Rosja w WTO

Rosja w WTO
2013-04-16 13:39:35
2
Dyrektor Departamentu negocjacji handlowych Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego, Maxim Medvedkov w
wywiadzie przeprowadzonym w styczniu 2013r. opowiedział korespondentowi „Interfaxu” o aktualnych
roszczeniach handlowych w stosunku do Rosji oraz o roszczeniach Rosji skierowanych do innych państw
członkowskich WTO.
Minęło już niemal pół roku od przystąpienia Rosji do WTO (sierpień 2012r.), jednak na ocenę wpływu na
gospodarkę jeszcze za wcześnie. Rosyjscy negocjatorzy są obecnie skoncentrowani na brakach w środkach
bezpieczeństwa na rynku rosyjskim oraz na zniesieniu ograniczeń dotyczących dostaw z Rosji.
Zdaniem Maksima Jurjewicza, Dyrektora Departamentu negocjacji handlowych Ministerstwa Rozwoju
Gospodarczego proces wdrażania Rosji do WTO przebiega w taki sam sposób, jak w innych większych państwach
członkowskich. Właśnie rozpoczęły się prace wewnętrzne WTO, których rozmiary zostały nie doszacowane przez
FR, przez co należy szybko podjąć działania.
Pojawiły się pierwsze pretensje odnośnie rosyjskich środków regulacji handlu, w konsekwencji czego zostaną
podjęte intensywne negocjacje. Obecnie FR jest na etapie przygotowywania dokumentacji dotyczącej środków
stosowanych bezzasadnie wobec rosyjskiego eksportu. W opinii założycieli WTO znacznie łatwiej jest wstąpić do
Światowej Organizacji Handlu aniżeli w niej być. FR nie jest w tej kwestii wyjątkiem.
Zobowiązania FR odnośnie taryf przewidują okresy przejściowe do siedmiu lat. Każda obniżka taryf będzie
miała miejsce 22 sierpnia 2013r., ostatnia – w 2019r.
Unia Europejska wyraziła już wiele roszczeń w stosunku do Rosji – odnośnie opłaty recyklingowej, zakazu wwozu
bydła, wytycznych dotyczących nowych depozytów. Każde państwo członkowskie WTO ma prawo wnioskowania,
jeśli uważa, że dochodzi do naruszania jej interesów handlowych, przy czym umowy WTO nie są przestrzegane.
WTO posiada system przymusowej realizacji zobowiązań, co gwarantuje stabilność handlu międzynarodowego.
Unia Europejska i Stany Zjednoczone Ameryki Północnej dotychczas należą do głównych
nieusatysfakcjonowanych. Waga i „koszt” oraz perspektywy regulacji roszczeń są różne.
Jeśli u partnera FR pojawiają się wątpliwości odnośnie zgodności któregoś z przyjętych środków handlu ze
zobowiązaniami wobec WTO, przeprowadzane są konsultacje, z reguły w formie prostej korespondencji bądź
spotkań, na których przedstawiane jest stanowisko FR w omawianych sprawach. Dotychczas, około 80-85%
kwestii (spośród kilkudziesięciu), które zostały skierowane do FR zostało rozwiązanych już na etapie wstępnych
konsultacji, podczas których zaprezentowano powody wdrożenia któregoś ze środków. Często niezbędne
okazywało się również wyjaśnienie jego zgodność z normami WTO i ze zobowiązaniami FR wobec WTO.
Analogicznie, w razie wątpliwości FR zwraca się do swoich partnerów z prośbą o wyjaśnienie przyczyn
przyjęcia konkretnego aktu, o jego uzasadnienie, przedstawienie podstaw prawnych, włączając punkt widzenia
WTO. W taki sam sposób działa większość państw członkowskich WTO. Nikt nie jest zainteresowany
natychmiastową eskalacją „twardych” działań. Na początku należy zrozumieć istotę problemu. Wciąż pozostaje
20% pytań, w przypadku których w grę wchodzą silniejsze emocje, w związku z czym pojawia się potrzeba
wypracowania wzajemnie akceptowanych rozwiązań.
Pretensje w stosunku do FR kierowane są nie tylko z Unii Europejskiej, również ze Stanów Zjednoczonych i
innych państw. Dotyczą opłaty recyklingowej, nowej Wspólnej Taryfy Celnej (WTC), zakazu przywozu mięsa ze
Stanów Zjednoczonych czy bydła z Unii Europejskiej.
