Lingwistyka stosowana i jej horyzonty poznawcze

Polskie Towarzystwo Lingwistyki Stosowanej
Instytut Neofilologii Uniwersytetu Pedagogicznego
Instytut Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej UW
Lingwistyka stosowana
i jej horyzonty poznawcze
Kraków
17-18 kwietnia 2015
Informacje organizacyjne
Rozpoczęcie konferencji (piątek, 9.00 – 10.30)
ul. Podchorążych 2, Aula im. Wincentego Danka
Obrady w sekcjach:
Instytut Neofilologii Uniwersytetu Pedagogicznego
ul. Karmelicka 41, s. 103 i 104
Biuro konferencyjne (rejestracja uczestników, delegacje, faktury, opłaty konferencyjne):
piątek
8.00 – 10.30: ul. Podchorążych 2, przed Aulą im. Wincentego Danka
11.00 – 16.00: ul. Karmelicka 41, I piętro
sobota
8.00 – 12.00: ul. Karmelicka 41, I piętro
Bankiet:
piątek, godz. 18.30, Restauracja Hawełka, Rynek Główny 34
Piątek, 17 kwietnia
ul. Podchorążych 2, Aula im. Wincentego Danka
9:00 – 9:10 OTWARCIE KONFERENCJI
9:10 – 9:40 prof. dr hab. Maria Dakowska: Koncepcje aplikacji w badaniach akwizycji językowej (SLAR) i w glottodydaktyce
9:40 – 9:50 DYSKUSJA
9:50 – 10:20 prof. dr hab. Maria Piotrowska: Intuicja tłumacza w modelach badań przekładoznawczych
10:20 – 10:30 DYSKUSJA
ul. Karmelicka 41, s.103
A1
11:00 – 11:20 prof. dr hab. Janusz Arabski: Transfer językowy – nowe
spojrzenie
11:20 – 11:40 prof. dr hab. Weronika Wilczyńska: Autonomia
intelektualna neofilologa. O relacjach między teorią a
praktyką i roli dialogu w zawodach językowych
11:40 – 12:00 dr hab. Sebastian Piotrowski: O negocjowaniu
form/znaczeń w klasie języka obcego
12:00 – 12:20 DYSKUSJA
ul. Karmelicka 41, s.104
B1
11:00 – 11:20 dr hab. Jan Sikora: Gramatyka żądania. Uwagi nt.
morfosyntaktycznej struktury aktów mownych wyrażających
żądanie
11:20 – 11:40 dr hab. Joanna Dybiec-Gajer: Translatoryka jako
metodologia językoznawstwa? Translatoryka i jej horyzonty
badawcze
11:40 – 12:00 dr hab. Artur Kubacki: Pluricentryzm w bilingwalnych
słownikach ogólnych i specjalistycznych
12:00 – 12:20 DYSKUSJA
12:20 – 14:00 Przerwa na lunch
ul. Karmelicka 41, s.103
ul. Karmelicka 41, s.104
A2
B2
14:00 – 14:20 dr hab. Ewa Zajdler: Ekspozycja na język tonalny a
14:00 – 14:20 dr Joanna Pędzisz: Interaktywność a procesy interakcyjne w
wrażliwość słuchowa
komunikacji internetowej – wyzwanie dla analizy dyskursu?
14:20 – 14:40 dr hab. Monika Sułkowska: Kompetencje frazeologiczne w 14:20 – 14:40 dr Jolanta Hinc: Tutoring akademicki jako metoda rozwijania
dydaktyce języka obcego – raport z badań własnych
kompetencji translatorskiej
14:40 – 15:00 dr hab. Joanna Rokita-Jaśkow: Neoliberalizm a
14:40 – 15:00 dr Mariusz Marczak: Horyzonty poznawcze współczesnej
glottodydaktyka
dydaktyki przekładu
15:00 – 15:20 DYSKUSJA
15:00 – 15:20 DYSKUSJA
15:40 – 16:00
16:00 – 16:20
16:20 – 16:40
16:40 – 17:00
17:00 – 17:20
15:20 – 15:40 Przerwa na kawę s.101
dr hab. Ariadna Strugielska: Horyzonty w ramach:
15:40 – 16:00 dr Magdalena Filar: Pojęcia złożone w tekście i przekładzie –
językoznawstwo stosowane na wybranych kierunkach
implikacje dla dydaktyki przekładu
16:00 – 16:20 dr Katarzyna Tryczyńska: Czy „glazen huizen” to nadal
filologicznych po wprowadzeniu KRK
dr Joanna Górecka, dr Agnieszka Nowicka: Uczenie się w inter„szklane domy Żeromskiego”? Tłumacz a kulturowe
akcjach argumentacyjnych a tożsamość ucznia jako rozmówcy
uwarunkowania przekładu
dr Monika Kusiak-Pisowacka: Ewaluacja podręcznika a
16:20 – 16:40 mgr Monika Nader-Cioczek: Tłumaczenie avista jako
nauczanie języków obcych
narzędzie w dydaktyce translacji
dr Agnieszka Andrychowicz-Trojanowska: Materiał
16:40 – 17:00 mgr Magdalena Bednarczyk: O tłumaczeniu interiekcji w
glottodydaktyczny w podręczniku do nauki języka
komiksach
angielskiego dla szkół średnich a jego odbiorca
17:00 – 17:20 DYSKUSJA
DYSKUSJA
18:30
Bankiet
Sobota, 18 kwietnia
9:00 – 9:20
9:20 – 9:40
9:40 – 10:00
10:00 – 10:20
10:20 – 10:40
10:40 – 11:00
11:00 – 11:20
11:20 – 11:40
11:40 – 12:00
12:20 – 12:40
12:40 – 13:00
13:00 – 13:20
13:20 – 13:40
13:40 – 14:00
A3
dr Magdalena Białek: Wybrane koncepcje w
glottodydaktyce i ich ocena
dr Izabela Orchowska: O specyfice epistemologicznej
polskiego dyskursu glottodydaktycznego na temat
kształcenia nauczycieli JO
dr Iwona Kowal: Teoria układów dynamicznych w
językoznawstwie stosowanym
dr Sebastian Dusza: Metaforyczne hipostazje w nauczaniu
składni
DYSKUSJA
dr hab. Magdalena Lisiecka-Czop: Korzystanie ze
słowników elektronicznych jako strategia rozwiązywania
problemów językowych – o świadomości leksykograficznej
studentów germanistyki
dr Marta Dick-Bursztyn: Od słowa do zdania - problemy w
kształceniu umiejętności korzystania ze słowników wśród
studentów filologii angielskiej i nauczycielskich kolegiów
języków obcych
dr Marek Laskowski: „Wiem, że nic nie wiem” – horyzonty
poznawcze uczniów a kompetencje przyszłych studentów
filologii germańskiej
9:00 – 9:20
9:20 – 9:40
9:40 – 10:00
10:00 – 10:20
10:20 – 10:40
10:40 – 11:00
11:00 – 11:20
11:20 – 11:40
11:40 – 12:00
B3
prof. dr hab. Zenon Weigt: Współpraca lingwistyki
stosowanej z pracodawcą - znak czasu?
