półka nowości

TOWARZYSTWO
LEKARSKIE
KRAKOWSKIE
NSZZ „Solidarność”
Krakowskiej Służby Zdrowia
w latach 1980–1989
Wspomnienia uczestników
Oddajemy w Państwa
ręce garść wspomnień
o NSZZ Solidarność Służby
Zdrowia w Krakowie,
o naszej „Solidarności”
– jaką stworzyliśmy
i którą żyliśmy przez
dziesięć lat, od
1980 do 1990 roku.
Z pewnością nie wyczerpaliśmy tematu. Kiedy spotkaliśmy
się po z górą 25 latach od powstania
Solidarności w Polskim Towarzystwie
Lekarskim – z inicjatywy Pani Profesor Marii
Rybakowej i Profesora Igora Gościńskiego – uświadomiliśmy sobie zupełny brak spisanej historii tamtych lat.
I tak zrodziła się ta inicjatywa.
Był to jedyny w swoim rodzaju czas w naszym życiu! Czas kolejnego pokolenia Polaków walczących o niepodległość. Co do tego nikt
z nas nie miał wątpliwości. Oczywiście, odmienialiśmy przez wszystkie przypadki słowo o związkach zawodowych, ale wiedzieliśmy, że
głównym celem jest wyzwolenie. NSZZ „Solidarność” Służby Zdrowia
należał do najsilniejszych struktur w Małopolsce. Ale też przeciwnika
mieliśmy na miejscu – potężnego. Jak wspomina prof. Zbigniew Chłap,
krakowska Akademia Medyczna była jedną z najbardziej upartyjnionych
uczelni w Polsce. Tutaj nie trzeba było angażować wielu TW, o których
dzisiaj głośno. Wystarczy przypomnieć sobie nadzwyczajną gorliwość
Komitetu Uczelnianego – z okresu stanu wojennego i lat następnych:
I sekretarza (anestezjologa), II sekretarza (profesora farmacji) i wszystkich
kierowanych „żelazną ręką” przez profesora chirurgii, członka KC PZPR,
i wspomaganych przez grono spolegliwych, bezpartyjnych profesorów
i lekarzy. Nie ma sensu ich w tym miejscu wymieniać z nazwiska. Lepiej
zachować w pamięci niecodzienne postaci z tamtego środowiska, które
udało się spotkać.
Z Wprowadzenia Andrzeja Szczeklika
WYDAWNICTWO
UNIWERSYTETU
JAGIELLOŃSKIEGO
Maria Rosa Menocal
Ozdoba świata
Jak muzułmanie, żydzi, i chrześcijanie tworzyli kulturę tolerancji
w średniowiecznej Hiszpanii
Ta urzekająca opowieść,
powszechnie uznawana za
objawienie utraconego Złotego Wieku, przywraca do
życia bogatą i kwitnącą
kulturę średniowiecznej Hiszpanii, gdzie
przez ponad siedem
stuleci muzułmanie, żydzi
i chrześcijanie żyli obok siebie
w atmosferze tolerancji, podczas gdy
literatura, nauka i sztuka przeżywały okres
bujnego rozkwitu.
Klaudia Roden
Łukasz Trzciński
Mit bohaterski w perspektywie
antropologii filozoficznej
i kulturowej
Autor – filozof i antropolog
religii, związany od lat z Uniwersytetem Jagiellońskim
– analizuje postać bohatera mitycznego. Przedstawia ją zasadniczo
w dwóch perspektywach badawczych:
w aspekcie antropologii kulturowej
i antropologii filozoficznej. Połączenie obu tych ujęć
znacznie wzbogaca dotychczasowe
opracowania tego zagadnienia i pozwala
na wyciągnięcie wniosków przekraczających
granice antropologii kulturowej, w kierunku formułowania ogólniejszych stwierdzeń dotyczących ludzkiej
natury. Zdaniem autora, bohatera mitycznego można traktować
jako wcielenie samego życia, która to kategoria jest szczegółowo
rozpatrywana w pierwszej części książki. Charakter bohatera dokładnie odpowiada zakresowi znaczeń wyłaniających się podczas
hermeneutyki pojęcia życia, dlatego reprezentuje to, co najbardziej
intymne i bliskie człowiekowi, chociaż niejednokrotnie ukazane
w swej tajemniczej paradoksalności.
ALMA MATER
85
„Almanach Czeski” nr 1/2006
Pod red. Jacka Balucha
„Almanach Czeski” jest ważnym przedsięwzięciem wydawniczym cenionego za sprawą
aktywności i wielkiego dorobku naukowego Instytutu
Filologii Słowiańskiej UJ.
Pojawienie się tej publikacji będzie poważnym
wydarzeniem slawistycznym, w szczególności zaś, oczywiście,
bohemistycznym.
