Szczegółowy rozkład materiału – fragment poradnika cz. 2

Transkrypt

18
Propozycje wycieczek
1.Stacja monitoringu powietrza.
2.Stacja kontroli pojazdów (kontrola spalin).
3.Kraków – pokaz właściwości skroplonych gazów (Wydział Chemii UJ), aparatura Olszewskiego i Wróblewskiego w muzeum UJ Collegium
Maius.
Tematy projektów
1.Gazy obecne we wszechświecie.
2.Sylwetki Polaków – Karola Olszewskiego i Zygmunta Wróblewskiego.
3.Graficzne znaki ekologiczne.
4.Źródła emisji tlenku węgla(IV) do atmosfery.
5.Nasze działania na rzecz ochrony atmosfery.
Uwagi do realizacji
Rozpoczynając omawianie działu Gazy, należy zwrócić uczniom uwagę na rolę, jaką spełnia atmosfera ziemska i jej najważniejsze składniki,
oraz na to, jak wpływa na nią działalność człowieka. Można wspomnieć o różnicy zdań panującej wśród naukowców na temat zmian klimatycznych, które mogą nastąpić. Są one skrajnie różne – od systematycznego ocieplenia klimatu z powodu rosnącego efektu cieplarnianego
po jego gwałtowne oziębienie.
Wszystkie gazy, o których mowa w podręczniku, zostały opisane według następującej konwencji: występowanie, właściwości oraz zastosowanie. Zaproponowano wiele doświadczeń chemicznych polegających na otrzymywaniu i badaniu właściwości poznawanych gazów. Nie
wszystkie są możliwe do zrealizowania w szkole. Te najtrudniejsze i czasochłonne zostały sfilmowane. Oprócz gazów wymienionych w podstawie programowej dodatkowo omówiono tlenek węgla(II) oraz gazy powstające w procesach gnilnych substancji pochodzenia organicznego:
metan, amoniak oraz siarkowodór. Jeżeli jest to możliwe, warto poświęcić czas na lekcji na opisanie ich właściwości. Do wyniku badania tego,
jak zachowują się wobec wyciągu z czerwonej kapusty, można się odwołać przy okazji realizowania działów Kwasy i zasady oraz Węgiel i jego
związki z wodorem.
GAZY
Świat chemii – poradnik dla nauczyciela
Część 2
© Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy sp. j.
ul. Tetmajera 19, 31-352 Kraków, tel. +48 12 623 25 00, faks +48 12 623 25 24
e-mail: [email protected], adres serwisu: www.zamkor.pl
3
2
Metoda1
Proponowane doświadczenia,
zadania2
Doświadczenia:
1.Efekt cieplarniany
2.Domowe: Zanieczyszczenia
powietrza
Doświadczenia:
1. Badanie składu powietrza
2. Domowe: Szklanka pije wodę
Zagadnienia tematyczne
1.Rola atmosfery Ziemi
2.Zmiany atmosfery na skutek
działalności człowieka
3.Rodzaje zanieczyszczeń
4.Ochrona atmosfery ziemskiej
1.Właściwości fizyczne powietrza
2.Skład powietrza
3.Skraplanie i destylacja powietrza –
metoda jego rozdziału
1.Fragmenty filmu HOME
www.youtube.com/
homeproject
2.Plansza (foliogram)
Sfery Ziemi
3.Foliogram
Zanieczyszczenia powietrza
4.Animacje komputerowe:
a)Mechanizm niszczenia
warstwy ozonowej
b)Efekt cieplarniany
1. Animacja komputerowa
Skład powietrza
2. Foliogram Skład powietrza
Proponowane pomoce
dydaktyczne3
Termin
realizacji
planowany/
rzeczywisty.
Uwagi
o realizacji
Ponieważ dobór metody jest uzależniony od warsztatu pracy nauczyciela i wyposażenia pracowni, pozostawiamy to do indywidualnego uzupełnienia. Opisy wielu skutecznych i atrakcyjnych metod pracy
można znaleźć w Portalu Nauczyciela w serwisie chemia.zamkor.pl.
Opisy i filmy wszystkich zaproponowanych doświadczeń znajdują się w książce pt. Eksperymenty chemiczne w gimnazjum. Część 2. z serii Filmowa biblioteka nauczyciela chemii. Dołączona jest do niej
płyta DVD ze sfilmowanymi eksperymentami.
Zaproponowane animacje znajdują się na płycie, która towarzyszy poradnikowi. Foliogramy są w ofercie ZamKoru. Prezentacje multimedialne zamieszczane będą sukcesywnie w serwisie nauczyciela
chemia.zamkor.pl.
Powietrze
– mieszanina
substancji
w stanie
gazowym
2
1
Rola atmosfery
ziemskiej
i procesy w niej
zachodzące
1
Nr
Temat
lekcji
Plany lekcji
Część 2
19
20
