docW_2
download 
Reklamacja Transkrypt
W_2
Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Pojęcia występujące w ubezpieczeniowej teorii ryzyka by Ludwik Wicki Ryzyko ryzyko, niebezpieczeństwo, hazard. Zarządzanie ryzykiem Niebezpieczeństwo 1. Hazard Niebezpieczeństwo: by Ludwik Wicki jest to pojęcie węższe niż ryzyko, jest elementem ryzyka, rozumie się przez nie przyczynę lub źródło straty, Hazard by Ludwik Wicki w których dane niebezpieczeństwo się realizuje. jest czynnikiem ryzyka wpływającym na jego wielkość i natężenie, Hazard fizyczny Rodzaje by Ludwik Wicki Hazard fizyczny Hazard oznacza zespół warunków i okoliczności, moralny Przez pojęcie hazardu fizycznego rozumie się zespół by Ludwik Wicki warunków zewnętrznych lub cech fizycznych, które mają bezpośredni wpływ na szansę realizacji danego ryzyka , a w szczególności wpływają na wzrost obiektywnego prawdopodobieństwa nastąpienia wypadku ubezpieczeniowego (straty). motywacyjny Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 1 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Hazard moralny Hazard moralny odnosi się do warunków Hazard motywacyjny by Ludwik Wicki podmiotowych danej osoby (ubezpieczonego), wyrażających się w w negatywnych tendencjach jej charakteru czy osobowości. Chodzi głównie o swego rodzaju „defekty charakteru”, polegające na: nieuczciwości, skłonności do defraudacji czy do zawierania umów ubezpieczenia w celu wyłudzenia nienależnego odszkodowania. Hazard motywacyjny oznacza subiektywną by Ludwik Wicki reakcję ubezpieczonego wywołaną świadomością istnienia ochrony ubezpieczeniowej, polegającą na obniżeniu jego staranności, niedbalstwie lub obojętności wobec określonych zagrożeń (ryzyk). Są to wtórne postawy wywołane faktem istnienia ubezpieczenia Definicje ryzyka Ryzyko jest szansą wystąpienia straty Ryzyko jest możliwością wystąpienia straty Definicje ryzyka by Ludwik Wicki Ryzyko jest dyspersją rezultatów rzeczywistych i by Ludwik Wicki oczekiwanych Ryzyko jest stanem, w którym istnieje możliwość straty Ryzyko jest prawdopodobieństwem wyniku innego niż oczekiwany Ryzyko jest dyspersją rezultatów rzeczywistych i oczekiwanych Risk management Proces zarządzania ryzykiem obejmuje następujące elementy: by Ludwik Wicki identyfikację ryzyka, ocenę ryzyka (jakościową i ilościową) selekcję ryzyk, wybór metody zarządzania (kontroli), wdrożenie wybranej metody kontroli, Ocenę efektywności zastosowanej metody Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury Określane jest jako stopień rozrzutu wyników w stosunku do pozycji centralnych lub średnich. Risk management Proces zarządzania ryzykiem zgodnie, według by Ludwik Wicki wszystkich autorów obejmuje dwie zasadnicze fazy: Fazę diagnozowania Fazę jego kontroli 2 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Metody zarządzania ryzykiem Metody zarządzania ryzykiem Unikanie ryzyka by Ludwik Wicki Zaliczane jest do tzw. negatywnych metod zarządzania ryzykiem. Ma miejsce wtedy, gdy następuje indywidualna i świadoma odmowa akceptacji nawet chwilowego ryzyka np. Wtedy gdy unikamy utonięcia poprzez nie wchodzenie do wody. Metoda nieproduktywna Paraliżuje inicjatywę i przedsiębiorczość gospodarczą jednostki Aktywne zatrzymanie ryzyka Zatrzymanie ryzyka Aktywne zatrzymanie ryzyka Pasywne zatrzymanie ryzyka Pasywne zatrzymanie ryzyka Osoba lub firma mająca świadomość występowania danego by Ludwik Wicki ryzyka i jego skutków decyduje się na zatrzymanie ryzyka w całości lub w części. Podstawy takiej decyzji: motywy finansowe motywy pozafinansowe Zbytnio wygórowany poziom