Projekt tekstu promocyjnego na czwartą stronę okładki.

Logika sprzymierzona z informatyka˛
w nowej wersji „Małej encyklopedii logiki”
W dekadach dzielacych
˛
obecne wydanie MEL od pierwszego (1970) czas biegł dla
logiki szybciej niż dla innych dyscyplin. Jej głos brzmi coraz donośniej w tym nurcie naszej cywilizacji, którym jest odkrywanie złożoności fizycznego wszechświata
i stawianie czoła rosnacej
˛ złożoności świata społecznego. T˛e nowa˛ rol˛e zawdzi˛ecza
logika sojuszowi z informatyka.˛ Jego zaczatek
˛ to przełom w logice, którego kulminacja˛ było odkrycie Alana Turinga (1936), że złożoność matematyki przekracza
możliwości logiczne jakiejkolwiek maszyny. Sztuk˛e takiego doskonalenia maszyn,
by sobie radziły z gwałtownie rosnac
˛ a˛ złożonościa˛ zadań ćwiczył Turing w burzliwych okolicznościach wojny. W akcji deszyfrowania Enigmy odpowiadał za to, by
przej˛ete przezeń od polskich matematyków środki dekodowania jak najintensywniej
rozwijać – w miar˛e dramatycznie rosnacej
˛ złożoności niemieckich szyfrów. Sukces
tej akcji natchnał
˛ go do projektu Sztucznej Inteligencji: zmierzajmy w granicy do
takiej mocy obliczeniowej maszyn, jaka˛ si˛e cieszy umysł ludzki.
W goracym
˛
sporze o realność tego projektu przywołuje si˛e logik˛e w roli arbitra. Spór toczy si˛e nie tylko o filozofi˛e umysłu, lecz także o sprawy na wskroś
praktyczne: szanse symulacji komputerowej w przewidywaniu procesów skrajnie
w naszej cywilizacji złożonych, w tym ekonomicznych. Logika mocnym głosem
przypomina, przywołujac
˛ odkrycia Gödla, Tarskiego i Turinga, że musza˛ tu istnieć
niepokonalne progi obliczeniowe. Informatyka kalkuluje szanse ich pokonywania
przy określonych zasobach technologicznych. Trzeba wi˛ec słyszeć głos logiki, żeby
si˛egać po ekspertyzy informatyczne. W miar˛e jak informatyka dojrzewała do takch
zadań w ostatnich dekadach 20. wieku, głos logiki przybierał na znaczeniu. Obecne
wydanie encyklopedii jest tak pomyślane, żeby to aktualnepdftex stadium logiki jak
najprzyst˛epniej ukazać.
W tym samym okresie dokonał si˛e niebywały rozwój kosmologii. Obliczywszy dat˛e narodzin wszechświata, odkryła ona fundamentalne prawo rzadz
˛ ace
˛ jego
ewolucja:
˛ prawo wzrostu zorganizowanej złożoności – od atomów wodoru po żywa˛
komórk˛e, mózg i struktury cywilizacji. Jest to zarazem prawo wzrastania w świe˛
cie mocy obliczeniowej, tym wi˛ekszej, im wyższy poziom organizacji składajacych
si˛e na świat układów. Poj˛ecie mocy obliczeniowej, oparte na idei maszyny Turinga,
jest wspólnym dorobkiem informatyki i logiki. Do niego właśnie si˛e odwołuja˛ prace
kosmologiczne ukierunkowane na syntetyczny oglad
˛ świata. Toteż i z tego wkładu
informatyki z logika˛ ma obecny tom zdawać spraw˛e.
Tak pomyślana encyklopedia logiki wkomponowuje si˛e w poj˛ecie niezb˛ednika
inteligenta. Inteligencja, w szczególności humanistyczna, gdy pretenduje do
roli autorytetu intelektualnego, nie może ignorować obrazu świata i cywilizacji
ukształtowanego przez awangard˛e współczesnej nauki. A w niej obok matematyki i
nauk przyrodniczych poczesne miejsce zajmuje tandem logiki z informatyka.˛