pobierz ROZDZIAŁ IV - grupadoradcza.com.pl

ROZDZIAŁ IV
OBLICZENIA,
CZYLI
CZY TO SIĘ OPŁACA.
ANALIZA FINANSOWA TWOJEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA.
Chcemy Cię zachęcić do bardzo uważnego przeczytania tego rozdziału.
Znajdziesz tu opis podstawowych sposobów, za pomocą których możesz
przewidzieć opłacalność planowanej działalności. Może się okazać, że Twój
zysk będzie bardzo mały albo wręcz Twoja przyszła firma może przynosić
straty. Dlatego musisz wszystko dobrze przeliczyć. Może spojrzałeś już na
następne strony i przeraziły Cię podane tam wzory. Wzory może i groźnie
wyglądają, ale naprawdę nie jest tak trudno je stosować.
Masz już pomysł na swoją firmę. Dokonałeś analizy marketingowej
planowanego przedsięwzięcia. Potrafisz już oszacować cenę, po jakiej mógłbyś
sprzedawać swój produkt, potencjalną wielkość sprzedaży oraz obliczyć koszty
związane z prowadzeniem działalności. Pewnie zdążyłeś też już przyzwyczaić
się do myśli, że Twój pomysł jest dobry. Ale uwaga! Być może tak jest, ale
może to być tylko Twoje życzeniowe myślenie. Spróbuj teraz przeliczyć, czy
Twój pomysł jest opłacalny.
Podstawowe błędy, jakie
przedsięwzięcia polegają na :
popełnia
się
w
analizie
finansowej
Niewykorzystywaniu wszystkich dostępnych instrumentów analizy np.
zachęcające dane rachunku wyników nie oznaczają jeszcze, że będziemy
mieli płynność finansową..
Zbyt optymistycznym szacowaniu wpływów, zaniżaniu kosztów, itp. Jest to
spowodowane podświadomą chęcią potwierdzenia swych oczekiwań lub
uzyskania aprobaty banku czy innego inwestora.
Tymczasem zarówno analiza finansowa, jak i cały biznesplan jest przede
wszystkim robiony dla nas samych, a dopiero w drugiej kolejności dla osób
bądź instytucji zewnętrznych. Zła informacja jest problemem tylko wtedy gdy
przychodzi niespodziewanie. Ty dzięki swoim obliczeniom będziesz wiedzieć
wcześniej.
128
BILANS OTWARCIA
„Bilans musi wyjść na zero” – każdy zna to stwierdzenie. To znaczy, że i dla
Ciebie analiza finansowa nie jest wiedzą całkowicie obcą.
Bilans to zestawienie dwóch list, które wartościowo muszą być sobie
równe.
Pierwsza lista to tak zwane aktywa, czyli majątek przedsiębiorstwa , dzięki
któremu realizuje ono swoją misję osiągania zysków. Aktywa dzieli się
zazwyczaj na następujące grupy:
Środki trwałe (np. grunty, nieruchomości, sprzęt do produkcji, samochody
itp.) – są to dobra, których okres użytkowania przekracza 1 rok, a koszt
nabycia lub wytworzenia przekracza wartość 3,5 tys. zł.
Środki obrotowe (np. gotówka, zapas towarów, należności itp.) – są to dobra,
które w ciągu 12 miesięcy będą zamienione na gotówkę
Inne aktywa – wartości niematerialne i prawne np. prawa autorskie, patenty,
itp.
Druga lista to tzw. pasywa czyli zestawienie środków za które aktywa zostały
zakupione. W tym momencie staje się logiczne, że suma aktywów musi się
równać sumie pasywów.
Pasywa dzielimy na:
Kapitał własny czyli fundusze pochodzące od założycieli
Zobowiązania długoterminowe np. długoterminowe kredyty bankowe lub
obligacje
Zobowiązania bieżące np. kredyty krótkoterminowe, odroczone płatności itp.
W celu sporządzenia bilansu otwarcia należy określić kapitał jaki jest
niezbędny do rozpoczęcia działalności. Możemy ująć go następująco:
- Koszty początkowe np. zakup budynku, maszyn, itp.
