Egzekucja sądowa i ograniczenie prawa wyboru komornika sądowego

Egzekucja sądowa i ograniczenie prawa wyboru
komornika sądowego
Sylwester Bobowski, Kancelaria Prawna Raven
ZAKRES PROPONOWANYCH ZMIAN
Aktualne brzmienie przepisu
Art. 8. 5. Wierzyciel ma prawo wyboru komornika na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem spraw o
egzekucję z nieruchomości oraz spraw, w których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio. W
przypadku wyboru komornik działa poza obszarem swojego rewiru komorniczego.[…]
7. Komornik wybrany przez wierzyciela nie może odmówić wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli byłyby prowadzone w
obszarze właściwości sądu apelacyjnego obejmującego jego rewir.
8. Komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli w zakresie
prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy. Zaległość tę oblicza się, dzieląc liczbę spraw
niezałatwionych w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w poprzednim półroczu, wyłączając sprawy o
egzekucję świadczeń powtarzających się.[…]
Projekt nowelizacji
Art. 8. 8. Komornik wybrany przez wierzyciela odmawia jednak wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu
zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli:
a) wpływ spraw do jego kancelarii w roku poprzednim przekroczył 2 000 spraw a w zakresie prowadzonych przez niego
egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy i skuteczność egzekucji nie przekroczyła 35%
b) wpływ spraw do jego kancelarii w roku poprzednim przekroczył 5 000 spraw a w zakresie prowadzonych przez niego
egzekucji zaległość przekracza sześć miesięcy i skuteczność egzekucji nie przekroczyła 40%
Zaległość tę oblicza się, dzieląc liczbę spraw niezałatwionych w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w
poprzednim półroczu, wyłączając sprawy o egzekucję świadczeń powtarzających się. Minimalny próg
egzekucji w ostatnim roku statystycznym, liczony jest jako odsetek
skuteczności
załatwień poprzez wyegzekwowanie świadczenia w
odniesieniu do wpływu.”
2
PRAWO WYBORU KOMORNIKA
Egzekucja - realia gospodarki rynkowej oraz standardy europejskie
Wierzyciel
–
planowanie
i
budowanie
strategii
działalności
gospodarczej
Wierzyciel - odzyskanie należności w możliwie krótkim czasie
Wierzyciel – aktywizacja; wpływ na przebieg postępowania
Komornik – rozwój kancelarii, inwestycje w nowe technologie
Wierzyciel i komornik – inicjatywa, forum wymiany informacji
i doświadczeń
Gospodarka – odzyskiwanie należności – przepływ płatności
Wymiar sprawiedliwości – krótsze postępowanie, odformalizowanie
procedur, usprawnienie egzekucji
3
SKUTKI DLA WIERZYCIELI
• Faktyczne pozbawienie prawa wyboru komornika
• Ograniczenie wolności działalności gospodarczej
• Utrudnione odzyskiwanie należności
• Spadek opłacalności zarządzania wierzytelnościami
• Zahamowanie inwestycji w nowe technologie
• Utrudnione planowanie działalności przedsiębiorstwa
• Ograniczenie ochrony interesów majątkowych wierzyciela
•
Wydłużony czas odzyskiwania wierzytelności
4
SKUTKI DLA WIERZYCIELI
• Brak wpływu na przebieg postępowania
• Brak wnikliwego zbadania przez komornika majątku dłużnika
• Mniej sprawna rejestracja i podejmowanie przez komorników
czynności w sprawach
• Mniejsza skuteczność i opłacalność egzekucji
• Spadek jakości postępowań
• Utrudniony przepływ informacji
• Praktycznie
brak
możliwości
współpracy
5
SKUTKI DLA KOMORNIKÓW
• Powrót do zasady rejonizacji (małe
kancelarie rozproszone po całym kraju)
• Konieczność redukcji zatrudnienia
• Zniechęcenie do inwestowania w nowe
technologie (m.in. informatyczne)
• Zniechęcenie do rozwijania działalności kancelarii
• Trudności finansowe – konieczność szukania oszczędności
• Brak wymiany know-how i wzajemnych doświadczeń
• Bariery hamujące rozwój zawodu komornika
6
SKUTKI DLA KOMORNIKÓW
• Skuteczność i zaległość – kryteria trudne do spełnienia
• Zniechęcenie do podnoszenia jakości prowadzonych postępowań
• Zapewniony dopływ spraw bez konieczności większych starań–
zahamowanie inicjatywy
• Skupienie
na
współczynnikach
zamiast na prowadzeniu czynności
• Utrudniony
przepływ
informacji
między komornikiem a wierzycielem
7
SKUTKI DLA DŁUŻNIKÓW
I GOSPODARSTW DOMOWYCH
• Bardziej uciążliwa egzekucja (spłata w ratach powiększa
zaległość) – zamiast egzekucji zgodnej z art. 799 k.p.c.
