pobierz - BIP MC

Transkrypt

pobierz - BIP MC

Ekspertyza wykonana w ramach umowy nr 11/DSl/2013 dotyczącej analizy wyników badania
uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu
badawczego Cyfrowa Szkoła
społecznego
Analiza
narzędzi
badawczych zastosowanych przez SMG/KRC POLAND MEDIA
S.A. oraz ocena doboru zastosowanych
pożądanych
W
pogłębionego.
indywidualny
będą miały
charakter
bądź
zainteresowania
wpływem
czy
możliwości
wreszcie
jakościowy
i
pozwoliły
widzenia
rozmowie
badacza z wybranym
rozmówcą
pozwolą
wdrażaniu
zastosowania
szkoły.
na zrekonstruowanie opinii
i jego
efektywności,
ogólnego
najlepiej
dopasowanych
narzędzi
Metoda wywiadu indywidualnego pozwoli na
wiedzy na temat
kontekstu, rezultatów i
pogłębionej
na
cyfryzacji na poziom kompetencji dzieci klas czwartych,
informatycznych do praktyki
pogłębionej
się
pracownikami gmin). Zebrane w ten sposób
respondentów na temat programu, opinii o
z punktu
indywidualnego wywiadu
opiera
przez wykwalifikowanego
(nauczycielem, uczniem, rodzicem
jakościowe
metodą
posłużono się
badania
Wywiad
przeprowadzanej
uzyskanie
i metod dla uzyskania
informacji w badaniach
części jakościowej
dane
narzędzi
oddziaływania.
odczuć
Ważnym
dotyczących
programu, jego
jest, aby zastosowane metody
na uzyskanie wiedzy na temat najbardziej efektywnych,
stawianych
celów
dydaktycznych,
metod
konfiguracji
zastosowanej technologii w szkole.
Zaletą
zastosowania indywidualnych wywiadów
możliwość
szkoła"
poznania ocen i
poglądów
są niezbędne
Badanie w swej fazie
ankietowe
będą
ankieterów,
zaś
do
ilościowej
wątków,
się
programu „cyfrowa
które z punktu widzenia
osiągnięcia zakładanych
opiera
jest przede wszystkim
problematykę
badanych na
przy jednoczesnym zachowaniu tych
potrzeb badania
pogłębionych
celów.
na badaniach ankietowych. Badania przeprowadzone przez specjalnie przeszkolony w tym celu
ankietyzacja
i doskonalonych we
będzie opierała się
współpracy
na
z ekspertami MAiC -
wcześniej
zespół przygotowanych narzędziach
badawczych, kwestionariuszach. Zaletą
tej techniki badawczej jest
Dodatkową zaletą
efektywność
w dotarciu do ankietowanych. jest krótki czas realizacji badania, co wzmacniane jest faktem rozbudowanej grupy ankieterskiej. W przypadku realizacji niniejszego projektu szczególną
zaletą
będzie
łatwość
dotarcia do trudnej i
wymagającej
grupy 1
społecznego
respondentów, jakimi
na tej grupie wynika,
są
rodzice i nauczyciele. Z
że cenią
doświadczeń
w prowadzeniu
badań
czasochłonny
proces
oni sobie szczególnie niezbyt
kontaktu z ankieterem.
W kwestii uzasadnienia zastosowania metod
ilościowych
warto
też zwrócić uwagę
na
kwestie multiplikacji metod i kosztów realizacji badania.
Podejście
metodologiczne zastosowane w badaniu
badań,
eksploracyjny typ
związanych
zakłada
początkowym
na
etapie
których celem jest przygotowanie ewidencji czynników
z tematem
badania,
dotyczących
a
problematyki
zastosowania
technologii informacyjnych w dydaktyce. W badaniu zastosowano metody jakościowe
i
ilościowe.
weryfikujących się
jakości
z dopasowaniem kosztów realizacji metody
wyników, za zastosowaniem metod
błąd stronniczości,
którego
i zróżnicowanie ich
umiejętności.
źródłem mogą być
przemyślanych
ankietowe jest
udzielona
ilościowych
argumenty:
Obniżenie błędu stronniczości. Posługiwanie się
• Udzielanie
i wzajemnie
z technik badawczych pozwoli na wykorzystanie
związanymi
badawczej do potencjalnej
stały następujące
Każda
informacji.
jej zalet. Poza kwestiami
•
najpełniejszych
Multiplikacja technik ma na celu zebranie jak
odpowiedzi i
powinna
możliwość
konsultacji. Badanie
zbierania danych wtedy, gdy
być przemyślana
(a nie natychmiastowa) lub
odwołania
gdy udzielenie odpowiedzi wymaga
obniża
indywidualne cechy ankieterów
również preferowaną metodą
odpowiedź
badaniem ankietowym
się
do dokumentów lub
przeprowadzenia konsultacji z innymi osobami (np. w przypadku
badań
dyrektorów szkół).
Badanie ankietowe poprzedzone
pilotażowego
było
badaniem
pilotażowym.
w ramach niniejszego projektu badawczego
1. wykrycie ewentualnych wad
nieprawidłowa
narzędzi
Cele badania
określone zostały
jako:
takich jak:
konstrukcja
pytania
(co
było
niezwykle
istotne
w przypadku badania uczniów),
niezrozumiałość
pytania
(użytej
terminologii),
nierozłączność bądź niespójność
(w szczególności w przypadku
2
pytań
zestawów odpowiedzi do wyboru
konstruowanych w oparciu o skale),
społecznego
2. ustalenie ostatecznego sposobu oznakowania skal,
3. określenie
czasu trwania pojedynczego badania,
4. identyfikacja pól tematycznych
badań,
a nie
podjętych
Pilotaż narzędzia został
badań
ważnych
z punktu widzenia problematyki
w scenariuszu wywiadu.
rozpoczęciem
przeprowadzony przed
empirycznych. W ramach
pilotażu
testowany
wykorzystywany w trakcie przeprowadzenia badania
wywiadów
pilotażowych
stanowiących populację
jednostek badanych
badania w taki sposób,
Wykonawcę
z proponowanych
marginesach
narzędzi
przesłanych
Analiza wyników
badań
właściwego.
że każda
z
w trakcie badania
narzędzia
uzupełnień (szczegółowy
poprawek i
kwestionariusz
ilościowy
Respondenci do
wymagają
wyróżnionych
wprowadzenia pewnych
każdego,
ich wykaz zamieszczony jest dla
z osobna i naniesiony
przez Wykonawcę
został
kategorii
pilotażowego.
w formie komentarzy na
materiałów).
ankietowych powinna
pozwolić
na porównanie odpowiedzi
poszczególnych grup interesariuszy-informatorów. Niezwykle istotne
będzie
nie tylko
porównanie wyników poszczególnych etapów (fal) badania, ale poznanie
w opiniach
występujących
Zamawiającego
części
dobrani zostali celowo w ramach poszczególnych grup
została uwzględniona
Przedstawione przez
był
zasadniczej
między
wymogiem
krzyżowych (przykładowo:
różnic
grupami ankietowanych. Z punktu widzenia
powinna
być
szczegółowa
analiza
analiz
tabel
odpowiedzi na konkretne pytania o sposób wykorzystania
ICT w dydaktyce przez nauczycieli poszczególnych przedmiotów lub analiza
odpowiedzi dyrektorów
dotyczących
programu w zależności od typu
wymaganej przez nich pomocy w
[wielkości] szkoły).
Niezwykle istotnym jest przedstawienie przez
w przypadku
każdego
wdrażaniu
Wykonawcę
kluczy kodowych
z arkuszy zawierającego wyniki badania.
Dr Aleksander Żołnierski
3
. społecznego uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu
Opis kontekstu metodologicznego
był
Próba do badania
dopuszczalnego
błędu
losowy,
aby
uczniów/nauczycieli/rodziców w
populacji
niż
Zakładano
szkołach,
które
ufności
poziomie
reprezentować
reprezentują
0,95
badaną
pozwoliło
na
dokładniejsze
została
populację
placówki, które
wezmą
względu
na
oszacowanie parametrów
w przypadku badanej próby.
i uzyskano
ścisłego
stanowi
przy
zakładanym
dobrze
wielkością
kosztami badania a
w programie. W strukturze próby zastosowano warstwowanie ze
charakter interesariusza, które
ma
między
kompromisem
pomiaru (przy
dobrana w sposób
udział
badań
wysoką reprezentatywność
naukowego sensu.
część
Reprezentatywność
badanej populacji zachowuje
zakładanym
poziomie
badania.
ufności
Reprezentatywność
oznacza,
że
strukturę wyróżnionych
nie
próba, która
cech populacji
(który w badaniu wynosi 0,95). Badanie
statystyczne wykorzystuje statystyczne
właściwości
rozkładu
parametrów, cech
danej populacji. Na podstawie parametrów zbadanego, niewielkiego fragmentu
populacji
można będzie orzekać
wynikającym
z
założeń
o całej populacji ze znanym
badania.
Prawdopodobieństwo
badania jest wyrażone przez parametr poziomu
Uzyskane w badaniu dane
zostaną
prawdopodobieństwem,
prawdziwości
wyników
ufności.
poddane analizie statystycznej, która
umożliwi
identyfikację
kluczowych czynników sukcesu dla efektywnej realizacji zadania
polegającego
na cyfryzacji procesu dydaktycznego. Przedstawione
analizy korelacji Pearsona przeprowadzonej za
(SPSS).
Zostanie
także
zbadana
wartość
pomocą
zostaną
wyniki
pakietu statystycznego
współczynników
korelacji
między
zmiennymi.
Dobrą praktyką byłoby
przeprowadzenie panelu ekspertów oraz zogniskowanego
wywiadu grupowego - po
wstępnych
zakończeniu
części
badań
terenowych i uzyskaniu
wyników. Zogniskowany wywiad grupowy (FGI)
może przyjąć formę
spotkania dyskusyjnego, prowadzonego przez specjalnie wyszkolonego moderatora
-
według
ramowego scenariusza. FGI jest
odgrywa moderator dyskusji dlatego
eksperci
zajmujący się problematyką
metodą
zostaną
metoda, w której
zaproszeni do
zasadniczą rolę
współpracy
wybitni
cyfryzacji procesów edukacyjnych. Dobrze
1
społecznego
istotą
poprowadzona dyskusja, która jest
wartościowych
Uczestnicy panelu
przedstawiania swoich
dochodzić
poglądów. Zaletą
będą
grupy ekspertów za
pomocą
się
że
swobodnego
może
w trakcie dyskusji
na ustrukturyzowanym procesie zbierania wiedzy
dodatkowych wniosków
dotyczących wdrażania
szkoła".
mógłby służyć także
Panel ekspertów
proponowanych
działań
będzie
dyskusji. Metoda ta
opinii grupowych które
posłużą
istotną metodą badawczą będą
Dzięki
możliwe będzie
efektywności
i
obserwacyjnych
używana
do
nam do przygotowania
programu wieloletniego „cyfrowa
do szacowania potencjalnego
wpływu
zastosowane metody obserwacyjne.
praktyczne porównanie deklaracji nauczycieli i uczniów
możliwości
jest
stosowania ICT w dydaktyce. Zastosowanie
jednym
głównych
z
o osiągn ięc i u celów badania. Bez przeprowadzenia
wyniki, które
przez nas
i określenia potencjalnych efektów zewnętrznych.
Niezwykle
metod
zaangażowanych
możliwość
mieli
metody jest to,
ułatwienia formułowania
w zakresie
od osób
do prezentacji odmiennych stanowisk na temat danego zagadnienia.
Z kolei, panel ekspertów opiera
nim
także
opinii na temat badanego programu
wdrażanie.
w jego
tej metody, pozwoli na zebranie szeregu
można będzie uzyskać
nie w
czynników
badań
pełni pozwolą
decydujących
w oparciu o
tę metodę
na udzielenie rzetelnej
odpowiedzi na postawione pytania badawcze.
Ogromny zakres i rozmach realizowanych
liczby przeprowadzonych
przedstawiają liczbę
w
badań
wywiadów
szkołach biorących udział
badań
jakościowych
pogłębionych
i
wymaga przedstawienia
i
ilościowych .
badań ilościowych
w komponencie badawczym i w
zestawień
Poniższe
tabele
przeprowadzonych
szkołach
z grupy
kontrolnej.