składki, których dana osoba nie chce, albo nie jest w stanie zapłacić (SAMOUBEZPIECZENIE) by Ludwik Wicki Określane jest jako zatrzymanie ryzyka tzw. bezwiedne, z powodu ignorancji. Taka postawa może być spotykana ze względu na naturę ryzyka (np. ze względu na jego rzadkie występowanie) Bierność wobec ryzyka może rodzić bardzo poważne skutki finansowe. Kontrola ryzyka Transfer ryzyka Ta metoda składa się z działań, których celem byjest Ludwik Wicki obniżenie częstotliwości następowania strat. Jej dwa aspekty to: Zapobieganie stratom, Redukcja strat Jest to pewien rodzaj pozytywnej metody Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury by Ludwik Wicki by Ludwik Wicki manipulacji ryzykiem, której celem jest przeniesienie go na inny podmiot. Służą temu określone instrumenty prawne (np. umowa ubezpieczenia, umowa przechowania, umowa o dozorowanie obiektu) 3 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Wartość oczekiwana E Oczekiwany efekt finansowy Optymalną decyzję w warunkach ryzyka znajduje by Ludwik Wicki się przy użyciu wartości oczekiwanej. Wartość oczekiwana jest w teorii decyzji wykorzystywana jako kryterium decyzyjne - maksymalizowane lub minimalizowane w zależności od natury problemu decyzyjnego. Oczekiwany efekt finansowy by Ludwik Wicki EMV W zarządzaniu działalnością gospodarczą wynik by Ludwik Wicki by Ludwik Wicki decyzji jest zwykle rozpatrywany z punktu widzenia rentowności danego przedsięwzięcia, a poszczególne stany natury są wyrażane w postaci efektów finansowych wynikających z różnych wyników podjętej decyzji. W takiej sytuacji wartość oczekiwana ma wymiar finansowy i stąd nazywamy ją oczekiwanym efektem finansowym. Parametr ten często oznacza się angielskim skrótem EMV (Expected Monetary Value) Przykłady: Ryzyko – wartość oczekiwana Przykład 1 by Ludwik Wicki Obliczyć wartość oczekiwaną liczby wyrzuconych oczek przy wielokrotnym rzucaniu kostką do gry. Rozwiązanie: i=1 by Ludwik Wicki n=6 P--1 = P--2 = P--3 = P--4 = P--5 = P--6 = 1/6 a-1 = 1, a-2 = 2, a-3 = 3, a-4 = 4, a-5 = 5, a-6 = 6, Po wstawieniu do równania EMV otrzymamy: E = 21/6 = 3,5 Zatem przy wielokrotnym rzucaniu kostką należy oczekiwać, że średnia liczba oczek przypadająca na jeden rzut wyniesie 3,5. Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 4 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Ryzyko – użyteczność Krzywa użyteczności by Ludwik Wicki Różne krzywe użyteczność by Ludwik Wicki Wartość informacji by Ludwik Wicki Wartość informacji 2 by Ludwik Wicki Asymetria informacji Oznacza to, że jedna ze stron wie więcej niż druga na temat pewnych by Ludwik Wicki podstawowych faktów. by Ludwik Wicki Zjawisko związane z asymetrią informacji to w ubezpieczeniach głównie selekcja negatywna (autoselekcja): ubezpieczają się dodatkowo ci, którzy uważają, że mogą zachorować, stosowanie jednakowej stopy procentowej kredytów dla wszystkich klientów powoduje, że przyciąga się tych, którzy mogą mieć trudności ze spłatą, gdyż należą do grupy podwyższonego ryzyka. W efekcie wzrasta ryzyko, podnoszone są składki, czy też oprocentowanie, co powoduje dalsze wycofywanie się z ubezpieczeń, czy kredytów tych osób, które nie są narażone na ryzyko, lub nie potrzebują tak bardzo pieniędzy. Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 5 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Sygnalizacja Formy sygnalizacji Wiemy, że np. ludzie narażeni na większe ryzyko częściej Sygnalizacja może przybierać różne formy: zaświadczenia potwierdzające dobrą reputację, udzielenie gwarancji, zdobywanie wykształcenia (dla samego papieru), się ubezpieczają i dlatego wśród ubezpieczonych by Ludwik Wicki prawdopodobieństwo wystąpienia szkody jest wyższe niż w całej populacji. Z powyższego powodu część osób chcących się np. ubezpieczyć sygnalizuje, że nie należy do grupy wysokiego ryzyka i kontrahent powinien ich właśnie wybrać. by Ludwik Wicki Rzecz jasna podejmowanie takich działań wiąże się z ponoszeniem kosztów sygnalizacji. Inwestycja by Ludwik Wicki Wykład Celowo wydatkowane środki firmy skierowane by Ludwik Wicki na powiększenie jej dochodów w przyszłości. Inwestycje w wyniku użycia środków finansowych tworzą lub powiększają majątek rzeczowy, majątek finansowy i wartości niematerialne firmy. Inwestycje EiOGR przyg. L. Wicki 2008 Inwestowanie Inwestycje Inwestowanie, proces gospodarczy polegający na odkładaniu (akumulowaniu) przez podmioty gospodarcze części bieżących dochodów i przekształceniu ich w inwestycje. 2008 303 by Ludwik Wicki Pojęcie inwestycji na tworzenie nowych zdolności wytwórczych: lokowanie przez firmy wolnych środków pieniężnych w sposób zapewniający w przyszłości osiąganie lub zwiększenie dochodów. (nabywanie przedsiębiorstw lub ich części – akcji, obligacji, lokowanie pieniędzy na długoterminowych depozytach bankowych, ponoszenie nakładów na podnoszenie kwalifikacji. Inwestycje w tym ujęciu w zasadzie nie wpływają na rozmiary produkcji. EiOGR przyg. L. Wicki Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury by Ludwik Wicki Dokonywanie przez przedsiębiorstwa nakładów 304 2008 Nabywanie dóbr inwestycyjnych (budowanie nowych zakładów, zakup maszyn, urządzeń, powiększanie zapasów), które będą służyć wytwarzaniu innych dóbr i usług. EiOGR przyg. L. Wicki 305 6 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Inwestycja Działalność inwestycyjna Pojęcie inwestycja oznacza każdą lokatę kapitału by Ludwik Wicki mającą na celu powiększenie jego zasobu, zarówno finansowego, jak i rzeczowego. Wiąże się ono z przepływem środków z obszaru bieżących płatności do obszaru inwestycji. Jako, że inwestycja ma na celu wzrost kapitału, proces odwrotny, prowadzący do zmniejszenia jego zasobów, nazywamy dekapitalizacją. Drugie, węższe, rozumienie pojęcia inwestycja to lokowanie środków finansowych w dobra trwałego użytkowania. EiOGR przyg. L. Wicki 2008 306 Ogół czynności związanych z przygotowaniem i realizacją przedsięwzięć rozwojowych firmy, by Ludwik Wicki polegających głównie na tworzeniu nowych oraz odtwarzaniu i unowocześnianiu eksploatowanych środków trwałych firmy, a także operacjach finansowogiełdowych, Całokształt nakładów finansowych związanych z tworzeniem nowych, odtwarzaniem i unowocześnianiem obiektów produkcyjnych i nieprodukcyjnych firmy oraz powiększaniem prze operacje finansowe kapitału firmy. Źródło przyrostu kapitału firmy w postaci nowych lub zmodernizowanych maszyn i urządzeń, środków transportu, obiektów budowlanych, itp. EiOGR przyg. L. Wicki 2008 Rodzaje inwestycji (według kryterium obiektu) Inwestycje brutto i netto Całkowity przyrost majątku w środkach trwałych Inwestycje by Ludwik Wicki określamy jako inwestycje brutto, natomiast inwestycje netto to inwestycje brutto pomniejszone o występujące w okresie objętym rozważaniami umniejszenie wartości majątku trwałego (amortyzacja i inne pomniejszenia środków trwałych). Gdy wartość odpisów amortyzacyjnych i innych zmniejszeń stanu środków trwałych (np. sprzedaż) jest większa od inwestycji brutto, wówczas mamy do czynienia za dekapitalizacją majątku trwałego. EiOGR przyg. L. Wicki 2008 308 Rodzaje inwestycji według ich celów Z uwagi na cele i główne motywy decyzji by Ludwik Wicki Niematerialne Rozwój Akcje Badania i rozwój Modernizacja Obligacje Szkolenia kadr Odtworzenie Nieruchomości Zaplecze socjalne EiOGR przyg. L. Wicki 309 Inwestycje restytucyjne (odtworzeniowe). Inwestycje rozwojowe. Inwestycje racjonalizatorskie. Inwestycje reorganizacyjne. 