od pojednania do wspólnego kształtowania Europy

www.feswar.org.pl
___________________________________________________________________________
Stosunki polsko-niemieckie – od pojednania do wspólnego kształtowania
Europy
„Stosunki polsko-niemieckie – od pojednania do wspólnego kształtowania Europy” - taki
był przewodni temat wizyty studyjnej w Polsce wykładowców niemieckich wyższych
współpracujących społecznie z Fundacją im. Friedricha Eberta oraz członków Komisji
Rekrutacyjnej Stypendystek i Stypendystów Fundacji w Polsce w dniach od 6 do 13
września 2015 r.
Od lewej: Franz Streng, Albrecht Söllner, Regina Capellmann, Gerd Lautner, Hermann Frister, Hans
Heinrich Bass, Emanuel Richter, Rolf Hüper, Helene Harth, Pia Bungarten, Dieter Dowe, Walter
Reese-Schäfer, Yvonne Pörzgen, Anke Holler, Lucia Scherzberg, Peter Haller, Roland Feicht.
Grupa licząca czternastu naukowców podczas pobytu w Polsce odwiedziła Wrocław,
Oświęcim/Auschwitz, Kraków, Warszawę oraz Gdańsk i przeprowadziła z polskimi
koleżankami i kolegami, jak również z przedstawicielkami i przedstawicielami
społeczeństwa obywatelskiego rozmowy na temat sytuacji politycznej w Polsce,
przyszłości polskiej socjaldemokracji, stosunków polsko-niemieckich i wspólnych wyzwań
stojących przed Europą oraz na inne ważne tematy kształtujące dyskurs polityczny w
Polsce.
Podróż rozpoczęła się we Wrocławiu. W dolnośląskiej stolicy pierwsze kroki delegacja
skierowała do Muzeum Historycznego. Pani Halina Okólska, wicedyrektorka
muzeum, oprowadziła delegację po wystawie „1000 lat Wrocławia”. Zaprezentowała ona
zarys dziejów tej środkowoeuropejskiej metropolii, co umożliwiło zwiedzającym lepsze
zrozumienie mieszkańców wielokulturowego Dolnego Śląska. Szczególny nacisk położony
www.feswar.org.pl
___________________________________________________________________________
został na historię ruchu socjaldemokratycznego i wybitną postać Ferdynanda Lassalle’a,
jednej ze słynnych osobistości wywodzących się z Wrocławia.
Podczas kolacji prof. Helene Hart, przewodnicząca Komisji Rekrutacyjnej
Stypendystek i Stypendystów, oraz Pia Bungarten, kierowniczka działu ds.
stypendiów w FES powitały uczestników delegacji oraz uhonorowały ich społeczne
zaangażowanie we wspieranie młodych ludzi. Wspieranie uzdolnionej młodzieży, ze
szczególnym uwzględnieniem studentów i doktorantów z rodzin o niskich dochodach oraz
wywodzących się z rodzin migranckich, należy do głównych celów działalności Fundacji.
Również Roland Feicht, dyrektor Biura Fundacji im. Friedricha Eberta w
Warszawie, serdecznie powitał gości w Polsce, po czym przedstawił aktualną sytuację
polityczną w kraju w kontekście nadchodzących wyborów parlamentarnych oraz program
pobytu delegacji w Polsce. Wydarzenia na scenie politycznej w Polsce były również
tematem przeprowadzonej następnego dnia rozmowy z Michałem Syską, dyrektorem
Ośrodka Myśli Społecznej Ferdynanda Lassalle’a. Oprócz wyzwań stojących przed
całą klasą polityczną, takich jak bardzo niska frekwencja wyborcza, Michał Syska zwrócił
uwagę na trudną sytuację socjaldemokracji w Polsce oraz podkreślił, że głównym celem
wszystkich sił politycznych lewicowego spektrum powinno być odzyskanie wiarygodności
oraz prowadzenie przekonującego, progresywnego dyskursu. Opowiedział on również o
działalności think-tanków
politycznych w Polsce i ich
współpracy z partiami.
Następnym punktem
programu było spotkanie
delegacji z filozofem nauki
prof. Adamem
Chmielewskim na
Uniwersytecie Wrocławskim.