- Rezerwa (ok. 20% kosztów początkowych)
129
- Miesięczne koszty działalności
Następnie musimy „znaleźć” źródła finansowania kapitału początkowego
(pasywa) uwzględniając przede wszystkim kapitał własny, a w drugiej
kolejności możliwe do pozyskania środki zewnętrzne tj. zobowiązania długo i
krótkoterminowe.
Dane zestawiamy w tabeli i sprawdzamy, czy wszystkie pozycje aktywów
mają swoje pokrycie po stronie pasywów.
BILANS OTWARCIA
aktywa
pasywa
środki trwałe
środki obrotowe razem
w tym:
- gotówka
- zapasy
- należności
kapitał własny
zobowiązania długookresowe
zobowiązania krótkookresowe
RAZEM:
RAZEM:
Jeżeli „bilans wyszedł nam na zero” to znaczy, że mamy z czym zaczynać
realizację przedsięwzięcia. Sprawdźmy teraz, czy jest również po co.
JAK OBLICZAĆ KOSZTY I ZYSKI?
Głównym celem prowadzenia działalności gospodarczej jest osiąganie zysku.
Zyskiem nazywamy dodatnią różnicę między przychodami a kosztami ich
uzyskania.
Jeżeli ta różnica jest ujemna mówimy wówczas o stracie. Bardziej
precyzyjnie rzecz wygląda następująco:
130
Przychody ze
sprzedaży
-
-
Koszty uzyskania
przychodu =
=
Zysk na
działalności
gospodarczej
+
+
Zyski nadzwyczajne (np. różnice
kursowe)
Straty nadzwyczajne (np.
przedwcześnie
zlikwidowany środek trwały
=
Zysk brutto
Podatek
dochodowy
=
Zysk netto
Zysk netto jest tą częścią zysku brutto, która pozwala nam rozwijać naszą
działalność oraz zaspokajać potrzeby własne. Zanim jednak osiągniemy zyski
musimy ponieść koszty.
Kolejnym krokiem w naszej analizie finansowej jest określenie wielkości
poszczególnych rodzajów kosztów.
131
Koszty dzielimy na:
Koszty stałe – są to koszty, które ponosimy bez względu na wielkość
produkcji, np. czynsz dzierżawny, wynagrodzenia i ich pochodne, amortyzacja,
ubezpieczenie, itp.
Należy pamiętać, że koszy stałe nie mają charakteru bezwzględnego.
Jeżeli np. będziemy mieli zbyt na nasze produkty zwiększymy produkcję, co
spowoduje konieczność zakupu nowych maszyn czy zwiększenia zatrudnienia.
Koszty zmienne – są to koszty, które ulegają zmianie wraz ze zmianami w
wielkości produkcji, np. koszt surowca czy półfabrykatów
Koszty quasizmienne - są to koszty częściowo stałe (tę część dodajemy do
kosztów stałych) a częściowo zmienne (tę część dodajemy do kosztów
zmiennych) np. wynagrodzenia w systemie akordowym.
JAK OBLICZAĆ PROGI RENTOWNOŚCI?
ILOŚCIOWY PRÓG RENOWNOŚCI
Ilościowy próg rentowności pokazuje nam ile sztuk produktu musimy
sprzedać, aby pokryć koszty stałe.
PR =
Kst
C j − jKzm
gdzie:
Kst – koszty stałe
Cj – cena jednostkowa produktu
JKzm – koszty zmienne przypadający na jednostkę produktu
132
WARTOŚCIOWY PRÓG RENTOWNOŚCI
Wartościowy próg rentowności wskazuje jaka wartość sprzedaży pokrywa
nasze koszty stałe.
PR ' = PR ⋅ C j
gdzie:
PR’ – wartościowy próg rentowności
PR – ilościowy próg rentowności
Cj – cena jednostkowa
PROCENTOWY PRÓG RENTOWNOŚCI
Procentowy próg rentowności wskazuje, jaka część naszej maksymalnej
zdolności produkcyjnej musi być zaangażowana w pokrycie kosztów stałych..
Jeżeli ilość dni roboczych pomnożymy przez procentowy próg rentowności
ustalimy, ile dni roboczych pracujemy na pokrycie kosztów stałych, a od
którego dnie zaczynamy zarabiać na siebie.
PR '' =
PR
⋅ 100%
Pm
gdzie:
PR’’ – procentowy próg rentowności
PR – ilościowy próg rentowności
Pm – maksymalna wielkość produkcji
133
JAK OBLICZAĆ PUNKT OPŁACALNOŚCI?