310 Według celu: rozwojowe, modernizacyjne, zabezpieczające by Ludwik Wicki Według celu marketingowych: dywersyfikujące produkt firmy, adaptacyjne (polegające na dopasowaniu \asortymentu produkcji do aktualnych potrzeb), racjonalizacyjne (zmierzające do obniżki zużycia energii, nakładów pracy, materiałów, polepszenia jakości) Według źródła finansowania: własne, kredytowane, mieszane Według charakteru: zakupowe, budowlane Według optymalnego czasu inwestycji: krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe. by Ludwik Wicki Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury Finansowe 2008 EiOGR przyg. L. Wicki Rzeczowe Rodzaje inwestycji inwestycyjnych, rozróżniamy cztery następujące formy inwestycji: 2008 307 2008 EiOGR przyg. L. Wicki 311 7 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Metody rachunku Metody rachunku Statyczne by Ludwik Wicki EiOGR przyg. L. Wicki 312 Metody oceny efektywności inwestycji posługujemy się różnymi metodami: 2008 by Ludwik Wicki Inwestycje w sferze gospodarczej są EiOGR przyg. L. Wicki 313 314 by Ludwik Wicki podejmowane przede wszystkim po to, by poprawić wynik ekonomiczny. Dlatego efektywność inwestycji lub opłacalność użycia kapitału stanowią zasadniczy punkt ich oceny. Jako warunki uboczne ważną rolę w ocenie odgrywają również: oddziaływanie na wypłacalność, elastyczność i opodatkowanie oraz, nieodzownie połączone z każdą inwestycją, ryzyko. metody proste, prosta stopa zwrotu całości kapitału, prosta stopa zwrotu kapitału własnego, księgowa stopa zwrotu, przeciętna prosta stopa zwrotu, okres zwrotu inwestycji, metody finansowo-matematyczne, wartość aktualna netto inwestycji, przeciętna renta roczna, wewnętrzna stopa zwrotu, metody planowania jednoczesnego – symulacyjne. 2008 EiOGR przyg. L. Wicki Kryteria decydowania W ocenie ekonomicznej efektywności inwestycji by Ludwik Wicki Nadwyżka zdyskontowana (NPV), Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR), Annuitet. Prosta stopa zwrotu, Księgowa stopa zwrotu Stopa zwrotu z kapitału własnego 2008 Dynamiczne: Porównanie kosztów, Porównanie zysków, Okres zwrotu Rachunek rentowności 2008 EiOGR przyg. L. Wicki 315 Kryteria oceny wykluczających się inwestycji: Efektywność by Ludwik Wicki Wypłacalność: udział i warunki kredytu, przebieg sekwencji płatności, rodzaj kredytu, czas, na jaki udziela się kredytu i okres eksploatacji inwestycji, niepewność przyjętych założeń; Ryzyko; Czas trwania amortyzacji; Elastyczność; Optymalny okres eksploatacji i czas odtworzenia środków Ocena opłacalności projektu trwałych. 2008 EiOGR przyg. L. Wicki Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 316 8 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Analiza opłacalności Analiza opłacalności Celem analizy efektywności projektów Celem analizy opłacalności jest dokonanie przeglądu alternatywnych by Ludwik Wicki inwestycyjnych jest: ocena skutków pieniężnych podjętych decyzji w momencie tworzenia konkretnego planu inwestycyjnego. inwestycji, prowadzących do redukcji kosztów i udowodnienia,byże Ludwik Wicki wybrana opcja jest najbardziej odpowiednia pod względem ekonomicznym, biorąc pod uwagę cele, jakie mają być osiągnięte. Przy badaniu opłacalności projektów inwestycyjnych wykorzystuje się metody oceny finansowej, które dzielimy na: 1.Metody statyczne, zwane metodami prostymi. 