Tom pierwszy „Almanachu” ma,
nie przypadkiem, charakter „krakowski”,
ale nie jest to jego wadą – właściwie raczej
zaletą, i to dość istotną. Tom jest jednolity, zwarty,
bardzo dobrze zredagowany. O jego wartości stanowi bardzo solidna i ciekawa zawartość. Staranne jest wprowadzenie
pióra Jacka Balucha, będące rozważnym zarysowaniem programowej linii, zamierzonego także na następne lata, wydawnictwa. Miłą
niespodzianką dla czytelników będzie opublikowanie pięknego eseju
ks. prof. Józefa Tischnera Schizofreniczna ewangelia, związanego
z prozą Bohumila Hrabala. Zasługę jego wydania ma Jacek Baluch,
który ten fi nezyjny tekst wydobył ze swojego archiwum, opisał
okoliczności jego powstania, słusznie uznając, że owo posłowie
Tischnera warto opublikować, „stanowi bowiem całkowicie oryginalną i niepowtarzalną interpretację wczesnej twórczości Hrabala,
odczytywanej przez pryzmat filozoficznych zainteresowań księdza
profesora, pośród których sytuowała się również fenomenologiczna
refleksja wybitnego czeskiego filozofa Jana Patočki”.
Z recenzji Jacka Kolbuszewskiego
Ewa Żarnecka-Biały
Mała logika
Ewa Żarnecka-Biały, przez lata
wykładowca logiki na UJ, studia odbywała pod kierunkiem wielkiego
polskiego filozofa – Tadeusza
Kotarbińskiego. Od niego
przejęła przekonanie, że
pryncypia racjonalności
sprzyjają życiu godziwemu, zaś znajomość
logiki pozwala odróżniać działania racjonalne
od takich, które racjonalność
tylko udają. Od niego też przejęła
szacunek dla potrzeb takiego czytelnika,
którym może być każdy.
Cztelnikiem Małej logiki może być każdy
student, którego ciekawi natura logicznego myślenia.
Nawet taki, który trochę się boi symboliki logicznej, ale chce
zrozumieć, jaki z niej pożytek.
Może korzystać z tej książki każdy czytelnik, który chce zwrócić
uwagę na to, w jakich kontekstach sytuacyjnych ujawniają się korzyści
skromnego bodaj praktykowania logiki.
Mateusz Antoniuk
86
ALMA MATER
„Kultura małomówna”
Stanisława Lacka
W kręgu młodopolskiej
świadomości mowy i milczenia
Problematyka książki sytuuje się w kontekście zarzutów
wielokrotnie stawianych
literaturze młodopolskiej,
dotyczących zjawiska
wielosłowia, braku panowania nad tokiem
nadmiernie elokwentnej, emocyjnej wypowiedzi i w rezultacie utraty
perspektywy refleksji oraz komunikacji społecznej. W literaturze epoki
autor szuka świadectw skłaniających do modyfikowania takich sądów. Główną częścią książki
jest próba rekonstrukcji estetycznych i filozoficznych
poglądów Stanisława Lacka, jednego z najciekawszych
krytyków polskich przełomu XIX i XX wieku. Autor bada liczne
wystąpienia Lacka z dziedziny krytyki literackiej, teatralnej i plastycznej, poszukując wspólnych tym tekstom wyznaczników postawy światopoglądowej i estetycznej. Młodopolski krytyk jawi się
dzięki temu jako oryginalny poszukiwacz odpowiedzi na poczucie
hipertrofii i kryzysu współczesnego mu języka, formułujący własny
program „kultury małomównej”.
Krystyna Bednarska-Ruszajowa
Biblioteki w literaturze polskiej
Monografia ta jest w polskim
piśmiennictwie naukowym pierwszą próbą przedstawienia na taką
skalę motywów związanych
z biblioteką i czytelnictwem.
Uwzględniono 325 tytułów
158 pisarzy polskich od
XVIII wieku do czasów
najnowszych. Znaleźli
się wśród nich zarówno mistrzowie pióra, jak
Bolesław Prus, Maria Dąbrowska czy Czesław Miłosz, jak
i pisarze drugo- i trzeciorzędni, m.in.
Józef Dzierzkowski, Marian Gawalewicz,
Kazimierz Gliński. Analiza motywów została
przeprowadzona w aspekcie bibliologicznym – według
rodzajów bibliotek, zarówno prywatnych, jak i instytucjonalnych, oraz w aspekcie filologicznym – według znaczenia
i funkcji, jakie badane motywy miały, w zamierzeniu autorów, pełnić w utworach. Biblioteki polskie wstępują w większości tekstów,
zagraniczne – rzadziej, np. w powieściach Teodora Jeske-Choińskiego. Interesująco przedstawia się literacki wizerunek bibliotekarza, zależny od czasu akcji powieści, niepozbawiony akcentów
patetycznych lub satyrycznych. Żywa narracja – przy wszelkich
rygorach akademickiego wywodu – zapewne sprawi, że książką
zainteresują się nie tylko bibliologowie i historycy literatury, ale
także nieprofesjonaliści.