dr Jacek Karpiński: AVIATION DUTCH? Próba definicji
dr inż. Mirosław Gajer: Dysk z Fajstos jako obiekt analiz
statystycznych i symulacji komputerowych
mgr Emilia Czarnota: Problemy frazeologiczne
współczesnych Polaków w internetowych poradniach
językowych, poradnikach językowych i słownikach
ortoepicznych
DYSKUSJA
dr Anna Bajerowska: Antropocentryczny model właściwości
prototypowych tekstów specjalistycznych z dziedziny
Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej
dr Grażyna Strzelecka: Ulotka kulturalna jako pisemna forma
komunikacji pomiędzy organizatorem a publicznością –
analiza funkcji i środków językowych
dr Jan B. Łompieś: Kognitywne (poznawcze) konsekwencje
tworzenia tekstów pisanych
DYSKUSJA
DYSKUSJA
12:00 – 12:20 Przerwa na kawę s.101
A4
B4
dr Albertyna Paciorek: Uczenie podświadome – dlaczego i 12:20 – 12:40 dr Rafał Szubert: Analogia i metafora a istota związków
jak je badać
ludzkich
dr Anna Szafernakier-Świrko: Nauczanie dorosłych. Nowe 12:40 – 13:00 dr Reinhold Utri: Języki pluricentryczne na świecie
13:00 – 13:20 dr Magdalena Grabowska: Specyfika socjolektalna języka
wyzwania
mgr Monika Nawracka: Międzykulturowość w refleksyjnym
lokalnych kościołów protestanckich ewangelikalnych:
nauczaniu języków obcych. Perspektywa antropologiczna
rozważania wstępne
mgr Magdalena Trinder: Korelacja między czynnikami płci i 13:20 – 13:40 dr Krzysztof Świrko: Podobieństwa i różnice w językowych
osobowości w procesie akwizycji języka drugiego/obcego i
obrazach wybranych owoców w języku polskim i rosyjskim
ich wpływ na umiejętności receptywne
13:40 – 14:00 DYSKUSJA
DYSKUSJA
14:00 Zamknięcie konferencji
Abstrakty
dr Agnieszka Andrychowicz-Trojanowska (Uniwersytet Warszawski): Materiał glottodydaktyczny w
podręczniku do nauki języka angielskiego dla szkół średnich a jego odbiorca
Podręczniki do nauki języka angielskiego, dopuszczone do użytku szkolnego w szkołach średnich, spełniają
wymogi podstawy programowej pod kątem zawartości merytorycznej, jednak rodzaj i rozkład materiału
glottodydaktycznego zależą od wydawnictwa i autorów danego podręcznika. Celem wystąpienia jest
przedstawienie krótkiej charakterystyki takiego materiału glottodydaktycznego (na podstawie analizy
wybranych podręczników dla szkół średnich) oraz charakterystyka odbiorcy tego materiału, wraz ze
wskazaniem na potencjalne niedogodności wynikające z ewentualnych specyficznych trudności i potrzeb
edukacyjnych odbiorcy.
prof. dr hab. Janusz Arabski (Uniwersytet Śląski): Transfer językowy – nowe spojrzenie
Główną część referatu stanowi analiza i interpretacja transferu językowego z perspektywy kognitywnej. Na tle
syntetycznie przedstawionej historii badań nad zjawiskiem transferu językowego omówiono nową, czyli
kognitywną interpretację tego zjawiska. Także z punktu widzenia ewentualnych zastosowań w dydaktyce
języka obcego. Najważniejsze koncepcje i interpretacje ilustrowane są przykładami transferu negatywnego.
dr Anna Bajerowska (Uniwersytet Warszawski): Antropocentryczny model właściwości prototypowych
tekstów specjalistycznych z dziedziny Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej
Koncepcja syntetycznego obrazowania zjawisk występujących w tekstach tworzonych w celu wyznaczenia
ram merytorycznych urzeczywistniania inicjatyw w obrębie różnych zakresów wiedzy specjalistycznej opiera
się na spostrzeżeniu, iż w każdym z analizowanych tekstów – ze względu na zakresy denotowanych przez nie
zakresów rzeczywistości – można wyodrębnić dwa moduły: moduł dziedziny podstawowej oraz moduł dziedzin
sekundarnych. W ramach prezentacji modułowej koncepcji realizacji właściwości prototypowych tekstów
podjęta zostanie próba umotywowania założenia mówiącego, że stopień zunifikowania tekstów na poziomie
strukturalno-wyrażeniowym w obrębie poszczególnych modułów może stanowić czynnik determinujący
możliwości tworzenia wzorców tekstów warunkujących modyfikowanie różnych obszarów rzeczywistości
profesjonalnej.
mgr Magdalena Bednarczyk (Uniwersytet Jagielloński): O tłumaczeniu interiekcji w komiksach
Interiekcje są jednostkami występującymi prymarnie w tekstach mówionych i sekundarnie w tekstach
pisanych, których funkcją jest naśladowanie języka mówionego, np. w komiksach. Przekład interiekcji stanowi
wyzwanie dla tłumaczy z uwagi na konieczność jednoczesnego uwzględnienia fonologicznych,
morfosyntaktycznych i pragmatycznych cech tych jednostek. Na przykładzie wybranych niemieckich komiksów
i ich przekładów na język polski zaprezentowane zostaną trudności translacyjne, odnoszące się do
wyróżnionych aspektów omawianej kategorii. Sformułowane zostaną wskazówki dotyczące tłumaczenia
interiekcji w komiksach, z uwzględnieniem specyfiki tego rodzaju tekstów.
dr Magdalena Białek (Uniwersytet Wrocławski): Wybrane koncepcje w glottodydaktyce i ich ocena
Celem artykułu jest zaprezentowanie wybranych koncepcji glottodydaktycznych oraz ich ocena w odniesieniu
do procesów nauczania i uczenia się języka obcego w warunkach szkolnych. Szczególna uwaga zwrócona
zostanie na potencjał formułowania wniosków aplikacyjnych z opisywanych koncepcji teoretycznych oraz
znajomość tychże sądów aplikacyjnych wśród nauczycieli języka niemieckiego jako obcego. Postawienie
takiego celu wynika z chęci obserwacji na ile teoria i praktyka obcojęzyczna tworzą „pozytywną opozycję” w
sensie wzajemnego warunkowania się i uzupełniania, zamiast wykluczania się i przeciwstawiania się sobie.