Azot – główny
składnik
powietrza
Tlen – najważniejszy składnik
powietrza
6
Helowce
– pierwiastki
grupy
osiemnastej
4
5
Wodór
– najbardziej
rozpowszechniony
gaz we wszechświecie
3
1.Tlen w układzie okresowym
2.Występowanie tlenu w przyrodzie
3.Właściwości tlenu
4.Zastosowanie tlenu
1.Azot w układzie okresowym
2.Wiązanie w cząsteczce azotu
3.Występowanie azotu w przyrodzie
4.Właściwości azotu
5.Obieg azotu w przyrodzie
6.Zastosowanie azotu
1.Helowce w układzie okresowym
2.Występowanie helowców
we wszechświecie
3.Aktywność chemiczna helowców
nazywanych gazami szlachetnymi
4.Zastosowanie helowców
1.Wodór w układzie okresowym
2.Wiazanie chemiczne w cząsteczce
wodoru
3.Występowanie wodoru
4.Właściwości wodoru
5.Zastosowanie wodoru
Doświadczenia:
1.Otrzymywanie wodoru i badanie
jego właściwości
2.Otrzymywanie żelaza
lub miedzi w reakcji ich tlenków
z wodorem
Zadanie:
Odczytywanie z układu
okresowego informacji
dotyczących wodoru
Zadania:
1.Odczytywanie informacji
na temat budowy atomów
poszczególnych helowców
na podstawie położenia
w układzie okresowym
2.Opisywanie składu jąder
atomowych izotopów helu
lub argonu
3.Praca w grupach nad plakatami
ilustrującymi zastosowanie
poszczególnych helowców
Doświadczenie:
Otrzymywanie azotu i badanie
jego właściwości (film)
Zadanie:
Obliczanie uśrednionej masy
atomowej na podstawie
informacji o zawartości
procentowej izotopów
w przyrodzie
Doświadczenia:
1.Otrzymywanie tlenu i badanie
jego właściwości
2.Domowe: Identyfikacja tlenu
1. Plansza (foliogram)
Obieg tlenu w przyrodzie
2. Foliogram Zastosowanie
tlenu
1. Film Otrzymywanie azotu
i badanie jego właściwości
2. Plansza (foliogram)
Obieg azotu w przyrodzie
3. Foliogram Zastosowanie
azotu
Foliogram
Zastosowanie helowców
Foliogram
Zastosowanie wodoru
Część 2
Tlenki – produkty
reakcji różnych
pierwiastków
z tlenem
Tlenki węgla
Para wodna
– składnik
powietrza
warunkujący
pogodę
7
8
9
1.Obieg wody w przyrodzie
2.Woda – związek chemiczny tlenu
i wodoru
3.Reakcja wody w różnych stanach
skupienia z magnezem
1.Powstawanie tlenków – produktów
reakcji łączenia tlenu z innymi
pierwiastkami
2.Rdzewienie jako efekt reakcji
żelaza i jego stopów ze składnikami
powietrza – tlenem i parą wodną
3.Sposoby zabezpieczania przed
rdzewieniem
4.Patynowanie i pasywacja – procesy
zachodzące na powierzchni metali
pod wpływem składników powietrza
1.Dwa różne tlenki węgla
(wzory, nazwy systematyczne
i zwyczajowe)
2.Tlenek węgla(IV) jako gaz obecny
w atmosferze – substrat reakcji
fotosyntezy
3.Właściwości tlenku węgla(IV)
4.Toksyczne właściwości tlenku
węgla(II)
5.Zastosowanie tlenków węgla
1. Animacja komputerowa
Fotosynteza
(cz. 1 poradnika)
2. Foliogram (plansza)
Obieg tlenu w powietrzu
(omówienie fragmentu
dotyczącego CO2)
Doświadczenia:
1.Otrzymywanie tlenku węgla(IV)
2.Identyfikacja tlenku węgla(IV)
w wydychanym powietrzu
3.Gaszenie świeczek
4.Lewitująca bańka
5.Badanie rozpuszczalności
tlenku węgla(IV)
6.Próba z wyciągiem z czerwonej
kapusty
7.Domowe: Gaszenie łuczywka
Doświadczenia:
1.Wykrywanie pary wodnej
w powietrzu
2.Rozkład wody pod wpływem
prądu elektrycznego
3.Porównanie reakcji chemicznej
magnezu z tlenkiem wodoru
w różnych stanach skupienia
(pokaz filmu)
4.Domowe: Wilgoć w powietrzu
1. Foliogram (plansza) Obieg
wody w przyrodzie
2. Film Reakcja magnezu
z tlenkiem wodoru
w różnych stanach
skupienia
Foliogram
Zmiany na powierzchni
metali pod wpływem
składników powietrza
Doświadczenia:
1.Spalanie substancji
w powietrzu i tlenie
2.Porównanie przebiegu korozji
w powietrzu
3.Szybkie patynowanie
4.Domowe: Korozja
Część 2
21
22
Powtórzenie
wiadomości
Inne ważne gazy
11
12
Inne ważne tlenki
i ich znaczenie
10
1. Karty pracy ucznia
2. Zeszyt ćwiczeń
Foliogram Gazy powstające
z substancji organicznych
Zadanie:
Animacja
