Ściągnij plik załącznika

GAWĘDA (wersja druku ekonomicznego)
Był Kraj. Nie byle jaki Kraj. Kraj będący spełnieniem marzeń jego narodu. Krajanie żyli w szczęściu
i dostatku, cieszyli się wolnością, a kiedy trzeba było nie szczędzili złota, wysiłku, krwi czy czegokolwiek innego dla ojczyzny ratowania. Kwitła nauka, rolnictwo hojnie dostarczało żywności,
a potężna armia była perłą w koronie tejże krainy. Dobrobyt kraju budził jednak zawiść u jego sąsiadów. Przez setki lat wrogie najazdy rozbijały się o piersi dzielnych obrońców Kraju. Ich męstwo
nie miało sobie równych w świecie, żaden przeciwnik nie był im straszny. Siłę czerpali z wiary
przodków i poczucia dziejowej misji. Z czasem zaczęły pojawiać się jednak pęknięcia na obliczu
Kraju – spadały wpływy z podatków, hulanki i zbyt wygodne życie nadwątliły morale najbogatszych. Skutki były opłakane – w skarbcu królestwa hulał wiatr, złoto zamiast na obronę wydano na
uciechy i w końcu Kraj upadł. Sąsiedzi najechali jego ziemie i rozdzielili je pomiędzy sobą.
Mimo że Kraju próżno było szukać na mapach – zaborcom nie udało się zgasić żaru płonącego
w sercach jego narodu. Naród dla ratowania Kraju poświęcał najlepszych swoich synów, którzy
rzucali się w ogień, by gołymi rękoma wyciągać drobiny państwowości i podtrzymywać nimi
ledwo wyczuwalny puls Kraju. Wiara w powrót czasów świetności ojczyzny była im milsza niż
doczesne korzyści. Ich ofiara nie szła na marne, ich poświęcenie nie szło na zatracenie. Żywiły
się nimi kolejne pokolenia szafarzy zagrożonego życia Kraju. Przez długie lata dusza Kraju – naród – nie pozwoliła, by świat o nim zapomniał.
Choć narodu noc trwała już ponad wiek, a wiara w odzyskanie kraju zaczynała gasnąć – najwierniejsi nie tracili nadziei, mimo że słodycz życia w swoim państwie znali jedynie z opowieści
przodków. Miłość do Kraju była tak wielka, że zarażała kolejne pokolenia.
Po ciemnej nocy Bóg jednak dzień zsyła. Wybuchła wielka wojna, w której wrogowie Kraju zwrócili się przeciwko sobie. W czasach, gdy na polach bitew szalała maszynowa śmierć, a żołnierzy
dusiły trujące gazy, serce Kraju zabiło po raz być może ostatni. Leciutko wyczuwalny puls, setka
zakochanych w nieistniejącej ojczyźnie szaleńców, rozgrzał zmarznięte członki narodu. Niewielka iskra wystarczyła, by stał się cud. Kraj powstał z martwych! Zaistniał na nowo po 123 latach
niebytu.
Naród przystąpił do tytanicznej i mozolnej pracy – złączenia w jednym, odrodzonym ciele Kraju
trzech jego części, które przez długie lata były pod obcym władaniem. Mimo ogromu zadania
– jakże słodki był to znój! W końcu przyszłość budowano dla siebie i u siebie – w umiłowanym
Kraju. Naród powracał na łono ojczyzny z tułaczki po całym świecie, radości nie było końca. Odrodzenie Kraju było spełnieniem najskrytszych marzeń jego dzieci.