Prof. Chmielewski jest autorem zwycięskiej aplikacji Wrocławia o tytuł Europejskiej
Stolicy Kultury 2016. W swojej prezentacji wyjaśnił on koncepcję tego wniosku, której
głównym celem było wspieranie udziału Wrocławian w społecznym i kulturalnym życiu
miasta. Profesor Chmielewski oprowadził ponadto delegację po historycznych salach
uniwersyteckich. Na zakończenie wizyty we Wrocławiu odbyło się spotkanie z panią
Christiane Botschen, wicekonsul Niemiec we Wrocławiu. Pozytywnie oceniła ona
polsko-niemiecką współpracę regionalną i przygraniczną oraz wyczerpująco
www.feswar.org.pl
___________________________________________________________________________
odpowiedziała na pytania dotyczące działalności konsulatu oraz sytuacji mniejszości
niemieckiej w Polsce.
Kolejnym przystankiem w tej
podróży był Oświęcim oraz obóz
koncentracyjny AuschwitzBirkenau. W Międzynarodowym
Domu Spotkań Młodzieży w
Oświęcimiu Judith Höhne,
zastępca kierownika działu
edukacyjno-programowego,
omówiła działalność tej instytucji i
podkreśliła jej znaczącą rolę.
MDSM wnosi poprzez swoją
działalność nie tylko duży wkład w rozliczenie nazistowskiej przeszłości i holokaustu oraz
w pojednanie między narodami, zwraca on również uwagę młodych ludzi na aktualne
wydarzenia i ich osobistą odpowiedzialność za przyszłość. Po terenie byłego obozu
koncentracyjnego oprowadził delegację dyrektor Międzynarodowego Centrum
Edukacji o Auschwitz i Holokauście Andrzej Kacorzyk. Podkreślił on ogromne
znaczenie Auschwitz jako miejsca pamięci oraz instytucji edukacyjnej. Zmierzenie się z
przeszłością w miejscu uwidaczniającym jej najstraszniejsze strony, szczególnie dobitnie
wskazuje wartości, których należy bronić. Podobnie jak w MDSM, tak
i w Muzeum Auschwitz-Birkenau ważny aspekt działalności stanowią
spotkania i rozmowy ze świadkami zagłady. Kierownictwo delegacji w
imieniu Fundacji im. Friedricha Eberta w hołdzie ofiarom zbrodni
nazistowskich złożyło kwiaty pod Ścianą Śmierci.
Po krótkim pobycie w Krakowie delegacja udała się w dalszą drogę
do stolicy. W Warszawie czekał na nich Adam Krzemiński,
publicysta tygodnika „Polityka“, wybitny ekspert w dziedzinie stosunków polskoniemieckich. W swoim krótkim wystąpieniu podczas spotkania w ramach kolacji
Krzemiński przedstawił w zarysie długą drogę od zbrodni II wojny światowej do bliskiego
partnerstwa i przyjaźni w zjednoczonej Europie. W tym duchu następnego dnia odbyło się
spotkanie z Markiem Krząkałą, przewodniczącym Polsko-Niemieckiej Grupy
Parlamentarnej.
Ożywiona dyskusja dotyczyła aktualnych problemów europejskich,
przede wszystkich kryzysu migracyjnego, jak również współpracy polsko-niemieckiej oraz
możliwości jej rozszerzenia, np. w dziedzinie polityki oświatowej.
www.feswar.org.pl
___________________________________________________________________________
Punktem kulminacyjnym
oprowadzania po Muzeum Historii
Żydów Polskich była rozmowa z
Marianem Turskim,
przewodniczącym Rady
Muzeum, wicedyrektorem
Stowarzyszenia Żydowskiego
Instytutu Historycznego w Polsce,
publicystą „Polityki”. Marian Turski,
należący do najwybitniejszych znawców tematyki żydowskiej w Polsce, wyjaśnił ideę
wystawy ukazującej tysiącletnią historię i kulturę Żydów w Polsce poprzez shoah aż do
czasów współczesnych. Kolejne spotkanie przeniosło grupę w świat stosunków pracy i
związków zawodowych
w Polsce.