Badania jakościowe (IDI) w szkołach
biorących udział
w komponencie badawczym
liczba wywiadów
uczniowie
356
rodzice
326
nauczyciele z komponentu
badawczego
2
48
pogłębionych
. społecznego
pozostali nauczyciele
47
dyrektorzy
24
pracownicy gmin
16
817
RAZEM
Liczba przeprowadzonych obserwacji
liczba przeprowadzonych
obserwacji
dom
105
klasa
3
108
RAZEM
Badania
badań
ilościowe
w
i zrealizowanych w
każdym
w komponencie badawczym (liczba
z nich ankiet)
liczba zrealizowanych ankiet
badanie ankietowe wśród uczniów
badanie ankietowe
wśród
rodziców
badanie ankietowe
wśród
nauczycieli
z komponentu badawczego
945
771
136
badanie ankietowe wśród
nauczycieli
92
badanie ankietowe wśród dyrektorów
24
pozostałych
badanie ankietowe
wśród
pracowników gmin
16
Badania (zarówno jakościowe jak i ilościowe) przeprowadzone w grupie kontrolnej
badania przeprowadzone w
Rodzaj badania i typ respondenta
grupie kontrolnej
ankiety - uczniowie
282
ankiety - nauczyciele
91
101 - uczniowie
105
101 - nauczyciele
36
3
społecznego
Realizacja badania
•
Dostęp
z pewnymi ryzykami:
do podstawowych informacji metodologicznych (przedstawionych w fazie
wstępnej
•
wiąże się także
Dostęp
realizacji projektu).
do
wszystkich
dotyczących
informacji
statystycznych i zbiorów danych nt.
szkół,
nauczycieli i uczniów implikuje
zastosowanie poszczególnych metod badawczych, ale
efektywności
w zakresie
materiałów
Programu,
także
pytań
dobór
wykorzystania ICT w dydaktyce mierzonej
(np.
wpływem
na
poziom poszczególnych rodzajów kompetencji).
• Procedury realizacji badania
mogą
z
łatwością przedłużyć
będzie,
negatywnie na efekty badania; trudno
zebranych danych,
współpraca
• Efektywna
•
przygotować
rzetelną analizę
Wykonawcą może
z
przy tak ogromnej liczbie
w zakładanym czasie.
być także
pewnym problemem
w
Zakładany
response rate (odsetek odpowiedzi) na badania kwestionariuszowe
fazie
badań,
wpłynie
co
(zwłaszcza
wśród
końcowej
ich
się,
która przypadnie na okres wakacyjny).
grup docelowych - nauczycieli i rodziców.
Metody minimalizacji ryzyka i spełnienia założeń
• Zarówno Wykonawca, jak i Zamawiający powinni
na wypadek
wystąpienia opóźnień
dostosowywany do nowych
przyjąć
elastyczny plan
działań będzie
w realizacji programu; plan
okoliczności,
co
działań,
umożliwi efektywną realizację
celów
badania. NALEŻY PAMIĘTAĆ, ŻE OSIĄGNIĘCIE ZAKŁADANEGO CELU JEST
ISTOTNIEJSZE OD
ZAKŁADANEGO
DOTRZYMANIA
HARMONOGRAMU
REALIZACJI BADANIA. TO OSIĄGNIĘCIE CELU POWINNO IMPLIKOWAĆ
WYPŁATĘ
WYNAGRODZENIA DLA WYKONAWCY.
• W celu zapewnienia
prawidłowej
zaproponować określenie
zostanie
włączony
Zamawiający
harmonogramu
do harmonogramu
mieć
musi
Zamawiający
realizacji projektu
stałych spotkań
działań.
możliwość
z
powinien
Wykonawcą,
który
W trakcie realizacji projektu
organizacji
spotkań
ad
hoc
z przedstawicielami Wykonawcy odpowiedzialnymi za konkretny, realizowany
etap badania, ale
• Przeprowadzenie
stosowanych
pozwolą
4
na
też
z decydentami, odpowiedzialnymi za
badania
narzędzi
dokładne
pilotażowego
w
celu
całość
projektu.
weryfikacji
poprawności
badawczych jest jednym z podstawowych wymogów, które
dopasowanie
narzędzi
i metod do
możliwości
i wymogów
• społecznego uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu
pilotażowe
respondentów. Badanie
ostatecznych wersji
•
Wiarygodność
i
narzędzi
danych -
prawidłowość
badań
przeszkolić
powinien
telefoniczną
przyczyni
Niezbędne
bardzo istotnym czynnikiem
wiarygodność
osoby
prowadzące
wiarygodności
do podniesienia stopnia
rezultatów
badań
wsparcia oraz
opierać się muszą
posiadać
w tym
zespół
danych, a w konsekwencji
kierować się następującymi
badawczy musi
skuteczność
wysoką
realizacji
względzie
na
przyjętych
jakość
założonych
profesjonalizm
celów:
adekwatne
standardach realizacji
doświadczenie
Kompleksowe/zintegrowane
podejście
W badaniu
uwzględnione
być
wskaźników,
korelacji, tablic
a także na poziomie
każdego
muszą
krzyżowych)
różne
badań. Muszą także
praktyczne.
poziomy analizy
na poziomie
każdego
(zakładanych
z celów badania,
z etapów (fal) badania.
Naukowy warsztat metodyczny
Badacze
wykorzystywać muszą
przyjętymi
źródła
weryfikację
Zastosowanie europejskich i krajowych standardów
Badacze
z
poprzez
system
ewaluacyjnych.
gwarantującymi
przewodnimi,
świadczonego
•
wprowadzić
wywiady oraz
zasady realizacji badania
zasadami
•
jakość
uzyskanych danych. Wykonawca
uzyskiwanych kwestionariuszy -
W trakcie realizacji badania,
•
warunkującym
od 5 % - 10% respondentów. System kontroli w znacznym stopniu
się
końcowych
tym samym do doskonalenia
badawczych.
jest
wiarygodności
kontroli
się
przyczyni
standardami naukowymi, szeroki wachlarz metod badawczych,
danych,
triangulacji
w sposób poprawny metodologicznie i zgodny
dbając
(łączenia
o
przejrzystość użytych
danych z
różnych źródeł
danych, jak i
podając
stosując technikę
w celu weryfikacji i uzyskania bardziej
obiektywnego obrazu).
•
Partnerstwo
W procesie badawczym prowadzone
a
Wykonawcą. Każde
najważniejszych
Zdanie
z konsultacji
muszą być
konsultacje
muszą kończyć się
między Zamawiającym
przygotowaniem zestawienia
poruszanych w jego trakcie kwestii i katalogiem
Zamawiającego
jest
decydującym
z efektów poszczególnych faz badania
rozbieżności.
w procesie przygotowania
(narzędzi,
każdego
zbierania danych, analizy danych
5
społecznego
itp.) na
każdym
pochodzące
od
z etapów (fal) badania. Badacze
Zamawiającego
i
będą włączać
interesariuszy programu. To otwarcie na dialog
podejście
do organizacji i
traktowany
jako
skuteczność
i
•
zarządzania
element
efektywność
procesu
muszą być
otwarci na sugestie
w proces badawczy
będzie
szeroką rzeszę
wspierane przez nowatorskie
procesem badawczym (który powinien
wdrażania
prowadzonych
innowacji),
co
być
zagwarantuje
badań.
Badanie zorientowane na zastosowanie
Proces badawczy musi
być
zorientowany na praktyczne
użycie
wyników (utilization
focused approach). To oznacza z jednej strony rozpoznanie potrzeb informacyjnych
Zamawiającego,
z drugiej
zaś komunikatywność
i
przejrzystość
raportów, praktyczny
charakter rekomendacji.
6
społecznego
Interpretacja uzyskanych wyników w zakresie I i li tury badań
Przedstawione wyniki
badań ilościowych,
szkół,
rodziców i dyrektorów
przedstawiają
realizowanym przez MAiC
udało się zebrać
zasobu informacji, jakie
zakończył się
komponent badawczy nie
pełnej
analizy wyników.
brak
analiz
wzięły
które
Już
wyników
obejmowały
które
udział
tylko niewielki wycinek z ogromnego
podczas
badań.
jeszcze nie jest
jednak na obecnym etapie
pozyskanych
uczniów, nauczycieli,
podczas
Ze
względu
możliwe
wyraźnie
obserwacji
na fakt,
że
przedstawienie
daje
się
we znaki
przeprowadzonych
w szkołach.
należy podkreślić, że
Generalnie,
odnoszą się
do
udziału
ich
główni
uczniowie -
szkół
beneficjenci programu
w Cyfrowej Szkole z entuzjazmem. Dzieci
są
zainteresowane wykorzystaniem technologii informacyjnej nie tylko w celach
rozrywkowych, ale
także
do nauki.
Często
zdarza
się,
że
dzieci
wykorzystują
komputery w sposób i do celów kreatywnych, co nie znajduje odzwierciedlenia
w praktyce szkolnej.
Kompetencje nauczycieli, w zakresie stosowania technologii informacyjnych
są
zadowalające, lecz wymagają dalszego rozwoju. Świadczy o tym zarówno zakres,
w jakim
wykorzystują
bieżących
napraw
w szkole.
Generalnie,
związanych
w dydaktyce z większą
ogranicza
nie
się
sprzęt
oni
na lekcjach, jak i
umiejętności
dokonywania
z wykorzystywaniem technologii informacyjnych
nauczyciele
rezerwą niż
podchodzą
jednak do wykorzystania ICT
uczniowie a zakres stosowania technologii
ciągle
do prezentacji wiedzy, gdzie bardziej interakcyjne formy zastosowania
są najczęstszą praktyką szkolną.
Dla dyrektorów badanych
i budowanie marki
wyposażenia
szkół duże
dzięki
zastosowaniu ICT.
Podkreślają
oni
prestiżu szkoły
także
znaczenie
dla efektywniejszego przekazywania wiedzy i budowy kompetencji
uczniów. Dziwi jednak fakt,
pozytywne
znaczenie ma podnoszenie
społecznie
wykluczenia cyfrowego)
że
- zgodnie z deklaracjami dyrektorów - potencjalne
efekty
mogą być
zewnętrzne
(w
postaci
ograniczenia
zakresu
trudne do osiągnięcia.
1
społecznego
W przedstawionych raportach Wykonawca
zestawieniami faktów i
wartości
nie
zawierają
zestawień
najważniejszych
z nich
należy
i metod jej wykorzystania zastosowanych w dydaktyce i
(w
kontekście zakładanych
zakresie
przeanalizował
i
Zamawiającego
kwestia typów technologii
efektywności każdej
z nich
kompetencji uczniów).
przedstawiając
Wykonawca,
suchymi
jest przygotowanie przez
interesujących
odpowiedzi w zakresie
obszarów badawczych. Do
wyłącznie
analizy odpowiedzi uzyskanych na
Niezbędne
wszystkie postawione pytania badawcze.
Wykonawcę
się
procentowych poszczególnych odpowiedzi. Niestety,
badań
przedstawione wyniki I i li fali
posługuje
wyniki I i li fali badania tylko w bardzo ograniczonym
przedstawił
wyniki
pozwalające
na porównanie odpowiedzi
uzyskanych w obu falach.
Wykonawca
przedstawił
porównania wyników I i li fali jedynie w czterech zakresach:
sprzętu
komputerowego przez nauczycieli,
•
wykorzystania
•
dostępu
•
nastawienia do programu Cyfrowa
do
sprzętu
w domu (dla uczniów),
Ponadto, Wykonawca zwraca
można
zaobserwować
uwagę
Szkoła
(uczniowie, rodzice, dyrektorzy).
na znaczenie zmian, jakie potencjalnie
w zakresie „poziomów" wykorzystania
sprzętu
w pracy
dydaktycznej (od prezentacji wiedzy, poprzez formy interaktywne na lekcji
współpracy
z uczniem poza murami
Spośród
się
skalą
zaangażowania
wykorzystywana jest demonstracja.
sprzęt
sprzętu,
(1) demonstracja, (2) interakcja, (3) konsultacja,
od siebie
aż
szkoły):
trzech generalnych poziomów wykorzystania
składają się
będzie
ze strony uczniów,
Aż
na które
różniących
najczęściej
87,3% nauczycieli wykorzystuje
komputerowy do pokazywania prezentacji multimedialnych i w ten
sposób prowadzenia ciekawszych lekcji. Warto
zauważyć, że
bardzo wielu
nauczycieli wykorzystuje do tego celu płyty CD
dołączone
podręcznika
(85,8% nauczycieli).
Materiały
wykorzystuje 79, 1% nauczycieli
do
samodzielnie wyszukane w Internecie
zaś materiały
z platformy edukacyjnej
wydawcy 67,9%.
Interaktywna praca na lekcjach poprzez wspólne
przez uczniów z
użyciem
rozwiązywania zadań
komputerów w trakcie lekcji stosowana jest
przez 62, 7% nauczycieli. Nauczyciele
wykazują się częstokroć inwencją
przy prowadzeniu lekcji - w trakcie jednej z obserwowanych lekcji
2
do
społecznego
zeskanował
nauczyciel
rozwiązanie
zaproponowane przez jednego
z uczniów a
następnie przedstawił
zainicjować
w
wykorzystują
TIK do kontaktu z uczniami, konsultacji czy podtrzymywaniu
ten
sposób
całej
je na ekranie
dyskusję.