Cóż, policzyliśmy jak dużo musimy pracować, aby zrównoważyć koszty
stałe naszej działalności, ale w dalszym ciągu nie wiemy jak dużo musimy
sprzedać, by osiągnąć satysfakcjonujący nas zysk. Jak już wiemy na potrzeby
rozwoju firmy oraz własną konsumpcję możemy przeznaczyć tylko zysk netto.
Szacując niezbędny w naszej sytuacji zysk netto należy uwzględnić między
innymi:
- Ewentualne spłaty kredytu
- Bieżące potrzeby firmy
- Potrzeby własne
Suma punktów 1-3 będzie naszym niezbędnym zyskiem netto. Ponieważ
istnieją niestety podatki dochodowe musimy powiększyć zysk netto o wielkość
podatku, aby otrzymać zysk brutto.
Punkt opłacalności pokazuje nam ile sztuk (metrów, kilogramów, itp.)
produktu musimy sprzedać, aby pokryć koszty stałe i osiągnąć zakładany zysk.
I tak
PO =
Kst + zysk brutto
C j − jKz
Gdzie:
PO – punkt opłacalności
Kst – koszty stałe
Cj – cena jednostkowa
JKz – koszty zmienne na jednostkę produkcji
Korzystając ze wzoru do obliczania punktu opłacalności możemy
również obliczyć, jaki zysk brutto możemy osiągnąć wykorzystując
maksymalnie posiadane moce produkcyjne. W miejsce PO wstawiamy Pm
(produkcja maksymalna).
134
Pm =
Kst + zysk brutto
C j − jKz
Przekształcając wzór otrzymujemy:
zysk brutto = Pm ⋅ (C j − jKzm) − Kst
Powyższa formuła pozwala nam określić maksymalną masę zysku , jaką
możemy uzyskać przy danych kosztach i maksymalnej wielkości produkcji. Jest
to bardzo istotne dla odpowiedzi na pytanie: Czy jest tak naprawdę o co się bić?
JAK OBLICZYĆ WSKAŹNIK
BEZPIECZEŃSTWA?
Wskaźnik bezpieczeństwa jest miarą odporności naszej firmy na spadek
popytu zgłaszany przez rynek.
Wb =
Pm − PR
Pm
gdzie:
Wb – wskaźnik bezpieczeństwa
Pm – produkcja maksymalna
PR – ilościowy próg rentowności
135
Jeżeli Wb 〈0 - firma przyniesie straty
Wb = 0 - Pm =PR – firma pokryje koszty stałe lecz nie przyniesie zysku
Wb = 0,5 - zyski firmy zbliżają się do zera
0,5〈Wb 〈1 - firma osiąga zyski
Wszystkie opisane powyżej formuły dotyczą działalności produkcyjnej, co
nie znaczy, że nie mają one zastosowania w handlu czy usługach. Wystarczy
tylko we wzorze na próg rentowności czy punk opłacalności zamienić tzw.
dochodowość produktu (Cj – jKz) na marżę.
ANALIZA WRAŻLIWOŚCI
Dokładniejsza analiza wzorów na progi rentowności czy punkt opłacalności
wskazuje, ze istnieją trzy zmienne, które rzutują na ostateczny efekt naszej
działalności.
Są to:
- cena jednostkowa,
- koszty stałe
- jednostkowe koszty zmienne.
Każdy z tych czynników tylko w ograniczonym zakresie zależy od nas
samych..
Cena jednostkowa jest elementem, którym pozornie najłatwiej jest
manewrować albowiem to my sami decydujemy o jej obniżeniu lub
podniesieniu.
Jest to jednak gra bardzo trudna i ryzykowna.
Na rynku zawsze można znaleźć produkt konkurencyjny, który będzie
limitował nasze apetyty cenowe.
136
Przesada w podnoszeniu ceny może spowodować spadek popytu na nasze
wyroby, produkcję „na magazyn”, utratę płynności finansowej, a w
ostateczności bankructwo.
Obniżanie cen zbytu jest dobrym sposobem na szybkie poprawienie
płynności finansowej, ale też obniża czy wręcz redukuje do zera zysk
powodując w dłuższym przedziale czasowym zagrożenie dla normalnego
funkcjonowania firmy.