2.Metody dynamiczne, zwane metodami dyskontowymi. Różnica między nimi sprowadza się do nieuwzględniania (w metodach statycznych) bądź uwzględniania (w metodach dynamicznych) wpływu czynnika czasu na wartości pieniężne uwzględniane w rachunku. Metody szacowania opłacalności Prosty okres zwrotu Metody proste mają charakter uproszczony i służą przede wszystkim Okres zwrotu – jest to czas niezbędny do odzyskania wstępnej selekcji projektów inwestycyjnych. by Ludwik Wicki Stosowane są na etapie początkowym, przedrealizacyjnym. Nie uwzględniają zmian wartości pieniądza w czasie oraz, opierając się na średniorocznych wielkościach, nie uwzględniają pełnego okresu funkcjonowania przedsięwzięć. początkowych nakładów na realizację inwestycji z by Ludwik Wicki osiąganych nadwyżek finansowych. Jako prosty okres zwrotu z inwestycji (Static Payback Period) określać będziemy czas niezbędny do odzyskania nakładów, które zostały poniesione na realizację inwestycji. Metoda ta określana jest mianem statycznej, ponieważ nie uwzględniamy tu zmiany wartości pieniądza w czasie. Obliczenia prostego okresu zwrotu dokonujemy dzieląc wartość inwestycji przez roczny dochód jednostki. Metody proste dzielą się na: okres zwrotu nakładów, prostą stopę zwrotu, analizę progu rentowności. Prosty okres zwrotu Przykład by Ludwik Wicki Inwestycja Okres zwrotu = Dochód roczny Inwestycja polega na zakupie maszyny do obróbki by Ludwik Wicki płyt wiórowych. Dzięki niej zostaną osiągnięte oszczędności w wysokości 30 tys. złotych rocznie (mniejsze zatrudnienie). Koszt zakupu maszyny wynosi 70 tys. zł. Określ okres zwrotu. Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 9 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Prosta stopa zwrotu Prosta stopa zwrotu Prosta stopa zwrotu określa stosunek średniorocznego zysku, osiąganego w trakcie funkcjonowania przedsięwzięcia do wartości by Ludwik Wicki poniesionych nakładów inwestycyjnych. Jednostką okresu zwrotu są lata. Przeciętną prostą stopę zwrotu obliczmy według następującego równania: by Ludwik Wicki Zysk netto (średni) Prosta stopa zwrotu = Inwestycja PBSr = zysk netto (średni roczny) / nakłady inwestycyjne Średnioroczny zysk netto oblicza się, sumując zysk netto w całym okresie funkcjonowania i dzieli się przez liczbę lat funkcjonowania. Prosta stopa pozwala (w sposób uproszczony) ocenić opłacalność pojedynczych projektów i wybrać najbardziej opłacalny (o największej stopie zwrotu). Przykład Zysk netto (średni) + odsetki Prosta stopa zwrotu = Inwestycja Przykład Przedsiębiorstwo chce zrealizować inwestycję. Jej koszt wyniesie 7 500 zł. Wymagany przez inwestora okres funkcjonowania inwestycji by Ludwik Wicki wynosi 5 lat. W czasie 5 lat, dzięki zrealizowanej inwestycji, zysk netto przedsiębiorstwa wyniesie: Rok 1 – 4 000 zł, rok 2 – 4 500 zł, rok 3 – 5 000 zł, rok 4 – 5 150 zł, rok 5– 5 500 zł. Ile wynosi przeciętna prosta stopa zwrotu z inwestycji? by Ludwik Niezbędne dane do obliczenia prostej stopy zwrotu znajdują sięWicki w tabeli. Okres funkcjonowania przedsięwzięcia to 5 lat, a nakład finansowy wynosi 32 500 zł. ROK Wyszczególnienie 1 2 4 5 Przychody ze sprzedaży 90000 93000 3 96500 100000 103500 Koszty całkowite 80110 65000 72890 74200 78150 - amortyzacja 3900 3900 3900 3900 - odsetki 2500 2000 1500 1000 500 25000 20110 22300 21850 23390 Zysk brutto Podatek Zysk netto 3900 4750,0 3820,9 4237,0 4151,5 4444,1 20250,0 16289,1 18063,0 17698,5 18945,9 Analiza progu rentowności Próg rentowności