Podjęta też zostanie próba odpowiedzi na pytanie, czy sytuacje rozgrywające się w obcojęzycznej
rzeczywistości szkolnej sprzyjają zachodzącym u uczniów procesom poznawczym i w jakim stopniu otwierają
one przestrzeń do adekwatnego i zgodnego z naturą uczenia się oraz realizacji celów językowych i
pozajęzykowych na lekcji języka obcego.
mgr Emilia Czarnota (Uniwersytet Śląski): Problemy frazeologiczne współczesnych Polaków w
internetowych poradniach językowych, poradnikach językowych i słownikach ortoepicznych
W swoim referacie chciałabym przedstawić i poddać analizie porównawczej problemy frazeologiczne
współczesnych dorosłych użytkowników polszczyzny zamieszczane na stronach internetowych poradni
językowych, w poradnikach językowych oraz w słownikach ortoepicznych. Zwrócę również uwagę na
proponowane przez autorów – na ogół językoznawców – rozstrzygnięcia problemów frazeologicznych. W
ostatnim czasie dydaktykom języka polskiego zawdzięczamy bardzo dokładną diagnozę i opis problemów z
zakresy frazeologii, z jakimi borykają się uczniowie na kolejnych etapach edukacyjnych. Ciekawym na tym tle
wydaje się próba zestawienia problemów z tego zakresu występujących w starszym pokoleniu Polaków.
prof. dr hab. Maria Dakowska (Uniwersytet Warszawski): Koncepcje aplikacji w badaniach akwizycji
językowej (SLAR) i w glottodydaktyce
Od wielu lat badacze zadają sobie pytanie: w jaki sposób wypracować aplikacje dziedziny zajmującej się
badaniami nad akwizycją języków nieprymarnych dla nauczania języków. Za punkt wyjścia w rozwoju tej
refleksji uważam dwa stanowiska: Evelyn Hatch, ‘Apply with caution” (1978, SSLA, 2, 123-143) i jej
zwolenników oraz Franciszka Gruczy z lat 1974, 1976, 1978, ujęte kompleksowo w monografii ‘Zagadnienia
metalingwistyki. Lingwistyka – jej przedmiot, lingwistyka stosowana’ (Warszawa 1983: PWN). Interesującym
mnie zagadnieniem jest pytanie: czy i w jakim stopniu/zakresie dokonał się w tych koncepcjach postęp, i jeśli
tak, na czym on polega? Jakie są różnice w proponowanych rozwiązaniach? Celem wystąpienia jest
usystematyzowanie i porównanie tych poglądów na „aplikatywność”, rozważanych w kontekście dwóch
równolegle rozwijających się dyscyplin. Prezentacja tych zagadnień przebiegać będzie od najbardziej
ogólnych i zasadniczych do szczegółowych, takich jak: (a) status dziedziny (dziedzina badań a dziedzina
nauki), (b) cele dziedziny (wyjaśnianie akwizycji a aplikacje w nauczaniu), (c) status języka i akwizycji (język
drugi a język obcy, akwizycja a użycie języka), (d) rola nauczania, (e) relacje między poziomami działania
(teoria SLA/pedagogika językowa a glottodydaktyka czysta i stosowana), (f) relacja pomiędzy refleksją a
działaniem, (g) preferowane metody badań (poszukiwanie danych plus meta-analiza a metody wielorakie), (h)
Sposób modelowania przedmiotu badań (konkretyzacja a idealizacja), (i) koncepcja rozwoju dziedziny
(reaktywna a proaktywna), (j) status przedmiotu badań (rekonstrukcja wybranych czynników a modelowanie
człowieka w kontekście zjawisk komunikacyjnych), (k) rola człowieka (źródło czynników indywidualnych a
podmiot i źródło interakcyjnej dynamiki), (l) szansa na aplikacje (aplikacje jako elaboracje a sądy
przyczynowo-skutkowe). Na zakończenie podejmę próbę oceny obecnego stanu tych koncepcji z punktu
widzenia ich szans na formułowanie sądów aplikacyjnych, przydatnych w nauczaniu języków nieprymarnych w
warunkach edukacyjnych.
dr Marta Dick-Bursztyn (Uniwersytet Rzeszowski): Od słowa do zdania - problemy w kształceniu
umiejętności korzystania ze słowników wśród studentów filologii angielskiej i nauczycielskich
kolegiów języków obcych
W nauczaniu języka angielskiego jako obcego (ang. TEFL), często podkreśla się, że aby osiągnąć sukces,
uczący się powinni skutecznie korzystać, między innymi, z odpowiednich książek do gramatyki, dzieł
leksykograficznych lub poprawnościowych, itp. Paradoksalnie, słowniki są dosyć niedocenianym narzędziem
w doskonaleniu i podnoszeniu znajomości języka angielskiego, chociaż ich przydatność w przyswajaniu i
dekodowaniu znaczeń wyrazów i różnych typów wyrażeń obcojęzycznych wydaje się być w sposób oczywisty
niezastąpiona. Przykładami informacji językowych, których nośnikiem są właśnie słowniki mogą być: niuanse
znaczeniowe, walencja czasownikowa, kolokacje. Jako nauczyciel akademicki zaobserwowałam, że studenci
niezwykle rzadko korzystają ze słowników jednojęzycznych (zarówno w wersji elektronicznej jak i papierowej),
co zainspirowało mnie do przeprowadzenia badań w ramach tej problematyki. Referat ma na celu
przedstawienie wyników projektu naukowego przeprowadzonego na grupie studentów filologii angielskiej i
nauczycielskiego kolegium języków obcych. Skoncentruję się na tym na ile skutecznie i wydajnie studenci
wykorzystują liczne przecież informacje językowe zawarte w słownikach na temat danego leksemu, jak
również przedstawię ich potrzeby, nawyki i preferencje odnoszące się do dzieł leksykograficznych,
szczególnie jednojęzycznych.
dr Sebastian Dusza (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Metaforyczne hipostazje w
nauczaniu składni
Problemem mojego wystąpienia będzie naszkicowanie i omówienie ciekawego problemu, przed którym staje
nie tylko glottodydaktyk lecz także czytelnik poradników, kompendiów, gramatyk popularnonaukowych i
gramatyk ściśle naukowych: istnieją w nauce i nauczaniu składni momenty, z których opisem człowiek radzi
sobie bardzo trudno i oswajając je (lub próbując je oswoić), ucieka się do metafory. Metafory te funkcjonują
dosyć swobodnie w metajęzyku składni, przechodzimy nad nimi do porządku dziennego, nie podejmując się
głębszej ich refleksji. A przecież składnia i nauczanie składni powinno posługiwać się jasnym, prostym,
zrozumiałym systemowo instrumentarium, zamiast uciekać się do metafor. Korpus mojego wystąpienia tworzą
zatem takie przykłady pozornych facylizacji poważnych fenomenów, jak: czasownik idzie na koniec zdania,
czasownik otrzymuje końcówkę, czasownik traci znaczenie i wiele innych.
dr hab. Joanna Dybiec-Gajer (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Translatoryka jako
metodologia językoznawstwa? Translatoryka i jej horyzonty badawcze
Tom Metodologie językoznawstwa. Od genu do dyskursu (red. P. Stalmaszczyk, 2011) zamyka artykuł
poświęcony przekładoznawstwu (a konkretnie tertium comparationis w przekładoznawstwie). Z kolei
czasopismo Lingwistyka stosowana określa translatorykę jako „tradycyjny człon lingwistyki stosownej”. Czy
współczesne przekładoznawstwo, w polskiej kategoryzacji naukowej klasyfikowane jako część
językoznawstwa, można uznać za metodologię językoznawstwa? Jakie jest miejsce nurtów i metodologii
stricte językoznawczych w pejzażu polskich badań nad przekładem? Po jakie metodologie sięgają najchętniej
przekładoznawcy? Celem referatu jest próba odpowiedzi na powyższe pytania. Analizując tematykę
podejmowaną przez przekładoznawców, znajdującą odzwierciedlenie m.in. w pracach naukowych
zgłaszanych do bazy Nauka Polska, w referacie naszkicowane zostaną horyzonty badawcze jak i poznawcze
współczesnego przekładoznawstwa.
dr Magdalena Filar (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Pojęcia złożone w tekście i w
przekładzie – implikacje dla dydaktyki przekładu
Celem referatu jest przedstawienie możliwości zastosowania kognitywnej teorii języka w dydaktyce przekładu.