Co więcej, partnerzy Rosji twierdzą, że Wspólna Taryfa Celna (WTC), która w nowej wersji (uwzględniającej
zobowiązania FR) zaczęła obowiązywać latem, w niektórych przypadkach nie jest zgodna z istotą zobowiązań
WTO. W niektórych przypadkach stosowane są tak zwane łączone taryfy, w których występują części specyficzne
i ad valorem. Zgodnie z zasadami WTO można postępować w taki sposób pod warunkiem, że zostanie
zapewniona ekwiwalentność poziomu ochrony taryfowej. Można stosować stawkę specyficzną razem ze stawką
ad valorem bądź stawkę ad valorem zamiast specyficznej. Jednak stawki, niezależnie od ich typu, powinny być
ekwiwalentne pod względem poziomu ochrony taryfowej. Według partnerów, FR w niektórych przypadkach
odeszła od Zasady Równoważności. Dotyczy to niektórych towarów rolnych, chemicznych, przemysłowych. W
opinii FR problem nie dotyczy około dwóch trzecich przytoczonych przez partnerów pozycji. Obecnie trwa proces
3
wyjaśniania wzajemnych nieporozumień w tej kwestii. Odnośnie jednej trzeciej problematycznych pozycji
odbywają się uzgodnienia wewnątrzresortowe w Rosji, których wyniki zostaną przedstawione Komisji
Gospodarczej Eurazji. Co więcej, zdaniem Maksima Jurjewicza zmian we Wspólnej Taryfie Celnej (WTC) można
spodziewać się wiosną, być może już w marcu.
Obecnie FR znajduje się na etapie dyskusji nad kwestią opłaty recyklingowej. Kluczowym w zrozumieniu
sposobu funkcjonowania opłaty recyklingowej jest wysłuchanie opinii partnerów Rosji odnośnie jego strony
prawnej i zgodności z WTO. W Światowej Organizacji Handlu opłata za recykling nie jest zakazana, w wielu
państwach funkcjonuje z sukcesem.
W Stanach Zjednoczonych odbywają się konsultacje w sprawie wwozu mięsa do Federacji Rosyjskiej,
prowadzone są również przez służby weterynaryjne. Główny problem tkwi we wprowadzeniu ograniczenia na
wwóz mięsa, przy produkcji którego wykorzystywany jest hormon wzrostu (raktopamina). Produkcja mięsa z
wykorzystaniem raktopaminy jest zakazana w wielu krajach, w tym w całej Wspólnocie Europejskiej. Stany
Zjednoczone kierują roszczenia wyłącznie w stosunku do FR, ponieważ w Unii Europejskiej wspomniane
ograniczenie funkcjonuje już od wielu lat, z kolei w FR od niedawna. Stany Zjednoczone nie sugerują, że w FR
powinno zostać zniesione wspomniane ograniczenie. Twierdzą z kolei, że decyzję o jego utrzymaniu należy
naukowo uzasadnić z uwzględnieniem zasad WTO.
FR zmierzy się z kolejnym wyzwaniem. Od każdego środka odróżniającego się od standardów
międzynarodowych będzie wymagane przedstawienie naukowego uzasadnienia. Pozytywny efekt to wsparcie i
rozwój nauki.
Pojawiły się już oficjalne skargi WTO odnośnie czterech kwestii – Wspólnej Taryfy Celnej (WTC), inwentarza
żywego z Unii Europejskiej, mięsa ze Stanów Zjednoczonych oraz opłaty recyklingowej. Zostały oficjalnie
wygłoszone w czasie komitetów WTO, zapoczątkowując dwustronną dyskusję.
FR również kieruje roszczenia w stosunku do swoich partnerów. Co więcej, miało miejsce wiele przypadków, w
których w wyniku konsultacji partnerzy zgodzili się anulować obowiązujące do czasu przystąpienia FR do WTO,
niezgodne z zasadami WTO ograniczenia przeciwko rosyjskim operatorom. Polska całkowicie zaspokoiła
zapotrzebowanie FR na liczbę zezwoleń tranzytowych. W przypadku niektórych miar brak zgodności z zasadami
WTO nie jest klarowny, rozstrzygnięcie tych kwestii będzie wymagało dłuższego czasu.
Na liście FR zostało umieszczonych ponad 90 ograniczeń w 18 państwach członkowskich WTO, które dotyczą
eksportu towarów i usług FR i wykazują oznaki niezgodności z zasadami WTO. Wybór sposobu postępowania z
danym ograniczeniem jest uzależniony od stopnia wpływu na interesy Rosji. Jeśli wpływ jest znaczny, należy
wnikliwie przeanalizować potencjalne skutki dla interesów państwa i biznesu. Historia WTO zna wiele
przypadków braku aktywności rządów nawet w sytuacjach, gdy naruszenie zasad bądź materialne straty nie
podlegały dyskusji. Przykładowo epidemia poważnej choroby zmusiła jedno z mniej bogatych państw
członkowskich WTO do rozpoczęcia produkcji kosztownego lekarstwa bez zgody zagranicznego posiadacza praw.
Podjęte działania wiązały się ze stratami materialnymi producenta. Jednak nikt nie brał pod uwagę ani
rozpoczęcia sporu w WTO, ani nałożenia sankcji handlowych, podczas gdy zagrożone było życie milionów ludzi.