David Wood
Jak dzieci uczą się i myślą
Społeczne konteksty
rozwoju poznawczego
Książka Davida Wooda przez
dziesięć lat utrzymywała się
na liście bestsellerów z oczywistych powodów: dostarcza bowiem doskonałej,
twórczej syntezy wiedzy
o myśleniu i uczeniu się dzieci. Autor
przedstawia zrównoważoną,
a jednocześnie odkrywczą koncepcję, godzącą stanowisko skrajnie
natywistyczne z ujęciem środowiskowym;
z tą koncepcją powinien się zapoznać każdy, kto
zajmuje się rozwojem intelektualnym małych dzieci.
Peter Robinson
John Street
Mass media, polityka, demokracja
Niniejsza książka, napisana w oryginalnym stylu, łatwa w odbiorze,
pełna inspirujących przykładów z całego świata, obejmuje
szeroki zakres różnych mediów i gatunków. W coraz bardziej pogrążonym
i trudniejszym do zrozumienia świecie spinu,
łatwych sformułowań
i wielorakich konfliktów
politycznych, John Street może
nam służyć za oświecającego i często
zabawnego przewodnika.
Douglas Kellner
Ulf Hannerz
Odkrywanie miasta
Antropologia obszarów miejskich
W ciągu stosunkowo krótkiego
czasu antropologia miasta stała się
jednym z najbardziej żywotnych
obszarów antropologii. Jednak
w czasie, gdy się kształtowała, brakowało jej intelektualnej spójności. Książka
jest pierwszą odważną
próbą spójnego i ujednoliconego ujęcia miasta
jako sposobu życia. Ulf Hannerz
odwołuje się nie tylko do perspektywy
antropologicznego spojrzenia na miasto, lecz
sięga też do innych dyscyplin, takich jak historia,
socjologia i geografia, nadając intelektualną jednolitość
dziejom rozwoju antropologii miasta.
WYDAWNICTWO
COLLEGIUM COLUMBINUM
Postmodernizm rosyjski
i jego antycypacje
Pod red. H. Waszkielewicz
seria Rosja-myśl-słowo-obraz, t. VIII
Wydaje się, że w odniesieniu
do postmodernizmu w Rosji
można wskazać na jego analogie z rosyjskim futuryzmem.
Otóż, chyba nigdzie indziej futuryzm nie rozwinął się tak twórczo,
nie przybrał formy tak
wybujałej i adekwatnej do
zachodzących przemian, jak
w Rosji. Podobnie postmodernizm
– idealny, jak można sądzić, do przedstawienia postradzieckiego świata, który wyrzekł
się swojej niedawnej oficjalnej, centralistycznej, totalitarnej orientacji i emblematyki.
Nullo Minissi
Europejski Czarnolas
Poezja łacińska
Jana Kochanowskiego
La poesia latina
di Jan Kochanowski
Tekst książki zamieszczono w dwóch
wersjach językowych:
polskiej i włoskiej.
Nullo Minissi urodził się 8 sierpnia 1921 roku. W roku 1958 uzyskał
habilitację z zakresu filologii słowiańskiej,
a w latach 1962–1997 był profesorem zwyczajnym
oraz dyrektorem Instytutu Studiów nad Europą Wschodnią
w Istituto Universitario Orientale w Neapolu (obecnie Università
degli Studi di Napoli „L’Orientale”). Od 1998 roku przebywa na emeryturze. Jest członkiem wielu zagranicznych akademii naukowych, m.in. od
1963 roku należy do Akademii Kalevalaseura w Helsinkach, od 1980 roku
– do Akademii Nauk i Sztuk Republiki Macedonii, a od 1999 roku zasiada
w Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Otrzymał tytuł doktora
honoris causa Uniwersytetu w Sofii, Uniwersytetu Śląskiego, Uniwersytetu
w Skopje. W roku 2004 otrzymał Nagrodę literacką im. Kočo Racina. W latach
1947–1950 współpracował szczególnie z takimi czasopismami, jak „Realtà politica”, „Lo stato moderno”, „Civiltà moderna”, „Il bollettino dell’emigrazione”
(pod red. Riccardo Bauera), „Belfagor”. W roku 1950, w przekonaniu, że
ideały Ruchu Oporu przepadły, udał się „na wygnanie” w rejony językoznawstwa i filologii. W 1968 roku uczestniczył w Południowych Indiach
w kampanii na rzecz niepodległości Tamil Nandu. W 1969 roku jako członek
przedstawicielstwa Włoch wszedł w skład komitetu założycielskiego Association Internationale des Études du Sud-Est Européen (UNESCO). W roku 1970
został powołany do wąskiego grona, które ukształtowało Kommission für
Sprachfragen der europäischen Einigung w Hamburgu, która z kolei w 1971
roku ufundowała Institut für linguistische Probleme der europäischen Integration. Do jego głównych prac należą m.in.: Manuale di Fonetica, Rapporto
sull’università, Europejski Czarnolas. Poezja łacińska Jana Kochanowskiego.
La poesia latina di Jan Kochanowski.
ALMA MATER
87