7. At an intersection of Eastern and Western Christian traditions: The

7.
At an intersection of Eastern and Western Christian traditions: The miraculous image of the
Blessed Virgin Mary of Aglona
Agata Ładykowska
Miraculous images belong to the religious traditions of both Western and Eastern Christianity.
In spite of significant theological differences dividing the two streams of Christianity with
regard to attitudes towards iconic representations, many similarities are noticeable, especially
on the level of popular religious practice. The ethnographies of communities living at meeting
points of both above mentioned traditions, in religious borderlands, provide especially clear
examples. This essay draws on the long-term field research carried out in one such
borderland, the Latvian province of Latgale (formerly Polish Livonia) and its religious centre,
Aglona. Borderland social practice shows that particular religious groups tend to
“appropriate” the representations of saints by placing them in their own respective aesthetic
conventions, or, sometimes, in their respective shrines. This, however, does not lead to
substantial social divisions in a particular local community. The results of this study suggest
that, for the local religious cult, both aesthetic nuances of iconography and artistic value have
less meaning than local social relationships.
Cudowne obrazy należą do tradycji religijnych zarówno chrześcijańskiego Zachodu,
jak i Wschodu. Mimo istotnych różnic teologicznych w zakresie stosunku do przedstawień,
dzielących oba nurty chrześcijaństwa, istnieją również podobieństwa, najwyraźniej
dostrzegane na gruncie popularnej praktyki religijnej. Szczególnie jaskrawych przykładów
dostarczają materiały zgromadzone wśród społeczności żyjących niejako na skrzyżowaniu
tych tradycji, na pograniczach religijnych. Do takich terenów należy łotewska Łatgalia
(dawne Inflanty Polskie) z jej religijnym centrum, Agłoną, zamieszkiwana przez katolików i
sąsiadujące liczne diaspory staroobrzędowców i prawosławnych.
Artykuł jest próbą wglądu w procesy budowania tożsamości przez różnowyznaniowe
społeczności zamieszkujące wspólny teren i otaczające wspólnym kultem wizerunek Matki
Boskiej znajdujący się w agłońskiej bazylice. Praktyka społeczna pogranicza religijnego
wykazuje wprawdzie dążność do „zawłaszczania” przedstawień świętych i umieszczania ich
w dowolnej – prawosławnej lub katolickiej – świątyni, lecz jednocześnie nie prowadzi do
istotnych podziałów w lokalnej społeczności. Wniosek ten sugeruje, że niuanse ikonografii i
wartość artystyczna obrazów sakralnych odgrywają mniejszą rolę dla kultu niż wzajemne
lokalne relacje społeczne.