Monika Adamczyk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła

Transkrypt

Monika Adamczyk
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
JAKOŚĆ ŻYCIA OSÓB STARSZYCH – SUBIEKTYWNE I OBIEKTYWNE WYZNACZNIKI POCZUCIA
DOBROSTANU PSYCHICZNEGO I FIZYCZNEGO
Według Strategii Lizbońskiej liczba ludności do 2050 roku będzie się zmniejszać, natomiast liczba
ludności w wieku powyżej 65 lat wzrośnie w stosunku do 2005 roku o 60%. Jak wynika z tych danych
grupa ludności powyżej 65 roku życia staje się bardzo istotnym pod względem liczebnym elementem
populacji. Zagadnienie jakości życia tej grupy społecznej, indywidualnego poczucia dobrostanu tak
fizycznego jak i psychicznego jej członków jest niezwykle ważnym zagadnieniem z punktu widzenia
szeroko rozumianego życia społecznego: opieki zdrowotnej, ubezpieczeń społecznych, kultury czy
partycypacji społecznej.
Słowa kluczowe: jakość życia, starość, wskaźniki dobrostanu psychicznego i fizycznego.
Alicja Adamiec-Zgraja
Uniwersytet Jagielloński
DRAMAT WYBORU, CZYLI O KONFLIKCIE RÓL RODZINNYCH I ZAWODOWYCH
We wczesnej dorosłości jednostka staje w obliczu konieczności ustosunkowania się do dwóch
podstawowych zadań rozwojowych tego okresu. Z jednej strony kariera zawodowa, z drugiej zaś
potencjalne role związane z rodziną prokreacyjną. Zważywszy na specyfikę uwarunkowań społecznoekonomicznych młodzi dorośli częstokroć zostają uwikłani w dramat wyboru, który w późniejszych
okresach rozwojowych może stanowić podstawowe kryterium poczucia jakości życia. Artykuł stanowi
próbę spojrzenia na powyżej wskazany problem na podstawie analizy literatury oraz wybranego
fragmentu badań przeprowadzonych na grupie 659 osób studiujących w Krakowie. Osoby badane
były w wieku 21 – 29 lat, w większości (62,4%) były to kobiety, 92,3% osoby stanu wolnego.
Przedstawione zostaną wyniki dotyczące wyboru pomiędzy karierą zawodową, a rolami rodzinnymi
oraz ocenę ważności tych aspektów życia dla poczucia szczęścia. Analizie statystycznej poddano
również związek pomiędzy czynnikami ekonomicznymi, społecznymi i psychologicznymi z
przypisywaniem szczęścia rodzinie lub pracy zawodowej.
Słowa kluczowe: kariera zawodowa, role rodzicielskie
Łukasz Baka
Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie
Zgodnie z wiedzą potoczną wielu ludzi dobre relacje z innymi przyczyniają się do lepszego
funkcjonowania człowieka, np.: zdrowia, radzenia sobie ze stresem. Wyniki badań nie przynoszą w tej
kwestii jednoznacznych wyników. Choć wiele badań potwierdza, że wsparcie społeczne osłabia
doświadczany stres, inne nie pokazują takiej zależności, a jeszcze inne wskazują, że wsparcie może
stres nasilać. Prawdopodobnie nie każde wsparcie, nie w każdej sytuacji i nie dla każdego człowieka
jest korzystne. Poza tym powstaje pytanie o jakie korzyści chodzi – krótkotrwałe (np.: poprawa
samopoczucia), czy długotrwałe (np.: dobre zdrowie)? Celem badań było ustalenie czy i w jaki sposób
wsparcie od przełożonych i współpracowników moderuje efekt stresorów w pracy na zdrowie
psychiczne i fizyczne pracowników. Wskaźnikami zdrowie psychicznego było wyczerpanie i depresja,
wskaźnikiem zdrowia fizycznego – dolegliwości somatyczne. Badaną grupą byli nauczyciele (N = 316).
Wyniki badań pokazały, że wsparcie od przełożonych (ale nie od współpracowników) osłabia
negatywny efekt stresorów w pracy. Dotyczy to jednak zdrowia psychicznego lecz nie fizycznego.
Słowa kluczowe: stres w pracy, moderująca rola wsparcia społecznego, zdrowie
Anna Banasiak
POZIOM DOŚWIADCZANEGO STRESU RODZICIELSKIEGO A POZIOM POCZUCIA UMOCNIENIA U
MATEK DZIECI Z AUTYZMEM
Jednym z czynników istotnych dla przebiegu adaptacji rodziców do wyzwań związanych z opieką nad
dzieckiem z autyzmem jest ich poczucie umocnienia, rozumiane jako możliwość wywierania wpływu
na otoczenie społeczne. Celem badania zaprezentowanego w niniejszym referacie było określenie
związków między poczuciem umocnienia a stresem rodzicielskim. To zagadnienie zupełnie nowe, a
bardzo ważne z punktu widzenia rozważań nad sytuacją rodziców dzieci z autyzmem. W badaniu
uczestniczyło 39 matek dzieci z autyzmem, 40 matek dzieci z zespołem Downa oraz 40 matek dzieci
rozwijających się prawidłowo. Wykorzystano jedno narzędzie statystyczne: test rho – Spermana.
Słowa kluczowe: autyzm, zespół Downa, stres rodzicielski, poczucie umocnienia.
Augustyn Bańka
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Wydział Zamiejscowy w Katowicach
JAKOŚĆ ŻYCIA W PAMIĘCI MIEJSCA, CZASU I PRZESTRZENI
W referacie przedstawiany jest problem jakości życia jako kategorii pochodnej procesu
wewnętrznego definiowania przestrzennych granic tożsamości indywidualnej i społecznej, w
relacji do pamięci miejsca historycznego i jego fizycznej rekonstrukcji. Punktem wyjścia jest tzw.
„rekonstrukcja powojenna”, w literaturze często sytuowana w kontekście syndromu
„mentalności powojnia” (T.Judt, 2008). Przedstawiane w referacie rozważania i badania oparte
są na założeniu, iż ludzie żyjący obecnieniby w tym samym czasie i w tej samej przestrzeni życia
w wyniku zdarzeń spowodowanych w przeszłości wojną: 1 - różnieujmują w pamięci miejsca
znaczenie poniesionych strati potrzebę ich rekompensaty, 2 – różnie spostrzegają rolę historii
miejsca w definiowaniu czasowych, przestrzennych i kulturowych granic swojej tożsamości
indywidualnej i społecznej, oraz 3 – różnią się wizją przyszłości miejsca w kategoriach
optymalnych funkcji, preferowanych wartości i gwarancji dla jakości życia. Przedstawiane w
referacie wyniki badań pokazują w jaki sposób i przy użyciu jakich strategii osoby związane z
konkretnym miejscem traktują jego „powojenną rekonstrukcję” jako metodę urzeczywistniania
poczucia własnej wartości i jakości życia.
Aneta Bartnicka-Michalska i Joanna Wajdenfeld
Szkoła Wyższa Psychologii Społeczne w Warszawie
DZIAŁALNOŚĆ ARTYSTYCZNA JAKO WYZNACZNIK ZADOWOLENIA Z ŻYCIA I MOTYWACJI
HUBRYSTYCZNEJ U ARTYSTÓW I NIEARTYSTYSTÓW
Celem niniejszej pracy było zbadanie zależności i poszukiwanie wyznacznika zadowolenia z
życia jako subiektywnie ocenianego stopnia szczęścia w odniesieniu do ich przedsiębiorczości w
grupie artystów i nieartystów. Wyniki wielu badań dowodzą, że przedsiębiorcy, a więc osoby, które
zgodnie z teorią przedsiębiorstwa Knighta (za: Piasecki, 2001) założyły firmę i zarządzają nią w
warunkach niepewności w celu realizacji własnych interesów, narażeni są na liczne koszty
psychologiczne wynikające z poziomu przezywanego stresu.
Efektem obciążeń, przeżywanego stresu i nieadekwatnemu radzeniu sobie z nim jest np.
wzrost zachowań typowych dla zespołu wypalenia zawodowego, co w znaczny sposób obniża poziom
subiektywnego poczucia zadowolenia z życia (well-being), rozumianego zgodnie z Trójwymiarową
Koncepcją Dobrostanu autorstwa Keyes i Waterman (2003), jako sprawnego funkcjonowanie w
wymiarze emocjonalnym, osobowościowym i społecznym (Torkelson, Muhonen, 2004).