Nauczyciele
raczej
kontaktów po lekcjach (26, 1%). Jednak ten ostatni odsetek
za
W
obiecujący i śledzić,
kontekście
ażeby
klasie,
rzadko
należy uznać
czy w kolejnej fali pomiaru nastąpi jego wzrost.
problematyki wykorzystania
sprzętu
komputerowego przez nauczycieli,
Wykonawca opisuje:
Większość
biorących
nauczycieli
zadeklarowała, iż otrzymała
biorących udział
już korzystać
Pozostałe
udział
własny użytek
komputer na
sprzętu,
z prywatnego
jak to
nauczycieli
udzieliło
prawdopodobnie
wynika
dosłownego
sformułowania
własny użytek"
szkoły
dzięki
w komponencie badawczym),
13%
„na
z
miało
sprzęt
odpowiedzi
własny
własność.
sprzęt
wykorzystuje
Natomiast w
szkołach,
Spośród
szkołach
nie
Nauczyciele ci - w
iż
z pierwszą
Główne
falą

grupa ta, w zdecydowanej
zdarzało się, że
otrzymać
szkołach
uległa
on
sprzęt
otrzymany
całości,
natomiast
w ogóle, co oznacza,
nie
sprzęt
został
do tej pory nie
24 szkól tylko w 9 z nich
że
sytuacja
zmianie w porównaniu
badania.
przyczyny tego stanu rzeczy
przygotowania
technicznego
szkoły,
przekazania do dyspozycji uczniów
internetowe, jak
wcale lub w
rzeczywistości
informatyczny na swoich lekcjach.
został wdrożony
wprowadzania TIK w tych
nich
jako przekazania
w ramach komponentu badawczego został wdrożony w
w 7
przez
co
Szkoła otrzymał(a)
w których uczniowie mieli
informatyczny (laptopy, tablety)
rozdysponowany.
negatywnej,
zrozumienia
użytek?",
otrzymali komputery, na co wskazuje fakt,
większości,
muszą
z pytania: ,,Czy w ramach uczestnictwa
komputerowy na
nauczycielowi komputera na
czemu nie
miejsce dotychczas.
w komponencie badawczym programu Cyfrowa
Pan(i)
(87% nauczycieli
również
części
obecnymi w szkole
w fakcie,
dużej
iż
źródło
swoje
posiadającej
-
w
w braku
momencie
liczby sprzętu - zbyt wolne
otrzymany
zintegrowany z
wcześniej,
mają
sprzęt
nie
urządzeniami
tzn. np. nie
został
został
łącze
jeszcze
informatycznymi
jeszcze
połączony
we
3
społecznego
wspólną sieć
takie
lub
wygłosiło
iż część
podłączony
wcześniej
posiadanych
12 na 24 badanych dyrektorów szkól), ale
dyrektorów
była
uczniów (tablety) nie
przykładowo:
do
zdania,
są
zamiast
iż
te
sprzęty,
szkoła
również
(opinie
w fakcie,
szkoła otrzymała
które
potrzebowała
tymi, których najbardziej
tabletów
urządzeń
wolałaby
otrzymać
dla

tablicę
interaktywną.
Brakuje w tym opisie rzetelnej, eksperckiej analizy uzyskanych informacji. Wydaje
że
należałoby przedstawić
takie dane
społecznej.
i psychologii
świetle
zarówno w
analizy socjologicznej, jak
Wykonawcę
Przedstawione przez
się,
wyniki
muszą
być
zaopatrzone w adekwatny komentarz, który pozwoli na wyciągnięcie wniosków, które
są niezbędne
w procesie planowania programu wieloletniego.
W zakresie problematyki wykorzystania przez badanych uczniów komputerów
w domu,
możemy przeczytać:
większość
Podobnie jak w pierwszej fali zdecydowana
czwartych
w domu
zadeklarowała
(98,2%).
posiadanie
szkoły
Dwie
sprzęt
podczas lekcji, uczniowie nie
spośród
24,
i jak
interpretować skalę
szkół
sprzętu
z nim wykluczenie
są
społeczne).
niejednoznaczne,
Ciągle
zwłaszcza
nie wiadomo jak
wykluczenia cyfrowego w badanej populacji - w tym
przedstawił żadnej interesującej
przedstawiają się
problemu, jakim jest
propozycji. Z drugiej strony
kwestie sposobów i celów wykorzystania przez
dokładnie
nie analizuje). Otwartym
pozostaje pytanie, na ile odpowiedzi uczniów w tym zakresie
są
zgodne
rzeczywistością.
Jeśli
chodzi o kwestie ogólnego nastawienia do programu w badanych grupach
interesariuszy, Wykonawca opisuje to w
4
dla
wyłącznie
z otrzymanego
informacji.
uczniów komputerów w domu (czego Wykonawca
z
udział
do domu, natomiast
poważnego
także związane
uzyskanej od dyrektorów
zakresie Wykonawca nie
interesująco
biorą
użytku własnego
do
wskazało, że
Odpowiedzi udzielane przez uczniów w tym zakresie
mierzyć
które
w domu.
wykluczenie cyfrowe (a zatem
kontekście
komputerowego
ten jest wykorzystywany
Jest to zdecydowanie zbyt skrócona analiza
w
sprzętu
mogą zabrać sprzętu
w drugiej szkole 90% uczniów
korzystają również
do
otrzymały sprzęt
ucznia - w jednej szkole
dostępu
uczniów klas
następujący
sposób:
społecznego
wskazywały,
Wyniki pierwszej fali badania
że
niecierpliwością oczekują
nauczyciele jak i rodzice z
komponentu badawczego realizowanego w ramach
Szkoła.
Cyfrowa
doposażenie
Wszyscy
szkoły
wiązali
z programem
sprzęt
w
zarówno uczniowie,
rozpoczęcie
rządowego
duże
komputerowy,
na
programu
nadzieje takie jak
rozwój
kompetencji
szkołach
nastawienie
pogorszyło.
Wynika to
technologicznych nauczycieli i dzieci.
pokazała, że
Realizacja drugiej fali badania
w kilku
się
w stosunku do programu zdecydowanie
działania sprzętu
z nieoptymalnego
został
dyrektorów), który nie
rozwiązaniami
w szkole (44%
użytkownikom,
Być może
może być
zintegrowany z
istniejącymi
nauczycieli i 50% dyrektorów).
został
nie
nawet rozdysponowany
placówki -
problemem z
wdrożeniem
kadry
nie tylko niedostatek wiedzy czy brak
wykorzystanie
organizacyjną
kwalifikacji
wskazań
nauczycieli i 79,2%
pozostaje w swoich fabrycznych opakowaniach. Powodem
takiego stanu rzeczy
logistyki.
należycie
sprzęt
W niektórych placówkach
wskazań
(65, 7%
oraz
sprzętu
ponad 37%
programu
lęk
przed
się
nie wpisuje
nauczycieli
mogą
być
w
kulturę
przyznało,
że
brak dostatecznych
odpowiedzialnością
za
sprzęt
komputerowy.
Można przypuszczać,
zaangażowania,
Wynikać
to
że
gotowości
może
z
szkołach
w niektórych
do zmian,
niepełnej
brak autentycznego
do wprowadzenia innowacji.
partycypacji tych szkól w procesie
decyzyjnym lub braku zrozumienia tego procesu ze strony dyrektorów.
Przez niektórych z nich program Cyfrowa
Szkoła
jest traktowany jako
narzucony odgórnie, nie dyskutowany z nimi.
W tym wypadku ponownie
należy wskazać
na brak rzetelnych i
komentarzy eksperckich. Snute przypuszczenia,
odbiegają od
pogłębionych
swoją jakością merytoryczną
nie
ogólnie niskiego poziomu przedstawionych po I i li fali raportów.
Wykonawca powinien
- z punktu widzenia
także skoncentrować się
Zamawiającego
na
następujących
kwestiach, które
są
- kluczowe:
•
wykorzystanie komputerów w domu
•
kontakty z nauczycielem i „sieci
współpracy"
5
społecznego
• kontakty w obrębie grupy
rówieśniczej
• kreatywne wykorzystanie indywidualne
• efektywne sposoby wykorzystania ICT w dydaktyce
umiejętnościami
• wykluczenie cyfrowe - mierzone
efektywnego wykorzystania
ICT
Poza ewidentnym wykorzystaniem domowych komputerów w celach niekoniecznie
związanych
z
edukacją,
ważnymi
wskazujący
wykorzystanie ICT w sposób
kreatywności
Badania
oraz na „tworzenie i edycję
wykazały, że
są
deklaracjami
najczęściej
wskazują
które
możliwości
na potencjalne
własnych treści"
w szkole komputery
te,
na
rozwoju
.
wykorzystywane
są
podczas
lekcji informatyki i matematyki, lecz takie przedmioty jak historia czy geografia, gdzie
można wykorzystać
potencjalnie
,,zaniedbywane". Wydaje
jakie
dają
się, że
ICT w szerokim zakresie zwłaszcza
wykorzystania tych technologii w podnoszeniu
Uczniowie
wskazują,
że
wykorzystują
nauczyciele nie
technologie ICT w dydaktyce,
są
w
przez nauczycieli
pełni możliwości,
w przedmiotach, które
wymagają
kreatywności.
najczęstszą formą
wykorzystania ICT w szkole
są
prezentacje, pokazywanie filmów, schematów itp. Formy bardziej interaktywne, takie
jak wspólne (z nauczycielem i innymi uczniami)
rozwiązywanie zadań,
rzadszą formą
z nauczycielem (po lekcjach) jest zdecydowanie
czy kontakt
wykorzystania
komputerów.
Uczniowie, zdecydowanie inaczej
jakie
wiążą się
deklaruje,
są
że
niż
z wykorzystaniem komputerów do nauki.
widzą zagrożenia
Największy
korzystanie z komputera powoduje u nich „ból oczu". To,
atrakcyjną
z punktu widzenia uczniów
odsetek uczniów, którzy deklarowali,
obiad
ich rodzice, czy nauczyciele
(ponieważ
tak
wciągnęli się
że
niewielu uczniów wskazuje,
odsetek
że
zdarza
w
zabawę
narazili
się
się
formą spędzania
im
lub
że
odsetek
komputery
czasu
świadczy
zapomnieć zjeść śniadanie
pracę
lub
z komputerem). Bardzo
na zniszczenie lub uszkodzenie
komputera. Podobnnie niewielu jest takich, którzy deklarowali fakt podania danych
identyfikacyjnych
własnych
zadeklarowała, że zdarzyło
dorosłych" (choć
6
wydaje
lub rodziny.
jej
się, że
Również
się otworzyć stronę,
ten odsetek
niewielu badanych uczniów
która
była
może być zaniżony).
„przeznaczona dla
społecznego
Badano
deklaracje
dotyczące
nauczycieli
korzyści
komputerów przez uczniów. Zdecydowanie ponad
uczniowie
uczą się
różnych
przyswajaniu wiedzy z
pozwalają
uczniom na szerszy
komputerom uczniowie
umiejętność
zdobywają
rozwoju
Również
ponad
wykorzystanie ICT sprzyja lepszemu
że
przedmiotów, a prawie wszyscy,
dostęp
wskazało, że
dotyczące
do informacji. Nauczyciele
komputery
deklarują, że dzięki
przydatne kompetencje, w tym przede wszystkim
wskazywała,
poszukiwania informacji. Niektórzy z badanych
dzięki
uczniowie,
wykorzystania
z nich
badanych nauczycieli.
wskazywała, że
badanych nauczycieli
połowa
komputerów. Deklaracje
dominowały wśród
kompetencji cyfrowych
połowa
obsługi
programów i
i zakresu
wykorzystaniu ICT
stają się
że wzrastają
bardziej twórczy lub,
że
ich
kompetencje komunikacyjne.
W porównaniu z deklaracjami uczniów, nauczyciele
widzą zupełnie
inne
zagrożenia
wiążące
informacyjnych
w
dydaktyce
się
z
wykorzystaniem
życiu
i pozaszkolnym
technologii
Większość
uczniów.
wskazuje na
z „niewłaściwymi osobami", lub na kwestie podawania
własny
temat. Zdecydowana
- komputery
czasu
większość
powodują zmianę
spędzają
zwraca jednak
aktywności
w
przed ekranem. Podobnie
widzą zagrożenie
w
uzależnieniu się
zakupów w Internecie
niebezpieczeństwo
przypadków, aby
nie
zdawała
kupić coś
na to,
kontaktu
informacji na
że
- generalnie
fizycznej uczniów, którzy zbyt wiele
wygląda
odsetek tych nauczycieli, którzy
uczniów od gier komputerowych.
(choć
pewnie
się,
większość,
sobie sprawy z faktu,
w sieci
wrażliwych
uwagę
Prawie jedna trzecia badanych nauczycieli obawia
dokonywać
możliwość
że
że
uczniowie
mogą
którzy deklarowali to
w zdecydowanej
większości
należy przejść szczegółową identyfikację
(PayPal,
karta kredytowa, sms itp.).