Punktem wyjścia rozważań jest model języka i gramatyki w ujęciu Langackera (1995, 2005) oraz prace
Kubaszczyk (2000) i Kußmaula (2007) bazujące na założeniu, że ekwiwalencja w przekładzie jest
równoważnością sensów nie tylko na poziomie treści pojęciowych, ale również na poziomie obrazowania a
podstawową jednostką tłumaczeniową jest pojęcie. Rozważania koncentrują się na analizie potencjału
semantycznego pojęć złożonych w tekście oraz na omówieniu różnic w sposobie ich wyrażania w języku
wyjściowym i docelowym. Na materiał analizy składają się tekst prasowy pt. „Grauer Markt” (Der Spiegel
2006/32) i jego przekłady na język polski.
dr inż. Mirosław Gajer (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie): Dysk z Fajstos jako obiekt analiz
statystycznych i symulacji komputerowych
Tematyka referatu dotyczy zagadkowego obiektu pochodzącego z epoki minojskiej, który został odkryty w
1908 roku przez włoskiego archeologa L. Perniera podczas wykopalisk prowadzonych w miejscowości Fajstos
na Krecie. Rozważany artefakt ma postać wypalonego glinianego dysku, który z obu stron został pokryty
tajemniczymi symbolami, odciśniętymi za pomocą stempelków. Powszechnie uważa się, że dysk z Fajstos
zawiera napis w jakimś nieznanym języku, którego do chwili obecnej nikomu jeszcze nie udało się
rozszyfrować w sposób nie budzący poważnych zastrzeżeń środowiska naukowego. Jednak w ostatnich
latach pojawiły się także głosy, że dysk z Fajstos nie jest obiektem autentycznym, tylko został sfabrykowany w
celu przyniesienia sławy jego znalazcy. Przeprowadzone przez autora badania statystyczne i symulacje
komputerowe stanowią próbę odpowiedzi na pytanie, czy istotnie w przypadku dysku z Fajstos mamy do
czynienia z tekstem języka naturalnego, czy też sekwencja zamieszczonych na nim znaków jest całkowicie
przypadkowa, czego zapewne należałoby się spodziewać w przypadku fałszerstwa.
dr Joanna Górecka, dr Agnieszka Nowicka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Uczenie się
w interakcjach argumentacyjnych a tożsamość ucznia jako rozmówcy
W wystąpieniu podejmujemy temat wpływu, jaki na formę, przebieg i jakość procesów uczenia się w
dyskusjach egzolingwalnych mają wyobrażenia, oczekiwania i postawy osób uczących się. Nawiązując do
socjokonstruktywistycznego nurtu badań nad komunikacją szkolną (Pekarek-Doehler 1999, 2005; KlusStańska 2003; Hanna i de Nooy 2009) przyjmujemy, że każdy rozmówca konstruuje w zadaniu
komunikacyjnym swoją tożsamość jako osoby uczącej się, zaangażowanej w wykonanie zadanie oraz jako
uczestnika interakcji argumentacyjnej. Tożsamość ta odzwierciedla jego umiejętności i wyobrażenia, na jej
realizowaną w interakcji formę mają także wpływ pozostali rozmówcy oraz specyfika gatunku aktualizowanego
w danym zdarzeniu komunikacyjnym.
Proponowana refleksja prowadzona będzie w odniesieniu do interakcji argumentacyjnych, realizowanych na
internetowym forum w języku obcym. tj. do zadania stanowiącego nowe wyzwanie dla uczniów biorących
udział w badaniu. Asynchroniczny format dyskusji stanowi o potencjale tego zadania dla rozwijania
indywidualnej kompetencji komunikacyjnej (Weasenforth i in. 2002; Walkiers i de Praetere 2004). Istotnym
warunkiem dla jej doskonalenia jest jednak podejmowanie przez osoby uczące się świadomych działań
komunikacyjnych i poznawczych i ich ukierunkowanie na rzeczywiste cele uczeniowe. Celem analizy będzie
wykazanie zależności między podejmowanymi w interakcji online działaniami komunikacyjnymi a
skutecznością i jakością procesów uczenia się w dyskursie argumentacyjnym.
dr Magdalena Grabowska (Uniwersytet Gdański): Specyfika socjolektalna języka lokalnych kościołów
protestanckich ewangelikalnych: rozważania wstępne
W referacie spróbuję wykazać, że język wspólnot ewangelikalnych wpisuje się w ramy socjolektu. W oparciu o
istniejące typologie, stosowane kryteria oraz przykłady, podejmę próbę odnalezienia wyznaczników, dzięki
którym język wspólnot ewangelikalnych, w tym przypadku głównie jego mówiona odmiana, można uznać za
socjolekt.
dr Jolanta Hinc (Uniwersytet Gdański): Tutoring akademicki jako metoda rozwijania kompetencji
translatorskiej
Referat jest opisem projektu realizowanego na Uniwersytecie Gdańskim, którego celem jest
zindywidualizowana praca opiekuna naukowego z wybranymi studentami specjalności translatorskiej. Oparty
na metodzie tutoringu akademickiego projekt koncentruje się na kształceniu kompetencji translatorskiej w
ramach języków polskiego i niemieckiego. Jednym z kluczowych założeń projektu jest praca studentów w
tandemie. Zadaniem uczestników jest przekład wybranych przez prowadzącego tutoring tekstów oraz analiza
przekładu tych samych tekstów przygotowanych przez tandem – partnera. Porównanie tłumaczeń, a także
recenzja przekładu studentów przygotowana przez prowadzącego tutorial, stanowią asumpt do dyskusji o tym,
co składa się na kompetencję tłumacza i jak poszczególne jej komponenty, takie jak wiedza o świecie,
doświadczenia czytelnicze, rozpoznanie kulturowego kontekstu oraz funkcji tekstu, kompetencja językowa w
języku obcym, a także sprawność i płynność w posługiwaniu się językiem ojczystym, wpływają na kształt i
wartość tłumaczonego tekstu.
dr Jacek Karpiński (Uniwersytet Wrocławski): AVIATION DUTCH? Próba definicji
Obecnie ludzie podróżują coraz częściej, spędzają coraz więcej czasu na lotniskach, a samoloty urosły do
rangi jednego z najszybszych i najważniejszych środków transportu we współczesnym świecie. Mimo że
językiem awiacji jest język angielski, na lotniskach czy w samolotach można komunikować się także w
(prawie) każdym innym języku.
Podczas wykładu uwaga zostanie skierowana na niderlandzki język awiacji, który nie był jeszcze przedmiotem
badań językoznawczych. Czy, analogicznie do Aviation English, może być mowa o Aviation Dutch? Głównym
zagadnieniem poruszonym podczas wykładu będzie próba definicji niderlandzkiego języka awiacji,
przedstawienie jego specyfiki oraz cech charakterystycznych wyróżniających go spośród innych języków
fachowych.
dr Iwona Kowal (Uniwersytet Jagielloński): Teoria układów dynamicznych w językoznawstwie
stosowanym
W ostatnim okresie coraz większą rolę w badaniach nad nauką języków obcych zyskuje teoria układów
dynamicznych. Ta mająca swoje źródła w naukach ścisłych teoria zakłada, że nauka nowego języka jest
procesem złożonym z wielu współgrających ze sobą systemów. W związku z tym rozwój kompetencji
językowych nie stanowi równomiernie rozłożonego w czasie wzrostu słownictwa, złożoności i poprawności
gramatycznej czy płynności, lecz jest pełen dynamiki i w pewnym zakresie także nieprzewidywalny.