Wyniki przeprowadzonych tutaj badań pokazały, że artyści - przedsiębiorcy deklarowali
wyższy poziom szczęścia zarówno w porównaniu do przedsiębiorców - nieartystów, jak i artystów
zatrudnionych na stanowisku solisty i członka zespołu. Być może takim czynnikiem wyznaczającym
poziom subiektywnego szczęścia jest fakt kontaktu ze sztuką, w zawodach artystycznych (Bartnicka Michalska, Wajdenfeld i inni 2010). Dodatkowe analizy wykazały, że artyści przedsiębiorcy i
nieprzedsiebiorcy (solisty i członka zespołu) różnią się od nieartystów poziomem poszczególnych
wymiarów motywacji hubrystycznej (SMM) (podziw, wpływ, przywództwo) (Kozielecki, 1997; Tokarz i
Trzebińska, 2011). Badane grupy różniły się także pod względem poszczególnych czynników modelu
Styl Twórczego Zachowania (STZ): Aprobata życia, Wewnętrzna sterowność, Giętkość struktur
poznawczych, Siła ego, Samoakceptacja (Strzałeckiego, 2003)
Małgorzata A. Basińska i Aleksandra Łuczak
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
STYLE RADZENIA SOBIE ZE STRESEM A SATYSFAKCJA Z ŻYCIA OPIEKUNÓW OSÓB Z CHOROBĄ
ALZHEIMERA
Celem niniejszej pracy było zbadanie związku pomiędzy stylami radzenia sobie ze stresem a
poziomem satysfakcji z życia wśród opiekunów osób chorych na chorobę Alzheimera.
Metoda. Próba badawcza składała się z 31 opiekunów osób chorych na Alzheimera. Zastosowano
Kwestionariusz do Badania Stylów Radzenia Sobie ze Stresem - CISS Endlera i Parkera oraz
Kwestionariusz Satysfakcji z Życia - SWLS Dienera.
Wyniki. Analiza statystyczna pokazała, że style radzenia sobie ze stresem są predyktorami satysfakcji
z życia. Szczególnie istotną rolę pełni styl skoncentrowany na emocjach. Rzadkie stosowanie stylu
skoncentrowanego na emocjach wyjaśnia znaczny procent zmienności satysfakcji z życia w badanej
grupie opiekunów.
Słowa kluczowe: style radzenia sobie ze stresem, satysfakcja z życia, opiekunowie osób z chorobą
Alzheimera
Małgorzata A. Basińska, Anna Sucharska-Daraż, Katarzyna Wolszczak
SATYSFAKCJA Z ŻYCIA OSÓB BEZDOMNYCH
Bezdomność to istotny problem zarówno wymiarze społecznym jak i jednostkowym, mimo
tego, na gruncie psychologii nie znajdujemy wielu opracowań wyjaśniających przyczyny wystąpienia i
trwania w niej.
Celem prezentowanych badań była próba określenia nasilenia satysfakcji z życia (SWL) kobiet
i mężczyzn bezdomnych w porównaniu do domnych, z uwzględnieniem czasu trwania bezdomności
oraz jej deklarowanych przyczyn.
Przebadano po 27 (35%) kobiet i po 50 (65%) mężczyzn w każdej z grup: bezdomna i domna.
Średni wiek w obu grupach był bardzo podobny i wynosił 47 lat, od 18 do 68 w obu podgrupach.
Zastosowano dwie metody: wywiad ustrukturalizowany i skalę Satysfakcji z Życia (SWLS).
Obie badane grupy (w całości i z podziałem na płeć) różnią się istotnie między sobą
nasileniem SWL (t=-8,13; p=0,000). Średnie nasilenie satysfakcji z życia w grupie bezdomnych wynosi
12,61 (SD=5,27), co odpowiada 3 stenowi. Natomiast w grupie domnej wynosi 19,62 (SD=5,44), co
odpowiada 5 stenowi. Otrzymane wyniki pokazały, że najczęstszymi przyczynami bezdomności były
problemy lokalowe (n=24, 31%), problemy w relacjach (n=19, 25%), brak pracy (n=13, 17%), różnego
rodzaju zaburzenia psychiczne (n=13, 17%) oraz problemy finansowe i inne (n=8, 10%). Wymienione
przyczyny nie różnicowały jednak nasilenia satysfakcji z życia (H=4,254; p=0,373). Także wiek
badanych i czas trwania w bezdomności nie ujawniły związku istotnego statystycznie.
Słowa kluczowe: osoby bezdomne, satysfakcja z życia
Róża Bazińska i Dorota Szczygieł
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Sopocie
INTERAKCJE Z KLIENTAMI JAKO ŹRÓDŁO STRESU PRACOWNIKÓW USŁUG
Literatura poświęcona stresowi doświadczanemu przez pracowników usług sugeruje, że źródłem
stresu pracowników są obciążające emocjonalnie interakcje z klientami. Natomiast większość badań
poświęconych np. wypaleniu zawodowemu koncentruje się na organizacyjnych przyczynach
wypalenia (job-related stressors), takich jak obciążenie pracą i presja czasowa, pomijając znaczenie
relacji pracownika z klientami (client-related stressors). Ostatnie lata przyniosły wzrost
zainteresowania zawodami usług rynkowych, co wynika z rosnącej liczby osób zatrudnionych w tym
sektorze oraz wysokich wymagań stawianych pracownikom, od których pracodawcy oczekują
wysokiego poziomu kompetencji psychologicznych ujawnianych podczas kontaktów z klientami.
Przedstawione zostaną wyniki badań traktujących zachowania klientów (tzw. trudny klient) jako
źródło stresu pracowników usług oraz Skala Negatywnych Zachowań Klienta (NEGZAK) jako narzędzie
do pomiaru stresogenności zachowań klientów - poziomu ich spostrzeganej wrogości i nadmiernych
oczekiwań. Omówione zostaną wyniki dwóch badań przeprowadzonych wśród pracowników usług, w
których stosowano skalę NEGZAK. W badaniu 1. sprawdzano związki między stresogennymi
zachowaniami klientów a wypaleniem zawodowym i somatycznymi objawami stresu pracowników.
Wyniki wskazują, że wyższy poziom negatywnych (stresogennych) zachowań klientów łączy się z
wyższym poziomem somatycznego stresu i wypalenia zawodowego. Wyniki badania 2. wskazują, że
mediatorem związku stresogennych zachowań klientów z dobrostanem pracowników (wypaleniem
zawodowym oraz zadowoleniem z pracy) są negatywne emocje doświadczane przez pracowników
podczas kontaktów z klientami.
Słowa kluczowe: stres zawodowy, stresogenności zachowań klientów, emocje
Anna Marek - Bieniasz,
Akademia im. Jana Długosza w Cżestochowie
ZADANIA FILOZOFII W SYTUACJI GLOBALNEGO KRYZYSU EKOLOGICZNEGO
Współczesne społeczeństwa stoją w obliczu istotnych zmian rozwojowych. Problem ten związany jest
przede wszystkim z nieobserwowaną nigdy wcześniej w rozwoju ludzkości eksplozją demograficzną,
jak i sytuacją kryzysu ekologicznego, mającego globalny charakter. Jawi się to jako sytuacja trudna,
pozostająca w ścisłym związku z jakością życia, a z którą jako ludzkość musimy się zmierzyć. Nie bez
znaczenia w zażegnaniu tej sytuacji jest podejmowana w związku z nią refleksja filozoficzna, w
szczególności refleksja prowadzona na gruncie ekofilozofii i etyki ekologicznej. W związku z rozwojem
tych dyscyplin mówić można o nowych zadaniach współczesnej filozofii, które w referacie zostaną
wskazane i zreflektowane.
Agnieszka Bojanowska
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie
ROZUMIENIE I KRYTERIA DOBROSTANU WŚRÓD OSÓB NA RÓŻNYCH ETAPACH ROZWOJU.
W badaniu sprawdzano rozumienie pojęć ‘szczęście’ (kontekst afektywny dobrostanu) oraz
‘satysfakcja z życia’ (kontekst poznawczy), wskazujące na kryteria oceny jakości życia osób w różnym
wieku o różnych poziomach dobrostanu. Dokonano pomiaru ogólnej satysfakcji oraz bilansu
afektywnego (afekt pozytywny/ afekt negatywny) – dwóch składowych dobrostanu. Przy użyciu
metody asocjacyjnej zebrano dane od 797 osób w czterech okresach rozwoju: przed dorosłością (1314 lat), okresu przejściowego (17-19 lat), wczesnej dorosłości (28-22 lata) i środka życia (40-45 lat).
Analizy wyłoniły sześć podstawowych kategorii dobrostanu: relacje, zdrowie, dobra materialne,
praca, wolność, wiedza.