W zakresie wykorzystania ICT w dydaktyce, deklaracje nauczycieli
które
czynią
uczniowie. Zdecydowana
najczęściej wykorzystują sprzęt
większość
badanych nauczycieli
padały
nieco
sprzęt także
Zaangażowanie
poza
wynikające
dydaktycznych jest
wskazała, że
szkołą
wskazywało około połowy
częściej niż wśród
stosowania interaktywnej pracy na lekcjach,
wykorzystuje
z tymi,
do pokazywania prezentacji multimedialnych (co
czyni ich lekcje ciekawszymi). Na formy interaktywne
z nich (zatem wskazania te
są zbieżne
zaś
około
uczniów) - dotyczy to
1A
deklarowało,
że
(do kontaktów z uczniami).
z wykorzystania ICT przez uczniów w procesach
podkreślane także
przez
pozostałe,
badane grupy interesariuszy,
7
Ekspertyza wykonana w ramach umowy nr 11/DS//2013 dotyczącej analizy wyników badania
społecznego
duży potencjał
co wskazuje na
także potencjał
technologii informacyjnych w szkole. Pokazuje to
technologii informacyjnych nie tylko w samych procesach nauczania
przedmiotów, ale
także
podnoszenia kompetencji cyfrowych, zatem
kontekście
zmniejszania zakresu wykluczenia cyfrowego w
także
potencjale
realizacji programu.
Zakres wykluczenia cyfrowego wydaje
się
zawyżony, choć
badani nauczyciele wskazywali na to,
że
istotnym jest fakt,
- w porównaniu do innych
badań
- nieco
że
to
zjawisko nie jest monitorowane.
możliwość
Badani nauczyciele mieli
technologie
wskazania najbardziej istotnej roli,
informacyjno-komunikacyjne
niepełnosprawnych.
W
powiązaniu
dodatkowe, pozytywne efekty
procesie
dotyczącymi
z kwestiami
wdrażanie
wykluczenia cyfrowego,
w
programu Cyfrowa
zewnętrzne
jaką spełniają
nauczania
dzieci
minimalizacji problemu
Szkoła
w zakresie, jaki nie
był
może
przynieść
deklarowany jako
cel programu.
Uzyskane wyniki
i tworzących
się
pozwalają sądzić, że
sieci
współpracy
przy wsparciu
rozwiniętego
nauczycieli, proces cyfryzacji
zakłóceń. Podkreślić należy, że żaden spośród
szkoleń
systemu
może przebiegać
badanych nie
wskazał, że
bez
proces
informatyzacji ocenia negatywnie.
Badani dyrektorzy
z
samorządami
o najbardziej
szkół
w zakresie
pożądany
wskazany przy
między
pytani byli
wdrażania działań
rodzaj
wdrażaniu
innymi o
działania
opinię
na temat
współpracy
komponentu badawczego. Pytano ich
ze strony
programu. Badani
samorządów
najczęściej
lokalnych, który
potrzebę
wskazywali na
pomocy w zakresie rozliczania programu oraz w negocjacjach z dostawcami
kolejności
W dalszej
na kwestie merytoryczne
współpracy,
wykorzystani
Większość
sprzęt
że żaden
8
sprzętu
w
z
realizacją działań:
planowaniu i organizacji
nie
sprzęt
sieci
wymagały
badanych dyrektorów
wyposażone
w
związane
międzynarodowych
budowanie
sprzętu.
wskazywali pomoc w zakresie projektowania potrzeb
technologicznych, na kompletowanie i składanie wniosków o
sieci
byłby
szkoleń
tworzeniu
międzyszkolnych
czy planowanie efektywnego
ingerencji (pomocy)
na fakt,
komputerowy w sposób
w programie oraz
dla nauczycieli. Kwestie takie jak
współpracy,
wskazywała
udział
samorządów.
że szkoły
wskazał
na
kierują są
przeciętny. Przeciętne wyposażenie
koresponduje z wykorzystaniem go przez nauczycieli.
z badanych dyrektorów nie
jakimi
Interesujące
czwartą opcję: ,,sprzęt
jest to,
raczej nie
był
społecznego
zajęć". Jeśli
wykorzystywany do prowadzenia
w zakresie wykorzystania
przeciętnym.
poziomie
sprzętu
komputerowego, badani dyrektorzy
kompetencji
najczęściej
nauczycieli
przystąpieniem Państwa szkoły
zakresie
zajęć
poziomie nieco wyższym od
stosowania
technologii
przystąpieniem
przed
są
deklaracje badanych nauczycieli
szkoleń
je na
do komponentu
ocenę
ocena 4 (w skali od 1 do 6). Na pytanie o
w
komunikacyjnych podczas
Być może
oceniają
Na pytanie „jak ocenia Pan(i) ogólnie kompetencje
informatyczne nauczycieli przed
badawczego", pada
chodzi o kompetencje nauczycieli
szkoły
dość ostrożni
ponownie
informacyjno
do programu,
i swoje oceny
lokują
na
przeciętnego.
takie odpowiedzi
są
kwestią
warunkowane
potrzeby systematycznych
w zakresie wykorzystania ICT w dydaktyce, które
zostały
wpisane, jako
jeden z „wymogów" realizacji programu.
Dyrektorów pytano
także
sprzęt
o to, czy
badawczego
został
połączony
wspólną sieć, podłączony
we
zintegrowany z
otrzymany w ramach komponentu
urządzeniami
do
wcześniej
może niepokoić, zwłaszcza biorąc
odpowiedzi
wdrażany był
(w
założeniu)
na
początku
obecnymi
pod
posiadanych
uwagę, że
zaś
semestru,
już
w szkole (np.
urządzeń). Część
sprzęt
otrzymany
badanie przeprowadzono
w maju.
szkół
Dyrektorzy
pożądany
model
uczniowie powinni
mieć
pytani o najbardziej
że
komputerów wskazywali,
z komputerów w szkole.
Wypożyczanie sprzętu
uczniów wykluczonych cyfrowo nie
Być może
takie deklaracje
one jednak
dostępu
budzić
możliwość
uczniom
korzystania
do domu, nawet w przypadku
było deklarowaną, pożądaną formą udostępniania.
mają związek
niepokój
udostępniania
z obawami o zniszczenie
zwłaszcza
sprzętu,
ale
w przypadku dodatkowego ograniczenia
do komputerów dla uczniów wykluczonych cyfrowo. Ponadto,
pamiętać,
że
wypożyczenia
uczniowie
sprzętu
im
zagrożeni
dyrektorów
można
uznać
a-wykluczeniem mogliby korzystać
do domu -
z rodzeństwem, czy - ogólnie -
rodziną.
za pewne
mogą
z niego
należy
w przypadku
także
wspólnie
Z tego punktu widzenia, deklaracje
zagrożenie
dla
osiągnięcia
społecznie
korzystnych efektów zewnętrznych programu.
Kwestie
dotyczące
kosztów serwisowania
w obecnej strukturze finansowania
szkół,
sprzętu mogą budzić
które w
niepokój,
zwłaszcza
przyszłości mogą przystąpić
do
programu wieloletniego.
9
społecznego
Interesującym
i praktyka
że
jest fakt,
działania
deklarują,
dyrektorzy
się
sprawdza
sposobu
rozwiązań wymuszałoby
na nim samym
ważną
jest
współpraca
z otoczeniem,
otoczeniem biznesowym (co ma niebagatelne znaczenie np. z punktu
widzenia efektywnego serwisowania
Badani rodzice
akcentują duże
sprzętu).
znaczenie, jakie
sprzęt
technologicznych
dydaktyczny
wśród
że
przyczyniło
nauczycieli. To,
miało wyposażenie szkół
Podkreślają, że
technologie informacyjno-komunikacyjne.
niezbędny
w jakim
działania.
Z punktu widzenia realizacji programu,
zwłaszcza
dotychczasowe procedury
przede wszystkim w zakresie,
wprowadzenie nowych (informatycznych)
zmianę
że
że
się
takie
wyposażenie
badanych rodziców.
Biorąc
pod
uwagę reakcję
dzieci na
udział
wprowadzenie ICT
wyposażenie
placówek w nowoczesny
wskazują, że
program wieloletni
uczniów. Badani rodzice
ich
sprzęt
może być
wskazują, że
szkół
stanowi
do poniesienia kompetencji
wpłynęło
na podniesienie kompetencji technologicznych uczniów istotne
połowy
w nowe
było
korzystnie
dla prawie
w programie, a konkretnie, na
informatyczny, opinie rodziców
przyjęty
zdecydowanie dobrze
ich dziecko
ucieszyło się
przez
lub nawet
było
podekscytowane.
Opinii o negatywnych reakcjach dzieci
było
bardzo niewiele (grubo
poniżej błędu
statystycznego na badanej próbie rodziców).
10
.
społecznego uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu
Interpretacja uzyskanych wyników w zakresie Ili tury
Przedstawione wyniki badania
obecnie
ograniczają,
przedsięwzięcia
pozwalają
a w niedalekiej
materiał
przeprowadzić
praktycznie
programu
przedstawili
Materiał
dotąd
ten
wdrażania
(już
dodatkowej
rządowego
realizatorzy projektu (SMG KRC) zebrawszy
wszystkich
interesariuszy
Ili fali) projektu
interwencji,
pilotażowego
informacji
pozwoliłby
wskazują
nie
są
w
stanie
a które
Cyfrowa
pochodzącej
z
jednoznacznie na obszary, które
ograniczają
Szkoła.
badań obejmujących
na przygotowanie wytycznych
nowych metod dydaktycznych
zakładany
Ponadto, realizatorzy
wykorzystujących
potencjał
badań
nie
metody obserwacji.
służących
oparte na technologiach informacyjnych. Wytyczne te
przykłady
o powodzeniu
jego wyczerpującej i opartej na faktach analizy.
wymagają
przyszłości będą decydowały
empiryczny z trzech fal badania, gdzie zgromadzono dane
od
porównawcze
na zidentyfikowanie czynników, które
jakim jest informatyzacja procesu dydaktyki w Polsce.
Jednocześnie należy podkreślić, że
ogromny
badań
kolejnym etapom
innowacyjne
muszą
podejście
zawierać
także
(i dobre praktyki) wykorzystania TIK w dydaktyce. Na potrzeby szerszej
popularyzacji
właściwego
wykorzystania TIK i absolutnie
wśród
dyrektorów
szkół
niezbędne
podnoszenie
wskazują
wyniki
zebrane wyniki
badań
i nauczycieli
badania.
Najważniejsze
obszary problematyczne, których
dotyczą
obejmują:
1. kompetencje informatyczne dyrektorów szkół i nauczycieli,
2. kreatywne wykorzystanie TIK w dydaktyce,
3. zastosowanie TIK w procesie dydaktycznym, oraz
4. wykluczenie cyfrowe.
Kompetencje informatyczne dyrektorów szkól i nauczycieli
wskazują, że
posiadają wystarczających
badań jakościowych
szkół,
ani nauczyciele
kompetencji cyfrowych aby efektywnie
przekazany w ramach programu
podczas
ani dyrektorzy
sprzęt.
O tym fakcie
świadczą
często
nie
wykorzystać
zarówno wypowiedzi
wspomnianych dwóch grup respondentów, jak i wyniki
badań ilościowych.
1
społecznego
Pomimo,
że wyposażenie szkoły
szkół
oni na
większą skalę
zajęć
w trakcie prowadzenia
mają
deklarują, że
w dydaktyce. Nauczyciele
wykorzystują
nie
spotkało się
komputerowy
się, że szczegółowa
z pozytywnym odbiorem wydaje
ani nauczyciele ani dyrektorzy
sprzęt
w
generalnie
analiza deklaracji wskazuje,
jasno sprecyzowanej wizji jego
„otrzymany
sprzęt sprawił, iż
że
użycia
obecnie
technologie informatyczno - komunikacyjne
w szkole".
Jeśli
zestawić
jednak
te deklaracje
z artykułowanymi przez zarówno przez nauczycieli, jak i dyrektorów problemami na
jakie
natrafiają
technologii i jej
tylko
potencjału
zintegrowanie
wykorzystywanym
otrzymanej
sprzętem,
dokumentów programu
ale
wskazywało
TIK
z
dotychczas
podczas badania w ramach ewaluacji ex-ante
wynikające
- ich zdaniem - ,,z wadliwej
z Internetem (na problem ustanowienia
sprzętem
właściwego
którzy starali
programu
problemem jest nie
jej uruchomienie. Na potencjalne problemy
problemy
nie
są
i utrudniają prowadzenie lekcji".
w zakresie
ramach
często
już
48,5% nauczycieli)";
„problemy ze
w
szkołach
pilotażowego.
deklarują najczęściej
współpracy sprzętu
stan wiedzy na temat przekazanej
jest niewielki. W badanych
w tym zakresie wskazywano
Badani
widać, że
w praktyce szkolnej
także
uczniowie w badanych
jedynie sporadyczne, ale
Może
połączenia
wskazywać
to
wykorzystania TIK
się zdefiniować zaistniałe
Guż
z Internetem
szkołach twierdzą, że
zdarzają się dość często
na brak
sama forma
umiejętności
użyta
przez badanych,
że
problemy wskazuje,
nauczycieli
ich wiedza nt.
technologii indor.akcyjnych jest niewielka). ,,W ankietach uczniowie wskazywali na
takie problemy jak zawieszanie
komputera (62%)" -
analizując
się
komputera (52%), bardzo powolna praca
techniczne parametry przekazanego
sprzętu,
mieć
miejsca
wskazane przez nauczycieli i uczniów problemy nie powinny
(a przynajmniej mogą być aż
Co
więcej,
zakładając właściwe
go
użytkowanie
- problemy tego typu nie
tak częste).
badani
wskazują, że
się sprzętu
„zawieszanie
[ ... ] charakteryzuje
tendencją wzrostową
[a] zbyt wolna praca komputerów wynika z
z Internetem" - co nie
może być prawdą, ponieważ prędkość łącza
się
jakości połączenia
internetowego nie
decyduje o szybkości pracy komputera.