• Większa
skala
egzekucji
z
ruchomości
i
nieruchomości
(zamiast np. tylko z wynagrodzenia )
• Wzrost
cen
usług
bankowych,
telekomunikacyjnych, dostaw mediów –
skutki
odczuwalne
dla
gospodarstw
domowych
8
SKUTKI DLA
GOSPODARKI RYNKOWEJ
• Niekorzystny wpływ na przedsiębiorczość i konkurencyjność gospodarki
• Reglamentacja rynku
• Wzrost cen produktów i usług masowych
• Brak warunkującego postęp elementu konkurencji między komornikami
• Utrudnione odzyskiwanie należności – skutki dla przepływu płatności
9
SKUTKI DLA
GOSPODARKI RYNKOWEJ
• Zahamowanie windykacji wierzytelności masowych
• Niepewność i możliwa niższa skuteczność egzekucji
• Obniżenie poziomu organizacji procesów windykacyjnych
• Krok wstecz - postępowanie egzekucyjne niedostosowane
do wymogów gospodarki rynkowej
• Nieopłacalność ponownej egzekucji
10
SKUTKI DLA
WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI
• Zahamowanie inwestycji w informatyzację i centralizację baz
• Zahamowanie procesu modernizacji i uproszczenia egzekucji
• Większy formalizm – wydłużenie postępowania
• Możliwa mniejsza skuteczność egzekucji
• Spadek jakości postępowań egzekucyjnych
11
SKUTKI DLA
BUDŻETU PAŃSTWA
• Mniejsze zainteresowanie wierzytelnościami na rynku wtórnym
- mniejsze wpływy z opłat sądowych i podatku dochodowego
Same straty z tytułu mniejszej
ilości opłat sądowych mogą być
liczone w milionach złotych!!!
• Wyższe koszty postępowań egzekucyjnych
• Mniejsze wpływy do budżetu
12
KONSTYTUCYJNOŚĆ
Zasady, które nowelizacja może naruszyć
Zasada
demokratycznego
państwa
prawnego
(art. 2 Konstytucji
RP)
Zasada
sprawiedliwości
społecznej
Ochrona praw
nabytych
Ochrona zaufania
obywateli do
państwa
Zasada wolności działalności
gospodarczej
(art. 20 i 22)
Zasada proporcjonalności
(art. 31 ust. 3)
Zasada równości wobec prawa
(art. 32 ust. 1)
Sposób naruszenia zasad
Dyskryminacja przedsiębiorców zarządzających
wierzytelnościami oraz części kancelarii
komorników
Faktyczne pozbawienie prawa wyboru
komornika
Nadmierna ingerencja władzy publicznej;
arbitralność
Brak odniesienia do kryterium konieczności;
Utrudnienie planowania działalności
gospodarczej
Brak wykazania ważnego interesu publicznego;
dowolna reglamentacja
Ograniczenie swobody działalności
gospodarczej (przedsiębiorcy i komornicy)
Dyskryminujący charakter zastosowanych
kryteriów
Różnicowanie ochrony praw majątkowych
wierzycieli; zagrożenie dla praw majątkowych
komorników
13
ISTNIEJĄCE OGRANICZENIA
KONKURENCJI KOMORNIKÓW
• Ustawa i Kodeks etyki zawodowej
• Status funkcjonariusza publicznego
• Brak statusu przedsiębiorcy
• Brak możliwości zawierania umów z wierzycielem
• Samorząd zawodowy - odpowiedzialność dyscyplinarna
• Brak możliwości stosowania reklamy i kierowania oferty
• Nadzór judykacyjny i administracyjny
14
Dziękujemy za poświęcony czas
Zapraszamy do współpracy!
Warszawa, 12 grudnia 2014