Wyniki pokazały, że szczęście kojarzone jest z relacjami i zdrowiem, a satysfakcja dodatkowo
z pracą. W najmłodszej grupie przywiązywanie wagi do dóbr materialnych nie było korzystne –
wiązało się z gorszym bilansem afektywnym i niższą satysfakcją, częściowo odwrotnie było wśród
licealistów (wyższa satysfakcja) i młodych dorosłych (lepszy bilans). Dla licealistów niekorzystne było
kojarzenie dobrostanu ze zdrowiem i wiedzą. W grupie najstarszej korzystne było kojarzenie
dobrostanu z wolnością. Porównanie grup wiekowych pokazało, że wraz z wiekiem rosło znaczenie
zdrowia, a okres przejściowy końca liceum był powiązany z większą wagą wielu kategorii – pracy,
dóbr materialnych, wiedzy i relacji – w zależności od kontekstu (poznawczego lub afektywnego).
Wyniki wskazują na szczególne znaczenie okresu rozwoju dla indywidualnych kryteriów dobrostanu.
Słowa kluczowe: dobrostan, metoda asocjacyjna, okres rozwoju
Ewelina Bondyra-Łuczka i Mariola Łaguna
SATYSFAKCJA Z ŻYCIA I SATYSFAKCJA Z PRACY W PROCESIE PODEJMOWANIA SZKOLEŃ
Szkolenia są jednym ze sposobów zdobywania i podnoszenia poziomu kompetencji. Ludzie podejmują
szkolenia kierując się różnymi motywacjami, dodatkowo różne cechy osobowości wpływają na
większą lub mniejszą chęć zdobywania nowych umiejętności. Celem wystąpienia jest prezentacja
wyników badania nad zależnością między poczuciem satysfakcji z życia i poczuciem satysfakcji z pracy
a procesem realizacji celów szkoleniowych. Satysfakcja z życia to poczucie zadowolenia z własnych
osiągnięć i warunków życia. Poziom satysfakcji z pracy określają sądy osoby na temat swojej pracy i
jej stosunek do niej. Interesującym jest, czy zmienne te związane są z celowym podejmowaniem
szkoleń. W badaniu podejmowanie szkoleń potraktowane jest jako proces realizacji celu składający
się z kilku etapów: oceny celu, intencji jego realizacji, planu i podjęcia działania. Zrealizowano
dwuetapowe badanie podłużne obejmujące 213 pracujących osób. Przedstawione zostaną zależności
między dwoma wymiarami satysfakcji a etapami procesu realizacji celu.
Słowa kluczowe: Satysfakcja z życia; Satysfakcja z pracy; Szkolenia; Zachowania celowe.
Paweł Brudek
WYBRANE ZMIENNE OSOBOWOŚCIOWE A SATYSFAKCJA Z ŻYCIA W OKRESIE WCZESNEJ STAROŚCI.
Problematyka satysfakcji z życia cieszy się dziś dużym zainteresowaniem ze strony psychologów oraz
przedstawicieli innych nauk społecznych. Prowadzone w tym obszarze badania obejmują swym
zakresem przede wszystkim osoby w okresie wczesnej i średniej dorosłości oraz skupiają się głównie
na określeniu czynników, warunkujących szczęśliwe życie. Wciąż natomiast stosunkowo niewiele jest
badań poświęconych uwarunkowaniom dobrostanu psychicznego w fazie późnej dorosłości. Celem
referatu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy istnieje istotna współzależność między
określonymi elementami osobowości seniorów a doświadczaną przez nich satysfakcją z życia. Dla
realizacji tego celu przeprowadzono badania, którymi objęto 120 osób w wieku od 60 do 75 lat.
Pomiaru zadowolenia z życia dokonano za pomocą Skali Satysfakcji z Życia, której autorami są: E.
Diener, R. A. Emmons, R. J. Larson oraz S. Griffin. Za pomocą Kwestionariusza Osobowości NEO-PI-R
P. T. Costy i R. R. McCrae, Sali Samooceny SES M. Rosenberga oraz Kwestionariusza Orientacji
Życiowej SOC-29 A. Antonovskiego scharakteryzowano osobowość badanych osób. Zgodnie z
oczekiwaniami, osobowość seniorów pozostaje w licznych i interesujących, statystycznie istotnych,
związkach z doświadczaną przez nich satysfakcją z życia.
Słowa kluczowe:
wczesna starość, satysfakcja z życia, cechy osobowości, samoocena, poczucie koherencji
Katarzyna Brzuszkiewicz
Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
TEMPERAMENTALNE DOPASOWANIE MŁODYCH PRACOWNIKÓW DO WYKONYWANEGO ZAWODU
JAKO WYZNACZNIK ZADOWOLENIA Z PRACY I ŻYCIA
Celem podjętych badań było ustalenie, czy emocjonalne i poznawcze wymiary zadowolenia z pracy
oraz ogólny wymiar zadowolenia z życia są różnicowane przez: a. czynniki środowiska-wartość
stymulacyjną stanowiska pracy b. cechy podmiotu-aktywność, reaktywność emocjonalną,
wytrzymałość c. interakcję cech podmiotu (stopień zharmonizowania struktury cech temperamentu
na kontinuum przestymulowanie-niedostymulowanie), d. interakcje tych cech z czynnikami
środowiska (dopasowanie zharmonizowania cech temperamentu do wartości stymulacyjnej
stanowiska pracy). Podstawę teoretyczną badań stanowiła Regulacyjna Teoria Temperamentu J.
Strelaua. Badaniami objęto 99 młodych pracowników (N=99; 50 kobiet, 49 mężczyzn) w wieku 18-35
lat
wykonujących zawody o niskiej, średniej i wysokiej wartości stymulacyjnej. W badaniu
wykorzystano następujące narzędzia badawcze: inwentarz Formalna Charakterystyka ZachowaniaKwestionariusz Temperamentu B. Zawadzkiego i J. Strelaua, Skala Satysfakcji z Życia w polskiej
adaptacji Z. Juczyńskiego, pytania zaczerpnięte z Arkuszu Opisu Pracy A. Zalewskiej, wskaźnik
zharmonizowania cech temperamentu M. Zajenkowskiego i K. Jankowskiego. Analiza wielokrotnej
regresji ujawniła, iż dopasowanie cech temperamentu do wartości stymulacyjnej stanowiska pracy
jest istotnym predyktorem ogólnego wymiaru zadowolenia z życia oraz poznawczego i
emocjonalnego wymiaru zadowolenia z pracy w grupie zawodów o niskiej, średniej i wysokiej
wartości stymulacyjnej.
Słowa kluczowe: temperament, zadowolenie z pracy, zadowolenie z życia, dopasowanie do zawodu,
młodzi dorośli
Katarzyna Brzuszkiewicz,
Uniwersytet im. Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
TEMPERAMENTALNO – OSOBOWOŚCIOWE WYZNACZNIKI ZADOWOLENIA Z PRACY I ŻYCIA U OSÓB
REALIZUJĄCYCH INDYWIDUALNY PROGRAM ZATRUDNIENIA SOCJALNEGO
Celem podjętych badań było ustalenie, czy emocjonalne i poznawcze wymiary zadowolenia z pracy
oraz ogólny wymiar zadowolenia z życia są różnicowane przez: a. cechy podmiotuneurotyczność/zrównoważenie emocjonalne, ekstrawersję/introwersję, aktywność, reaktywność
emocjonalną, wytrzymałość c. umiejscowienie poczucia kontroli d. interakcję cech podmiotu.
Badaniami objęto 60 osób bezrobotnych realizujących Indywidualny Program Zatrudnienia
Socjalnego w celu uzyskania pracy (N=60; 30 kobiet, 30 mężczyzn) w wieku 20-58 lat. Do grupy osób
badanych należały m. in. osoby: długotrwale bezrobotne, posiadające stopień niepełnosprawności,
po zakładzie karnym, korzystające z pomocy psychologicznej/psychiatrycznej, bezdomne, po leczeniu
odwykowym. W badaniu wykorzystano następujące narzędzia badawcze: Kwestionariusz Osobowości
Eysencka,
Inwentarz
Formalna
Charakterystyka
Zachowania-Kwestionariusz
Temperamentu
Zawadzkiego i Strelaua, Skala Człowiek w Pracy Matczak i in., Skala Satysfakcji z Życia w polskiej
adaptacji Juczyńskiego, pytania zaczerpnięte z Arkuszu Opisu Pracy Zalewskiej, wskaźnik
zharmonizowania cech temperamentu Zajenkowskiego i Jankowskiego. Analiza wielokrotnej regresji
ujawniła, iż cechy temperamentalno-osobowościowe są istotnym predyktorem ogólnego wymiaru
zadowolenia z życia oraz poznawczego i emocjonalnego wymiaru zadowolenia z pracy osób
uczestniczących w procesie readaptacji społeczno-zawodowej, a także wpływają na uzyskanie
zatrudnienia poprzez Indywidualny Program Zatrudnienia Socjalnego.
