
stopnia elastyczności, którym Parlament Europejski jest gotów się wykazać w przyszłym
dialogu, a także od jasnych i konkretnych wskazań, w jaki sposób Parlament weźmie pod
uwagę opinie państw członkowskich.
Prezydencja odnotowuje oświadczenie Komisji, że nie wycofa ona przedmiotowego
wniosku i z zadowoleniem przyjmuje jej konstruktywne podejście do dalszych prac oraz
wolę pozytywnego wkładu w kolejne działania, które należy podjąć.
Biorąc pod uwagę zasadniczą rolę, jaką ustawodawstwo dotyczące macierzyństwa odgrywa
w rozwoju polityki społecznej w ramach Unii Europejskiej, prezydencja deklaruje swoją
wolę wsparcia kolejnych prezydencji w wysiłkach na rzecz dalszych postępów.
___________________
17029/11
ak/NJ/lw
DG G 2B
6
PL