Z drugiej strony, na wspomniane problemy
przeprowadzonego badania.
Może
o tym
świadczyć
„Z przeprowadzonych wywiadów IDI wynika,
komputera czy zawieszanie
2
może
że
mieć
konkluzja z
wpływ
niewłaściwie
badań jakościowych:
problemy takie jak wolna praca
się sprzętu głównie dotyczą sprzętu
starszej generacji,
Ekspertyza wykonana w ramach umowy nr 11IDSl/2013 dotyczącej analizy wyników badania
społecznego
który od
był
dawna
niewystarczające
wyposażeniu
na
fundusze
szkoły
badań
względu
aczkolwiek ze
mogą zainwestować
nie
wykonawcę
zidentyfikowane przez
szkoły,
sprzęt''.
w nowy
wynikają
problemy nie
na
Zatem
z technologii
zastosowanej w ramach programu.
badań wskazują, że
Wyniki
zarządzaniu
które nie
sprzęt
posiadają
są
odpowiedzialne
osoby,
szkołach
za
odpowiedzialny jest nauczyciel informatyki, a w skrajnych przypadkach nawet
w
podejmują się
naprawy
poważniejszych
wypadku
podejściach
możliwości
z Internetem, brak
sprzętu.
użytkowania
drukarki sieciowej nie
Badania
własnym
we
został
miejsce w 5
w
spośród
24
że
trudność
zaangażowała się
szkoła
Kolejna
rozstrzygnięcia
zakresie (np. utrata
szkołach
kadry w
do
łączności
nie
są właściwie
szkół.
awarii").
sprzętu
od momentu otrzymania
zintegrowany z innymi
W jednej ze
został
3
miesiące
w
urządzeniami
szkół
w ramach
części szkół sprzęt
- taka sytuacja ma
odnotowano problem ze
świeżo
wadliwie skonfigurowany i ma miejsce
z jego uruchomieniem. [ ... ] W innej szkole dyrekcja nie
sprzętu
w uruchomienie
jako
problem
przykład
poważnych
niepełnej
podłączenia
placówki do nowo otrzymanego
w
że
Szkoła upłynęły
zainstalowanym systemem wi-fi, który
poważna
niemożliwych
usterek
TIK (ani utrata łączności z Internetem ani konfiguracja
„pomimo
pełni
firma wzywana jest
skonfigurowania drukarki sieciowej)." Przytoczona
komponentu badawczego Cyfrowa
nadal nie
czyli
stanowią przecież „poważnych
wskazują, że
Zewnętrzna
[ ... ]
awarii,
deklaracja wskazuje jednoznacznie,
przygotowane do
źródło
bieżącym
problemy w
specjalistycznych kompetencji w tym zakresie. W
wyeliminowania po kilku
wyżej
sprzętu
TIK w szkole: ,,za serwis i naprawy
rodzice uczniów
tylko
szkół mają poważne
dyrektorzy
- nie
znalazła
integracji
podawała
tablic interaktywnych
sprzętu."
na to czasu i
będących
niemożliwy
do
na wyposażeniu
Przyczyny tego stanu rzeczy
brakach w przygotowaniu do
środków.
zarządzania
mają
swoje
przekazanym
sprzętem.
Badani nie
że
„ilość
potrafią także właściwie ocenić potencjału
sprzętu
niewystarczająca
przytoczona
wskazują, że
Wskazują,
otrzymanego w ramach komponentu badawczego jest [ ... ]
i nie
zaspakajająca
wykorzystania otrzymanego
że
przekazanego TIK.
wyżej
sprzętu
potrzeb
szkół''.
jednak zakres
jest dość ograniczony, zatem trudno
deklaracja ma uzasadnienie w
„pracownicy gminy [zwrócili
gdzie nauczyciele aby móc
Dotąd
uwagę], że
przeprowadzić
nie
lekcję
zgodzić się,
rzeczywistości.
może mieć
Badania
miejsca sytuacja
z wykorzystaniem
sprzętu
3
Ekspertyza wykonana w ramach umowy nr 11/DSJ/2013 dotyczącej analizy wyników badania
muszą zapisywać się
komputerowego
sprzęt
z deklaracji uczniów - przekazany
częstotliwość
niejako w kolejce", jednak - co wynika
wykorzystywany jest raczej rzadko. Na
wpływa
wykorzystania TIK w praktyce
całą pewnością
z
zarządzania
przygotowanie merytoryczne nauczycieli i brak wiedzy na temat
technologią wśród
[programu
dyrektorów
najważniejsze
szkół,
ciągle deklarują, że
którzy
jest] zaopatrzenie
szkół
„czynniki
wdrażania
społeczne,
zaliczyć
poziom akceptacji dla
różnych
grup interesariuszy (nauczycieli, rodziców, uczniów),
najmniej
ważne."
we
wdrażaniu
sprawę
współpraca
Na „potencjalny brak
TIK
z tego,
pomysłu
że
[wskazało]
że
aby
i zaangażowanie w jego
współpracy
TIK
podkreślają
do których
wdrażanie
zostały
uznane jako
barierę
Należy zdawać
wykorzystać
i efektywnie
należy
ze strony
ze strony nauczycieli jako
jedynie 2 z 24 dyrektorów[ ... ]".
właściwie
wdrożenia
„dla
w sprzęt''.
Brak wiedzy dyrektorów na temat efektywnych metod
deklaracje z których jednoznacznie wynika,
niewielkie
sobie
TIK w dydaktyce
z nauczycielami jest czynnikiem kluczowym sukcesu.
dość często postrzegają
Nauczyciele
nobilitację
nie
TIK staje
się
zaś
jako
jednak
kompetencji cyfrowych.
w przypadku braku
formę
kulą
sprzętu
jako swego rodzaju
usprawnienia ich pracy dydaktycznej. Dla niektórych
u nogi,
zwłaszcza
,,Zdarzały się wśród
biegłości
Dla poprawy zakresu i
fakt przekazania im
w obsłudze
jakości
kontekście
w
niewystarczających
nauczycieli obawy o
sprzętu
utratę
autorytetu
lub oprogramowania[ ... ]".
wykorzystania TIK w szkole
niezbędne są
szkolenia,
zarówno dla nauczycieli, jak i dla dyrektorów. Jednak fakt ten jest postrzegany
zarówno przez tych ostatnich jak i przez badanych przedstawicieli gmin prawie
jedynie w
kontekście
zdecydowanie nie
postrzegają
jako elementu swoich
pojawiająca
się
wymogu
własnych
podległych
zawodowych
biegłości
im nauczycieli.
[Ponadto], szczególnie istotna Uest
przedstawiciele gmin nie
kładzione były
wśród
szkół
kompetencji zawodowych ani nawet kompetencji
kwestia dodatkowych kosztów], jako
Także
dyrektorzy
w nowoczesnych technologiach
z problemami finansowymi i nieoczekiwane wydatki
budżetach."
że
kosztu. ,,Z wywiadów 101 wynika,
że
mogą
szkoły
nie
dostrzegają
borykają się
mieścić się
w ich
problemu w braku
nauczycieli i dyrektorów: ,,[w badaniu] akcenty
na odmienne kwestie, szczególnie
dotyczyło
to
często
wskazywanej
a niedocenianej przez przedstawicieli gminy potrzeby przeprowadzenia kursów
doszkalających
dostrzegane
4
dla kadry pedagogicznej". Braki w kwalifikacjach nauczycieli nie
przez dyrektorów.
Panuje
w tym
zakresie
dość
są
powszechne
społecznego
oceniają
samozadowolenie. Dyrektorzy
kompetencje w zakresie
dyrektorów
oceniło
obsługi
kompetencje informatyczne nauczycieli (tj.
użytkownika) dość
komputera z poziomu
wysoko (16
kompetencje informatyczne swoich pracowników jako dobre lub
bardzo dobre). Dyrektorzy
dostrzegają
komputera nie oznacza automatycznie
w dydaktyce do prowadzenia
że
jednak,
biegłość
sama
umiejętności
obsłudze
w
sprzętu
wykorzystywania
interesujących, angażujących zajęć.
Kreatywne wykorzystanie TIK w dydaktyce
Wykonawca badania
niewłaściwie zdiagnozował
w praktyce szkolnej. Badania
wskazują, że „częstotliwość
informatycznego podczas prowadzenia
się
odbywa
(jak to
ocenił
zajęć
biorących
wykorzystuje TIK bardzo
wykorzystania
sprzętu
szkolnych wzrasta powoli i nadal
wykonawca badania) na
fali badania 24% nauczycieli
odpowiedziało, że
kwestie wzrostu wykorzystania TIK
umiarkowaną skalę
udział
często
- w obecnej
w ramach
zajęć
(poprzednio
22,6%), natomiast 36,4% (czyli identycznie, jak w drugiej fali) - że od czasu do czasu.
[ ... ]
Aż
90,3% nauczycieli (w poprzedniej fali 87,3%) wykorzystuje
komputerowy
atrakcyjność
wspólne
do
pokazywania
prezentacji
multimedialnych
sprzęt
zwiększających
prowadzonych lekcji. [ ... ] Interaktywna praca na lekcjach poprzez
rozwiązywania zadań
przez uczniów z
użyciem
komputerów w trakcie lekcji
stosowana jest przez 65,7% nauczycieli (poziom wykorzystania tego rodzaju
aktywności
badania
podczas lekcji odnotowany w poprzedniej fali to 62,7%)." Wykonawcy
wskazują,
że
„nauczyciele
raczej
rzadko
wykorzystują
informacyjno - komunikacyjne do kontaktu z uczniami poza
szkołą
technologie
- czyli konsultacji
czy podtrzymywaniu kontaktów po lekcjach - czyni tak 28,4% nauczycieli, co
wskazuje na nieznaczny wzrost tego rodzaju
aktywności
w porównaniu do wyników
otrzymanych w poprzedniej fali badania - 26, 1%." Taka interpretacja jednak nie ma
uzasadnienia
jeśli
policzyć
(poziomach) wykorzystania
sprzętu.
prezentacji wiedzy wzrost ten
sprzętu
poza
wskazano o 4,8%
szkołę"
procentowy wzrost w wymienionych trzech typach
W grupie nauczycieli, którzy
wyniósł
wykorzystują TIK
do
3,5%, na bardziej interaktywne wykorzystanie
częściej, zaś
w przypadku wykorzystania TIK z
„wyjściem
(do tworzenia kontaktów z uczniami, rodzicami, do budowania relacji
i sieci) wzrost ten
wyniósł aż
z punktu widzenia
efektywności
8,8%! Jest to tendencja wysoce
pożądana
i
właściwa
wykorzystania TIK w szkole.
5
społecznego
że
Pomimo,
większości szkół
„w zdecydowanej
własnego
wykorzystywania
(20 na 24 badanych) nie ma zakazu
sprzętu
(przyniesionego z domu)
komputerowego
w czasie lekcji [ ... ] nawet w przypadku braku formalnego zakazu [ ... ] to
rozwiązanie
praktykowane ani wspierane przez nauczycieli lub rodziców a nawet samych
uczniów". Co więcej, ,,podczas wywiadów IDI zarówno rodzice jak i nauczyciele
krytykowali
pomysł
badanych rodziców
przynoszenia do
przyznała, że
dotycząca
badanych
racjonalizować
Podkreślić
obawy
jednak
szkoły
sprzętu".
prywatnego
rozwiązanie byłoby
takie
należy,
że
to
właśnie
zaś
w domu uczniowie
praca w szkole
się
Także
sposobu dystrybucji TIK
dotyczące
interesariusze nie
,,Sposób
udostępniania
mają
między
wśród
uczniów w szkole
jaką
w tym procesie odgrywa kwestia
uczniami oraz
między
uczniami i nauczycielami.
uczniom komputerów w ramach programu Cyfrowa
najwięcej
przedstawicieli grona pedagogicznego to model, w którym
otrzymuje
68,8%
pozbawiona jest
wiedzy na temat najbardziej efektywnych metod
który zyskuje konsekwentnie we wszystkich falach badania
wśród
sprzęt
komputerowy do
wskazań wśród
TIK
jedynie na poszukiwaniu informacji).
zastosowania TIK w dydaktyce i roli,
rozbudowanych interakcji
oni raczej
wykorzystują
najczęściej
cech twórczych (a koncentruje
wskazują, że
1A
u podstaw przyczyny materialne.
w sposób najbardziej kreatywny,
deklaracje
niecała
wskazane. Argumentacja
że starają się
wymienionych deklaracji wskazuje,
mające
Jedynie
użytku
Szkoła,
zwolenników
każdy uczeń
szkolnego (wzrost deklaracji do poziomu
nauczycieli; w poprzedniej fali - 62,6%). W Ili fali pomiaru
rzadziej wskazywany jako preferowany
był
model
zarówno szkolnego jak i domowego (26,6%
udostępniania sprzętu
wśród
do
użytku
nauczycieli, w porównaniu do
33,6% w poprzedniej fali)."