Słowa kluczowe: osobowość, temperament, zadowolenie z pracy, zadowolenie z życia, osoby
długotrwale bezrobotne, readaptacja społeczno-zawodowa
Urszula Chabrzyk
Energoprojekt – Katowice S.A
SZKOLENIA MIĘKKIE JAKO INSPIRACE DO PODNOSZENIA JAKOŚCI ŻYCIA
Podstawowy podział szkoleń to: miękkie i twarde. Szkolenia twarde bazują na wiedzy specjalistycznej,
umiejętnościach związanych z obsługą stanowiska pracy i wykonywanych obowiązków w
bezpośrednim przełożeniu na procedury, zasady. Wpływają na poziom wykonania pracy, czyli
Przedmiot. Obszary tematyczne szkoleń miękkich pozwalają nie tylko na lepsze funkcjonowanie
jednostek, ale i całych zespołów a nawet firm. W Tm kontekście sytuacja szkoleniowa ma
oddziaływać na Podmiot szkolenia. Oddziaływanie to zaś ma na celu uświadomienie, przekazanie
wiedzy oraz nabycie umiejętności.
Najważniejsze umiejętności to: komunikacja, praca w zespole, grupowe podejmowanie
decyzji i rozwiązywanie problemów, tolerancja, szacunek i zrozumienie, asertywność, radzenie sobie
ze stresem, zarządzanie czasem, inteligencja emocjonalna. Dzięki szkoleniom miękkim możliwa jest
poprawa efektywności zespołu poprzez zwiększenie zrozumienia, empatii, tożsamości, poziomu
komunikacji. Możliwa jest zmiana postaw wobec współpracowników i pracy w ogóle. Wartością staje
się możliwość przebywania w zespole. Zatem zwiększa się satysfakcja z pracy i poczucie jakości pracy.
Nabywanie i rozwijanie umiejętności miękkich jest transferowane do życia w ogóle.
Umiejętności miękkie mają charakter uniwersalny. Przeniesienie wartości do życia prywatnego jest
indywidualną sprawą. Pozwala to na nieskrępowane próby podjęcia inicjatywy. Tym bardziej, gdy
uczestnictwo z tego zakresu jest aktywnością podejmowaną we własnym zakresie.
Paweł Ciołkiewicz
Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Łodzi
UCZESTNICTWO W ŚWIATACH SPOŁECZNYCH A JAKOŚĆ ŻYCIA. PRÓBA ANALIZY FUNKCJONOWANIA
ŚWIATA SPOŁECZNEGO MIŁOŚNIKÓW KOMIKSU.
Kategoria świata społecznego zaproponowana przez Anselma Straussa zdobywa sobie coraz większą
popularność w badaniach socjologicznych. Badania dotyczące obszarów, w których skupiają się ludzie
zaangażowani we wspólne działania, wydają się niezwykle ciekawym przedsięwzięciem. Rozmaite
światy społeczne stanowią dziś bowiem zróżnicowaną mozaikę społecznego zaangażowania w
określone czynności. Wydaje się również, że owo zaangażowanie – często całkowicie bezinteresowne,
pochłaniające mnóstwo czasu i nie przynoszące wymiernych korzyści materialnych (a czasami
związane wręcz ze sporymi nakładami finansowymi) – staje się jednym z ważnych czynników
determinujących jakość życia. Można bowiem sformułować hipotezę, że uczestnictwo w takich
światach społecznych stanowi okazję do odpoczynku od codziennych obowiązków i problemów.
Przedmiotem referatu będzie refleksja na temat funkcjonowania świata społecznego miłośników
komiksu oraz analiza powiązań pomiędzy uczestnictwem w tym świecie społecznym a jakością życia.
Świat społeczny miłośników komiksu wydaje się szczególnie ciekawy w polskim kontekście społecznokulturowym. Z jednej strony bowiem komiks nie cieszy się u nas nadmiernym szacunkiem (dość
powszechnie uważany jest za gatunek drugiej kategorii), z drugiej zaś strony środowisko miłośników
komiksu (samo w sobie bardzo wewnętrznie zróżnicowane) jest bardzo aktywne: działają
internetowe portale tematyczne, na forach toczą się dyskusje, organizowane są konwenty i
spotkania. Warto zatem zadać pytanie o specyfikę i uwarunkowania uczestniczenia w tym świecie
społecznym. Ciekawe wydaje się także zagadnienie funkcji jakie pełni uczestnictwo w świecie
społecznym w kontekście podnoszenia jakości życia.
Słowa kluczowe: jakość życia, światy społeczne, komiksy
Romuald Derbis
WSTĘPNA ADAPTACJAP. E. SPECTORA SKALI KONTRPRODUKTYWNYCH ZACHOWAŃ W PRACY
(CWB-C)
CWB-Checklist (CWB-C) autorstwa Paula E. Spectora służy do pomiaru siły przejawiania zachowań
kontrproduktywnych w pracy na pięciu wymiarach: nadużycia wobec innych, dewiacji produkcji,
sabotażu, kradzieży i unikania. Wstępna procedura adaptacyjna polegała (1) na przygotowaniu
tłumaczenia skali na język polski i sprawdzeniu wierności z oryginałem oraz (2) na zbadaniu trafności
zbieżnej i różnicowej narzędzia za pomocą: A. Zalewskiej Skali Satysfakcji z Pracy, części N. Endlera i
J. ParkeraKwestionariusza CISS oraz A. Bussa i A. Durkee Kwestionariusza Nastroje i Humory.
Określono podstawowe
właściwości psychometryczne
adaptowanej wersji narzędzia: średnie
wartości i odchylenie standardowe, rzetelność i trafność narzędzia i poszczególnych podskali
porównano je z charakterystyką oryginalnej wersji CWB-C. Wersje wydają się równoważne, jednakże
adaptacja wymaga kontynuacji.
Słowa kluczowe: zachowania kontrproduktywne, wstępna adaptacja narzędzia
Grażyna Domanowska
NZOZ Poradnia Zdrowia Psychicznego Dzieci i Młodzieży w Ostrołęce
ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO W WYNIKU GWAŁTU - STUDIUM PRZYPADKU
W literaturze przedmiotu znajduje się coraz więcej pozycji dotyczących problemu nastolatków jako
ofiar przemocy fizycznej i wykorzystywania seksualnego. U ofiar takiej przemocy powstaje
zwiększone ryzyko rozwinięcia się zespołu stresu pourazowego (ang. posttraumatic stress disorder,
PTSD). Praca zawiera omówienie problematyki dotyczącej zespołu stresu pourazowego, który
rozwinął się u 15-letniej pacjentki w wyniku gwałtu. Przedstawiono obraz psychologicznych skutków
zespołu stresu traumatycznego pacjentki z uwzględnieniem różnorodności czynników wpływających
na rozwój i utrzymywanie się tego zaburzenia. Praca jest opisem przypadku oraz oddziaływań
terapeutycznych prowadzonych w nurcie poznawczo – behawioralnym. W prezentacji zostaną
przedstawione procedury i efekty terapeutyczne, które miały miejsce w okresie od stycznia do dnia
dzisiejszego (terapia jeszcze trwa). W tym czasie nastąpiła jakościowa poprawa funkcjonowania
pacjentki; zmniejszeniu uległo nasilenie objawów PTSD. W terapii zostały zastosowane różne techniki
poznawcze
i
behawioralne.
Uwzględniono
rodzinne,
indywidualne
oraz
dotychczasowe
doświadczenia życiowe pacjentki jako czynniki wpływające na ryzyko ujawnienia się PTSD. W
podsumowaniu prezentacji przedstawiono przegląd badań nad skutecznością prezentowanej formy
leczenia poznawczo – behawioralnego odnoszącej się do zespołu stresu pourazowego.
Słowa kluczowe: zespół stresu pourazowego, terapia poznawczo - behawioralna
Gradowska Aleksandra
Szkoła Wyższa Psychologii Społeczne w Warszawie
JAKOŚĆ ŻYCIA I SEKSUALNOŚĆ KOBIET WSPÓŁUZALEŻNIONYCH, A RELACJE PARTNERSKIE W
RODZINACH ALKOHOLOWYCH
Wystąpienie dotyczy problematyki jakości życia kobiet współuzależnionych, ich seksualności,
postrzegania przez nie swojej kobiecości i poziomu zadowolenia ze związku z partnerem.
Przeprowadzono wywiady biograficzne, mające na celu udzielenie odpowiedzi na pytana, jak
partnerki alkoholików będą oceniały swoją kobiecość, czy będą się czuły wystarczająco kobiece i
zadowolone z pożycia seksualnego oraz relacji występujących pomiędzy nimi, a ich pijącymi mężami.
