Związki spółdzielcze W niniejszej pracy autor omawia instytucję

Związki spółdzielcze
W niniejszej pracy autor omawia instytucję związków spółdzielczych, które
powstały praktycznie na samym początku polskiego ruchu spółdzielczego.
Spółdzielnie tworzyły związki spółdzielcze nie tylko ze względu na umożliwienie
sobie pomocy w swej działalności, ale również ze względów patriotycznych. Autor
pokazuje, że związki te dobrze służą rozwojowi spółdzielczości, a ich tworzenie
wynika z potrzeby samych spółdzielni. Jak również, że pełnią one istotną rolę
w funkcjonowaniu spółdzielni na wielu płaszczyznach.
Praca ta porusza problematykę, która nie była przedmiotem szczególnego
zainteresowania doktryny, a jeszcze w mniejszym stopniu występuje ona
w judykaturze, co w praktyce powoduje odmienność poglądów na charakter prawny
związków spółdzielczych. Wiedza na ich temat w szerszej części społeczeństwa jest
niewielka, a problematyka ta jest trudna i złożona, a rola związków jaką pełnią
niedoceniana, co wydaje się być przyczyną powstania pewnej luki w tym zakresie.
Potrzeba jej przybliżenia i wypełnienia była jedną z przyczyn wyboru tego tematu
przez autora.
W pracy tej autor omówił historię polskich organizacji spółdzielczych; tworzenie
i kodyfikowanie zasad spółdzielczych, które tworzyły swego rodzaju kodeks dla ruchu
spółdzielczego; kształtowanie się związków spółdzielczych w Polsce, po stan obecny
w jakim się znajdują. Dokonał w niej także analizy prawnoporównawczej ustaw
o spółdzielniach i ich związkach oraz roli i rozwoju historycznego tych związków na
przestrzeni lat. Przedstawił aktualne pojęcie i rodzaje związków spółdzielczych;
procedurę ich powstania i przesłanki powodujące jego ustanie; ich organizację
(w tym stosunek i charakter członkostwa); funkcje oraz uprawnienia i obowiązki.
Przedmiotem tej pracy jest również: problematyka Krajowej Rady Spółdzielczej jako
związku rewizyjnego dla spółdzielni niezrzeszonych w żadnym związku; specyfika
branż
spółdzielczych;
problemy
w działalności
związków
i
perspektywy
oraz możliwości zmian kierunków ich działania.
Praca ta realizuje cele poznawcze i praktyczne. Postulaty de lege ferenda
oraz wnioski wynikają z przeprowadzonych przez autora badań empirycznych
w zakresie funkcjonowania związków spółdzielczych i doświadczenia zawodowego
1
autora jako czynnego lustratora oraz pracownika jednego ze związków rewizyjnych.
Badania w pracy zrealizowano przy wykorzystaniu następujących technik:
 analizy danych zastanych (desk research) - jej rezultatem są opracowane
wykresy, tabele i wnioski dotyczące: stanu związków spółdzielczych w Polsce
oraz spółdzielni w nich zrzeszonych oraz niezrzeszonych; wypełniania funkcji
statutowych przez związki; realizacji funkcji związku rewizyjnego przez
Krajową Radę Spółdzielczą w stosunku do spółdzielni niezrzeszonych
w żadnym związku; oraz stanu spółdzielni w poszczególnych branżach
spółdzielczych;
 badań ankietowych oceny kondycji społecznej, ekonomicznej i prawnej
oraz wizji perspektyw i możliwości zmian kierunków działań związków
spółdzielczych w Polsce oraz badań jakościowych dotyczących oceny
wcześniej wskazanego zakresu w formie swobodnych oraz zogniskowanych
wywiadów
grupowych
z
przedstawicielami
związków
spółdzielczych
i spółdzielni - ich rezultatem są opracowane wnioski dotyczące najczęściej
występujących barier i problemów w działalności związków spółdzielczych
oraz perspektyw i możliwości zmian kierunków ich działania oraz postulaty
zmian w zakresie prawa spółdzielczego.
Badania te zostały również oparte na ustawodawstwie obowiązującym w Polsce
w dniu 19.09.2014 r., w szczególności na ustawie z dnia 16 września 1982 r. - Prawo
spółdzielcze i innych ustawach pokrewnych, tzw. prawie wewnątrzspółdzielczym
(głównie aktualnych statutach związków). W pracy wykorzystano także piśmiennictwo
z zakresu prawa spółdzielczego, orzecznictwo sądów i trybunałów, interpretacje
podatkowe i z zakresu przepisów ochrony danych osobowych.
Praca ta pokazuje, że w strukturze spółdzielczości, odgrywającej nadal ważna rolę
w życiu społecznym i gospodarczym kraju, związkom spółdzielczym przypada
szczególnie ważna rola. Związki te pełnią różnorodne funkcje o zasadniczym
znaczeniu dla rozwoju ruchu spółdzielczego oraz są warunkiem samorządności
spółdzielni.
Łukasz Bączak
2