Uczniowie rzadko
korzystają
takich, gdzie wymagane
z TIK na lekcjach przedmiotów przyrodniczych czy
są umiejętności
kreatywne. Wydaje
się, że
fakt ten (przy
zestawieniu go z kreatywnymi sposobami wykorzystania komputerów w domu)
koresponduje z niewielkimi kompetencjami cyfrowymi nauczycieli. ,,Komputery
zdecydowanie rzadziej wykorzystywane podczas
wskazało, że
pozostałych
lekcji - 36, 1% uczniów
komputer wykorzystuje na lekcjach matematyki, 34,5% na przyrodzie,
27,8% na języku polskim. Lekcja, na której nieomal nie wykorzystuje
to geografia wynika,
że
wskazało ją
w domu
się
komputerów
jedynie 1,8% uczniów. Z relacji uczniów w wywiadach IDI
często wykorzystują
komputery do poszukiwania informacji
przyrodniczych czy potrzebnych na lekcje historii, a
6
są
więc
takich gdzie szczególne
społecznego
znaczenie ma ilustracja lub
szybkość
i
łatwość
czyli przewagi Internetu nad drukowanym
potencjał
TIK nie jest w szkole nadal
połowa
uczniowie: ,,ponad
też uczyć się
podręcznikiem." Można powiedzieć, że
należycie
podkreślają
wykorzystywany, co
że
uczniów jest zdania,
sami
można
przy pomocy komputera
przyrody (54,3%) oraz matematyki (50,8%)".
wskazują
Badania
wyszukiwania potrzebnych faktów,
że
na fakt,
„uczniowie
wszystkich przedmiotów, do tego by
były
dostrzegają potencjał
nauczane z wykorzystaniem TIK, podczas
uwzględnia
gdy praktyka nauczania tego nie
na lekcjach polskiego a ponad 43%
w przypadku niemal
(np. 24% uczniów korzysta z komputera
uważa, że
się
komputery by
na tych lekcjach
przydały)."
W domu uczniowie
wykorzystują
TIK zdecydowanie bardziej kreatywnie
niż
to ma
miejsce w szkole. ,,Komputer wykorzystywany jest jako typowa pomoc naukowa,
służy
do wyszukiwania informacji potrzebnych do wykonania
znalezienia potrzebnych
większości
uczniów, w
prezentacji,
oglądania
różnych
komputery do
edytuje
zdjęcia,
własne
pliki
w ramach
i przez to
wyciągać
rysunków, schematów. [ ... ]
szkołach
kreatywnych
lekcyjnych zawsze
własne
raczej
zostanie
są
do
wykorzystują
rysunki, 29,2%
prezentacje multimedialne, 18,7% tworzy
będzie miało
podkreślają, że
„wykorzystanie
charakter bardziej sformalizowany
postrzegane przez uczniów jako trudniejsze. Nie
należy
relacją
zgodnie z
wykorzystywane
- 52,2% tworzy
Badacze z SMG KRC
pochopnych wniosków,
jeśli
działań
własne
20,5% tworzy
będzie
głównie
komputery
Chociaż
domowych, do
filmów i schematów, to jednak w domu
dźwiękowe."
zajęć
ograniczany,
efektów,
zdjęć,
zadań
że potencjał
można więc
szkołę
kreatywny uczniów jest przez
podkreślać, że można spodziewać się imponujących
umiejętnie
nieuprawniona, szczególnie w
wykorzystany." Taka konkluzja wydaje
powiązaniu
z
rzetelną oceną
się
jednak
kompetencji kadry
pedagogicznej.
Kreatywne wykorzystanie TIK
uczeń-nauczyciel.
wiąże się
- o czym
już była
mowa - z
odsetek nauczycieli (28,4%)
Badacze z SMG KRC
uczniowie
wymogu, który
relacji
,,Stosunkowo niewielu uczniów wykorzystuje komputer do kontaktu
z nauczycielem np. w kwestii pomocy w zadaniu domowym. Co
może
budową
niż
interpretują
uczniów (8,7%) deklaruje takie konsultacje."
to w sposób, który nie wydaje
niedoszacowują występowania
bezpośrednio łączy się
i zapisanym w programie Cyfrowa
interesujące, większy
z
Szkoła"
się właściwy: ,,być
tych sytuacji." Nie
zakładanym
dostrzegają
oni
zakresem wykorzystania TIK
- chodzi o budowanie sieci
współpracy,
do
7
społecznego
której zostali zobligowani nauczyciele. Zatem, dla nauczycieli deklaracje
dotyczące
mają
wykorzystania TIK poza godzinami dydaktycznymi w celu budowania relacji
uzasadnienie
„Według
wynikające
nauczycieli
i zaangażowaniem
nałożonych
z
do
uczniowie
podchodzą
lekcji,
których
informacyjno-komunikacyjne.
oceniają
uczniowie
obowiązków.
na nich
na
z
zaciekawieniem
są
wykorzystywane
większość
Zdecydowana
edukację
dużym
z
wykorzystaniem
technologie
uważa,
nauczycieli
technologii
informacyjno
że

komunikacyjnych (w tym lekcje programowania) bardzo dobrze lub raczej dobrze."
Nauczyciele
innymi
wymieniają
wskazują
szereg
korzyści
na nabycie ogólnych, przydatnych kompetencji, szerszy
ogólnych informacji oraz nabycie
przekłada się
z wykorzystania TIK przez uczniów.
umiejętności obsługi
Między
dostęp
do
programów i komputera. Nie
to jednak na zakres wykorzystania komputerów przez tych nauczycieli
podczas prowadzonych lekcji..
symptomatyczne jest to,
ogólne
(samodzielność
że
nauczyciele
częściej wymieniają
w poszukiwaniu informacji,
i syntetyzowania informacji z wielu
jednak kompetencje
umiejętność
wyszukiwania
źródeł) niż związane bezpośrednio
z zakresem
nauczanego przedmiotu, a wykorzystywanie nowoczesnych technologii ma
stosunkowo
nieduży wpływ
też
na twórczość uczniów.
Wykorzystanie TIK w procesie dydaktycznym
Pomimo faktu,
że
ponad
83%
uczniów klas
w komponencie badawczym Cyfrowa
aż
z komputera w szkole,
korzysta
się
rzadziej
Nauczyciele
niż
uczniów w nauczane
wskazało, że
w szkole z komputerów
łączących się
z wykorzystaniem TIK
miesiąc.
wiele pozytywów
Wymieniają
w praktyce szkolnej.
przede wszystkim:
treści. Opinię taką wyrażają
stosowanie Tl K zdecydowania
doświadczenia
klasy." Komentarz badaczy SMG KRC, którzy
i nauczycieli] do budowania uogólnienia
za uniwersalne i nie
aspektów" wydaje
szczególne
8
możliwości
zaangażowanie
z
uczniów) i dyrektorzy
pilotażu,
którym
objęto
wskazują, że „skłonność
może dowodzić, że
dostrzegają
się być właściwe.
,,większe
nauczyciele (55% jest zdania,
zwiększa zaangażowanie
(w wywiadach IDI) na podstawie
uważają
udział
korzysta przynajmniej raz w tygodniu
ponad 9% uczniów
raz na
dostrzegają
Szkoła
biorących
czwartych
testowane
że
szkół
czwarte
[dyrektorów
rozwiązanie
obecnie jego ewentualnych specyficznych
Badani nie
potrafią
bowiem
wskazać
na
jakieś
wykorzystania TIK w klasie. Pomimo wielu pozytywów, badani
społecznego
zdają
sprawę
sobie
Zagrożenia
z pewnych
owe wzmacniane
zagrożeń
są
wiążą się informatyzacją
jakie
dydaktyki.
przez negatywne efekty szerszego zastosowania
komputerów w szkole: ,,digitalizacja w ich opinii rozwinie pewne kompetencje dzieci
obsługi
jak np. kompetencje w zakresie
sprzętu
programowania, ale inne kompetencje
osłabi."
W proces wykorzystania TIK w szkole
włączeni
Wydaje
się, że część
zostali
z nich dostrzega problemy
także
pojawiały się
Uważają, że
są
opinie rodziców, którzy
dziać się
powinno to
niewystarczającą.
sprzętowo
początkowej
występowanie
Szkoła.
wdrażania
,,Podczas wywiadów
aktualną skalę wdrożenia uważają
- organizacyjne
rozwiązane.
fazy programu
problemów
Szkoły. Kluczową kwestią
ich
wpływ
na
za
będą się utrzymywać,
jest tutaj, czy
też zostaną
czy
zostaną
realizację
w jakimś
wrażenia
W tym ostatnim przypadku negatywne
szybko zapomniane. Jednak chroniczne
może spowodować
nagromadzenie
się złych skojarzeń
uważają,
i ugruntowanie negatywnej postawy u rodziców. Dodatkowo, rodzice nadal
że
szkoły.
Budzi to w nich poczucie braku spójnego planu i negatywnie
momencie definitywnie
z
z procesem
zawiedzeni tempem digitalizacji
sprawniej, a
rzutuje na postrzeganie programu Cyfrowej
problemy
rodzice badanych dzieci.
związane
technologii informacyjnych w ramach programu Cyfrowa
IDI
umiejętność
komputerowego,
uczęszczają
komponentu badawczego w szkole, do której
ich dzieci jest niewielki (63,2% rodziców
uważa, że
nie ma
wpływu
realizację
na
komponentu."
W przeprowadzonych wywiadach
pogłębionych
sprawniejszego procesu cyfryzacji
szkoły.
się sprzęt
wykorzystuje
sprzęt
rodzice wskazywali,
W opinii rodziców liczba lekcji, na których
głównej
mierze na
zajęciach
Jak wspomniano, poszczególne grupy interesariuszy
w szkole
wskazują
Najczęściej
i
w
z wykorzystaniem komputerów
każdym
wymieniane
możliwościami,
oczekiwali
komputerowy jest obecnie znikoma, dodatkowo ich zdaniem
wykorzystywany jest w
zagrożenia związane
że
które ze
są
z informatyki."
wskazując
podłączonych
przypadku na nieco inne spektrum
zagrożenia
sobą
niesie
związane
aniżeli
z
na potencjalne
do Internetu
zagadnień.
z korzystaniem z Internetu
użytkowaniem
komputerowego (ponad 80% nauczycieli wskazuje na
samego
sprzętu
różne zagrożenia związane
z wykorzystaniem Internetu, jednak blisko 1/3 badanych nauczycieli nie potrafi
odpowiedzieć
jakiego rodzaju zabezpieczenia stosowane
uczniów przed
są
w szkole w celu ochrony
treściami niepożądanymi).
9
częściej
Dyrektorzy
wypożyczania
uważają,
nauczyciele
że
- tego zdania jest
aż
związku
w
zagrożenie
uczniom komputerów do domu istnieje
szkoły
do lub ze
niż
możliwością
z
dla dzieci, w drodze
obawiają się
22 dyrektorów. Dyrektorzy
zaczepek wobec uczniów noszących sprzęt, jednak w opinii zarówno nauczycieli,
kradzież
np. telefonu, plecaka)
zdarzył się
ani razu w badanym
rodziców i dzieci realnie do takich sytuacji (napad,
dochodzi niezwykle rzadko (aki przypadek nie
okresie). Jedynym sposobem aby
obronić
zagrożeniem
uczniów przed takim
jest
wzrost zakresu kontroli. Żaden z interesariuszy (dyrektorów szkół, nauczycieli czy
wskazał
nie
prostą,
techniczną
przedstawicieli
gmin)
personalizacji
sprzętu,
niepowołanych.
Podczas wywiadów IDI dyrektorzy wskazywali,
patrole policji
uniemożliwiłaby
która
podjąć działania obejmujące
bądź straży
na
przede wszystkim
jego
instalację
możliwość
wykorzystanie
że
kamer na ulicach,
Dzieci
faktycznie ma miejsce negatywny
wskazały
używania
ze wzrokiem po
na szereg niebezpiecznych
wpływ
się, że
długotrwałym
zdarzeń,
wyśmiewania
kogoś
,,[... ]
kondycję fizyczną
komputera na
siedzeniu przed ekranem.
z którymi
zetknęły się
z kolegów i
podczas
zupełnie
komputera. Obok bólu oczu wymieniano zjawiska z
obszaru jak przypadki
częstsze
miejskiej.
opisywało kłopoty
- 41,3%
przez
gminy powinny
Z drugiej strony, z perspektywy samych zainteresowanych wydaje
najczęściej
takiej
koleżanek
innego
szkolnych
w Internecie (22, 1%)."