FR będzie dążyła do zniesienia wszystkich środków ograniczających. Jednak przed podjęciem działań należy
nie tylko upewnić się, czy dany środek został przyjęty z naruszeniem zasad WTO, ale również, czy jego zniesienie
przyniesie korzyści rosyjskiemu biznesowi. W jednym z państw członkowskich WTO już od wielu lat stosowane
jest ograniczenie dotyczące rosyjskich nawozów. Był okres, w którym FR dostarczała na wspomniany rynek duże
ilości nawozów. Potem zostało przyjęte ograniczenie niezgodne z zasadami WTO, które doprowadziło do
całkowitego zamknięcia rynku. Obecnie odbywają się konsultacje z rosyjskimi producentami nawozów. W ich
opinii dyskutowane ograniczenie nie przynosi znacznych szkód, ponieważ rynek uległ osłabieniu, a cena –
obniżeniu. Cały proces będzie trwał latami. Jednak obecnie podejmowanie zdecydowanych kroków nie przyniesie
znacznych korzyści.
4
FR jest dopuszczana do inicjatyw w kierunku korekty zasad WTO. Jednak do sformułowania ostatecznej
propozycji niezbędne jest wgłębienie się w perspektywy rozwoju WTO, zestawienie ich z prognozami rozwoju FR,
rozwoju Unii Celnej, gospodarki światowej. Podjęcie wymienionych działań jest znacznie mniej skomplikowane już
wewnątrz WTO.
W czasie Rady Ogólnej WTO, która miała miejsce 11 grudnia Rosja została zwolniona z obowiązku wypełniania
zobowiązań wobec WTO odnośnie diamentów Kimberley (porozumienie w sprawie handlu diamentami w ramach
Procesu Kimberley). Jednak każde państwo miało możliwość otrzymania takiego pozwolenia. Istota specjalnego
systemu kontroli handlu diamentami polega na obowiązku złożenia potwierdzenia o legalnej produkcji
diamentów. Z kolei w ramach WTO wspomniane roszczenia są zabronione. Podział na legalne i nielegalne nie jest
uznawany. Z tego powodu państwa, które stosują system Kimberley odnośnie licencjonowania handlu
diamentami, zostają zwolnione z obowiązku wypełniania zobowiązań wobec WTO w zakresie handlu diamentami.
Negocjacje w sprawie przystąpienia Kazachstanu (partner Rosji w Unii Celnej) do WTO znajdują się w fazie
końcowej, na etapie harmonizacji zobowiązań taryfowych oraz dokończenia raportu grupy roboczej. Rok 2013
być może przejdzie do historii jako rok przystąpienia Kazachstanu do WTO. Odnośnie Białorusi, w bieżącym roku
negocjacje zostaną wyprowadzone ze stanu zamrożenia, który trwa już od wielu lat i przejdą do fazy aktywnych
negocjacji.
W ramach prezydencji FR w G20 jednym z tematów będą negocjacje Rundy Doha (runda negocjacyjna w
ramach WTO), walka z protekcjonizmem. Obecnie sytuacja w ramach Rundy Doha jest skomplikowana.
Negocjacje odbywają się etapami. Zdaniem wielu ekspertów najważniejsza przyczyna polega na tym, że
inicjatorzy Rundy początkowo postawili poprzeczkę zbyt wysoko, na poziomie nie do przeskoczenia przez wielu
członków WTO. Ponadto pojawiają się głosy niezadowolenia ze strony wielu państw. Państwa, które historycznie
należały do grupy krajów rozwijających się, jednak w ostatnich dekadach mogą uczyć i tempa, i jakości rozwoju
gospodarczego wiele rozwiniętych państw, odmawiają redukcji swoich tradycyjnych preferencji. Z kolei państwa
tradycyjnie uważane za rozwinięte domagają się wyrównania praw i obowiązków. Prędzej czy później rozwiązanie
zostanie znalezione.
Rosja jest zainteresowana szybszym zakończeniem Rundy, chociażby ze względów pragmatycznych, jako
„nowe państwo członkowskie” (w WTO pojawiło się nawet takie specjalne pojęcie) nie będzie brała na siebie
wielu zobowiązań Rundy Doha w związku z liberalizacją dostępu na rynki towarów i usług, a czerpała korzyści
wynikające ze zobowiązań innych państw. W ramach Rundy Doha omawiane są takie kwestie jak kontynuacja
obniżenia taryf importowych, liberalizacja dostępu na rynki usług, istotne zaostrzenie i zmniejszenie zobowiązań
odnośnie wsparcia rolnictwa. Istotnym tematem jest również promocja rozwoju handlu. Najważniejsze zadanie w
tej kwestii to obniżenie administracyjnych i biurokratycznych barier, głównie podczas odprawy.
Oczywiście FR „nie dyktuje trendów” w WTO i jeszcze przez długi czas nie będzie tego robiła. Jednak jest silnie
zdeterminowana, aby pozytywnie wpływać na rozwój procesu czy na wzmocnienie wielostronnego systemu
handlu.
Opracowanie: Anna Nikołajuk, praktykantka WPHI w St. Peterbsurgu.
Źródło: http://www.economy.gov.ru/minec/press/interview/doc20130116_05
5