Tak więc swoboda w określaniu cen przez niewielkie firmy jest tak naprawdę
iluzoryczna.
Dużo większą rolę odgrywają tu wszechwładne prawa rynku, które musimy
znać i rozumieć.
Koszty stałe oraz koszty zmienne na pierwszy rzut oka wydają się być
niezależnymi od nas.
To nie my decydujemy o cenach energii elektrycznej, paliwa, surowców, itp.
Co gorsze, często jesteśmy zaskakiwani znacznymi zmianami cen na skutek
decyzji politycznych czy administracyjnych, których na gruncie analizy
ekonomicznej nie byliśmy w stanie przewidzieć, np. zmiany taryf celnych,
wprowadzenie kwot importowych itp.
Jednak to właśnie koszty powinny być przedmiotem naszej szczególnej i
nieustającej troski oraz starań. Poczynając od planowania przedsięwzięcia
(wybór formy prawnej, lokalizacji, technologii produkcji, metod reklamy i
sprzedaży, itd.) przez gromadzenie kapitału (analiza kosztów kredytowania,
może leasing? bądź obligacje?, kredyt kupiecki?) i cały okres działalności
(systemy płacowe, wybór dostawców, organizacja produkcji, itd.) zasada
minimalizacji kosztów musi być naczelnym mottem naszych poczynań.
Jeśli w wyniku takich zachowań będziemy mieli za dużo pieniędzy to nie ma
sprawy. To naprawdę najmniejszy kłopot jaki może nas spotkać w biznesie.
Grunt, że nasza firma będzie funkcjonować na zdrowych podstawach, stając się
bardziej odporna na zawirowania rynku.
A teraz kilka pomocnych instrumentów, które pozwolą określić nam
wrażliwość naszej działalności na niespodziewane zmiany, a tym samym ułatwi
określenie ryzyka.
GRANICZNY POZIOM CENY SPRZEDAŻY
Graniczny poziom ceny jednostkowej oznacza taki jej poziom, przy którym
sprzedając zakładaną ilość produktów nie osiągniemy żadnego zysku.
137
Oczywiście obniżenie ceny poniżej granicznego poziomu ceny sprzedaży
oznacza, że zaczniemy ponosić straty.
GPcj =
jKzm ⋅ p.w.s + Kst
p.w.s
gdzie:
GPcj – graniczny poziom ceny sprzedaży
JKzm – koszt zmienny na jednostkę produkcji
p.w.s – planowana wielkość sprzedaży
Kst – koszty stałe
Graniczny poziom ceny jednostkowej możemy też wyrazić w procentach:
MBcj =
C j − GPcj
Cj
⋅ 100%
gdzie:
MBcj – margines bezpieczeństwa z uwagi na cenę
Cj – cena jednostkowa sprzedaży
GPcj – graniczny poziom ceny sprzedaży
Czym wartości MBcj jest większa tym mniejsze jest ryzyko naszego
przedsięwzięcia.
GRANICZNY POZIOM JEDNOSTKOWYCH KOSZTÓW ZMIENNYCH.
Podobnie jak w przypadku granicznego poziomu ceny sprzedaży, graniczny
poziom jednostkowych kosztów zmiennych to taki ich poziom, przy którym
sprzedając zakładaną ilość produktów nie osiągniemy zysków. W codziennej
działalności bardzo praktyczną rzeczą jest zebranie danych w formie
tabelarycznej tak, aby w każdej chwili można było odczytać, jak zmiana ceny
czy kosztów wpływa na stan i perspektywy naszej działalności.
138
GPjkz =
C j ⋅ p.w.s − Kst
p.w.s
gdzie:
GPjkz – graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych
Cj – cena jednostkowa
p.w.s – planowana wielkość sprzedaży
Kst – koszty stałe
Podobnie jak w przypadku granicznego poziomu ceny sprzedaży,
możemy graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych wyrazić w
ujęciu procentowym. Jest to tzw. margines bezpieczeństwa ze względu na
jednostkowe koszty zmienne. Im jego wielkość jest większa, tym lepiej.