Badano sposób komunikacji w związkach alkoholowych. W
badaniu brało udział osiem
respondentek, uczestniczących w terapii dla osób współuzależnionych. Zgodnie z przypuszczeniem
kobiety nie czuły się usatysfakcjonowane z relacji seksualnych w ich związkach, nisko oceniały
również zadowolenie z relacji z partnerem. Jak zakładano, komunikacja w związkach alkoholowych
była zachwiana, przeważał zamknięty styl. Wbrew przewidywaniom natomiast, kobiety oceniły
wysoko swoje poczucie kobiecości.
Słowa kluczowe: współuzależnienie, seksualność, przemoc seksualna, nadużycia seksualne,
komunikacja w związkach, jakość życia
Łukasz Jach
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ORIENTACJE TEMPORALNE MŁODYCH DOROSŁYCH A ICH CELE ŻYCIOWE I SATYSFAKCJA Z ŻYCIA –
RAPORT Z BADAŃ
W referacie zaprezentowane zostaną wyniki badań dotyczących związków pomiędzy profilem
orientacji temporalnych a celami życiowymi i ogólnym poczuciem satysfakcji z życia,
przeprowadzonych na próbie 469 młodych dorosłych osób (średnia wieku: 22,08 lat). Zaplecze
teoretyczne wystąpienia stanowią zaproponowana przez Zimbardo i Boyda (1999, 2009) koncepcja
sześciu perspektyw czasowych, wyróżniająca wewnętrzne i zewnętrzne cele życiowe teoria
autodeterminacji (Vansteenkiste i in., 2006; Ryan i in., 2008) oraz sformułowana przez Dienera i in.
(2008) koncepcja subiektywnego dobrostanu psychicznego.
Osoby badane poproszone zostały o wypełnienie Kwestionariusza Postrzegania Czasu
Zimbardo (ZTPI) i Kwestionariusza Postrzegania Czasu Przyszłego Transcendentalnego (TFTPI;
Zimbardo, Boyd, 2009), Indeksu Aspiracji Życiowych (Grouzet i in. 2005; Górnik-Durose, Janiec, 2010)
oraz Skali Satysfakcji z Życia (Diener i in., 2008). Na podstawie uzyskanych w narzędziach ZTPI i TFTPI
wyników wyodrębnionych zostało sześć skupień, charakteryzujących się odmiennymi profilami
temporalnymi: pokrzywdzeni fataliści, podróżnicy przez życie, pielęgnujący tradycję, smakosze
niespodzianek, skoncentrowani na jutrze oraz czekający na zmianę. Przeprowadzona następnie
analiza wariancji wykazała istnienie pomiędzy wyróżnionymi skupieniami różnic w zakresie celów
życiowych identyfikowanych w ujęciu czteroczynnikowym (Jach, 2012): harmonii psychofizycznej,
rozwoju duchowego, zaspokojenia materialnego oraz relacji społecznych. Między skupieniami
zaobserwowane zostały ponadto różnice dotyczące subiektywnego poczucia satysfakcji z życia.
Słowa kluczowe: orientacje temporalne, teoria autodeterminacji, Indeks Aspiracji Życiowych,
satysfakcja z życia
Bożena Janda – Dębek i Michał Dębek
Uniwersytet Wrocławski
JAKOŚĆ ŻYCIA W PRZESTRZENIACH ZURBANIZOWANYCH - PROBLEMY METODOLOGICZNE
W związku z nieuchronnie postępującymi na całym niemal świecie procesami
urbanizacji
problematyka jakości życia w przestrzeniach zurbanizowanych jest tematem niezwykle ważnym i
często podejmowanym, szczególnie w literaturze anglojęzycznej. Jednak pomimo podzielanej przez
większość
naukowców
świadomości wagi tego zagadnienia, sama koncepcja jakości życia w
przestrzeniach zurbanizowanych nie doczekała się ani konsensusu w sferze operacjonalizacji tego
konstruktu, ani przyjęcia powszechnie podzielanej metodologii badań. Jak wiadomo, w sferze
naukowej problematyka jakości życia w przestrzeniach zurbanizowanych jest przedmiotem
interdyscyplinarnego zainteresowania przedstawicieli przynajmniej kilku dziedzin: socjologii,
psychologii, urbanistyki czy planowania przestrzennego. Być może to właśnie tak szeroka
interdyscyplinarność
studiów
tego
zagadnienia jest
przyczyną kłopotów
definicyjnych
i
metodologicznych. Wszak każda z dyscyplin może kłaść nacisk na nieco inne aspekty jakości życia i
środowiska fizycznego.
W tym wystąpieniu zreferujemy najważniejsze dotychczasowe definicje pojęcia jakości życia,
pojawiające się w kontekście badań relacji człowiek - środowisko zurbanizowane, oraz przyjrzymy się
współczesnym koncepcjom metodologii badań tych relacji. Postaramy się wskazać przyczyny, dla
których badania nad jakością życia w przestrzeniach zurbanizowanych są niezwykle trudne i
jednocześnie wskazać najciekawsze, naszym zdaniem, perspektywy przyszłych badań.
Marta Kalicińska, Joanna Chylińska, Ewa Wilczek-Różyczka
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Warszawie
Uniwersytet Medyczny w Warszawie
POZIOM WSPARCIA SPOŁECZNEGO MIEJSCU PRACY A WYPALENIE ZAWODOWE WŚRÓD
PIELĘGNIAREK HOSPICYJNYCH I POŁOŻNYCH
Celem przeprowadzonego badania było sprawdzenie w jaki sposób wsparcie społeczne uzyskiwane w
miejscu pracy (ze strony współpracowników oraz pracodawców) wiąże się z poziomem wypalenia
zawodowego w grupach pielęgniarek różniących się stopniem ekspozycji na śmierć i umieranie w
miejscu pracy. Badanie objęło 59 położnych oraz 58 pielęgniarek hospicyjnych. Poziom wsparcia
społecznego w miejscu pracy mierzono za pomocą kwestionariusza Psychospołeczne Warunki Pracy
(Cieślak i Widerszal-Bazyl, 2000), zaś poziom wypalenia zawodowego za pomocą kwestionariusza
Wypalenia Zawodowego (Maslach Burnout Inventory; Maslach i Jackson, 1982). Nie stwierdzono
istotnych różnic w poziomie wypalenia zawodowego pomiędzy położnymi i pielęgniarkami
hospicyjnymi deklarującymi wysoki poziom wsparcia w miejscu prac. Jednak w sytuacji niskiego
wsparcia badane grupy różniły się znacząco od siebie na niemalże każdy wymiarze wypalenia
zawodowego. Dodatkowe analizy wykazały, że wsparcie społeczne pozwala przewidzieć poziom
wypalenia zawodowego jedynie w grupie położnych. Uzyskane wyniki wskazują na znaczącą rolę
wsparcia w miejscu pracy dla położnych, szczególne tego ze strony przełożonych. Oddziaływania na
poziom wsparcia w miejscu pracy mogą mieć kluczowe znaczenie dla programów zmierzających do
redukcji poziomu wypalenia zawodowego w tej grupie pielęgniarek.
Słowa kluczowe: Wsparcie Społeczne, Wypalenie Zawodowe, Pielęgniarki Hospicyjne, Położne;
Elżbieta Kasprzak
STYL ORIENTACJI ZAWODOWEJ A KARIERA
Styl orientacji jest indywidualną relacją wobec pracy przejawiającą się w sferze poznawczej,
emocjonalnej i behawioralnej. Zgodnie w wcześniejszymi propozycjami teoretycznymi Ballah i in
(1985) oraz Wrzesniwski i in (1997) oraz własnym (Kasprzak, 2012) wyróżnia się trzy jakościowo
odrębne style orientacji. Pierwszy styl orientacji, na zajęcie przejawia się w niskim zainteresowaniu
pracą, niepokoju i stresie oraz oczekiwaniem ekonomicznych nagród w pracy. Relacja wobec pracy
jako kariery ujawnia się w silnym zainteresowaniu pracą, głównie pozycją i władzą, jaką może dać, w
nastawieniu rywalizacyjnym oraz w podwyższaniu kompetencji i zaangażowania. Trzeci styl orientacji
powołanie manifestuje się silną motywacją, poszukiwaniem sensu tego co się robi, zaangażowaniem,
które wynika z samej aktywności w pracy i poczucia służby.