Praca w grupach nad plakatami Proces wielkopiecowy
ilustrującymi zastosowanie
najważniejszych tlenków
Doświadczenia:
1.Otrzymywanie metanu
(pokaz filmu)
2.Otrzymywanie amoniaku
(pokaz filmu)
3.Wykrywanie amoniaku
w produktach rozkładu
substancji białkowych
4.Otrzymywanie siarkowodoru
Podsumowanie wiadomości dotyczących:
• właściwości wspólnych i różnicujących gazów
• zastosowania poznanych gazów
• zastosowania tlenków żelaza, glinu i wapnia
• warunków powstawania rdzy oraz sposobów zabezpieczania żelaza
i jego stopów przed rdzewieniem
• źródeł i skutków zanieczyszczenia powietrza
• powodów powstawania dziury ozonowej
1.Ważne tlenki występujące
w przyrodzie
2.Tlenek krzemu(IV) – występowanie
i właściwości, praktyczne znaczenie
3.Tlenki żelaza – surowce
do produkcji stali
4.Tlenek wapnia pozyskiwany
ze skał wapiennych – ważny
surowiec w budownictwie
i przemyśle szklarskim
5.Tlenek glinu – główny składnik
korundu, najtwardszego po
diamencie minerału – i jego
zastosowanie
1.Metan – gazowy produkt rozkładu
roślin
2.Amoniak – gaz powstający w wyniku
rozkładu substancji białkowych
3.Siarkowodór – gazowy produkt
procesów gnilnych substancji
białkowych
Część 2
4
Laboratoryjna
lekcja
powtórzeniowa4
Sprawdzian
wiadomości
Prezentacje
projektów
uczniowskich
1. Karty pracy ucznia
2. Film Odgadnij, co to za gaz?
Tematy przygotowywanych przez grupy uczniowskie projektów konsultowanych na godzinach wynikających z KN
i zaakceptowanych przez nauczyciela.
Uwagi na temat wyników
Otrzymywanie i identyfikacja wybranych gazów
• projektuje doświadczenia potwierdzające skład powietrza;
• opisuje rolę atmosfery ziemskiej;
• wskazuje i porównuje źródła i wielkość emisji zanieczyszczeń do atmosfery;
• przewiduje skutki działalności człowieka i opisuje przewidywane zmiany atmosfery;
• analizuje dane statystyczne dotyczące emisji i obecności szkodliwych substancji w atmosferze;
• wyciąga wnioski na podstawie przeanalizowanych danych;
• projektuje działania na rzecz ochrony atmosfery;
• proponuje sposoby zapobiegania powiększaniu się dziury ozonowej;
• na podstawie mas atomowych helowców i mas cząsteczkowych innych składników powietrza
porównuje ich ciężar w stosunku do powietrza;
• planuje i/lub wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów;
• porównuje właściwości poznanych gazów;
• projektuje doświadczenia pozwalające wykryć tlen, wodór, tlenek węgla(IV);
• opisuje obieg azotu w przyrodzie;
• opisuje właściwości gazów powstających w procesach gnilnych;
• porównuje zachowanie poznanych gazów wobec wody wapiennej i wyciągu z czerwonej kapusty;
• na podstawie właściwości proponuje sposób odbierania gazów;
• tłumaczy na przykładach zależności pomiędzy właściwościami substancji a jej zastosowaniem;
• wykonuje lub obserwuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną;
• opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej;
• opisuje skład i właściwości powietrza;
• wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza;
Powtórzeniową lekcję laboratoryjną, której celem jest ćwiczenie umiejętności praktycznych, można przeprowadzić przed sprawdzianem po teoretycznej lekcji powtórzeniowej.
Można też zaplanować ją po sprawdzianie, tak aby na jej początku omówić jego wyniki.
• odczytuje z układu okresowego i innych źródeł informacje o azocie, helu, argonie, tlenie i wodorze;
• opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu, tlenu, wodoru, tlenku węgla(IV);
• pisze równania reakcji otrzymywania: tlenu, wodoru
i tlenku węgla(IV) (np. rozkład wody pod wpływem
prądu elektrycznego, spalanie węgla);
• planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO2 w powietrzu wydychanym z płuc;
• opisuje obieg tlenu i wody w przyrodzie;
• wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało
aktywne chemicznie; wymienia ich zastosowania;
Osiągnięcia ponadpodstawowe. Uczeń:
Osiągnięcia podstawowe. Uczeń:
Opis założonych osiągnięć ucznia
15
14
13
Część 2
23
24
Podział osiągnięć na podstawowe i ponadpodstawowe jest względny. Ten przedstawiony przez nas został oparty na kategorii Blooma i Niemierki. Zaproponowane osiągnięcia podstawowe pochodzą z kategorii Blooma: wiadomości, rozumienie i zastosowanie, a ponadpodstawowe z kategorii analiza, synteza i ocena. Według podziału B. Niemierki podstawowe osiągnięcia to kategorie A i B z kategorii zapamiętanie
i zrozumienie, a ponadpodstawowe to C i D z kategorii stosowanie w sytuacjach typowych i problemowych. Dodatkowo w osiągnięciach ponadpodstawowych umieszczono również umiejętności z kategorii niższych, ale wykraczają one ponad podstawę programową.
• wskazuje czynniki przyspieszające proces rdzewienia;
• projektuje doświadczenia pozwalające ocenić wpływ wilgoci w powietrzu na przebieg korozji;
• porównuje skuteczność różnych sposobów zabezpieczania żelaza i jego stopów przed rdzewieniem;
• opisuje i porównuje proces pasywacji i patynowania oraz wskazuje metale, których te procesy
dotyczą;
• wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu; • wymienia i opisuje najbardziej rozpowszechnione tlenki w przyrodzie;
• wskazuje sposób pozyskiwania tych tlenków z zasobów naturalnych;
• ustala wzory sumaryczne tlenków i podaje ich nazwy; • porównuje zawartość procentową np. węgla w tlenkach węgla(II) i (IV);
• korzystając z proporcji, wykonuje obliczenia na podstawie ilościowej interpretacji równań reakcji;
• oblicza masy cząsteczkowe tlenków;
• oblicza uśrednioną wartość masy atomowej pierwiastków, np. azotu, tlenu, na podstawie za• wykonuje proste obliczenia wykorzystujące prawo
stałości składu;
wartości procentowej izotopów w przyrodzie,
• dokonuje prostych obliczeń związanych z prawem za- • na podstawie uśrednionej masy atomowej oraz liczb masowych izotopów przewiduje, którego
z izotopów w przyrodzie jest najwięcej.
chowania masy.
• opisuje proces rdzewienie żelaza, wymienia jego przyczyny;
• proponuje sposoby zabezpieczania przed rdzewieniem produktów zawierających w swoim składzie żelazo;
Część 2
Proces poznawczy ucznia
Uczeń potrafi: przypomnieć, nazwać, zdefiniować, wymienić, wyliczyć, rozpoznać, wskazać
Uczeń potrafi: opisać, streścić, wyjaśnić, porównać, wytłumaczyć, podać przykład, zademonstrować, zilustrować, rozróżnić
Uczeń posłuży się wiadomościami w praktyce: narysuje schemat, wykona doświadczenie, zastosuje, użyje, wybierze właściwy
zestaw (np. do doświadczenia), porówna, sklasyfikuje, scharakteryzuje, zmierzy, określi, wykreśli, zastosuje
Uczeń określi związki między ...: rozpozna zasadę klasyfikacji, wyciągnie wniosek, zanalizuje, wykryje, udowodni
Uczeń zbierze w całość informacje: uogólni wnioski, przewidzi skutki
Uczeń potrafi zastosować kryteria do oceny czegoś: zaproponuje, zaplanuje, zaprojektuje
Umiejętności
Poziom
Wiadomości
Kategorie
A. Zapamiętanie wiadomości
B. Zrozumienie wiadomości
C. Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych
D. Stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
Taksonomia ABC wg B. Niemierki
Analiza
Synteza
Ocena
Kategoria
Wiadomości
Rozumienie
Zastosowania
Kategorie celów nauczania i procesy poznawcze uczniów wg Blooma
Część 2
25

Szczegółowy rozkład materiału – fragment poradnika cz. 2

Transkrypt

Podobne dokumenty

Symbol Znaczenie symbolu przewód elektryczny odbiornik zwojnica

Czy można dziś żyć bez telefonu komórkowego

Widmo ciągłe światła białego Widmo fal

Wyznaczanie gęstości ciał stałych

Zadania z fizyki i ich rozwiązania z części przyrodniczej

Księga natury jest spisana w języku matematyki

Różdżki, lewitacja, tarot – gdzie w tym wszystkim

Zamówienie na generator_2007-2008