Podczas wystąpienia przedstawiony zostanie proces nauki języka szwedzkiego jako obcego w okresie od
początku nauki do poziomu zaawansowanego, ze szczególnym uwzględnieniem dynamiki rozwoju i interakcji
systemów językowych.
dr hab. Artur Dariusz Kubacki (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Pluricentryzm w
bilingwalnych słownikach ogólnych i specjalistycznych
Świadomość różnic pomiędzy niemiecką, austriacką i szwajcarską leksyką specjalistyczną jest bardzo ważna
w pracy tłumacza tekstów specjalistycznych. Niestety, różnice terminologiczne pomiędzy standardem
niemieckim a jego równouprawnionymi odmianami (wariantami) używanymi w Austrii i niemieckojęzycznej
Szwajcarii nie są jeszcze w sposób wystarczający udokumentowane w wielu niemiecko-polskich słownikach
ogólnych i specjalistycznych. W artykule podjęto badania mające na celu stwierdzenie, czy i w jakich
słownikach niemiecko-polskich uwzględniono wariant austriacki i szwajcarski języka niemieckiego w zakresie
słownictwa z zakresu prawa i administracji.
dr Monika Kusiak-Pisowacka (Uniwersytet Jagielloński): Ewaluacja podręcznika w nauczaniu języków
obcych
Celem referatu jest omówienie ewaluacji podręcznika oraz roli, jaką może ona pełnić w nauczaniu języków
obcych. W referacie zostaną scharakteryzowane różne rodzaje ewaluacji i ich zastosowanie oraz narzędzia
badawcze wykorzystywane do oceny podręczników. Przedstawione zostaną także propozycje, jak nauczyciele
języków obcych mogą oceniać podręcznik w czasie swojej pracy w szkole i w jaki sposób takie działania mogą
pomóc im w pracy dydaktycznej. W czasie referatu autorka powoła się na swoje doświadczenia jako
rzeczoznawca MEN opiniujący podręczniki oraz swoje praktyki dydaktyczne. Przedstawi także kilka
przykładów badań, które miały za zadanie ocenę podręcznika.
dr Marek Laskowski (Uniwersytet Zielonogórski): „Wiem, że nic nie wiem” - Horyzonty poznawcze
uczniów a kompetencje przyszłych studentów filologii germańskiej
Sokrates chciał wskazać na to, że drogą do poznania mądrości jest świadomość swojej niewiedzy. Aby ten
fakt prawidłowo ocenić, należy jednak najpierw opanować pewien zakres wiedzy. Zadaniem nauczycieli jest
dążenie do takiego stanu, aby żaden z jego uczniów nie brał nigdy dosłownie powiedzenia wiem, że nic nie
wiem.
Celem referatu jest analiza horyzontów poznawczych absolwentów liceów i odpowiedź na dwa pytania: (1) Co
poznaje uczeń w procesie nauczania języka niemieckiego. (2) W jakim stopniu wystarczy zdobyta wiedza w
szkole średniej, aby dobrze zdać maturę z języka niemieckiego i studiować filologię germańską?
dr hab. Magdalena Lisiecka-Czop (Uniwersytet Szczeciński): Korzystanie ze słowników elektronicznych
jako strategia rozwiązywania problemów językowych – o świadomości leksykograficznej studentów
germanistyki
Przedmiotem przedstawionego badania jest znajomość poszczególnych typów słowników elektronicznych
dostępnych w Internecie oraz możliwości ich zastosowania w przypadku wystąpienia trudności
komunikacyjnych w języku obcym wśród studentów germanistyki. Samoocena własnej kompetencji
leksykograficznej studiujących, a także umiejętności efektywnego wyszukiwania i korzystania z informacji
zawartych w makro- i mikrostrukturze tych słowników stanowi punkt wyjścia do sformułowania wniosków
dotyczących treningu metaleksykograficznego w kształceniu filologicznym.
dr Jan B. Łompieś (Research Center for Business Commmunication Audit): Kognitywne (poznawcze)
konsekwencje tworzenia tekstów pisanych
Wystąpienie jest poświęcone przedstawieniu niektórych konsekwencji systematycznego tworzenia tekstów
pisanych w języku obcym owocujących nie tylko podniesieniem sprawności pisania w języku obcym lecz
przynoszących także skutki niejako uboczne w postaci zaktywizowania procesów poznawczych u tych osób.
Autor omawia stosowane w tym celu wybrane metody systematycznego pisania, w tym metodę Freewriting
oraz przytacza wyniki badań obcych w tej dziedzinie, a także własnych doświadczeń w pracy ze studentami.
W wystąpieniu zaprezentowane są również wyniki badań porównawczych dotyczących stopnia aktywizacji
różnych obszarów mózgu w trakcie pisania na klawiaturze komputera w konfrontacji z tradycyjnym sposobem
tworzenia tekstu przy pomocy pióra. Wynikają z nich określone wnioski dla metodyki kształtowania
kompetencji tekstotwórczej studentów w zakresie tworzenia tekstów pisanych w języku obcym.
dr Mariusz Marczak (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Horyzonty poznawcze
współczesnej dydaktyki przekładu
Prezentacja dotyczyć będzie nieustannie poszerzających się horyzontów poznawczych lingwistyki stosowanej
na przykładzie przekładoznawstwa, ze szczególnym uwzględnieniem dydaktyki przekładu. Autor przedstawi, w
jaki sposób badania przekładoznawcze, jako dziedziny interdyscyplinarnej, obejmującej zagadnienia z
dziedziny lingwistyki teoretycznej, literaturoznawstwa, filozofii, studiów kulturoznawczych, inżynierii
lingwistycznej i przetwarzania języka naturalnego, przekładają się na zainteresowania dydaktyków przekładu,
którzy odwołując się do wymienionych nauk, poszerzają swe horyzonty poznawcze o dodatkowe dyscypliny,
np: glottodydaktykę, informatykę, a nawet wybrane problemy z zakresu prawa, medycyny, politologii i
ekonomii.
mgr Monika Nader-Cioczek (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie): Tłumaczenie avista jako
narzędzie w dydaktyce translacji
Dydaktyka tłumaczenia avista może być skuteczną formą rozwijania umiejętności translatorskich. Avista
polega na tłumaczeniu ustnym tekstu pisanego, najczęściej bez przygotowania. Jest to forma pośrednia
pomiędzy przekładem a tłumaczeniem ustnym, posiada cechy ich obu. Literatura przedmiotu poświęca
niewiele uwagi tłumaczeniu avista jako narzędziu dydaktycznemu służącemu kształceniu tłumaczy. Celem
tego artykułu jest prezentacja tłumaczenia avista jako przydatnego elementu programów rozwijających
umiejętności translatorskie.. Autorka przedstawia przykłady ćwiczeń w zakresie tego typu tłumaczenia oraz
ukazuje wpływ dydaktyki tłumaczenia avista na przygotowanie zawodowe tłumaczy.