Styl orientacji zawodowej jest stosunkowo nowym konstruktem i dotychczas nie dość
precyzyjnie teoretycznie scharakteryzowany oraz empirycznie zweryfikowany. Jakkolwiek styl
orientacji zawodowej jest właściwością dyspozycyjną, to należy zbadać udział czynników sytuacyjnych
w przejawianiu się konkretnego stylu. Wcześniejsze badania
wskazują, że różnice w preferencji stylu
orientacji
nad kontraktem
stylu orientacji
zależą od rodzaju pracy. Powołanie jest
dominujące wśród pracowników umysłowych, natomiast orientacja na zajęcie dominuje wśród
pracowników wykonujących pracę fizyczną. Te badania wskazują na rolę wykształcenia, stanowiska
oraz być może rodzaju pracy, który pozwala lub nie przejawiać konkretny stosunek do pracy. Jest
możliwe, że styl orientacji zawodowej może wynikać
z kompromisu między oczekiwaniami,
potrzebami pracownika i charakterystyką pracy. Być może określone środowiska pracy ze względu
na ich specyfikę np. dominujące zadania, ich treść, częstość kontaktu z ludźmi dają większą szansę na
ujawienie się autentycznego zaangażowania w pracę
(powołanie) bądź na instrumentalne
traktowanie pracy (zajęcie).
Celem badań jest wykrycie
sytuacyjnych determinant i korelatów stylów orientacji
zawodowej. Sytuacyjne czynniki rozumiane są jako cechy kariery zawodowej w postaci ciągłości,
stabilności kariery, dopasowania do kariery oraz rodzaju pracy. Po pierwsze czy wykształcenie,
stanowisko kierownicze oraz środowisko pracy (rodzaj pracy) determinuje poszczególne style. Po
drugie czy zgodność środowiska pracy z typem osobowości zawodowej (dopasowanie do pracy) wiąże
się z określonym stylem orientacji Kolejne cechy kariery, epizody bezrobocia oraz stabilność kariery
wiązać się z określonym stylem orientacji albo ze stylem mieszanym. Mała stabilność, i nieciągłość
wskazuje na poszukiwania właściwej pracy, która pozwala na ujawnienie się właściwego stylu
orientacji.
Słowa kluczowe: styl orientacji zawodowej, stosunek do pracy, kariera
Anna Konert
ZADOWOLONY PRACOWNIK CZYLI ZADOWOLONY OBYWATEL. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA
SATYSFAKCJĘ Z WYKONYWANIA ZAWODÓW ZWIĄZANYCH Z ROLNICTWEM
Celem referatu jest przedstawienie czynników wpływających na satysfakcję z wykonywania
zawodów związanych z rolnictwem i ich związku z procesami tworzenie i rozwijania społeczeństwa
obywatelskiego na obszarach wiejskich. Jako przykłady takich zawodów posłuży materiał empiryczny
zebrany podczas wywiadów z rolnikami prowadzącymi gospodarstwa agroturystyczne o profilu
edukacyjnym oraz z pszczelarzami i wikliniarzami. Tereny wiejskie podlegają w dobie późnej
nowoczesności licznym zmianom, których przyczyn można poszukiwać w procesach o charakterze
zarówno mikro, jak i makrospołecznym. Jednym z takich procesów jest tworzenie i rozwijanie
społeczeństwa obywatelskiego na obszarach wiejskich, które może przyjmować formę działań
określanych jako odnowa wsi. Autorka stawia tezę, że zadowolenie z pracy jest jednym z
podstawowych wyznaczników uczestnictwa w życiu lokalnej wspólnoty. Zgodnie z Tocquevillowskim
rozumieniem społeczeństwa obywatelskiego jego podstawową cechą jest dynamiczny rozwój
różnego rodzaju dobrowolnych stowarzyszeń i organizacji powoływanych do życia przez samych
obywateli, które są tworzone na podstawie prywatnych (głównie ekonomicznych) interesów
obywateli. Autorka będzie analizować podjętą tematykę poprzez pryzmat wybranej socjologicznej
teorii odniesienia, która pozwoli na analizę potocznego doświadczenia partnerów interakcji zwracając
uwagę na złożoność cech sytuacyjnego kontekstu.
Słowa kluczowe: społeczeństwo obywatelskie, socjologia zawodu, agroturystyka, zadowolenie z pracy
Agata Krasucka
ZADOWOLENIE Z PRACY W ZAWODZIE NAUCZYCIELA, PREDYKTORY I MODYFIKATORY JAKOŚCI
ŻYCIA W PRACY
Problematyka prezentowanego referatu dotyczy jakości życia w pracy. O ile problematyka stresu i
wypalenia zawodowego jest stale obecna w literaturze przedmiotu, o tyle obszar zadowolenia i
satysfakcji nauczycielskiej wymaga głębszych studiów i analiz empirycznych. Dlatego też zagadnienie
zadowolenia zawodowego stało się szczególnym punktem poruszanej tematyki. Koncentracja na
pozytywnych aspektach pracy jest czynnikiem, który pozwoli wzbogacić i uzupełnić wiedzę na temat
kondycji nauczycieli w aspekcie wykonywanej pracy. Na gruncie polskim nie pojawiły się do tej pory
badania wskazujące na aspekt zaangażowania organizacyjnego wśród nauczycieli, jest to nowa
tematyka, która ma przed sobą przyszłość ze względu na implikacje płynące dla praktyki. Dlatego też
skupiając się na wyznacznikach zadowolenia z zawodu uwzględniłam zarówno czynniki negatywne jak
również czynniki organizacyjne rozumiane jako zaangażowanie w szkołę, zaangażowanie w pracę i
przywiązanie do organizacji. Wnioski analiz statystycznych: modelowanie równań strukturalnych
oraz analizy regresji oparłam na badaniach
grupy 475 nauczycieli. Wyniki pozwalają określić
pozytywne oraz negatywne czynniki wpływające na zadowolenie z pracy i wpływające na dobrostan
nauczycieli.
Słowa kluczowe: zadowolenie zawodowe nauczycieli, satysfakcja z pracy, zaangażowanie
organizacyjne, stres pracy
Dariusz Krok
Uniwersytet Opolski
POCZUCIE SENSU ŻYCIA A JAKOŚĆ ŻYCIA – JEDEN CZY WIELE POZIOMÓW RELACJI?
W życiu psychicznym człowieka odnaleźć można wiele czynników wpływających na jego pozytywne
funkcjonowanie w wymiarze indywidualnym i społecznym. Jednym z nich jest poczucie sensu życia,
które przez wielu psychologów uważane jest za ważny element psychiki i działań jednostek (Frankl,
1963, 1979; Steger, Kashdan, Sullivan i Lorentz, 2008; Wong, 1998). Wzajemne powiązania między
poczuciem sensu życia i jakością życia są widoczne na płaszczyźnie myślenia i dążenia do budowania
szczęśliwego i wartościowego życia. Człowiek, myśląc o życiu i podejmując istotne decyzje, kieruje się
często przekonaniem, że jego istnienie ma jakiś cel i kierunek, albo indywidualny (np. samorozwój)
albo społeczny (np. troska o rodzinę). W tym miejscu dotykamy zagadnienia dobrostanu
psychicznego będącego poznawczą i emocjonalną oceną własnego życia w kategoriach szczęścia i
zadowolenia. Rezultaty przeprowadzonych badań nad związkami poczucia sensu życia z jakością życia
wskazały na konieczność uwzględniania wielu poziomów analiz w relacjach między nimi. Obecność
sensu życia silniej niż poszukiwanie wiąże się z poznawczym wymiarem hedonistycznego dobrostanu
oraz z wymiarami eudajmonistycznego dobrostanu. Ponadto, wymiary poczucia sensu życia
odnoszące się do sfery indywidualnej wiążą się silniej z wymiarami dobrostanu wyrażającymi aspekt
wewnętrzny, natomiast wymiary reprezentujące sferę społeczną – z zewnętrznym aspektem
dobrostanu.
Słowa kluczowe: poczucie sensu życia, jakość życia, dobrostan psychiczny, znaczenie.
Alicja Kuczyńska, Aleksandra Piechaczek, Anna Paluszak
ZACHOWANIA WIĄŻĄCE A KOMFORT Z ROZMOWY
Nie tylko satysfakcjonujące związki z bliskimi, ale także kontakty z obcymi ludźmi mają istotne
znaczenie dla ogólnego zadowolenia z życia, stanowiąc swoisty bufor chroniący przed doznaniem
poczucia samotności (Kuczyńska, Dolińska,2004). Powstaje zatem pytanie od jakich czynników zależy
komfort z niezobowiązującej rozmowy z obcą osobą? Przeprowadzone w grupie 192 kobiet i
mężczyzn badania miały na celu sprawdzenie roli kilku z tych czynników, takich jak: płeć uczestników
rozmowy, zadanie, a przede wszystkim zachowani wiążące (Kuczyńska,1998,2001,2011) dla poczucia
zadowolenia rozmówców z takiego kontaktu. Uzyskane rezultaty potwierdziły pozytywne znaczenie
zachowań wiążących dla doświadczanego komfortu z rozmowy z osobą obcą.
