AKR Auschwitz 2013 ost

Uroczystości z okazji 69 rocznicy likwidacji „obozu cygańskiego”
w byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym
Auschwitz-Birkenau
Panie Prezesie, Panie Przewodniczący,
Byli Więźniowie Obozów Koncentracyjnych, Świadkowie Zagłady
Panie Marszałku, Panowie Prezydenci,
Ekscelencje,
Szanowni Przedstawiciele Społeczności Romskich, Szanowni Państwo,
2 sierpnia 1944 roku – dzień likwidacji tak zwanego cygańskiego
obozu rodzinnego w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau – stał się
symbolem Zagłady Romów.
Dziś – zgromadzeni w tym historycznym miejscu i dniu – chylimy głowy przed
pomordowanymi w obozie Auschwitz-Birkenau, ale też przed wszystkimi,
często wciąż nieznanymi, romskimi ofiarami II wojny światowej.
Zagłada Romów to tragiczny, przez dziesięciolecia przemilczany rozdział
europejskiej historii.
Od lat różne środowiska – Romowie i nie-Romowie wywodzący się z różnych
pokoleń – walczą o przywrócenie pamięci o Zapomnianym Romskim
Holokauście. Dzięki tym staraniom powoli wypełnia się mapa miejsc pamięci
o Zagładzie.
Od połowy lat dziewięćdziesiątych XX wieku, staraniem stowarzyszeń
romskich, odbywają się uroczystości w byłym obozie koncentracyjnym
Auschwitz-Birkenau. W tym roku, już po raz czternasty, drogami Małopolski
wędrował Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów, oddający hołd romskim
ofiarom nazistów, zamordowanym w małopolskich wsiach i miasteczkach.
Pomniki i tablice pamiątkowe w obozie Auschwitz-Birkenau, Bełżcu, Łódzkim
Getto, Ułężu, Borzęcinie, Biełczy, Szczurowej, Zakroczymiu i KędzierzynieKoźlu − to widoczne znaki pamięci o Zagładzie Romów.
Od 2011 roku, na mocy uchwały Sejmu, 2 sierpnia obchodzony jest w Polsce
jako oficjalny Dzień Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti. Ustanowienie Dnia
Pamięci to symboliczny akt uznania przez Państwo Polskie bezmiaru strat
i cierpień, których Romowie doznali w czasie drugiej wojny światowej.
Naszą powinnością jest pełne przywrócenie tych wydarzeń zbiorowej pamięci
Europejczyków i przekazanie wiedzy o nich następnym pokoleniom.
Państwo Polskie wspiera międzynarodowe inicjatywy na rzecz pełnego uznania
i upamiętnienia Zagłady Romów.
Pamięć to pomost pomiędzy przeszłością a teraźniejszością i przyszłością.
Zrozumienie historii pomaga nam wszystkim szukać rozwiązań współczesnych
problemów. To bardzo istotne w czasach, gdy rasizm i ksenofobia, skierowane
przeciwko Romom, ale także innym mniejszościom – są ciągle poważnym
problemem.
Polskie instytucje publiczne, świadome tego problemu, monitorują
egzekwowanie przepisów karnych dotyczących przestępstw o charakterze
rasistowskim i ksenofobicznym. Postępowania prokuratorskie w takich
sprawach objęte są nadzorem służbowym. W prawie 40% takich spraw
prokuratury nadrzędne zakwestionowały decyzje o morzeniu lub odmowie
wszczęcia postępowania. Wskazuje to na efektywność mechanizmu kontroli
stosowanego przez prokuraturę. Pozwala też podejmować działania
w sytuacjach, kiedy przekraczane są granice wyznaczone przez obowiązujące
prawo.
Rząd polski podejmuje też szereg inicjatyw – prawnych, politycznych
i edukacyjnych – aby budować Polskę otwartą i tolerancyjną, w której wszyscy
mogą realizować swoje plany życiowe.
Od 2001 roku w Polsce realizowany jest rządowy Program na rzecz
społeczności romskiej. W ten sposób wspieramy aspiracje wielu środowisk
romskich, a także proces kształtowania się romskiej inteligencji, w głębokim
przekonaniu, że przyczyni się ona do rzeczywistej poprawy sytuacji Romów i do
tworzenia nowoczesnej tożsamości narodu romskiego, między innymi poprzez
przekazanie następnym pokoleniom wiedzy o Zapomnianym Romskim
Holokauście.
Od 2013 roku rozpoczynamy też realizację rządowego Programu Działań na
rzecz Równego Traktowania, którego celem jest tworzenie Polski równych
szans dla wszystkich jej mieszkańców.
Jestem przekonana, że działania instytucji publicznych, prowadzone wspólnie
z Romami, to kolejne etapy na drodze do efektywnej integracji obywatelskiej
Romów i budowy Polski wolnej od uprzedzeń i dyskryminacji.
Dziś w byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym
Auschwitz-Birkenau – w miejscu symbolicznym dla Zagłady Romów –
jednoczymy się we wspólnocie pamięci i domagamy się, aby czasy pogardy dla
odmienności etnicznej i kulturowej nigdy nie wróciły.
Pochylając głowy nad prochami pomordowanych zobowiązujemy się do
przekazania pamięci o ich cierpieniu i ofierze, ale nade wszystko –
zobowiązujemy się do wspólnych działań na rzecz Polski, Europy i świata bez
rasizmu i dyskryminacji.