mgr Monika Nawracka (Uniwersytet Warszawski): Międzykulturowość w refleksyjnym nauczaniu języków
obcych. Perspektywa antropologiczna
Dzięki badaniom jakościowym a także podejściu refleksyjnemu możemy dostrzec różne m.in. kulturowe
aspekty nauczania i uczenia się języków obcych. W mojej prezentacji refleksji poddaję kulturowy wymiar
nauczania/uczenia się języka polskiego jako kolejnego. Ponadto ukazuję doświadczenia osoby nauczającej
oraz uczącej się w środowisku endolingwalnym a także postrzeganie kultury/kultur przez te osoby i wpływ
powyższych na efektywność procesu glottodydaktycznego. Dzięki takiej perspektywie opisuję wpływ decyzji,
opinii, stereotypów, wyborów, nieuświadomionych postaw etc. na nauczanie oraz uczenie się oraz możliwość
uwzględnienia tych doświadczeń w wyrobieniu postawy refleksyjnej nauczających a przez to efektywniejsze
procesy nauczania języków.
dr Izabela Orchowska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): O specyfice epistemologicznej
polskiego dyskursu glottodydaktycznego na temat kształcenia nauczycieli JO
Glottodydaktyka to nauka wciąż postrzegana w sposób bardzo heterogeniczny nie tylko przez przedstawicieli
nauk pokrewnych, ale nawet przez samych specjalistów w zakresie nauczania/uczenia się JO. Poza tym,
przedmiot glottodydaktyki jest na tyle złożony i interdyscyplinarny, że wielość możliwych spojrzeń na niego nie
pozwala na przyjęcie jednego wspólnego paradygmatu. W konsekwencji, warunkiem udanej komunikacji
naukowej wewnątrz wspólnoty glottodydaktycznej jest każdorazowe definiowanie przez glottodydaktyków w
swoich publikacjach naukowych ich usytuowania epistemologicznego a także odniesienie przedmiotu ich
refleksji naukowej do ogólnej problematyki glottodydaktycznej. W referacie zostaną zaprezentowane wnioski z
metaanalizy artykułów na temat kształcenia nauczycieli języków obcych opublikowanych na łamach
Neofilologa w latach 1993-2013 odnośnie do wymiaru dyskursywnego funkcjonowania glottodydaktyki jako
nauki, odpowiadając na dwa pytania szczegółowe: (1) jakie jest osadzenie epistemologiczne i dyscyplinarne
przywołanych w artykułach teorii i modeli naukowych? (2) jak usytuowanie epistemologiczne prezentowanych
w artykułach refleksji jest realizowane przez autorów w dyskursie i poprzez dyskurs?
dr Albertyna Paciorek (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Uczenie podświadome –
dlaczego i jak je badać?
Psychologia kognitywna wyróżnia dwa typy procesów uczenia: świadomy oraz podświadomy. Celem referatu
jest zwrócenie uwagi badaczy na procesy podświadomego uczenia mające miejsce w czasie przyswajania
sobie nie tylko pierwszego języka, lecz także drugiego i następnych. Jak empirycznie pokazać, że człowiek
nauczył się czegoś, jeśli nie jest tego świadomy? Zademonstrowane zostaną procedury eksperymentalne
mające na celu dotarcie do wiedzy podświadomej związanej ze znaczeniem nowych słów. Istota procesu
podświadomego uczenia zostanie omówiona w kontekście tego co dzieje się gdy proces nie przebiega
prawidłowo, np. w specyficznym zaburzeniu językowym, dysleksji czy autyzmie.
dr Joanna Pędzisz (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie): Interaktywność a procesy
interakcyjne w komunikacji internetowej – wyzwanie dla analizy dyskursu?
Bucher (2013: 78, tłum. J.P) określa dwa zadania badawcze, które wiążą zjawisko interaktywności i interakcji.
Są to a) rekonstrukcja potencjału interakcyjnego serwisu internetowego, który staje się multimodalnym
komunikatem oraz b) opis hipertekstowego dyskursu powstałego w oparciu o interakcję z tym komunikatem.
Celem referatu jest wykazanie ścisłej, determinującej dynamikę dyskursu internetowego zależności między
interaktywnością jako techniczną infrastrukturą tego rodzaju dyskursu (Bucher ibid) a interakcją jako
działaniem internautów we współtworzeniu tego dyskursu. Korpus badawczy stanowi komunikacja internetowa
w serwisie internetowym tygodnika „Polityka”.
prof. dr hab. Maria Piotrowska (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Intuicja tłumacza w
modelach badan przekładoznawczych
W dobie niezwykłego rozwoju ‘nieistniejącej’ dziedziny przekładoznawstwa oraz stopniowej dehumanizacji
tłumaczenia w jego wymiarze pragmatycznym poprzez szerokie stosowanie nowych technologii, zwrócenie
uwagi na tak kontrowersyjne naukowo, a jednak istotne pojęcie, jakim jest intuicja tłumacza, wydaje się
zarówno karkołomne, jak i słuszne. Celem wykładu jest zmierzenie się z paradoksem i rozważenie tego
pojęcia na tle kilku wybranych i poddanych analizie modeli badań przekładoznawczych, z objaśnieniem
rozumienia tych ostatnich i ze szczególnym rozważeniem znanych modeli kompetencyjnych. Przeglądowe
ukazanie ich rozwoju pozwala dostrzec, jakie miejsce zajmuje w nich intuicja będąca elementem kreacji
tłumaczenia. Intuicja wykraczając poza zasięg naszego rozumowego poznania, jest jednak empirycznie
obserwowalna i w takim postrzeganiu pozwala na interesujące analizy procesu tłumaczenia i kompetencji
tłumacza.
dr hab. Sebastian Piotrowski (Katolicki Uniwersytet Lubelski): O negocjowaniu form/ znaczeń w klasie
języka obcego
Interakcje wokół form/ znaczeń są istotnym elementem procesu akwizycji języka obcego (de Pietro, Matthey &
Py. 2004; Lyster, Saito. 2010; Piotrowski, S. 2011). Mają one szczególne znaczenie w nauczaniu/ uczeniu się
JO w środowisku instytucjonalnym (klasa języka obcego), gdzie ekspert (nauczyciel) steruje interakcją i nadaje
kształt aktywnościom komunikacyjnym. Opierając się na korpusie 32 lekcji języka obcego zebranym w kilku
klasach szkoły średniej, analizujemy feedback dostarczany przez nauczyciela oraz reakcje uczących się
(polonofoni uczący się języka francuskiego) na owo sprzężenie zwrotne. Przedstawione badanie –
jakościowo-ilościowe – ma też na celu pokazanie formatów interakcyjnych typowych dla określonej kultury
edukacyjnej.
dr hab. Joanna Rokita-Jaśkow (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie): Neoliberalizm a
glottodydaktyka
Wiek XXI jest przez wielu językoznawców stosowanych (Block, 2003, Lantolf and Thorne, 2006, Pfeiffer, 2001)
określany jako era społeczna (ang. social turn). W studiach nad przyswajaniem języka obcego oznacza to
odejście od teorii czysto psycholingwistycznych, na rzecz głębszej analizy kontekstu społecznego i dążenia do
interdyscyplinarności w badaniach. Wystąpienie będzie się składać z dwu części. W pierwszej zamierzam
pokazać, jak teorie psycholingwistyczne nt. przyswajania j. obcych ewoluowały w kierunku teorii
socjolingwistycznych na przykładzie dostępnych modeli uczenia się. W drugiej zamierzam przedstawić jak
neoliberalizm i globalizacja, jako główne współczesne ‘ideologie ‘ i prądy społeczne wpływają na nauczanie i
uczenie się języków obcych (od zróżnicowania w dostępie do materiałów edukacyjnych po europejską politykę
edukacyjną).
