Wykład - Teoria firmy
Transkrypt
Wykład - Teoria firmy
Teoria firmy – model klasyczny Wykład - Teoria firmy Budową modeli, które służą do analizy procesów by Ludwik Wicki decyzyjnych w firmach działających w różnych strukturach rynkowych, zajmuje się teoria firmy. Dzięki modelowemu ujęciu niektórych zjawisk można porównać działanie firm funkcjonujących w różnych warunkach, np. rynku o konkurencji doskonałej lub monopolistycznej, czy rynku zdominowanego przez monopole lub oligopole. Klasyczna teoria firmy Założenia w modelu firmy w warunkach konkurencji niedoskonałej Tradycyjna, klasyczna teoria firmy zakłada, że Warunki współczesnej gospodarki są jednak dalekie od Cele działania przedsiębiorcy Warunki działania w warunkach konkurencji niedoskonałej W tradycyjnej teorii firmy przyjmowano Jeśli przyjmiemy, że firma działa w warunkach by Ludwik Wicki firmy działają na rynku, na którym panują warunki konkurencji doskonałej. Tworzy to warunki sprzyjające optymalnej alokacji zasobów, a głównym problemem analizy ekonomicznej stają się ceny towarów. by Ludwik Wicki założenie, że celem zarówno firmy, jak i właściciela sprawującego nad nią całkowitą kontrolę jest maksymalizacja zysku. Przyjęta w modelach tradycyjnej teorii firmy funkcja celu w postaci maksymalizacji zysku wynikała z dwóch przesłanek: subiektywnych motywów przedsiębiorcy, obiektywnych warunków doskonałej konkurencji, w jakich firma funkcjonowała. stanu konkurencji doskonałej. Powszechne w niej by Ludwik Wicki monopole i związki oligopolistyczne, ingerencja państwa oraz nasilająca się internacjona-lizacja i globalizacja działania sprawiają, że w budowie modeli ekonomicznych trzeba założyć: funkcjonowanie firmy w warunkach niepewności (braku informacji o rynku i konkurentach), wpływ polityki państwa na funkcjonowanie firm, wpływ międzynarodowych powiązań państw i przedsiębiorstw. by Ludwik Wicki innej niż doskonała konkurencji to kierujący przedsiębiorstwem menedżerowie mogą zdecydować, że cel ich działania będzie inny, niż oczekują tego jego właściciele. Maksymalizacja zysku może być tylko jednym z wielu, i niekoniecznie głównym motywem działania. 1 Założenia modelu ekonomicznego małej firmy Modele firmy odpowiednie dla małych i średnich przedsiębiorstw W konstruowaniu modelu ekonomicznego małej firmy W przypadku małych firm przydatne do analizy Koncepcje menedżerskie Koncepcje behawiorystyczne Opierają się one na następujących założeniach: by Ludwik Wicki Teza o rozdziale własności i kontroli. Punktem wyjścia w takich modelach jest analiza procesu by Ludwik Wicki problem stwarza jej „personalizacja”, czyli utożsamienie celu firmy z celem przedsiębiorcy, co powoduje, że model staje się podobny do omawianego w ekonomii klasycznej, gdzie przyjmuje się, że: firma ma jeden cel, którym jest maksymalizacja zysku, cele firmy są utożsamiane z celem przedsiębiorcy, przedsiębiorca jest jednocześnie menedżerem, co eliminuje firmy konflikt między własnością a kontrolą. Zasada, zgodnie z którą firmy działają w otoczeniu dającym ich menedżerom określone „pole swobody”. Menedżerowie nie są więc w swoich działaniach zdeterminowani przez otoczenie i akcjonariuszy – właścicieli, lecz mają pewną swobodę w realizacji swoich celów, przy czym z ich perspektywy nie musi być to maksymalizowanie zysku. W konsekwencji przedsiębiorstwo realizuje obok innych celów, także cele samych menedżerów (indywidualne i grupowe). by Ludwik Wicki ich funkcjonowania wydają się modele: koncepcja przedsiębiorstw menedżerskich, koncepcje behawiorystyczne. by Ludwik Wicki decyzyjnego w wieloproduktowych, działających w warunkach niepewności korporacjach. Firma realizuje wówczas wiele celów, gdyż składa się z różnych grup związanych: z różnymi rodzajami prowadzonej działalności (produkcja, zaopatrzenie, itp.), ze szczeblami zarządzania (robotnicy, kierownicy niższego szczebla, kierownicy wyższego szczebla, eksperci, doradcy, itd.), z grupami nacisku (akcjonariusze, banki, dostawcy, odbiorcy, itp.), z których każda ma własny cel i własne potrzeby (wyższe zarobki, wyższe dywidendy, warunki pracy, władza i prestiż). Firma rozwija się „popychana” przez dynamikę kolidujących wzajemnie celów. Przedstawione modele zwykle dobrze opisują firmy już rozwinięte, o dużej skali działalności, z rozbudowaną strukturą zarządzania i wielozakładową organizacją. Przedsiębiorca w teorii firmy Modele ekonomiczne firm Miejsce przedsiębiorcy w teorii firmy jest Cele działalności firmy by Ludwik Wicki definiowane przez liczbę osób podejmujących ważne dla firmy decyzje oraz przyjętą funkcję celu firmy. Liczba osób decydujących by Ludwik Wicki Jedna osoba Wiele osób Maksymalizacja zysku Typ firmy (1) Typ firmy (2) Zaspokojenie innych potrzeb Typ firmy (3) Typ firmy (4) 2 Modele ekonomiczne firm Modele ekonomiczne firm W typie (1) decydentem jest jedna osoba, a celem W typie (2) decydentem jest wiele osób, ale celem Modele ekonomiczne firm Modele ekonomiczne firm Typ (3) zakłada, że decydentem jest jedna osoba, Typ (4) reprezentuje podejście zawarte jest w by Ludwik Wicki firmy jest maksymalizacja zysku. Może istnieć w warunkach konkurencji doskonałej i niedoskonałej która w swoim działaniu kieruje się różnymi by Ludwik Wicki motywami, a tym samym maksymalizacja zysku nie jest celem najważniejszym i jedynym. Przedsiębiorcę charakteryzują: umiarkowana skłonność do ryzyka, preferowanie skutecznej i innowacyjnej działalności, gotowość do ponoszenia odpowiedzialności, preferowanie konkretnych rezultatów działalności, zainteresowanie planowaniem i organizacją. Dążenie do realizacji tych celów stanowi główny motyw działania przedsiębiorcy. W związku z tym zysk jest miarą sukcesu, a nie celem samym w sobie. by Ludwik Wicki pozostaje maksymalizacja zysku. Celem właścicieli jest maksymalizacja zysku, zaś celem menedżerów maksymalizacja sprzedaży albo wzrost firmy zapewniający im pozycję i status, albo własna wygoda interesy i pozycja. behawiorystycznym modelu firmy. Ten typby Ludwik Wicki firmy nie uwzględnia przedsiębiorcy jako głównego elementu procesu podejmowania decyzji. To dynamika wzajemnie kolidujących celów poszczególnych członków organizacji decyduje o jej rozwoju. Model ten może wyjaśniać w jaki sposób pracownicy firm mogą pełnić funkcje przedsiębiorcy. 3