Prezentacja - Instytut Psychologii UKSW

XXII Konferencja Psychologii Rozwojowej
Uniwersytet Gdański, 27-29 V 2013
Polska adaptacja
Reasons
behind motivation
to have a child:
Kwestionariusza
Motywów Rodzicielskich
Is a second child wanted
theMillera
same way as a first one?
Warrena
Monika Mynarska
Jolanta Rytel
Instytut Psychologii
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Posiadanie dzieci i bezdzietność
Generatywność – kluczowa w siódmym, przedostatnim kryzysie
rozwojowym według Eriksona – polega „przede wszystkim na płodzeniu i
wychowywaniu następnego pokolenia”.
Wzrost bezdzietności (NIE spowodowanej czynnikami biologicznymi)
w krajach rozwiniętych.
W Polsce:
 Wśród kobiet urodzonych w 1940 – około 7% nigdy nie miało dziecka.
 Wśród kobiet urodzonych w 1970 – ponad 17%.
Posiadanie dzieci i bezdzietność
Około 6% Polaków i Polek w wieku 18-39 lat deklaruje, że w ogóle nie
chce mieć dzieci (badanie GGS 2011).
 Wśród bezdzietnych kobiet (w wieku 37+), 82% chciało mieć dzieci
(badanie Famwell 2011.)
Dotychczasowe badania – głównie demograficzne lub socjologiczne –
koncentrowały się na przeszkodach w realizacji zamierzeń rodzicielskich.
Konieczne jest lepsze zrozumienie samej motywacji do posiadania dzieci i
procesu podejmowania decyzji.
Posiadanie dzieci i bezdzietność
Model Warrena Millera:
Cechy
motywacyjne
Pragnienia
Intencje
Zachowania
Cechy motywacyjne, dyspozycje motywacyjne, motywy – skłonność do
pozytywnego lub negatywnego reagowania na rozmaite aspekty
rodzicielstwa
(mają podłoże biologiczne, kształtują się w trakcie rozwoju indywidualnego).
Pragnienia – chęć posiadania dziecka.
Intencje – zamiar / plan posiadania dziecka (pragnienia + możliwości).
Kwestionariusz Motywów Rodzicielskich
Childbearing Questionnaire (CBQ) Warrena Millera
Skala motywów pozytywnych – pomiar poziomu skłonności osoby
badanej do pozytywnego reagowania na rozmaite aspekty rodzicielstwa.
Skala motywów negatywnych – pomiar poziomu skłonności osoby
badanej do negatywnego reagowania na rozmaite aspekty rodzicielstwa.
Chcielibyśmy dowiedzieć się, co takiego w posiadaniu dzieci jest dla Ciebie
pożądane, a co jest niepożądane. Niezależnie od tego, czy masz dzieci, czy
nie, czy planujesz je mieć w przyszłości, czy też nie, z całą pewnością
czujesz, co jest dobrego, a co złego w posiadaniu dzieci. Ten
kwestionariusz ma nam pomóc zrozumieć Twoje odczucia.
Kwestionariusz Motywów Rodzicielskich
 Motywy pozytywne: Na kolejnych stronach wymienione są niektóre
możliwe skutki posiadania dzieci. Przeczytaj listę i wskaż, jak bardzo są one
dla Ciebie pożądane… (bardzo, przeciętnie, nieznacznie, wcale).
Wersja oryginalna: 28 pozycji.
• Odczuwanie ruchów dziecka w moim brzuchu.
• Maleństwo sprawi, że będę się czuła potrzebna i użyteczna.
• Dziecko sprawi, że nie będę się czuła samotna w starszym wieku.
Wersja polska: 35 pozycji – uzupełnione na podstawie badań jakościowych.
• Dziecko odziedziczy mój dobytek.
• Pojawienie się dziecka sprawi, że staniemy się rodziną.
• Pojawienie się dziecka sprawi, że stanę się osobą dorosłą i odpowiedzialną.
Kwestionariusz Motywów Rodzicielskich
 Motywy negatywne: W tej części kwestionariusza wymienione są różne
możliwe skutki posiadania dziecka, które mogą być niepożądane…
(bardzo, przeciętnie, nieznacznie, wcale).