Sielanka nie trwała jednak długo – zaledwie dwa lata później ze wschodu nadciągnęła kolejna
straszliwa nawała. Ogromna, bestialska armia, idąc jak walec, paląc i niszcząc wszystko na swojej
drodze, dotarła aż do strwożonego serca Kraju. Cały cywilizowany świat zamarł w oczekiwaniu
na werdykt Bellony. Bitwa trwała trzy dni. Jej stawka – niewyobrażalnie wysoka – egzystencja
nie tylko Kraju, ale i kontynentu, spowodowała, że Kraj bez wahania rzucił na jej pole wszystkie
swoje siły witalne. Starzy wiarusi szli w bój ze studentami, żołnierze z uczniami, chłopcy z dziewczętami. Okazało się, że to jednak za mało... Obrona zaczęła pękać. Drugiego dnia stał się jednak
cud! Szturm się załamał. Trzeci dzień pozwolił na odepchnięcie czerwonych hord od stolicy!
Bitwa została wygrana! Wodzowie pokonanej armii mieli jednak nigdy nie zapomnieć, ani tym
bardziej nie darować tego upokorzenia...
Kraj ponownie rozpoczął konieczną odbudowę. Przez blisko dwadzieścia lat w szybkim tempie
rozwijał się i rósł w siłę. Elity stawały na wysokości zadania – armia potężniała, gospodarka się
rozpędzała, Kraj rozkwitał.
Wraz z początkiem września niebo pękło i zawaliło się na nieszczęsny Kraj. W historii świata nie
było dotąd tak wielkiego kataklizmu. Dwie potężne armie, dwóch zaprzysięgłych wrogów Kraju
rzuciły się na niego z wściekłością. Do brunatnych legionów z zachodu zdradziecko dołączyły
czerwone hordy ze wschodu, których wodzowie wciąż mieli w pamięci klęskę sprzed dwudziestu lat. Obrońcy Kraju dzielnie opierali się nawale przez miesiąc. Wielu, bardzo wielu poległo, inni
dostali się do niewoli, część opuściła Kraj, by kontynuować walkę poza jego granicami. Pozostali
jeszcze przed ostateczną klęską zrzucili mundury, zmienili tożsamość i przeszli do konspiracji, by
na miejscu świadczyć o podziemnym, ale nadal, życiu Kraju.
Wojna rozlała się na cały kontynent. Kraj, nie będąc już na linii frontu, cały czas gorzał. Jego
wierni synowie nie pozwalali najeźdźcom na zabicie jego ducha. Brunatna i czerwona śmierć
zaciekle eliminowała najlepsze dzieci Kraju. Przemysłowe kombinaty zagłady pracowały pełną
parą. Patrioci ginęli dziesiątkami tysięcy. Mimo tego opór nie malał. Wrogowie w Kraju nie mogli
czuć się bezpiecznie. Podziemna armia była co raz sprawniejsza – okupanci ginęli, a wraz z nimi
rósł duch narodu.
Nadzieje na koniec apokalipsy przyniósł trzeci rok wojny, kiedy brunatne pułki wdarły się na
czerwone stepy – okupanci Kraju rzucili się sobie do gardeł. Obrońcy kraju, jak się okazało, znaleźli się w rozpaczliwym położeniu. Wrogowie w jednym byli zgodni – w niszczeniu armii podziemnej. Patrioci walczyli teraz na dwa fronty...
Najbardziej krwawa, najstraszniejsza wojna na świecie trwała 6 lat. W tym czasie okrutny walec historii trzykrotnie przejechał przez Kraj, pozostawiając go w kompletnej ruinie. Ze stolicy,
w której pod koniec wojny wybuchło brutalnie stłumione powstanie, pozostały jedynie dymiące
zgliszcza, miliony obywateli straciły życie, elity zostały zdziesiątkowane, po dostatniej krainie
pozostało jedynie wspomnienie.
Jedno, co się nie zmieniło, to armia podziemna – która przez całą wojnę bohatersko walczyła
na dwa fronty, podtrzymując Kraj przy życiu. Nadludzki wysiłek jej żołnierzy poszedł jednak na
marne, tryby wielkiej polityki wciągnęły i zmieliły los kraju. Czerwone hordy pokonały brunatne
pułki, zagarniając przy okazji całe terytorium Kraju. Tyran rządzący zwycięskim imperium nienawidził Kraju – został przez niego upokorzony w wojnie dwadzieścia lat wcześniej – a teraz był
panem jego losu. Na całym świecie nie było żadnej siły, która mogła odwieść go od zemszczenia
się.