Przez próg rentowności rozumie się taką wielkość Analiza progu rentowności wykorzystywana jest przede wszystkim do by Ludwik Wicki produkcji, a zarazem przychodów ze sprzedaży, która pokrywa koszty (to znaczy nie ma ani zysku, ani strat). W takiej sytuacji zwiększenie rozmiarów produkcji, przy zachowaniu niezmienionych pozostałych czynników, powinno zaowocować zyskownością projektu inwestycyjnego. Natomiast zmniejszenie rozmiarów produkcji, przy niezmienionych pozostałych czynnikach produkcji, spowoduje stratę na przedsięwzięciu inwestycyjnym. Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury określenia stopnia ryzyka i weryfikacji przyjętych założeń, by Ludwik Wicki dotyczących wielkości nakładów inwestycyjnych oraz planowanego poziomu wykorzystania zdolności produkcyjnych. Analiza progu rentowności obejmuje badanie tzw. punktu wyrównania BEP (Break Even Point). Próg rentowności to taki wolumen produkcji (sprzedaży), przy którym uzyskane przychody są równe poniesionym kosztom. Szacując koszty i przychody w celu wyliczenia progu rentowności prognozowanej działalności, należy opierać się na danych planowanych dla roku typowego dla funkcjonowania przedsięwzięcia, tj. po okresie dochodzenia do pełnych zdolności produkcyjnych. 10 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Próg rentowności Graficzne przedstawienie progu rentowności Próg rentowności ilościowy możemy obliczyć na podstawie poniższego równania: by Ludwik Wicki by Ludwik Wicki Próg rentowności ilościowy BEP = Ks / (c – jkz) gdzie: Ks – koszty stałe produkcji P – ilość sprzedanych wyrobów jkz – jednostkowe koszty zmienne c – jednostkowa cena sprzedaży Tak wyrażony próg mówi, ile minimalnie należy wyprodukować, aby przy założonej cenie i kosztach jednostkowych uzyskane przychody pokryły koszty. Przykład Zakład o maksymalnych zdolnościach Margines bezpieczeństwa by Ludwik Wicki produkcyjnych 1500 sztuk wyrobu ponosi koszty stałe w wysokości 1300 złotych. Cena wytwarzanych wyrobów wynosi 7 złotych, a jednostkowy koszt zmienny wytworzenia 5 zł/szt. Oblicz próg rentowności Margines bezpieczeństwa by Ludwik Wicki ze względu na poziom kosztów jednostkowych zmiennych, rentowności ustalamy następująco: by Ludwik Wicki ze względu na cenę, ustalając cenę minimalną Objaśnienia Margines bezpieczeństwa obliczonych wielkości progu rentowności ustalamy następująco: Margines bezpieczeństwa obliczonych wielkości progu Pmax – maksymalna wielkość produkcji lub popytu, c – cena jednostkowa sprzedaży, by Ludwik Wicki Ks – stałe koszty produkcji, Jkz – jednostkowe koszty zmienne, cmin – graniczna cena jednostkowa, Jkz max – graniczne jednostkowe koszty zmienne, Mc – margines bezpieczeństwa ze względu na cenę, Mk – margines bezpieczeństwa ze względu na poziom kosztów jednostkowych. Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 11 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Obliczenie wartościowego progu rentowności Przykład Oblicz próg rentowności wiedząc, ze koszty stałe Jeżeli mamy do czynienia z produkcją wieloasortymentową, a nie mamy informacji koszcie jednostkowym i marży dla każdego wyrobu, możemy posłużyć się następującą by Ludwik Wicki formułą. by Ludwik Wicki wynoszą 1300 złotych, Wielkość sprzedaży wynosi 3500 złotych, a koszty zmienne wynoszą 2500 złotych. Obliczony w ten sposób próg rentowności oznacza, jaka powinna być wielkość przychodów, aby przedsiębiorstwo zaczęło generować zyski. gdzie: Ks – wielkość kosztów stałych, Kz – wielkość kosztów zmiennych, S – wielkość sprzedaży (przychodów). Wartość pieniądza w czasie Przykład