Trudno
oprzeć
problemy i
się wrażeniu,
zagrożenia wynikają
Na niewielkie przygotowanie
że
ze
szkół
akcentowane przez dyrektorów i nauczycieli
słabego
do zmian
pracownicy gmin. W ich opinii, ,,[... ]
przygotowane, nie
mają
się
szkoły
nie
koordynację
problemem jest to - co
i
podkreślają
do
wdrożenia
TIK.
z
cyfryzacją wskazują także
są
do niej technologicznie
sprzętu
ani zatrudnienie
konserwację sprzętu".
nauczyciele -
że
odzwyczają
dzieci
od czytania książek oraz pisania własnych tekstów. Badani nauczyciele
zapominają
stopniu
przy tym,
zależy
że
sposób w jaki dzieci
od tego, co
nauczyciele, w jaki sposób
widzą
w zakresie wykorzystania
wykorzystują dostępne
podczas lekcji; jakie zadania
przedstawiają wiedzę,
przekazane im komputery. Nauczyciele
10
związanych
funduszy na zakup odpowiedniego
pracowników odpowiedzialnych za
Poważnym
szkół
przygotowania
sprzętu
TIK w
kreują
jak sami nauczyciele
oceniają, że
komputerowego
na doskonalenie
poświęcają dużo
dużym
przed nimi
wykorzystują
umiejętności
czasu,
głównie
społecznego
poprzez wyszukiwanie i przygotowywanie
w sposób w którym
stopień kreatywności
obejmował
Komponent badawczy
Było
nauczycielom komputerów.
to
nie
materiału
należy
do
zajęć
do
lekcyjnych, zatem
najwyższych.
przekazanie wszystkim
wyraźną motywacją
biorącym
udział
w nim
dla nauczycieli do szerszego
wykorzystania TIK w pracy dydaktycznej. Blisko 80% badanych nauczycieli ,,[... ]
przyznaje,
że sprzęt,
wykorzystują
jednak to,
który otrzymali do indywidualnego wykorzystania
oni [technologie informacyjne] teraz na
że
większą skalę".
Istotnym jest
w przypadku 20% badanych - pomimo przekazania im
własne użytkowanie
wpłynęło
- nie
sprawił, że
sprzętu
na
to na szerszy zakres wykorzystania go w pracy
w szkole.
Wykluczenie cyfrowe
Bardzo
istotnym
o jednoznaczną
jest
opinię
problem
wykluczenia
cyfrowego.
występowania
o zakresie jego
w
Trudno
tu
jednak
w badaniu. Nie zastosowano jednolitej definicji e-wykluczenia, nie wiadomo jak
z badanych grup interesariuszy
rozumiała
poważny ponieważ Aż
spośród
wśród
uczniów
są
siedmiu
osoby
aż
pracowników gmin
11
wykluczenia wśród dzieci ze
dotknięte
spośród
szkół
to
pojęcie.
podstawowych zlokalizowanych na ich terenie.
gdzie infrastruktura internetowa jest trudno
to
właśnie
mogą być zagrożeni
w jego szkole
17 badanych gmin wskazuje na problem e
zagrożone
wszystkim dzieci z rodzin o niskich dochodach oraz
że
że
wykluczeniem cyfrowym. W przypadku
W opinii pracowników gminy dzieci szczególnie
z faktu,
może być dość
Problem jednak
24 dyrektorów przyznaje,
każda
pracownikom
e-wykluczeniem to przede
zamieszkujące
dostępna.
Dyrektorzy
zdają
szkoły najłatwiej zidentyfikować,
e-wykluczeniem,
obszary wiejskie,
sobie
sprawę
którzy uczniowie
gdyż znają sytuację finansową
rodziny ucznia,
a dodatkowo poprzez codzienny kontakt z uczniem zdobyli sobie jego zaufanie. Te
deklaracje
wskazało
mają
na
pewne pokrycie w
występowanie
rzeczywistości;
22% badanych nauczycieli
problemu wykluczenia cyfrowego w
szkołach,
w których
pracują.
Biorąc
pod
uwagę
deklaracje samych uczniów klas czwartych
szkoły
podstawowej
zjawisko e-wykluczenia 1 wydaje się być raczej sporadyczne (aż 98,2% uczniów
zadeklarowało
posiadanie komputera w domu). Jednak wydaje
się, że
spora
część
Problem e-wykluczenia rozumiany jest jako brak dostępu do komputera, Internetu czy innych nowoczesnych
form komunikacji.
1
11
społecznego
mogła obawiać się
uczniów
dostęp
rzeczywistości
dostępem
jedynie z ograniczonym
członka
lub innego
rodziny).
nie
posiadają
(np. komputer
należący
do
komputery, ale
rodzeństwa
do starszego
wskazują,
że
kwestia
zidentyfikowany.
rozwiązaniem
potencjału
Szkoła
nie jest jednak
programu w tym zakresie. Jedynie w przypadku dwóch
w komponencie badawczym,
sprzęt został
przez innych
może
pozytywnie
rodziny (a
zwłaszcza
dodatkowo
członków
również
członków
oddziaływać
sprzęt
sprzętu wyłącznie
Byłoby
obarczone
wskazują
na potencjalne wykluczenie cyfrowe
mogłoby realizować się
tym dzieciom, których
dodatkową
nie
rozwiązałoby
to techniczny problem braku
rozwiązaniem
części
byłoby
udostępnianie
być dostępny
szkół
dostępu
wyłącznie
sprzętu
do
jako
dzieci.
najwłaściwsze,
choć
sprzętu
nauczycieli najlepszym
komputerowego (laptopów/tabletów)
użytku
użytku
problem.
wybranych
szkolnego. Podobnego zdania
(21 z 24 badanych stoi na stanowisku,
dla wszystkich uczniów do
dotykałby
do odpowiedniego
większości
uczniów. W opinii
wszystkim uczniom lecz
badani dyrektorzy
na takie
stygmatyzacją
rozwiązanie
Nauczyciele
w przypadku tej
w 42% jest
osób 55+).
poprzez przekazanie
jednak
24,
gospodarstwa domowego, co
Badanym zadano pytanie, czy ograniczenie a-wykluczenia
to
szkół spośród
przekazany uczniom do
szkolnego i domowego. Otrzymany w ten sposób
wykorzystywany
właściwym
dostrzegają
dla ograniczenia wykluczenia cyfrowego. Badani nie
biorą udział
użytku
posiadają
lub
ma
niedoszacowana a przynajmniej jego zakres nie
Dla badanych interesariuszy program Cyfrowa
które
deklarowały dostęp
Wymienione deklaracje
może być
wykluczenia cyfrowego
pełni
właśnie deklarowała, że
do komputera i internetu w domu; niektóre dzieci
komputerów, którego w
w
stygmatyzacji, dlatego
że sprzęt
są
powinien
szkolnego).
Brak zrozumienia dla wykorzystania programu do ograniczenia negatywnego
oddziaływania
wykluczenia cyfrowego koresponduje z
wyobrażeniami
nauczycieli
o wykorzystaniu TIK w domach. W poprzedniej fali badania nauczyciele w wywiadach
pogłębionych wyrażali wątpliwości,
uczniów nie
zrobią
czy patologiczne
środowiska
z pozyskanego przez dziecko komputera
rodzinne niektórych
niewłaściwego użytku
(sic!).
12
społecznego
Wnioski,
uwagi
i
rekomendacje
dotyczące
przedstawionych
raportów
cząstkowych
Przedstawione przez
reguł
z zastosowaniem
nieprecyzyjnym,
Wykonawcę
pracy
często
raporty
cząstkowe
badawczej.
Przedstawione
językiem,
nielogicznym
zostały
nie
wielką
przygotowane
dokumenty
gamą
rażą
neologizmów
(charakterystycznych raczej dla wewnętrznego, hermetycznego języka administracji
niż
badaczy społecznych),
niepotrzebnych
trudnych
makaronizmów.
do
Czasami
rozszyfrowania skrótów myślowych,
zdarzają
się
błędy
ortograficzne,
w raportach roi się od błędów interpunkcyjnych. Niektóre przedstawione dane
pochodzące
z
badań są
sprzeczne.
badań ilościowych,
które
obejmowały
uczniów, nauczycieli,
rodziców i dyrektorów szkół, które wzięły udział w komponencie badawczym
realizowanym przez MAiC przedstawiają tylko niewielki wycinek z ogromnego zasobu
informacji, jakie
udało się zebrać
Wykonawcy nie
uzasadniają
badań
- jednak z niewiadomych powodów
wyboru przedstawianych w raportach
Przykładem nieścisłości, błędów
i błędów metodologicznych
podczas
zagadnień.
logicznych i nieprecyzyjnej interpretacji a czasem
mogą być
zapisy
pochodzące
z raportu z Ili fali badania
(sam raport z naniesionymi uwagami -w załączeniu):
s.9;
„Jednakże użytkowanie
otrzymanego sprzętu podczas lekcji nie obywa się bez
problemów technicznych - jakiekolwiek zastrzeżenia w tym zakresie zgłosiło aż 92%
nauczycieli."
s.11;
„Do oceny względnej ważności różnych aspektów wdrażania TIK zastosowano
technikę polegającą
na prośbie o rozdzielenie przez dyrektorów i pracowników gminy
100 punktów pomiędzy poszczególne
aspekty tak, by odzwierciedlało to ich
istotność."
s.17; ,,Sposób udostępniania uczniom komputerów w ramach programu Cyfrowa Szkoła, który zyskuje konsekwentnie we wszystkich falach badania
wśród
najwięcej
zwolenników przedstawicieli grona pedagogicznego to model, w którym każdy uczeń 1
społecznego
sprzęt
otrzymuje
wskazań wśród
68,8%
użytku
komputerowy do
szkolnego (wzrost deklaracji do poziomu
nauczycieli; w poprzedniej fali - 62,6%). W Ili fali pomiaru
rzadziej wskazywany jako preferowany
był
udostępniania sprzętu
model
zarówno szkolnego jak i domowego (26,6%
wśród
do
użytku
nauczycieli, w porównaniu do
33,6% w poprzedniej fali)."
ss.25-26;
,,tendencja jest jeszcze wyrazistsza jeśli do porównania wykorzystać
grupę kontrolną,
w której codzienny lub prawie codzienny kontakt z komputera w domu
nie
całe
deklarowało
50% dzieci."
s.33;
„Jako
pożytki płynące
z wykorzystania technologii informacyjno - komunikacyjnych
w edukacji kadra szkolna dostrzega
treści.
w nauczane
Opinię
taką
stosowanie TIK zdecydowania
skłonność
rozwiązanie uważają
wyrażają
większe
doświadczenia
do budowania uogólnienia
za uniwersalne i nie
specyficznych aspektów, które
zaangażowanie
uczniów
nauczyciele (55% jest zdania,
zwiększa zaangażowanie
(w wywiadach IDI) na podstawie
klasy. Ich
głównie:
z
uczniów) i dyrektorzy
pilotażu,
którym
objęto
może więc dowodzić, że
dostrzegają
mogłyby się ujawnić
że
szkół
czwarte
testowane
obecnie jego ewentualnych
objęciu pilotażem
przy
szerszej
grupy roczników."
że są
Pomimo,
to „jedynie" raporty
cząstkowe,
wykonawca powinien
zdobyte podczas field worku dane w sposób ustrukturyzowany i
cele
całego
zawierają
zaburza
między
odzwierciedlający
badania (zatem i pytania badawcze). W obecnej formie, raporty
wybrane (chaotycznie) odpowiedzi poszczególnych grup informatorów, co
możliwość
zapoznania
się
z
postępem
prac i identyfikacji istotnych zmian
uzyskanymi wynikami poszczególnych fal badania.
Raporty powinny
dotyczące
zawierać
dane
kolejnych fal badania;
pozwalające
na
wstępne
można było przeprowadzić
wnioski i rekomendacje
analizy (np. cross tabsy
czy korelacje) które w bardziej adekwatny do celów badania
najważniejsze
Raporty
są
wyniki
ukazywałyby
badań.
chaotyczne, a po sposobie prezentacji wyników badania w raportach
cząstkowych wyraźnie można zobaczyć umiejętności
uzyskanych danych.
2
przedstawiać
(i
chęci)
do rzetelnej analizy
społecznego
Brak wiarygodnych informacji o sposobie dobory
się
cząstkowych. Jeśli
w „analizach" w raportach
bardziej
zostały
pogłębionych
wywiązał się
zakresie nie
Jeśli
wybór tych, które
można narazić się
miały także
na zarzut
na celu doskonalenie
do kolejnych etapów projektu. Wykonawca w tym
zadań (choć
z
są
nie znane
ostatecznie zapisy umowy
nim a Ministerstwem).
raport
odrzucenie
wersji
podejścia
znalazły
można pokazać żadnych
należy uzasadnić
analiz, to przynajmniej
wyniki poszczególnych fal badania
metodologicznego
z wywiadów, które
nie
wykorzystane (inaczej w oczywisty sposób
nierzetelności);
między
pytań
końcowy będzie zawierał
ponieważ
z badania. Ponadto
zgłaszania
procedura
może zająć więcej
wymienione
czasu
niż
wyżej błędy, rekomenduję
jego
uwag i przyjmowanie kolejnych jego
dodatkowe analizy
należy zwrócić szczególną uwagę
materiału
empirycznego
na rekomendacje formowane
dotyczyć
będą
najbardziej
należy przeprowadzić
porównania
przez Wykonawców, a szczególnie na te, które
efektywnych metod wykorzystania TIK w dydaktyce.