Pierwszymi ofiarami stali się żołnierze armii podziemnej. Nowe władze Kraju, akolici wschodniej
tyranii, ogłosiły ich zdrajcami ojczyzny! Za lata wyrzeczeń, cierpień, największych poświęceń
i nieustannej walki o wolność Kraju odpłacono im nieskończoną podłością! Stracone w zawierusze wojennej elity Kraju nie mogły przeprowadzić narodu przez morze kłamstwa, a brutalna
propaganda dzień i noc wtłaczała truciznę w jego duszę. Żołnierze armii podziemnej musieli
teraz walczyć z agentami czerwonego imperium podającymi się za legalne władze Kraju.
Za nie sprzeniewierzenie się samym sobie i wierność przysiędze wojskowej zostali wyklęci,
wykluczeni poza nawias społeczeństwa – wszak eksterminacji bandytów nikt się zbytnio nie
przeciwstawi… Najbardziej wierni żołnierze Kraju byli bezwzględnie zwalczani siłą i podstępem.
Schwytani, często ginęli w trakcie bestialskich przesłuchań, które jeden z nich określił: „Oświęcim przy tym był igraszką”. Mijały kolejne lata, a szeregi żołnierzy wyklętych nieustannie topniały.
Z roku na rok przybywało bezimiennych grobów, w których potajemnie, nocami, grzebano zamordowanych w więziennych katowaniach patriotów. Rozstrzelani bez sądu, przebrani w brunatne mundury, byli wrzucani do wygrzebanych jam pod płotami cmentarzy – tak, by nikt nigdy
o nich się nie upomniał, nie zapalił im znicza, nie czcił ich pamięci. By zatrzeć wszelkie ślady po
niezłomnych żołnierzach Kraju, ich oprawcy na bezimiennych mogiłach wyklętych grzebali zasłużonych w walce z armią podziemną.
Przez długie lata szczątki żołnierzy wyklętych były uwięzione w podziemnej ciemności. Dziś
dzięki uporowi, odwadze i ciężkiej pracy wielu ludzi nasi Żołnierze Niezłomni są pochowani
w tym miejscu, w grobie z jasnego granitu, w tym grobie.
Historia, którą właśnie usłyszeliście, jest niestety prawdziwa. Historia Kraju jest historią Polski
od późnego średniowiecza po dziś dzień. Opowiedziałem Wam o rozbiorach, powstaniach,
odzyskaniu niepodległości w 1918 r., dwudziestoleciu międzywojennym, Bitwie Warszawskiej
1920 r. i w końcu o drugiej wojnie światowej i tragicznych czasach tuż po jej zakończeniu.
Rozpoznanie poszczególnych wydarzeń zawartych w tej opowieści nie powinno przysporzyć
Wam większych problemów. Nie trudno odgadnąć, że armią podziemną była nasza Armia Krajowa, czerwonym imperium Związek Sowiecki, a brunatną śmiercią były Niemcy.
Pewną nowością mogą być dla Was powojenne losy byłych żołnierzy Armii Krajowej, których
sowieckie służby i podległy im polski komunistyczny rząd bezwzględnie zwalczały. Ich winą był
niezachwiany patriotyzm, co dla nowych, bezprawnych władców Polski było największym przewinieniem. Dla Stalina wierność Polsce była zbrodnią tak wielką, że karą za nią mogły być tylko
śmierć i skazanie na zapomnienie. NKWD i wiele podległych mu komunistycznych służb przez
blisko 20 lat walki z Żołnierzami Wyklętymi uśmierciły kilkadziesiąt tysięcy z nich. Część poległa
w walce, inni, którzy mieli mniej szczęścia, przeszli przez okrutne śledztwa, o których rotmistrz
Witold Pilecki – bohater, który dał się umieścić w Oświęcimiu, by później z niego uciec i poinformować świat o piekle tego miejsca – powiedział, że były znacznie cięższe niż te w Auschwitz.