MB jkz =
GPjkz − jKz
jKz
⋅ 100%
gdzie:
MBjkz – margines bezpieczeństwa z uwagi na jednostkowe koszty zmienne
GPjkz – graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych
JKz – jednostkowy koszt zmienny
RACHUNEK WYNIKÓW I CASH FLOW
Na dotychczasowych etapach planowania zebrałeś już sporo informacji o
swoim przedsięwzięciu. Odpowiedziałeś sobie wstępnie na pytania :co robić i
czy nam się to będzie opłacać. Masz już orientację co do możliwości
finansowych rozpoczęcia przedsięwzięcia. Jeżeli więc wiesz „co i po co”,
zastanów się „jak”.
Spróbuj to zaplanować tworząc dwa podstawowe dokumenty analizy
finansowej: tzw. rachunek wyników i cash flow.
Rachunek wyników jest tabelarycznym zestawieniem planowanych
przychodów oraz kosztów, a co za tym idzie zysków i strat, najczęściej w
układzie miesięcznym w perspektywie 3-5 lat. Najczęściej pierwszy rok
rozpisujemy w układzie miesięcznym zaś lata kolejne – kwartalnym.
139
Rzetelne sporządzenie rachunku wyników wymaga przede wszystkim:
-Ustalenia precyzyjnego planu produkcji i sprzedaży
-Określenia wysokości poszczególnych rodzajów kosztów.
Najczęściej jest tak, że początkowo działalność przynosi straty. Jest to
oczywiste ze względu na o, iż w pierwszych miesiącach działalności występują
zwykle duże koszty związane z uruchomieniem przedsięwzięcia, zaś sprzedaż
nie od razu osiąga zakładaną przez nas wielkość. Podstawowym zadaniem
rachunku wyników jest określenie perspektyw naszej działalności, Umożliwia
on dokonanie symulacji różnych wariantów rozwoju wypadków, a zarazem
wskazanie zagrożenia w procesie realizacji projektu.
Cash flow różni się od rachunku wyników tym, iż zamiast przychodów i
kosztów umieszczamy w nim wpływy i wydatki.
Należy zwrócić tu uwagę na amortyzację, która jest kosztem i znajduje się w
rachunku wyników, ale nie jest wydatkiem i dlatego nie umieszczamy jej w cash
flow. Ewentualnie możemy dodać amortyzację na końcu tabeli cash flow w celu
bieżącego informowania nas o tzw. przepływach pieniężnych firmy. Pozwala to
zauważyć, czy i w którym momencie wspieramy płynność finansową
amortyzacją co jest dopuszczalne jedynie w krótkim okresie czasu. Generalnie
biorąc amortyzacja to środki, które służą odtworzeniu środków trwałych.
Głównym celem cash flow jest określenie momentów kryzysowych dla
płynności finansowej tak, by móc z wyprzedzeniem się do nich przygotować
oraz wychwycenie okresów, w których posiadamy nadmiar gotówki – wówczas
powinniśmy je korzystnie ulokować.
Uwaga! Przykładowe tabele rachunku wyników i cash flow zamieszczone
we wniosku o pożyczkę udzielaną w ramach Programu Mikropożyczek
znajdziesz w załączniku nr 1 na końcu poradnika.
WSKAŹNIKI STATYSTYCZNE
Do bilansu, rachunku wyników i cash flow, które to dokumenty mają
charakter opisowy warto jest obliczyć kilka wskaźników statystycznych
opisujących sytuację naszej firmy.
140
A) WSKAŹNIKI ZYSKOWNOŚCI
Poniższe wskaźniki określają syntetycznie efektywność produkcji i
sprzedaży.
stopa zysku brutto=
sprzedaż − koszt _ sprzedażp
⋅ 100%
sprzedaż
stopa zysku netto=
zysk _ po _ opodatkowaniu
⋅ 100%
sprzedaż
zwrot z inwestycji=
zysk _ po _ opodatkowaniu
⋅ 100%
aktywa
B) WSKAŹNIKI PŁYNNOŚCI
Wskaźnik bieżący określa zdolność spłaty zadłużeń krótkoterminowych.
wskaźnik bieżący=
aktywa _ bieżież
⋅ 100%
zobowiąoboia _ któtkoter min owe
Wskaźnik szybki określa zdolność spłaty bieżących zobowiązań.
wskaźnik szybki=
aktywa _ bieżież − zapasy
zobowiąoboia _ któtkoter min owe
141
C) WSKAŹNIKI ZADŁUŻENIA
Określają one ryzyko udzielonego kredytu.
wskaźnik długu=
zobowiazania _ ogolem
aktywa
stosunek dług / kapitał=
zobowiazania _ ogolem
kapital
wskaźnik pokrycia długu=
zysk _ po _ opodatkowaniu + odsetki + amortyzacja
raty _ kapitalowe + odsetki
D) WSKAŹNIKI SPRAWNOŚCI DZIAŁANIA.