Słowa kluczowe: zachowania wiążące, komunikacja, komfort z rozmowy
Bogusława Lachowska
KONFLIKT ORAZ FACYLITACJA RÓL RODZINNYCH I ZAWODOWYCH A JAKOŚĆ ŻYCIA KOBIET I
MĘŻCZYZN
Współcześnie uważa się, że dla jakości życia człowieka dorosłego szczególnie ważne jest udane
godzenie aktywności zawodowej z aktywnością w obszarze życia osobistego. Te obszary życia są ze
sobą w różny sposób powiązane, głównie poprzez to, że pełnienie ról w jednym z nich może
utrudniać lub facylitować pełnienie ról w drugim. Uważa się, że to właśnie konflikt oraz facylitacja
między rolami zawodowymi i rodzinnymi wywierają znaczący wpływ na różne aspekty jakości życia
pracujących osób a płeć stanowi istotny moderator tych zależności. Celem prezentacji jest
przedstawienie głównych założeń teoretycznych pojęcia konfliktu i facylitacji wielorakich ról
społecznych oraz ukazanie wyników badań analizujących znaczenie konfliktu i facylitacji dla
wybranych aspektów jakości życia pracujących rodziców.
Słowa kluczowe: konflikt praca-rodzina; facylitacja praca-rodzina; jakość życia pracujących rodziców
Stanisław Lenik
STEREOTYPY A DOŚWIADCZANIE RZECZYWISTOŚCI ZAWODU PRZEZ NAUCZYCIELI W PERSPEKTYWIE
ANALIZY JAKOŚCIOWEJ WYWIADÓW POGŁĘBIONYCH UKIERUNKOWANYCH
W referacie (i w rozszerzonej publikacji) prezentuję fragment wyników badań
przeprowadzonych przez zespół pracowników Zakładu Socjologii AJD w latach 2010/2011 nad
strategiami trwania w zawodzie nauczycielskim. Treści wywiadów pogłębionych ukierunkowanych
analizowano w wersji dźwiękowej i tekstowej (transkrypcje). Przebadano grupę 21 nauczycieli
gimnazjalnych z Częstochowy, regionu częstochowskiego oraz Śląska Opolskiego. Referat koncentruje
się na tych obszarach doświadczeń i wiedzy nauczycieli o szkolnej rzeczywistości, które są nieobecne
w oficjalnym, publicznym dyskursie na temat szkoły. W świetle procedur analitycznych teorii
ugruntowanej interpretuję rozdźwięk pomiędzy wewnętrzną prawdą doświadczanego przez
nauczycieli zawodu a obiegowymi, stereotypowymi opiniami na ten temat. Badania ujawniają
permanentną presję zróżnicowanych wymogów, nacisków i oczekiwań wobec nauczycieli: władzy
oświatowej, dyrekcji szkolnej, mediów, polityków różnych szczebli, lobbystów, rodziców, uczniów. A
także presję konsekwencji uproszczonego, krzywdzącego, medialnego wizerunku nauczycieli.
Wpływa to istotnie na społeczno-kulturowy kontekst i warunki pracy nauczycieli zmuszając
ich do wypracowania swoistych strategii trwania w zawodzie, z którego nie chcą lub nie mają gdzie
odejść. Pogłębiony i wielowymiarowy obraz pracy nauczycieli, który wyłania się z badań jakościowych
powinien znaleźć właściwe dla siebie miejsce w społecznym dyskursie na temat szkoły. Nauczyciele
mogliby wtedy stać się ważnym zbiorowym podmiotem i uczestnikiem procesów zmian i rozwoju
tego ważnego obszaru rzeczywistości społecznej.
Słowa kluczowe: badania jakościowe, teoria ugruntowana, metoda biograficzna, współczynnik
humanistyczny, wartość, postawa, dyskurs, świat społeczny szkoły, jakość życia nauczycieli, strategie
trwania w zawodzie, wykluczenie, media masowe, grupa odniesienia.
Katarzyna Lewtak i Anna Poznańska
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa
STRES ZAWODOWY U LEKARZY
Wstęp.
Badania
nad
stresem
zawodowym
są
przedmiotem
zainteresowania
badaczy
reprezentujących nauki medyczne oraz społeczne Lekarze należą do grupy zawodowej szczególnie
narażonej na funkcjonowanie w stresie. Jednocześnie ich praca jest pełna wyzwań i może stanowić
źródło satysfakcji.
Cel badania. Celem badania było ustalenie związków pomiędzy odczuwanym przez lekarzy poziomem
stresu, umiejętnościami radzenia sobie z nim, a także jego konsekwencjami w aspekcie odczuwanej
satysfakcji zawodowej oraz samooceny stanu zdrowia.
Materiał i metody. W badaniach uczestniczyło 800 lekarzy. Do analizy zakwalifikowano 520
wypełnionych kwestionariuszy badania. W pracy wykorzystano autorski kwestionariusz ankietowy
zawierający pytania dotyczące charakterystyki demograficznej badanych, poziomu odczuwanego
stresu zawodowego, samooceny radzenia sobie z nim, satysfakcji z pracy oraz stanu zdrowia. Związki
pomiędzy analizowanymi wielkościami oceniano przy użyciu testu chi-kwadrat, przyjmując poziom
istotności p≤0,05.
Wyniki. Wysoki poziom stresu deklarowało 59,4% respondentów, podczas gdy umiejętność radzenia
sobie z nim jedynie 35,6%. Posiadanie umiejętności radzenia sobie ze stresem pozostaje w związku z
jego odczuwanym poziomem. Osoby potrafiące radzić sobie ze stresem istotnie częściej niż pozostałe
wyrażały poczucie satysfakcji zawodowej (71,7% wobec 54,5%) i dobrą samoocenę stanu zdrowia
(84,9% wobec 70,7%).
Wnioski. Nie sam wysoki poziom stresu, ale umiejętność radzenia sobie z nim ma wpływ na różne
aspekty funkcjonowania zawodowego lekarzy, w tym na poczucie satysfakcji zawodowej oraz
samoocenę stanu zdrowia.
Słowa kluczowe: stres zawodowy, satysfakcja zawodowa, lekarze
Mariola Łaguna
AFEKT I POZYTYWNE PRZEKONANIA JAKO WYMIARY JAKOŚCI ŻYCIA W KONTEKŚCIE RODZINNYM I
ZAWODOWYM
W badaniach nad jakością życia wskazuje się na jej komponenty afektywne i poznawcze związane z posiadanymi przekonaniami. Jednocześnie wiele badań potwierdza, że wysoka jakość
życia jest związana z zaangażowaniem w efektywną realizację osobiście znaczących celów. Relacje
pomiędzy tymi trzema obszarami: afektem, przekonaniami i zaangażowaniem w realizację celów
rodzinnych i zawodowych będą przedmiotem analizy w trakcie wykładu.
Pozytywny afekt może sprzyjać zaangażowaniu w efektywną realizację celów zawodowych i
rodzinnych, negatywny zaś utrudniać ją. Pozytywna orientacja stanowi konstrukt wyższego rzędu,
łączący w sobie samoocenę, optymizm i satysfakcję z życia. Jako jeden z ważnych zasobów
osobistych, pozytywna orientacja może stanowić moderator dla zależności między doświadczanym
afektem a zaangażowaniem w realizację celów.
Zaprezentowane zostaną wyniki badań empirycznych weryfikujących te zależności w
odniesieniu do celów osobistych realizowanych w życiu rodzinnym i zawodowym. Analiza celów
osobistych stanowi jedno z rozwiązań wypracowanych w odpowiedzi na krytykę teorii cech. Podejście
to pozwala na analizę wielopoziomową, uwzględniającą zarówno zróżnicowanie międzyosobnicze, jak
i wewnątrzindywidualne. Jest to nowa interesująca propozycja metodologiczna.
Słowa kluczowe: Afekt; Orientacja pozytywna; Zaangażowanie; Cele osobiste; Rodzina; Praca
zawodowa.
Aleksandra Łuczak
Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie
STRATEGIE RADZENIA SOBIE JAKO MEDIATOR ZWIĄZKU STRESU ZAWODOWEGO I ZACHOWAŃ
ŻYWIENIOWYCH W GRUPIE KIEROWCÓW SAMOCHODÓW CIĘŻAROWYCH
Cel pracy: celem pracy było sprawdzenie czy strategie radzenia sobie ze stresem mediują
związek pomiędzy stresem zawodowym i zachowaniami żywieniowymi w grupie kierowców
samochodów ciężarowych.
Osoby i metody badawcze: Grupę osób badanych stanowiło 180 kierowców samochodów
ciężarowychw wieku od 22-67 lat (M=42,07; SD= 13,55). Zastosowanymi narzędziami były:
Kwestionariusz Zachowań Związanych z Jedzeniem (KZZJ) autorstwa N. Ogińskiej-Bulik i L.
