Wykład - Teoria firmy

Transkrypt

Wykład - Teoria firmy
Teoria firmy – model klasyczny
Wykład - Teoria firmy
„ Budową modeli, które służą do analizy procesów
by Ludwik Wicki
decyzyjnych w firmach działających w różnych
strukturach rynkowych, zajmuje się teoria firmy. Dzięki
modelowemu ujęciu niektórych zjawisk można porównać
działanie firm funkcjonujących w różnych warunkach, np.
rynku o konkurencji doskonałej lub monopolistycznej, czy
rynku zdominowanego przez monopole lub oligopole.
Klasyczna teoria firmy
Założenia w modelu firmy w warunkach
konkurencji niedoskonałej
„ Tradycyjna, klasyczna teoria firmy zakłada, że
„ Warunki współczesnej gospodarki są jednak dalekie od
Cele działania przedsiębiorcy
Warunki działania w warunkach
konkurencji niedoskonałej
„ W tradycyjnej teorii firmy przyjmowano
„ Jeśli przyjmiemy, że firma działa w warunkach
by Ludwik Wicki
firmy działają na rynku, na którym panują warunki
konkurencji doskonałej. Tworzy to warunki
sprzyjające optymalnej alokacji zasobów, a
głównym problemem analizy ekonomicznej stają
się ceny towarów.
by Ludwik Wicki
założenie, że celem zarówno firmy, jak i
właściciela sprawującego nad nią całkowitą
kontrolę jest maksymalizacja zysku. Przyjęta w
modelach tradycyjnej teorii firmy funkcja celu w
postaci maksymalizacji zysku wynikała z dwóch
przesłanek:
„ subiektywnych motywów przedsiębiorcy,
„ obiektywnych warunków doskonałej konkurencji,
w jakich firma funkcjonowała.
stanu konkurencji doskonałej. Powszechne w niej by Ludwik Wicki
monopole i związki oligopolistyczne, ingerencja państwa
oraz nasilająca się internacjona-lizacja i globalizacja
działania sprawiają, że w budowie modeli ekonomicznych
trzeba założyć:
„ funkcjonowanie firmy w warunkach niepewności (braku
informacji o rynku i konkurentach),
„ wpływ polityki państwa na funkcjonowanie firm,
„ wpływ międzynarodowych powiązań państw i
przedsiębiorstw.
by Ludwik Wicki
innej niż doskonała konkurencji to kierujący
przedsiębiorstwem menedżerowie mogą
zdecydować, że cel ich działania będzie inny, niż
oczekują tego jego właściciele. Maksymalizacja
zysku może być tylko jednym z wielu, i
niekoniecznie głównym motywem działania.
1
Założenia modelu ekonomicznego małej
firmy
Modele firmy odpowiednie dla małych i
średnich przedsiębiorstw
„ W konstruowaniu modelu ekonomicznego małej firmy
„ W przypadku małych firm przydatne do analizy
Koncepcje menedżerskie
Koncepcje behawiorystyczne
„ Opierają się one na następujących założeniach:
by Ludwik Wicki
„ Teza o rozdziale własności i kontroli.
„ Punktem wyjścia w takich modelach jest analiza procesu
by Ludwik Wicki
problem stwarza jej „personalizacja”, czyli utożsamienie
celu firmy z celem przedsiębiorcy, co powoduje, że model
staje się podobny do omawianego w ekonomii klasycznej,
gdzie przyjmuje się, że:
„ firma ma jeden cel, którym jest maksymalizacja zysku,
„ cele firmy są utożsamiane z celem przedsiębiorcy,
„ przedsiębiorca jest jednocześnie menedżerem, co
eliminuje firmy konflikt między własnością a kontrolą.
„
Zasada, zgodnie z którą firmy działają w otoczeniu
dającym ich menedżerom określone „pole swobody”.