Określa on efektywność wykorzystania aktywów.
Wskaźnik wykorzystania aktywów=
Wskaźnik obrotu zapasami=
sprzedaz
aktywa _ ogolem
koszty _ sprzedazy
srednia _ wielkosc _ zapasow
Wskazuje on na umiejętność kontrolowania kosztów zapasów.
ZMIANA WARTOŚCI PIENIĄDZA W CZASIE
Popularne powiedzenie „lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu” jest
wyjątkowo trafne w odniesieniu do pieniędzy. Wszyscy wiemy, że lepiej jest
posiadać pieniądze dziś niż w przyszłości. Dlaczego tak się dzieje? Przede
wszystkim mając określone środki dziś możemy poprzez skuteczne
142
inwestowanie wpływać na wzrost ich wartości. Ponadto występują czynniki
obniżające wartość pieniądza w czasie. Najważniejsze z nich to:
inflacja
ryzyko
preferencja płynności
Inflacja to spadek siły nabywczej pieniądza spowodowany ogólnym
wzrostem cen w gospodarce. Tak więc 100 złotych dzisiaj po roku przy 10%
inflacji ma wartość 90 zł. Oczywiście wtedy, gdy dobro, które chcemy nabyć
podrożało o wskaźnik inflacji. W praktyce rzadko tak się zdarza, gdyż inflacja
jest obliczana jako średni wzrost cen „koszyka” dóbr.
Ryzyko. Nikt nie jest w stanie przewidzieć przyszłości. Czym dłuższa
perspektywa czasowa tym większa niepewność, co do przewidywanych zysków.
Preferencja płynności. Płynność to łatwość z jaką można zamienić
aktywa na gotówkę. Środki trwałe charakteryzują się niską płynnością, zaś
obligacje rządowe „dobre akcje” - dużą. Zarówno firmy jak i inwestorzy
preferują wysoką płynność, gdyż zmniejsza to ryzyko poniesienia strat w
wypadku złej koniunktury.
Skoro wartość pieniądza zmienia się w czasie, warto umieć określać
przyszłą wartość depozytu, jak i bieżącą wartość przyszłych dochodów. Jest to
instrument niezbędny przy podejmowaniu decyzji o wyborze sposobu
inwestowania.
A) WARTOŚĆ PRZYSZŁA DEPOZYTU
FVN= P(1+R)N
lub
FVN= P(1+
Gdzie:
FVN – wartość przyszła w okresie N
P – wartość początkowa
R – roczna stopa procentowa
N – liczba lat
m – liczba okresów
143
R mN
)
m
PRZYKŁAD:
Oblicz wartość przyszłą 1000 zł. po:
a)
2 latach
b)
4 latach
przy oprocentowaniu rocznym 14% przy kapitalizacji
c)
rocznej
d)
sześciomiesięcznej
Obliczenia:
ac) FV=1000 (1+0.14)2 = 1000 x 1.2996 = 1299,6 zł.
bc) FV = 1000 (1+0.14)4 = 1000 x 1.6889 = 1688,9 zł.
ad) FV = 1000 (1+
0,14 2 x 2
)
= 1310,7 zł.
2
bd) FV = 1000 (1+
0,14 2 x 4
)
= 1718,1 zł.
2
B)
WARTOŚĆ BIEŻĄCA INWESTYCJI
PV =
FV N
(1 + R) N
Gdzie:
PV – wartość bieżąca przyszłego dochodu
FVN – przyszły dochód w N-tym okresie
R –stopa odsetkowa lub dyskontowa
N – liczba lat lub okresów
144
PRZYKŁAD:
Oblicz aktualną wartość 1000 zł renty kapitałowej za okres:
a)
2 lat
b)
4 lat
przy stopie dyskontowej 14%.
Obliczenia:
a)
PV =
1000
1000
=
= 769,46 zł.