Niektórzy musieli zmierzyć się z usłużnymi NKWD sądami, w których odsądzano od czci i godności, a na koniec bezprawnie skazywano, najczęściej za zdradę, na wielokrotną karę śmierci…
Żołnierzy Niezłomnych, o których pamięć została wyklęta, przetrzymywano w celach z niemieckimi zbrodniarzami. Nie szczędzono im żadnych szykan – więziennymi strojami były dla nich
poniemieckie mundury… Na koniec mordowano ich potajemnie nocami, często strzałem w tył
głowy. Ciała grzebano w ustronnych miejscach, przy płotach cmentarzy (w najmniej godnych
częściach nekropolii), w nieoznaczonych jamach – bez trumien, bez udziału księdza, rodziny
czy jakichkolwiek świadków. By ostatecznie ukryć miejsca ich pochówku, ponad nimi grzebano innych, już tych „godnych” upamiętnienia nagrobkiem – bo niejednokrotnie zasłużonych w
zwalczaniu podziemia antykomunistycznego – żołnierzy, prokuratorów czy sędziów bezprawnie
skazujących patriotów na śmierć.
Jesteśmy na Łączce, na kwaterze Ł, na jednym z wielu takich miejsc rozsianych po całej Polsce.
Tu, w tym miejscu, w miejscu niedawno zbudowanego pomnika były groby, a pod nimi leżały
szczątki najwierniejszych polskich żołnierzy, bohaterów Armii Krajowej, kawalerów orderu Virtutti Militari. Tylko dzięki ciężkiej pracy garstki ludzi, którzy poświęcili część swojego życia na
uratowanie ich od zapomnienia wiemy, co w tym miejscu się działo. Nagrobki zostały przeniesione, szczątki Żołnierzy Wyklętych ekshumowane, część z nich udało się zidentyfikować i pochować w tym panteonie. Jego jasne ściany symbolizują światło, które pozwoliło odkryć prawdę
o tym miejscu i pokonało ciemność panującą w ukrytych jamach grobowych.
Promienie słoneczne będą musiały jeszcze poczekać, aż całkowicie przełamią mrok – pod pozostałymi grobami na kwaterze Ł i na kwaterze Ł II są jeszcze ukryte szczątki wielu polskich
bohaterów. Bardzo prawdopodobnie zostanie tam odnaleziony człowiek, którego cechowała legendarna wręcz odwaga – ochotnik do Oświęcimia – rotmistrz Witold Pilecki.
(prowadzący gawędę zapala znicz)
Niech teraz każdy zastanowi się przez chwilę, czym jest dla niego patriotyzm i co byłby w stanie
poświęcić w chwili próby. Prosiłbym, by teraz każdy po kolei (na głos) udzielił odpowiedzi na to
pytanie. Niech mówi jedynie osoba mająca w dłoniach znicz, a pozostali niech nie komentują
niczyjej wypowiedzi, niech każdy na podstawie usłyszanych opinii wyrobi sobie własne pogląd
na ten temat. Każda wypowiedź powinna być wyrażeniem własnych poglądów, nie powinniście
nawiązywać do wcześniejszych rozmówców.
(Kuźnicę można rozbudować o kolejne pytania: np. Czym jest dla mnie honor? Jaką wartość ma
dla mnie wierność złożonej przysiędze? Czy podjąłbym się obrony własnych ideałów wiedząc,
że koszt tego może być bardzo wysoki? Czym jest dla mnie ojczyzna? Czy warto czerpać naukę
z przeszłości? Po co uczymy się historii? Itd.)
(Po zakończeniu kuźnicy, znicz zostaje złożony w panteonie, wędrownicy zawiązują krąg, odśpiewują „Bratnie słowo” i w ciszy opuszczają Kwaterę Ł).