Po
zakończeniu
wszystkich trzech fal
badań
wyników w następujących przekrojach i obszarach:
1. przeprowadzić solidną analizę
2. porównać
3. przygotować
wyniki
badań
wyników
badań jakościowych,
respondentów z grup „zasadniczych" i kontrolnych,
zestaw praktyk
związanych
z wykorzystaniem TIK w dydaktyce wraz
z rekomendacjami,
4. porównać
5. przeprowadzić
wyniki
statystycznie
każdej
z fal
testy,
których
związki między
badań
(z
nałożeniem
wyniki
analiz z pkt.powyżej),
muszą
wskazać
na
najistotniejsze
analizowanymi zmiennymi,
6. na podstawie wyników analiz z punktów
powyżej określić
kierunki badania
wyników obserwacji,
7. w zakresie analiz wyników
• kwestie techniczne
badań ilościowych należy zwrócić uwagę
związane
z
wdrażaniem
na:
TIK w szkole, w tym: kwestie
rozliczania, badania potrzeb w zakresie pozyskania TIK, wykorzystania
własnego
(wnoszonego z
oceniania uczniów,
• kwestie
w tym:
związane
wpływem
zewnątrz)
sprzętu
rodziców na kwestie
przez uczniów, sposobem
zarządzania
z rodzajem interwencji (przekazywaniem
zagrożeniami
(oraz utrudnieniami dla uczniów),
TIK w szkole,
sprzętu
oceną
do domu),
kompetencji
3
społecznego
sprzętu
w szkole,
dotąd urządzeń,
sposobem
uczniów, przygotowaniem nauczycieli do wykorzystania
integracją sprzętu
w ramach wykorzystywanych
radzenia sobie z usprawnieniem
• wykorzystywaniem
edukacji),
języków
wpływu
sprzętu
do Internetu,
przez uczniów, w tym:
wpływu
na edukację (proces
na kompetencje uczniów, nauczaniem (w tym informatyki,
zwłaszcza
programowania itp.
użytkowania
dostępu
sprzętu
w sytuacji przekazania
do
w domu),
obsługi sprzętu
• zapewnienia
doszkalaniem
obecnie
i szkoleń dla nauczycieli, którzy go
zatrudnionych
(w kwestii TIK) nauczycieli,
integracją
i
pozyskiwaniem
wykorzystują,
kompetentnych
TIK w szkole, zakupem odpowiedniego
oprogramowania,
•
dostęp
dostępu
do Internetu, szczególnie w zakresie usprawnienia
przystąpieniu
do
komponentu
badawczego,
wykorzystania
po
Internetu
w dydaktyce (szczególnie w kwestii e-learningu),
• wykluczenia cyfrowego uczniów (i nauczycieli), kontroli
przez
uczniów
(i
nauczycieli),
tworzenia
treści przeglądanych
przyjaznej
atmosfery
współpracy
wykorzystania Internetu w dydaktyce (w tym tworzenia sieci
i współpracy
•
szkoleń
nauczyciel-uczeń
dla
poza godzinami formalnej dydaktyki),
kadry dydaktycznej w zakresie wykorzystania TIK w dydaktyce,
• kwestii kosztów
obsługi
TIK w okresie
powdrożeniowym (także
w
kontekście
wykluczenia cyfrowego),
• wykorzystania TIK przez uczniów, w tym do celów podnoszenia kompetencji
kreatywnych,
społecznych
i podstawowych,
• kompetencji nauczycieli, w tym podnoszenia kompetencji
społecznych
i informatycznych zatrudnionych nauczycieli, stosowania systemu
zachęt
do
wykorzystania TIK w dydaktyce, systemu oceny kompetencji nauczycieli,
generowania przez nauczycieli kreatywnych
w dydaktyce, problemów, na jakie
z TIK w szkole (i na potrzeby
przystąpieniu
4
do programu,
natrafiają
szkoły),
pomysłów
wykorzystania TIK
nauczyciele podczas swej pracy
oceny wykorzystania TIK przed i po
społecznego
• wykorzystania
edukacyjnymi
w tym
TIK
(także
potencjał
przez
grupy
uczniów
ze
specjalnymi
przez wykluczonych cyfrowo i
potrzebami
niepełnosprawnych

TIK w dydaktyce tych grup uczniów),
• jak wykorzystywany jest TIK przez nauczycieli (w przekrojach: tym przedmiotu,
zakres wykorzystania TIK, uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
wykluczeni cyfrowo, sposób przekazywania wiedzy, interakcje,
z innymi nauczycielami, zmiany w okresie przed i po
współpraca
wdrożeniu
programu
i w zakresie typów nauczanych przedmiotów).
5
' społecznego uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu
Wnioski,
uwagi
dotyczące
rekomendacje
przedstawionego
raportu
końcowego.
Wnioski i uwagi do raportu
Przedstawiony raport
pozwalają
końcowy
na jego pozytywne
• braku
nadal zawiera wiele mankamentów, które nie
przyjęcie
i akceptację.
informacji o autorach
Najważniejsze
kwestie
raportu ze szczególnym
dotyczą:
uwzględnieniem
ekspertów, którzy przygotowywali poszczególne jego fragmenty,
• braku informacji o redaktorach (merytorycznych i technicznych) raportu oraz
informacji, który z przedstawionych w ofercie ekspertów
pełnił konkretną rolę
w projekcie,
• braku informacji o zakresie (i celach w
wykorzystania
badań
kontekście założeń
badawczych)
z zastosowaniem metod obserwacji,
• braku przygotowanych tabel
krzyżowych,
• braku analiz statystycznych (poza
określeniem
częstości
padających
na
poszczególne pytania odpowiedzi),
• braku analiz
materiału
empirycznego
(przedstawionego w raportach
•
pochodzącego
cząstkowych)
w raporcie
z
badań ilościowych
końcowym,
błędnego tytułowania
tabel i wykresów (Wykonawca stosuje
zakładaną rzetelność
raportu
metodę polegającą
dyskwalifikującą
na "cytowaniu"
treści
pytania
z kwestionariusza),
•
niewłaściwym rozkładzie
znaleźć się
w
informacji o charakterze technicznym, które powinny
załącznikach,
• braku informacji o charakterze
zakresie analiz danych
pochodzących
z poszczególnych fal badania,
• braku informacji o zakresie merytorycznym przeprowadzonego desk research,
1
uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu·
społecznego
• braku uzasadnienia wyboru analizowanych w desk research
• braku
w
rozróżnienia
między
kontekście szkoły
dotyczącymi
kwestiami
działania
i interesariuszy
źródeł,
dostępu
do internetu
zlokalizowanych w jej
obrębie
(uczniowie, nauczyciele, dyrektor),
błędów
• licznych
stylistycznych i logicznych w przedstawionych opisach
odpowiedzi na pytania ankietowe,
• wielu nieuprawnionych wniosków i bezpodstawnych sugestii zamieszczonych
(szczegóły
w raporcie
•
powtarzających się
merytorycznej,
• braku
ubezpieczają
szczegóły
• licznych,
• braku
jeśli
szkoła
niezrozumiałych
byłaby
we
zależności są
kosztów jego ubezpieczenia itp.
właścicielem
zaś uczeń
załączonego
skrótów
pozwalających
porównań między
w warstwie
(przykładowo,
rekomendacjach
sprzęt,
za
w komentarzach do
analiz
wręcz niewłaściwych
kwestii darowizny i konsekwencji podatkowych oraz
go w miejscu zakupu,
i przedstawione
• braku
formułowanych
dotyczącym
W przypadku,
-
w
w raporcie komentarzach),
(np. "nowatorskie technologie"),
odpowiedzialności
w kwestii
są w załączonych
nieprecyzyjnych, czasami
określeniach
precyzji
fragmencie
zawarte
jedynie
sprzętu
i
"hurtowo"
„wypożyczałby" sprzęt
tekstu raportu),
myślowych,
na
odpowiedź
na pytanie,
czy
badane
istotne statystycznie,
odpowiedziami poszczególnych grup interesariuszy,
• braku wyników analiz (np. w przypadku kompetencji cyfrowych nauczycieli)
polegających
na rzetelnych pomiarach zjawiska (analizy
bazują wyłącznie
na
opiniach wyrażonych przez samych zainteresowanych),
• braku informacji nt. zasad szacowania stopnia wykluczenia cyfrowego,
• ogromnej liczbie
brzmieniu)
"wypełniaczy"
wypowiedzi
jakościowych);
tekstu w postaci
interesariuszy
w miejsce tych
rzetelną, ekspercką analizę
przywołanych
(formułowanych
"wypełniaczy"
(w
pełnym
podczas
badań
wykonawca powinien
wprowadzić
opisywanych zjawisk,
2
społecznego
• licznych makaronizmów i zapożyczeń z języka potocznego,
• braku
załączonych
materiałów
zawierających
zapis
przeprowadzonych
obserwacji,
• braku informacji w
ujęciu
pewne kwestie; wykonawca operuje jedynie porównaniem
• licznych grafik, które zdecydowanie
• braku
między
logiki
rekomendacjami
funkcjonalności
-
deklarujących
dynamicznym odsetka interesariuszy
obniżają czytelność
niektórymi
(zrównanie
szczegóły
wynikami
laptopów
częstości,
wykresów,
badań
sformułowanymi
a
tabletów
względem
pod
w załączeniu).
Rekomendacje
Wykonawca powinien przede wszystkim
dotyczące
raportów
poprawy
jakości
cząstkowych.
raportu, które
Ponadto, powinien
uwzględnić
wnioski i rekomendacje
były formułowane
zastosować
do poszczególnych
propozycje, które
sformułował
w odpowiedzi na zarzuty i uwagi czynione w oficjalnej korespondencji przez MAiC.
W
szczególności,
• rzetelnie
wykonawca powinien:
skomentować
społecznych
kwestie
rozwijania
kompetencji
i twórczych na podstawie uzyskanych
(także
podstawowych,
w desk research
i na podstawie obserwacji) wyników przeprowadzonego badania,
• rzetelnie
z
przeanalizować
użytkowaniem sprzętu
kwestie
zgłaszanych
problemów
związanych
(w tym przede wszystkim w kwestii zawieszania
się
komputerów),
•
zmniejszyć liczbę bezpośrednich cytowań
zostać
powinny
formułowanych
wprowadzone
wypowiedzi badanych, a to miejsce
syntetyczne
informacje
dotyczące
kwestii,
• wykonawca powinien
okrasić
wszystkie przedstawione informacje rzetelnym
komentarzem eksperckim,
• cytowania
treści
ilustrującym
wypowiedzi badanych interesariuszy powinny
opisywane zagadnienia, nie
zaś stanowić treść
być wyjątkiem
raportu,
3
uczniów klas czwartych i ich otoczenia realizowanego na potrzeby komponentu ·
społecznego
•
przedstawić szczegółowo
wyniki przeprowadzonych obserwacji w podziale na
miejsce ich wykonania oraz
•
przedstawić
przedstawić
końcowy,
raport
zapis z przebiegu obserwacji,
odzwierciedlałaby
którego struktura
poruszane
kwestie, w tym postawione pytania badawcze,
•
przedstawić analizę
danych zdobytych w efekcie realizacji
zróżnicowanych
metod badania,
•
przedstawić
co do
zjawiska w sposób nie
rzetelności
bazują jedynie
•
•
formułowanie wątpliwości
pomiaru - obecnie wszystkie opisane problemy i zjawiska
do
sformułowanych
doskonalenia
odnieść się
na
na deklaracjach ankietowanych,
zastosować się
dotyczyły
pozwalający
narzędzi
w
początkowej
fazie projektu kwestii, które
badawczych,
tu do celów zastosowania TIK zarówno przez nauczycieli, jak
i samych uczniów w dydaktyce: podnoszenia kompetencji podstawowych ale
tez kompetencji twórczych i społecznych,
•
przedstawić
solidne dowody w oparciu o rzetelnie przeprowadzone analizy
statystyczne, które
•
przedstawić
i
•
pytań
stoją
syntetyczne informacje o wynikach
badawczych) na
uzasadnić
u podstaw formułowanych komentarzy,
początku
raportu
badań
(w
układzie
problemów
końcowego,
sposób wyboru przytaczanych wyników innych badan lub publikacji;
przy czym
należy
także
zamieścić
z podaniem numerów stron, które
•
zamieścić
•
przedstawić
były
szczegółowe
dane bibliograficzne
cytowane
komentarz ekspercki w zakresie opisywanych zjawisk,
najbardziej efektywne sposoby wykorzystania TIK w dydaktyce.
4