2
1,2996
(1 + 0,14)
b)
PV =
1000
1000
=
= 592,1 zł.
4
1,6889
(1 + 0,14)
SPRAWDŹMY SWOJE UMIEJĘTNOŚCI.
Zadanie 1
Którą możliwość wybrałbyś:
a) 4500 zł. gotówką płatne 1 stycznia
b)1200 zł. wypłacane co rok 31.12 przez okres 4 lat?
Stopa dyskontowa równa się stopie procentowej i wynosi 10%
Rozwiązanie:
Dyskontujemy wpłaty 1200 zł. i ich sumę z 4 lat porównujemy do 4500 zł.
145
PV1 =
1200
(1 + 0,1)1
= 1090,9
+
PV2 =
1200
(1 + 0,1) 2
= 991,73
+
1200
PV3 =
(1 + 0,1) 3
= 901,57
+
PV4 =
1200
(1 + 0,1) 4
= 819,61
3803,81 < 4500
Odp.: Lepszą inwestycją jest wariant 1 czyli 4500 zł. gotówką, albowiem
bieżąca wartość wpłat 1200 zł.-owych przez okres 4 lat jest mniejsza.
Zadanie2
Jeden z banków oferuje następujące stałe oprocentowanie lokat:
a)
1-miesięczne 12,25%
b)
3-miesięczne 13,25%
c)
12-miesięczne 14,25%
Która lokata będzie najbardziej efektywna, jeżeli zamierzamy zainwestować
1000 zł. na okres 1 roku?
146
Rozwiązanie:
a) FV = 1000 (1+
0,1225 12
) = 1129,6 zł.
12
b) FV = 1000 (1+
c) FV = 1000 (1+
0,1325 4
) = 1139,2 zł.
4
0,1425 1
) = 1142,5 zł.
1
Odp.: Najbardziej efektywna jest lokata c, gdyż przy tym samym okresie
inwestowania daje najwyższą wartość końcową.
DŁUGOOKRESOWE PLANOWANIE FINANSOWE
Poniżej przedstawione podstawowe metody długookresowego planowania
finansowego pomogą w ocenie Twojego przedsięwzięcia gospodarczego oraz
ułatwią wybór najlepszego z kilku możliwych projektów inwestycyjnych.
A)
ŚREDNIA STOPA ZWROTU
147
Średnia stopa zwrotu =
srednie _ roczne _ przysze _ zyski _ netto
polowa _ inwestycji _ poczatkowej *
*zakłada się, że inwestycja początkowa amortyzuje się liniowo
Plusy metody średniej stopy zwrotu:
metoda jest bardzo prosta
Minusy metody średniej stopy zwrotu:
metoda pomija całkowicie wartość pieniądza w czasie
bazuje na zyskach księgowych a nie przepływach pieniężnych (pomija
amortyzację jako składnik przepływów)
nie uwzględnia wartości rezydualnej (wartość bieżąca urządzeń
wycofywanych z eksploatacji)
nie uwzględnia rozkładu zysków w czasie
Przykład:
Inwestujemy 5000 zł. Oczekiwane zyski netto wynoszą: pierwszy rok –
500zł, drugi rok – 1000zł., 3 rok 1500zł., czwarty rok – 2000 zł .Roczna
amortyzacja wynosi 500 zł.
Obliczanie średniej stopy zwrotu:
1. Obliczamy średni zysk netto =
500 + 1000 + 1500 + 2000 5000
=
= 1250
4
4
2. Obliczamy średnią wartość inwestycji=
3. Obliczamy średnią stopę zwrotu=
5000
= 2500
2
1250
⋅ 100% = 50% .
2500
148
B) OKRES ZWROTU
Okres zwrotu to czas potrzebny na odzyskanie kwoty początkowych
nakładów inwestycyjnych.
Plusy metody okresu zwrotu:
Prostota i szybkość obliczeń
Operuje przepływami pieniężnymi a nie zyskiem netto
Minusy metody okresu zwrotu:
nie uwzględnia wartości pieniądza w czasie
nie uwzględnia przepływów pieniężnych generowanych po okresie zwrotu
Przykład:
Założenia jak w punkcie A.