wpłacamy 10 000 zł na rachunek przynoszący 5% odsetek Kapitalizacja prosta by Ludwik Wicki rocznie. Wartość naszego kapitału na koniec pierwszego roku będzie wynosiła: by Ludwik Wicki gdzie: Wt – wartość przyszła w okresie t, W0 – wartość obecna, r –stopa procentowa w okresie kapitalizacji odsetek, t – liczba okresów kapitalizacji. Wartość pieniądza w czasie Przykład Dyskonto by Ludwik Wicki gdzie: Wt – wartość przyszła w okresie t, W0 – wartość obecna, r –stopa procentowa w okresie kapitalizacji odsetek, t – liczba okresów kapitalizacji. Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury W1 = 10 000 zł × (1+0,05) = 10 500 zł na koniec drugiego roku: W2 = 10 500 zł × (1+0,05) = 11 025 zł lub W2 = 10 000 zł × (1+0,05)2 = 11 025 zł natomiast po pięciu latach: W5 = 10 000 zł × (1+0,05)5 = 12 762,82 zł. mamy otrzymać 10 000 zł po upływie jednego roku, Ludwik Wicki możemy pożyczyć te pieniądze przy oprocentowaniuby10% rocznie. Wartość obecna naszej kwoty będzie wynosiła: W0 =10000/(1+0,1)1 = 9 900,99 zł natomiast gdyby płatność miała nastąpić po pięciu latach wartość obecna wynosiłaby: 12 Materiały pomocnicze do wykładów EiOP - L. Wicki Wartość aktualna netto Wartość aktualna netto Metody te pokazują jak będą kształtowały się wydatki związane z realizowaną Metoda wartości zaktualizowanej netto pozwala określić obecną inwestycją oraz jakie i kiedy dzięki tej inwestycji firma osiągnie korzyści. by Ludwik Wicki Uwzględniają rozłożenie w czasie przewidywanych wpływów i wydatków. Celowi temu służy dyskontowanie, pozwalające na sprowadzenie do porównywalności nakładów i efektów realizowanych w różnych okresach czasu. Metody dyskontowe obejmują swoją oceną cały okres funkcjonowania przedsięwzięcia, tj. zarówno okres jego realizacji, jak i okres, w którym spodziewane jest osiągnięcie efektów zrealizowanego projektu. Efekty te to zarówno zwrot kapitału (nakładów), jak i zwrot z kapitału (zysk). Do najczęściej stosowanych metod dyskontowych zaliczamy: metodę zaktualizowanej wartości netto – NPV (ang. Net Present Value), metodę wewnętrznej stopy zwrotu – IRR (ang. Internal Rate of Return) Formuła obliczania wartości aktualnej netto – NPV by Ludwik Wicki wartość wpływów i wydatków pieniężnych związanych z realizowaną inwestycją. by Ludwik Wicki NPV można określić jako sumę zdyskontowanych oddzielnie dla każdego roku przepływów pieniężnych netto, zrealizowanych w całym okresie objętym analizą (obejmującym cały okres życia inwestycji), przy stałym poziomie stopy procentowej (dyskontowej) pomniejszonym o początkowe nakłady inwestycyjne. Zdyskontowane przepływy pieniężne to inaczej przepływy pieniężne wyrażone w aktualnej wartości pieniądza. Dyskontowanie polega na przemnożeniu przyszłych przepływów pieniężnych odpowiednich dla danego roku i założonej stopy procentowej przez współczynnik dyskontowy. Ocena NPV Informacje jakie daje NPV: by Ludwik Wicki NPV < 0 – Inwestycja nieopłacalna NPV = 0 – Inwestycja znajduje się na granicy opłacalności t – liczba okresów r – stosowana stopa dyskontowa CF – strumienie pieniężne dla roku n NPV > 0 – Inwestycja jest opłacalna tym bardziej, im większa wartość współczynnika Rozwiąż przykład Firma planuje zainwestować w przedsięwzięcie 6 000 zł. Okres życia projektu ocenia się na 4 lata. Założono, byżeLudwik Wicki firma może inwestować przy stopie procentowej 10%. Oczekuje się, że inwestycja przyniesie w kolejnych latach następujące wpływy: I rok - 900 zł, II rok - 1 800 zł III rok – 2 000 zł IV rok – 2 000 zł Materiały są uzupełnieniem do treści wykładów oraz podanej literatury 13