dr hab. Jan Sikora (Uniwersytet Gdański): Gramatyka żądania. Uwagi nt. morfosyntaktycznej struktury
aktów mownych wyrażających żądanie
Referat przedstawia wybrane formy żądania w oparciu o pozajęzykowe aspekty komunikacji wynikające z
antropocentrycznej teorii języka, takie jak wzajemny stosunek partnerów komunikacji oraz okoliczności, w
jakich dana wypowiedź ma miejsce. Na podstawie zaproponowanej klasyfikacji związków między mówiącymi
autor opisuje możliwe formy wypowiedzi wyrażających żądanie. W referacie poruszona zostaje kwestia
interpretacji tej samej wypowiedzi przez nadawcę i odbiorcę w zależności od towarzyszących danej
wypowiedzi okoliczności, mających bezpośredni wpływ na werbalne oraz niewerbalne skutki wypowiedzi o
charakterze żądania i pokrewnych aktów mownych.
dr hab. Ariadna Strugielska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu): Horyzonty w ramach:
językoznawstwo stosowane na wybranych kierunkach filologicznych po wprowadzeniu KRK
Potencjalna interdyscyplinarność nauk humanistycznych, w obrębie których Krajowe Ramy Kwalifikacji
umiejscawiają filologie, widoczna jest już na poziomie obszarowych efektów kształcenia, które podkreślają
powiązania między dziedzinami i dyscyplinami nauki.
Wydaje się zatem, że wprowadzenie KRK wzmocniło ugruntowaną już obecność językoznawstwa
stosowanego na kierunkach filologicznych w formie takich modułów jak glottodydaktyka, translatoryka czy
języki specjalistyczne, i można założyć, że horyzonty poznawcze lingwistyki stosowanej są, do pewnego
stopnia, określone przez efekty kształcenia przypisane tym przedmiotom.
Celem niniejszego wystąpienia, opartego na analizie programów kształcenia 3 wybranych filologii angielskich,
jest wykazanie, że tradycyjne powiązania między filologią a językoznawstwem stosowanym często nie
znajdują potwierdzenia na poziomie efektów kształcenia, szczególnie w przypadku analizy wielopoziomowej,
obejmującej obszar, kierunek i moduł. Zauważone prawidłowości wydają się sugerować, że wyznaczanie
horyzontów poznawczych lingwistyki stosowanej winno objąć również wymiar wertykalny.
dr Grażyna Strzelecka (Uniwersytet Warszawski): Ulotka kulturalna jako pisemna forma komunikacji
pomiędzy organizatorem a publicznością – analiza funkcji i środków językowych
Referat zajmuje się niemieckojęzyczną ulotką informującą o wydarzeniu kulturalnym, jako formą komunikacji
pomiędzy organizatorem imprezy kulturalnej a potencjalną publicznością. Chodzi o działy kultury takie jak:
teatr, muzyka, film i sztuka, odzwierciedlające życie kulturalne wielkiego miasta. Badanie wykazuje, że funkcja
ulotki kulturalnej wykracza poza informację właściwą tekstowi użytkowemu, zawiera bowiem niezwykle
kreatywne składniki językowe. Na reprezentatywnej grupie omówione zostały cechy ulotki kulturalnej i
pokazana jej nieoczekiwana, emocjonalna strona. Zdaniem autorki, językowa analiza tej formy komunikacji
może wzbogacić naszą wiedzę o kulturze.
dr hab. Monika Sułkowska (Uniwersytet Śląski): Kompetencje frazeologiczne w dydaktyce języka
obcego – raport z badań własnych
Autorka omawia w referacie pojęcie kompetencji frazeologicznych oraz przedstawia wyniki własnych badań
diagnostycznych przeprowadzonych w okresie obejmującym trzy kolejne lata akademickie w środowisku
studentów języka francuskiego i filologii romańskiej na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. W całości
badania zostały opisane w książce pt. De la phraséologie à la phraséodidactique. Études théoriques et
pratique (M.Sułkowska, 2013). Badania te stanowiły część projektu naukowego nr N N104 057439
finansowanego przez MNiSW oraz NCN w latach 2010-2012 pt. Od frazeologii do frazeodydaktyki: rozumienie
i przyswajanie frazeologizmów oraz rozwijanie kompetencji frazeologicznych w języku obcym (na przykładzie
języka francuskiego). Celem diagnozy było poznanie, jak kształtują się przyrosty kompetencji frazeologicznych
na wyższym poziomie zaawansowania nauki języka obcego. Wyniki badań posłużyły także do analizy relacji
pomiędzy rozumieniem i przyswajaniem frazeologizmu w języku obcym a stopniem jego zidiomatyzowania lub
utrwalenia frazeologicznego, co będzie tematem drugiej części planowanego referatu.
dr Anna Szafernakier-Świrko (Uniwersytet Warszawski): Nauczanie dorosłych. Nowe wyzwania
Artykuł będzie poświęcony problematyce indywidualizacji nauczania dorosłych. Chcielibyśmy przedstawić
specyfikę nauczania klienta biznesowego, opisać jego profil, pokazać strukturę lekcji, zwrócić uwagę na
„nielingwistyczne” składowe jednostki dydaktycznej. Naszym celem będzie zaprezentowanie kilku zasad
dobrych zajęć w firmie.
dr Rafał Szubert (Uniwersytet Wrocławski): Analogia i metafora a istota związków ludzkich
Przedmiotem mojego referatu jest zagadnienie analogii i metafory w mowie inauguracyjnej O. Gierkego, którą
wygłosił 15 października 1902 roku przed objęciem funkcji rektora uniwersytetu berlińskiego. Gierke jest
twórcą jednej z teorii realnej osoby zbiorowej (Theorie der realen Verbandsperson) a głównym tematem
swego przemówienia uczynił istotę związków ludzkich (Das Wesen der menschlichen Verbände). Cechą
wyróżniającą te teorie jest podstawowe założenie, że osoby prawnicze nie są podmiotami zmyślonymi, lecz
rzeczywistymi, tak samo rzeczywistymi jak człowiek, i tak samo jak człowiek mające z istoty swej zdolność
posiadania praw. W moim wystąpieniu chciałbym skoncentrować się na terminologii, której używa Gierke do
nazwania konstrukcji związków ludzkich, a także zastanowić się, jaką rolę w przypadku tej terminologii
odgrywają analogie i metafory.
dr Krzysztof Świrko (Uniwersytet Warszawski): Podobieństwa i różnice w językowych obrazach
wybranych owoców w języku polskim i rosyjskim
Celem wystąpienia pt. Podobieństwa i różnice w językowych obrazach wybranych owoców w języku polskim i
rosyjskim, jest wskazanie elementów wspólnych i różniących w językowych obrazach jabłka - яблoки, gruszki
— груши i śliwki - сливы. Badania wskazanych jednostek zostały przeprowadzone w oparciu o teorię
językowego obrazu świata, rozwijaną przez takich polskich badaczy jak J. Bartmiński i R. Tokarski. Podstawę
materiałową analizy stanowią: 1. dane leksykograficzne; 2. frazemy; 3. teksty literacko-publicystyczne. W
ramach wystąpienia dużo uwagi poświęcamy elementom różnicujące obrazy w ramach wskazanych par,
wskazując źródła wykrytych dyferencjacji. Ponadto szczegółowo omawiamy wskazane przez nas w
odniesieniu do badanych jednostek konotacje.
mgr Magdalena Trinder (Uniwersytet Rzeszowski): Korelacja między czynnikami płci i osobowości w
procesie akwizycji języka drugiego/obcego, i ich wpływ na umiejętności receptywne.