Obliczamy okres zwrotu:
Rok
Zysk netto
1
2
3
4
500
1000
1500
2000
Amortyzacja
500
500
500
500
Przepływy
pieniężne
1000
1500
2000
2500
Skumulowane
przepływy
1000
2500
4500
7000
Z tabeli wynika, że po upływie 3 lat odzyskamy 4500 zł. z początkowej
inwestycji. Obliczamy, jaka część czwartego roku jest potrzebna do odzyskania
brakujących 500 zł.
149
500
= 0,2 ⋅ 52 tygodnie = 10,4 tygodnia
2500
Okres zwrotu wynosi 3 lata 10 tygodni i 4 dni.
C) WARTOŚĆ BIEŻĄCA NETTO (NPV)
Wartość bieżąca netto to wartość bieżąca przyszłych przepływów
pieniężnych generowanych przez projekt pomniejszona o wartość początkowych
nakładów inwestycyjnych.
NPV = PV – J
Gdzie:
PV – wartość bieżąca przyszłych przepływów
J – wartość inwestycji
Czyli jeżeli:
NPV > 0 – projekt jest dobry
NPV = 0 – projekt jest dyskusyjny
NPV < 0 – projekt nieopłacalny
Plusy metody NPV:
uwzględnia przepływy pieniężne a nie zyski netto
uwzględnia wartość pieniądza w czasie
Minusy metody NPV:
trudności w określeniu właściwej stopy dyskontowej
metoda zakłada, że stopa dyskontowa jest stała przez czas realizacji
inwestycji
Przykład:
Założenia jak w punkcie A. Stopa dyskontowa wynosi:
inflacja – 8%
ryzyko – 5%
realna stopa zwrotu – 10 %
Razem:23%.
150
1. Obliczamy wartość bieżącą przyszłych przepływów (PV)
PV1 =
1000
1000
FV
=
=
N
2
1,23
(1 + R)
(1 + 0,23)
= 813 zł.
+
PV2=
FV
1500
1500
=
=
N
2
1,5129
(1 + R)
(1 + 0,23)
= 991 z.ł
+
2000
2000
FV
=
PV3 =
=
N
3
1,860
(1 + 0,23)
(1 + R)
= 1075 zł.
+
PV4=
FV
2500
2500
=
=
N
4
2,2888
(1 + R)
(1 + 0,23)
= 1092 zł.
3971 zł
PV = 3971
NPV = PV – J = 3971 – 5000 = -1029
Projekt przy założeniu stopy dyskontowej 23% jest nierentowny.
D)
INDEKS RENTOWNOŚCI
Indeks rentowności PI to stosunek wartości bieżącej przyszłych przepływów
pieniężnych z projektu do wartości początkowej inwestycji.
PI =
PV
J
Jeżeli
PI > 1, to projekt jest dobry
PI < 1 – projekt jest nierentowny
151
W analizowanym przez nas przykładzie PI =
3971
= 0,7942
5000
E) WEWNĘTRZNA STOPA ZWROTU
Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR) jest stopą dyskontową, przy której wartość
bieżąca netto projektu jest równa 0, czyli PV – J = 0.
Obliczeń wewnętrznej stopy zwrotu dokonujemy metodą prób i błędów
korzystając z tabel współczynników wartości bieżącej (PVIFA) dostępnych w
literaturze ekonomicznej. W naszym przykładzie IRR = ok.12,5%.
Jak widać na naszym przykładzie jest bardzo istotną sprawą, by dokonując
analizy przedsięwzięcia bądź porównując pomiędzy sobą różne projekty
inwestycyjne zastosować wszystkie możliwe instrumenty analizy i planowania
finansowego. W naszym przykładzie metody średniej stopy zwrotu i okresu
zwrotu dały bardzo obiecujące wyniki zaś metody wartości bieżącej netto oraz
indeksu rentowności wykazały nieefektywność przedsięwzięcia.
Zadecydowała o tym wysoka stopa dyskontowa jaką sobie założyliśmy w
naszym przykładzie. Wysokość stopy dyskontowej zależy zarówno od
czynników subiektywnych, takich jak poziom akceptowanego ryzyka czy
rzeczywista stopa zwrotu , jak i od niezależnej od nas inflacji.
Wysoka inflacja jest jednym z najpoważniejszych czynników
osłabiających aktywność inwestycyjną przedsiębiorców, a tym samym
czynnikiem zwiększającym poziom bezrobocia.
152