Przewodniczący OPZZ
Jan Guz oraz
przewodniczący
Związku
Nauczycielstwa
Polskiego Sławomir
Broniarz ukazali – ze swojej perspektywy – krytyczną sytuację reprezentacji
pracowniczych w Polsce, której wyrazem jest spadek liczby członków. Po części wynika to
z problemów wewnętrznych w centralach związkowych, a po części z uelastycznienia form
zatrudnienia i prekariatu na rynku pracy prowadzących do osłabienia związków
zawodowych. Jednym z najważniejszych celów jest - zdaniem przedstawicieli związków
zawodowych - powrót do standardowych i oskładkowanych umów o pracę. Pobyt w
Warszawie zakończył się dyskusją z Michałem Sutowskim, publicystą lewicowego
intelektualnego think tanku „Krytyka polityczna”. Sutowski przedstawił analizę
najważniejszych zmian w samopostrzeganiu polskiego społeczeństwa w ostatnich 25
latach. Ruchy wolnościowe z 1980 roku oraz transformacja tracą dla ludzi na znaczeniu.
Społeczne i kulturalne zaniechania demokratycznego okresu po przełomie doprowadziły
do obecnych politycznych transformacji i konstelacji, w którym nasila się dyskurs
prawicowo-narodowy. Niesłyszalna jest natomiast narracja lewicowa.
www.feswar.org.pl
___________________________________________________________________________
Następnie delegacja udała
się do Gdańska, kolebki
związku zawodowego
„Solidarność”. Pierwszym
punktem programu było
zwiedzanie Europejskiego
Centrum Solidarności.
Stała ekspozycja
prezentuje w bardzo
nowoczesnej formie historię „Solidarności“ oraz demokratycznych ruchów opozycyjnych
od początku akcji strajkowych i okupacji Stoczni Gdańskiej w roku 1980 poprzez
rozgromienie „pierwszej” „Solidarności” podczas stanu wojennego aż do zwycięskiej,
pokojowej transformacji roku 1989/1990 w Polsce i innych krajach Europy ŚrodkowoWschodniej. Po zwiedzeniu wystawy delegację przyjął dyrektor Centrum i redaktor
naczelny polsko-niemieckiego magazynu „Dialog“ Basil Kerski. Rozmowa na
temat „ECS jako część polityki historycznej Polski“ dotyczyła pozytywnych zmian w
rozwoju społecznym Polski w okresie 25 lat po przełomie politycznym roku 1989. ECS
chciałby aktywnie angażować się w ten rozwój i kształtowanie społeczno-politycznego
dyskursu w Polsce. „Rozliczenie historii powinno być rozumiane jako forma refleksji nad
przyszłością oraz element Polityki oświatowej, powiedział Kerski. Zwrócił on uwagę na
wzorcową współpracę z FES, m.in. we wspieraniu młodych dziennikarzy. Interesująca
rozmowa była kontynuowana podczas wspólnej kolacji.
Następnego dnia po
zwiedzaniu miasta
delegacja spotkała się w
ramach obiadu z dwójką
młodych
reprezentantów
gdańskiej
socjaldemokracji:
szefem gdańskiego
SLD Jarosławem
Szczukowskim oraz jedną z czołowych reprezentantek Federacji Młodych SLD
Magdaleną Leszczyna-Rzucidło. Ta ostatnia rozmowa delegacji z polskimi partnerami
dotyczyła przyszłego rozwoju socjaldemokracji w Polsce, w szczególności w Gdańsku, w
www.feswar.org.pl
___________________________________________________________________________
opinii młodych polityków nie tylko jako miejscu narodzin „Solidrności”, ale również
nowoczesnego polskiego liberalizmu gospodarczego.
Podczas tygodniowego pobytu w Polsce uczestnicy delegacji mieli możliwość zapoznania
się z różnymi aspektami politycznego, społecznego i kulturalnego życia w Polsce.
Rozmowę podczas kolacji na gdańskiej Starówce Roland Feicht wykorzystał do szerszego
omówienia perspektyw działalności Fundacji w Polsce.
Następnego dnia delegacja – po krótkim postoju w Sopocie – udała się w drogę powrotną
do Niemiec.