Jako część prowadzonego badania kwantytatywnego, autorka próbuje wykazać do jakiego stopnia czynniki
takie jak płeć i osobowość są odpowiedzialne za sukces w procesie akwizycji języka drugiego/obcego.
Odnosząc się do metod badawczych część artykułu poświęcona jest dyskusji na temat wyboru grup z
uwzględnieniem różnych czynników mogących mieć wpływ na przyswajanie języka drugiego/obcego,
zastosowanej metodologii oraz przedstawieniu sposobu przeprowadzenia badań, które zostały przygotowane
w formie sondażu diagnostycznego z użyciem Turning Technologies. Do określenia typu osobowości
wykorzystany został „Test osobowości” Karla Junga opracowany przez Richarda N. Stephensona (2012).
Celem badania jest ukazanie korelacji pomiędzy wyżej wymienionymi czynnikami oraz analiza ich wpływu na
przyswajanie języka drugiego/obcego w obszarze umiejętności receptywnych: słuchanie i czytanie. Zależność
między badanymi zmiennymi oszacowano za pomocą współczynnika korelacji Pearsona, a otrzymane
wartości korelacji z uwzględnieniem roli płci przedstawiono w podsumowaniu.
dr Katarzyna Tryczyńska (Uniwersytet Wrocławski): Czy „glazen huizen” to nadal „szklane domy
Żeromskiego”? Tłumacz a kulturowe uwarunkowania przekładu
Przekład utworów wrośniętych w daną kulturę, odzwierciedlających jej specyfikę, a zatem odwołujących się w
szczególny sposób do kodu kulturowego stanowiącego narzędzie komunikacji danej społeczności, stanowi dla
tłumacza szczególne wyzwanie. W takich tekstach kultura obecna jest na wielu płaszczyznach, a jej nośnikami
są elementy kulturowe. W niniejszym referacie uwaga zostanie poświęcona kulturowym uwarunkowaniom
przekładu tekstów literackich, wynikającym z tego trudnościom przekładowym i rozwiązaniom przyjętym przez
autorów niderlandzkich przekładów Ferdydurke W. Gombrowicza i Początku A. Szczypiorskiego. Zarysowane
pola problemowe zostaną omówione w oparciu o analizę wyborów translatorskich dokonanych przez
niderlandzkich tłumaczy w odniesieniu do elementów kulturowych obecnych w wybranych utworach. Analiza ta
pozwoli ponadto stwierdzić, czy i w jakim stopniu udało się im oddać couleur locale tekstów wyjściowych.
dr Reinhold Utri (Uniwersytet Warszawski): Języki pluricentryczne na świecie
Centra językowe istnieją w wielu państwach na całym świecie. Dotyczy to dobrze znanych języków, takich jak:
angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, arabski. Przyglądając się bliżej tym językom pluricentrycznym
zauważymy, że istotne są w nich takie aspekty, jak: obszar występowania, stopień dominacji oraz tworzenie
osobnych norm przez niektóre z tych centr.
prof. dr hab. Zenon Weigt (Uniwersytet Łódzki): Współpraca lingwistyki stosowanej z pracodawcą - znak
czasu?
W nowej sytuacji gospodarczej Polski oraz ze względu na zmieniające się warunki na rynku pracy przed
uczelnią wyższą stoją nowe zadania w kształceniu studentów oraz nawiązywania relacji z przyszłym
pracodawcą studenta. Wymaga to ukierunkowania zainteresowania uczelni na potrzeby pracodawcy i rynku
pracy. Z kolei pracodawca zainteresowany jest praktycznym ukształtowaniem absolwenta, co winno znaleźć
odzwierciedlenie w tworzonych nowych programach nauczania oraz siatkach zajęć, nakierowanych na
praktyczny profil studiów, co w dzisiejszym czasie nie jest zaskakujące nawet w kształceniu uniwersyteckim.
W związku z powyższym powstaje wiele pytań, jaką ofertę dydaktyczną powinny zawierać kierunki
filologiczne, na których jednym z przedmiotów jest lingwistyka stosowana. Referat sformułuje kilka kwestii
służących spełnieniu oczekiwań pracodawcy pod względem wykształcenia absolwenta w ramach
wspomnianej dyscypliny naukowej.
prof. dr hab. Weronika Wilczyńska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu): Autonomia
intelektualna neofilologa. O relacjach miedzy teorią a praktyką i roli dialogu w zawodach językowych
Epoka współczesna naznaczona jest, jak wiadomo, postępującą specjalizacją, co przejawia się w sposób
szczególny w humanistyce, rodząc konkretne wyzwania m.in. także w kształceniu neofilologicznym, a szerzej
w komunikacji specjalistycznej. Przyjmujemy, iż neofilolog winien z jednej strony wykazywać się pogłębionym
oglądem poszczególnych kwestii szczegółowych, zaś z drugiej strony powinien on również nie tracić z oczu
szerszych uwarunkowań i powiązań właściwych zagadnieniom humanistycznym.
Podejmując kwestię autonomii intelektualnej w naszej specjalności, skupimy się na roli dialogu w
kształtowaniu się naszego podejścia do problemów zawodowych jako kwestii złożonych, dynamicznych i
uwarunkowanych kontekstowo. Rolę wymiany intelektualnej zilustrujemy wypowiedziami filologów na jednym z
forów internetowych, jednocześnie zastanawiając się nad ograniczeniami tego typu dyskusji. Dalej
podejmiemy kwestię naszej wiedzy i doświadczenia w relacji do złożoności i dynamiki rzeczywistych
problemów w ich naturalnym kontekście.
dr hab. Ewa Zajdler (Uniwersytet Warszawski): Ekspozycja na język tonalny a wrażliwość słuchowa
Tonalność języka chińskiego jest wyzwaniem dla użytkowników języków nietonalnych uczących się chińskiego
w wieku dorosłym. Zważywszy na różnice częstotliwości, w których realizowany jest sygnał mowy w różnych
językach, potencjał słyszenia nie przekłada się na taką samą wrażliwość dla wszystkich częstotliwości.
Porównano wyniki dwukrotnego pomiaru przebiegu progu słyszalności w audiometrii tonalnej osób
polskojęzycznych: przed rozpoczęciem uczenia się języka chińskiego i po kilkumiesięcznej ekspozycji na
intensywny kurs języka. Wyniki badania poddane analizie jakościowej i ilościowej pozwalają przyjąć ten
eksperyment za badanie pilotażowe wskazujące tendencje, potencjalne hipotezy i kierunek dalszych badań.