czytaj całość

JĘZYKOWE ŁAMIGŁÓWKI- SZTUKA PRZEKAZU
JUVENES TRANSLATORES
27 XI 2012r. o godzinie 1000 odbędzie się międzynarodowy konkurs tłumaczeniowy „Juvenes
Translatores”. Nasza szkoła –jako jedna z kilku szkół w Polsce- została wybrana do udziału
w konkursie w drodze elektronicznego losowania.
Pięcioro uczniów naszej szkoły (Maciej Szymczak, Michał Szustakiewicz, Daria Janus, Magdalena
Jaśkiewicz i Sylwia Bułacz) przekona się na własnej skórze, czym jest praca zawodowego tłumacza.
Drogi uczniu! Oto kilka wskazówek, aby przetłumaczony przez ciebie tekst był tak dobry jak
oryginał:
Tłumacz pisemny przekłada tekst pisany w odróżnieniu od tłumacza ustnego, który tłumaczy na inny
język wypowiedź ustną. Aby przetłumaczony tekst brzmiał jak najbardziej naturalnie i płynnie,
tłumacze pracujący w instytucjach UE dokonują przekładu z języka obcego na swój język ojczysty.
Na czym konkretnie polega praca tłumacza pisemnego?
Przekazać sens
W tłumaczeniu najważniejsze jest przekazanie sensu oryginalnego tekstu, dlatego też każdy tłumacz
powinien przede wszystkim zastanowić się: „Jak przekazać istotę wypowiedzi?” Dobre tłumaczenie
powinno wywołać u czytelnika taką samą reakcję, jak oryginał.
Jeżeli oryginał wywołuje u czytelnika uśmiech i wzbudza w nim ciekawość, przetłumaczony tekst
powinien oddziaływać tak samo. Dlatego też tłumacz musi doskonale rozumieć tekst: nie tylko
poszczególne słowa, ale znaczenie całego tekstu, czyli rozumieć, co autor pragnie przekazać
czytelnikowi.
Aby wykonać poprawne tłumaczenie, należy uwzględnić nie tylko strukturę i zasady gramatyki, ale
również kontekst oraz styl, w jakim napisany jest oryginał, ze wszelkimi niuansami znaczeniowymi
wyrażonymi np. wyrazami bliskoznacznymi czy grą słów.
Wszechstronna wiedza
W zależności od rodzaju tekstu tłumaczenie może wymagać wiedzy technicznej, na przykład
z zakresu elektroniki, finansów, medycyny, chemii czy botaniki (np. znajomość nazw części maszyn
lub substancji chemicznych), lub znajomości realiów kulturowych oraz stylistyki (np. przy
poszukiwaniu rymu lub tłumaczeniu gry słów).
Zdarzają się też tłumaczenia wymagające zarówno wiedzy technicznej, jak i znajomości obszaru
kulturowego, na przykład w przypadku tłumaczenia oprogramowania komputerowego.
Znajomość różnych kultur
Każdy język jest głęboko zakorzeniony w innym otoczeniu kulturowym, społecznym i geograficznym.
W każdym języku istnieją słowa lub wyrażenia, które nie mają odpowiedników w innych
językach. W takim przypadku tłumacz musi czasem stworzyć nowe wyrażenie, aby oddać sens
danego pojęcia.
Niektóre teksty zawierają tyle odniesień kulturowych, że muszą być tłumaczone inaczej dla różnych
odbiorców, w zależności od tego, z jakiej kultury się wywodzą lub gdzie mieszkają. Na przykład
hiszpańska wersja gry planszowej z pytaniami z wiedzy ogólnej będzie inna od wersji tej samej gry
sprzedawanej np. w Ekwadorze – mimo że mieszkańcy obu krajów posługują się tym samym
językiem. Tłumaczenie tego rodzaju określane jest terminem „lokalizacja” (czyli dostosowanie do
kontekstu lokalnego).
Język jest zmienny
Kolejna trudność wynika z tego, że języki stale ewoluują. Codziennie powstają nowe idee oraz
wynalazki, a istniejące słowa zmieniają znaczenie. Tłumacz musi zatem wykazać się kreatywnością –
znaleźć sposoby wyrażenia nowych pojęć w swoim języku. Jest to być może najtrudniejszy, ale
jednocześnie najciekawszy aspekt pracy tłumacza.
Sprawdzenie znaczenia słowa w słowniku to zaledwie pierwszy krok. W zależności od kontekstu,
w jakim dane słowo występuje, może ono mieć bardzo różne znaczenia.
Tłumaczenie to język Europy
Umberto Eco