Menedżerowie nie są więc w swoich działaniach
zdeterminowani przez otoczenie i akcjonariuszy –
właścicieli, lecz mają pewną swobodę w realizacji
swoich celów, przy czym z ich perspektywy nie musi
być to maksymalizowanie zysku. W konsekwencji
przedsiębiorstwo realizuje obok innych celów, także
cele samych menedżerów (indywidualne i grupowe).
by Ludwik Wicki
ich funkcjonowania wydają się modele:
„ koncepcja przedsiębiorstw menedżerskich,
„ koncepcje behawiorystyczne.
by Ludwik Wicki
decyzyjnego w wieloproduktowych, działających w
warunkach niepewności korporacjach. Firma realizuje
wówczas wiele celów, gdyż składa się z różnych grup
związanych:
„
„
„
z różnymi rodzajami prowadzonej działalności (produkcja,
zaopatrzenie, itp.),
ze szczeblami zarządzania (robotnicy, kierownicy niższego
szczebla, kierownicy wyższego szczebla, eksperci, doradcy, itd.),
z grupami nacisku (akcjonariusze, banki, dostawcy, odbiorcy, itp.),
z których każda ma własny cel i własne potrzeby (wyższe zarobki,
wyższe dywidendy, warunki pracy, władza i prestiż). Firma rozwija
się „popychana” przez dynamikę kolidujących wzajemnie celów.
„ Przedstawione modele zwykle dobrze opisują firmy już
rozwinięte, o dużej skali działalności, z rozbudowaną strukturą
zarządzania i wielozakładową organizacją.
Przedsiębiorca w teorii firmy
Modele ekonomiczne firm
„ Miejsce przedsiębiorcy w teorii firmy jest
Cele działalności firmy
by Ludwik Wicki
definiowane przez liczbę osób podejmujących
ważne dla firmy decyzje oraz przyjętą funkcję celu
firmy.
Liczba osób decydujących
by Ludwik Wicki
Jedna osoba
Wiele osób
Maksymalizacja zysku
Typ firmy (1)
Typ firmy (2)
Zaspokojenie innych
potrzeb
Typ firmy (3)
Typ firmy (4)
2
Modele ekonomiczne firm
Modele ekonomiczne firm
„ W typie (1) decydentem jest jedna osoba, a celem
„ W typie (2) decydentem jest wiele osób, ale celem
Modele ekonomiczne firm
Modele ekonomiczne firm
„ Typ (3) zakłada, że decydentem jest jedna osoba,
„ Typ (4) reprezentuje podejście zawarte jest w
by Ludwik Wicki
firmy jest maksymalizacja zysku. Może istnieć
w
warunkach konkurencji doskonałej i niedoskonałej
która w swoim działaniu kieruje się różnymi by Ludwik Wicki
motywami, a tym samym maksymalizacja zysku
nie jest celem najważniejszym i jedynym.
Przedsiębiorcę charakteryzują:
„
„
„
„
„
„
umiarkowana skłonność do ryzyka,
preferowanie skutecznej i innowacyjnej działalności,
gotowość do ponoszenia odpowiedzialności,
preferowanie konkretnych rezultatów działalności,
zainteresowanie planowaniem i organizacją.
Dążenie do realizacji tych celów stanowi główny
motyw działania przedsiębiorcy. W związku z tym zysk
jest miarą sukcesu, a nie celem samym w sobie.
by Ludwik Wicki
pozostaje maksymalizacja zysku. Celem
właścicieli jest maksymalizacja zysku, zaś celem
menedżerów maksymalizacja sprzedaży albo
wzrost firmy zapewniający im pozycję i status,
albo własna wygoda interesy i pozycja.
behawiorystycznym modelu firmy. Ten typby Ludwik Wicki
firmy nie uwzględnia przedsiębiorcy jako
głównego elementu procesu podejmowania
decyzji. To dynamika wzajemnie kolidujących
celów poszczególnych członków organizacji
decyduje o jej rozwoju. Model ten może
wyjaśniać w jaki sposób pracownicy firm mogą
pełnić funkcje przedsiębiorcy.
3