Wersja oryginalna: 21 pozycji.
• Doświadczanie niewygód związanych z ciążą.
• Poświęcanie czasu i energii na opiekę nad dzieckiem.
• Obciążenia finansowe związane z posiadaniem dziecka.
Wersja polska: 29 pozycji.
• Posiadanie dziecka sprawi, że będę miała mniej czasu dla mojego męża.
• Po urodzeniu dziecka moje ciało będzie mniej atrakcyjne.
• Małe dziecko sprawi, że będę ciągle niewyspana.
Badanie pilotażowe
 Badanie pilotażowe
 listopad – grudzień 2012.
 203 osób badanych (150 kobiet, 53 mężczyzn).
 osoby bezdzietne, w wieku 20-40.
 papier-ołówek (46) i on-line (157) (kontrolowany dostęp do
kwestionariusza on-line – indywidualne zaproszenia wysyłane do
wytypowanych osób spełniających kryteria).
 Studenci (nie tylko psychologii!) stanowili 46% próby.
 Poza Kwestionariuszem Motywów Rodzicielskich pytania o:
 Pragnienie posiadania dziecka (3 pozycje 0-10).
 Zamiar posiadania dziecka w ciągu trzech lat (2 pozycje 0-10) .
Ocena rzetelności pomiaru
Pozytywne
– pytania
oryginalne
Pozytywne
– wersja
rozszerzona
Negatywne
– pytania
oryginalne
Negatywne
– wersja
rozszerzona
Średnia
85,5
102,2
52,5
70,8
Odchylenie
standardowe
18,9
22,6
12,7
17,7
α-Cronbacha
0,950
0,957
0,899
0,933
α-Cronbacha
– badania amerykańskie
0,940
-
0,870
-
Eksploracyjna analiza czynnikowa (EFA)
Metoda wyodrębniania
czynników: osi głównych
(principal axis factoring)
Rotacja: Varimax
KMO = 0,891
Dwa czynniki wyjaśniają
39,1% wariancji pozycji.
Motywy pozytywne: 22,7%
Motywy negatywne: 16,4%
Konfirmacyjna analiza czynnikowa (CFA)
Metoda dopasowania modelu: ML (maximum likelihood)
χ2 (1951) = 4367,95 p< 0,0005 χ2 / df = 2,34 CFI = 0,677 RMSEA = 0,078
Motywy pozytywne:
Motywy negatywne:
CR (construct reliability) = 0,735
VE (variance explained) = 0,402
CR (construct reliability) = 0,626
VE (variance explained) = 0,342
Trafność
Ocena trafności (relacja motywów pozytywnych i negatywnych do
pozostałych zmiennych w modelu teoretycznym W. Millera)
Wartości współczynników korelacji r-Pearsona
Motywy
pozytywne
+ 0.663
+ 0.253
- 0.232
Motywy
negatywne
- 0.464
- 0.310
Pragnienie
Zamiar
Pragnienie
Zamiar
3 itemy r tt = 0.958
2 itemy rtt = 0.914
3 itemy r tt = 0.958
2 itemy rtt = 0.914
Wartości wszystkich współczynników korelacji istotne statystyczne dla α=0.01
Podsumowanie
 Pilotażowa wersja kwestionariusza charakteryzuje się bardzo dobrą
rzetelnością, a pierwsze pogłębione analizy dały obiecujące rezultaty
dotyczące trafności pomiaru motywów rodzicielskich.
 Konieczne przeprowadzenie analiz osobno dla kobiet i mężczyzn oraz dla
różnych kategorii wieku (zmiany rozwojowe).
 Po przedyskutowaniu wyników pilotażu z W. Millerem – konieczne będzie
wprowadzenie jedynie nieznacznych zmian w kwestionariuszu.
 Badania walidacyjne – druga połowa 2013 (minimum 250 K + 250 M).
Projekt „Bezdzietność z wyboru? Analiza motywacji osób bezdzietnych”
finansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki przyznanych na podstawie
decyzji numer DEC-2011/03/D/HS4/05358
Dziękujemy za uwagę!