Putyńskiego oraz Kwestionariusz Mini-COPE, który jest skróconą wersją kwestionariusza COPE
autorstwa Charlesa Carvera i współpracowników (1989) w polskiej adaptacji Zygfryda Juczyńskiego i
Niny Ogińskiej-Bulik(2009).
Wyniki: 5 spośród 14 wziętych pod uwagę strategii radzenia sobie ze stresem okazało się
pełnić rolę mediatora związku pomiędzy stresem doświadczanym w miejscu pracy a nieprawidłowymi
zachowaniami żywieniowymi, takimi jak: emocjonalne i nawykowe przejadanie się oraz restrykcje
dietetyczne. Do strategii tych należą: poszukiwanie wsparcia emocjonalnego, czynności zastępcze,
zaprzeczanie, wyładowywanie, obwinianie siebie.
Słowa kluczowe: kierowcy samochodów ciężarowych, strategie radzenia sobie ze stresem, stres
zawodowy, zachowania żywieniowe
Renata Maciejewska
Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie
JAKOŚĆ ŻYCIA OSÓB BEZDOMNYCH NA PRZYKŁADZIE LUBELSZCZYZNY
Z danych gromadzonych przez organizacje pozarządowe świadczące pomoc osobom
bezdomnym wynika, że przekrój zawodowy i społeczny populacji osób bezdomnych w ostatnich kliku
latach uległ wyraźnej zmianie. Do instytucji pomocowych zgłasza się coraz więcej osób młodych,
legitymujących się wykształceniem średnim i wyższym, stąd można wnioskować, iż bezdomność
narasta a jej zasięg obecnie wykracza poza grupy i środowiska tradycyjnie kojarzone z tym zjawiskiem
Kwestia jakości życia osób bezdomnych należy do słabo rozpoznanych zjawisk. Złożoność zagadnienia
wynikająca zarówno z problemów związanych z definiowaniem i rozumieniem pojęcia jakości życia,
jak i wieloaspektowością problemu bezdomności powoduje, iż istniejące opracowania nie przynoszą
odpowiedzi na wiele pytań.
Celem autorki niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na złożoność i wieloaspektowość
pojęcia jakości życia oraz na specyfikę sytuacji życiowej i zawodowej osób bezdomnych na terenie
Lubelszczyzny.
Słowa kluczowe: bezdomność, jakość życia.
Jan Maciejewski
IDEOWA KONCEPCJA SAFETYCULTUREA JAKOŚĆ ŻYCIA OBYWATELI
Celem artykułu jest prezentacja rozważań dotyczących safetyculture. Kultura bezpieczeństwa jest
ideową koncepcją, sprzyjającą rozwojowi społecznemu w obliczu pojawiających się coraz to nowych
zagrożeń ekologicznych, cywilizacyjnych i społecznych, którym należy skutecznie przeciwdziałać.
Przeciwstawianie się im nie zależy bowiem wyłącznie od osiągniętego rozwoju cywilizacyjnego oraz
postępu naukowo-technicznego danego społeczeństwa. Ich efekty w głównej mierze zależne są od
człowieka, jako najważniejszego uczestnika tworzonych systemów bezpieczeństwa i dokonującego
wyborów – trafnych lub nieodpowiednich dla dobra ogółu np. pracowników, społeczności lokalnej,
społeczeństwa czy wspólnoty ponadnarodowej. Omawiana koncepcja jest wartościowana przez ludzi
w sposób dodatni, spodziewać należy się, iż w najbliższym czasie przybierać ona będzie na znaczeniu,
wyznaczając coraz wyższe standardy jakości życia obywateli, szczególnie w zurbanizowanych
społecznościach coraz bardziej zależnych od siebie społeczeństwach.
Słowa
kluczowe:
safetyculture,
kultura
bezpieczeństwa,
system
bezpieczeństwa,
kultura
organizacyjna, jakość życia, zagrożenia, społeczeństwo
Edyta Mianowska
Uniwersytet Zielonogórski
ODROCZONA DOROSŁOŚĆ – CZAS PRACY, NAUKI CZY ROZRYWKI?
Okres studiów uważany był zawsze za czas „przedłużenia młodości”, a podjęcie edukacji na poziomie
wyższym pozwalało na przesunięcie granicy rozpoczęcia drogi zawodowej i stabilizacji rodzinnej. W
przeszłości to moratorium dotyczyło niewielkiego odsetka młodych ludzi i wiązało się głównie z
kontynuowaniem nauki. Edukacja jest wciąż istotnym powodem odraczania startu w dorosłość,
jednak obecnie odkładanie decyzji o rozpoczęciu samodzielnego życia dotyczy coraz większej liczby
młodych ludzi i wpisuje się w nowe wzorce przebiegu życia, kształtowane pod wpływem przeobrażeń
społecznych i ekonomicznymi. Zmienia się nie tylko profil kategorii studiujących „młodych
dorosłych”, ale również sposoby realizowania ról społecznych wpisanych w ten okres życia.
W artykule podjęta zostanie próba pokazania jak na przestrzeni ostatnich lat zmieniały się sposoby
wykorzystania okresu studiów w obszarze działalności dydaktycznej i pozadydaktycznej studentów.
Postawione zostaną pytania o to jakim aktywnościom podporządkowują ten czas odroczenia pełnej
samodzielności dzisiejsi studenci. Analizy będą rozwijane wokół problemów
dotyczących
zróżnicowania dystrybucji czasu i sposobów jego spędzania w zależności od społecznodemograficznych cech studentów. Dane empiryczne pochodzą z badań przeprowadzonych w 2011
roku na losowej próbie studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Słowa kluczowe: aktywność pozadydaktyczna, młodzi dorośli, moratorium, studenci, czas wolny
Aldona Molesztak
JAKOŚĆ ŻYCIA MAŁŻEŃSTW
Artykuł będzie prezentował wyniki badań przeprowadzonych w maju i czerwcu 2012 roku
wśród małżeństw. W badaniu wykorzystano m.in. narzędzie R. Schalocka . Na używanie
narzędzia otrzymałam zgodę R. Schalocka. Artykuł będzie obejmował krótkie teoretyczne
wprowadzanie w problematykę badawczą, założenia metodologiczne oraz prezentacje
wyników badań. Obecnie trudno określić liczbę badanych małżeństw. Do 29 mają uzyskałam
opinie od 300 respondentów.
Słowa kluczowe: jakość życia, małżeństwo
Barbara Mróz
KOMPETENCJE, AUTONOMIA CZY RELACJE? WYBRANE WYZNACZNIKI OSOBOWOŚCIOWE I
AKSJOLOGICZNE W POCZUCIU JAKOŚCI ŻYCIA U PRACOWNIKÓW WYŻSZEGO SZCZEBLA
Badania nad osobowością kadry zarządzającej zostały zainspirowane wagą problemu jakim są
wartości i poczucie jakości życia. Postrzeganie własnej roli zawodowej jest procesem długotrwałym i
podlega modyfikacji na różnych etapach. Inny wizerunek siebie jako pracownika mają specjaliści,
osoby z niewielkim stażem pracy, a inny doświadczeni ludzie, pracujący jako kierownicy.
Problem poczucia jakości życia, cech osobowości i hierarchia wartości stał się jednym z ostatnio
podejmowanych w opracowaniach psychologicznych również ze względu na rolę psychologii
pozytywnej jaka rozwija się w ostatnich latach na świecie.
Badanie wybranych zmiennych osobowościowych i wartości w sposób dość ciekawy pokazuje
motywację ludzi pracujących na wysokich stanowiskach, przyczyny ich wyborów, określa, dlaczego
dana sytuacja lub postawa wydaje się być ważniejsza, a także może być wskaźnikiem pewnego
zahamowania, czy kryzysu na drodze rozwoju zawodowego.
Głównym problemem wystąpienia będzie pokazanie znaczenia wybranych potrzeb (kompetencji,
autonomii, relacji) i określenie ich związków z hierarchią wartości w poczuciu jakości życia w badanej
grupie pracowników wyższego szczebla.
Słowa kluczowe: poczucie jakości życia, zarządzanie, potrzeby psychologiczne
Elżbieta Napora, Agnieszka Kozerska, Schneider, A. ,
Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation (Australia)
PARENTYFIKACJA DZIADKÓW CZYNNIKIEM OCHRONNYM W FUNKCJONOWANIU RODZINY
SAMOTNEJ MATKI – PORÓWNANIE DOTYCHCZASOWYCH WYNIKÓW Z BADAŃ.
Cel badań. Nowatorskie ujęcie procesu parentyfikacji dziadków jako czynnika mogącego decydować o
dobrym funkcjonowaniu rodziny samotnej matki z adolescentem oraz określenie warunków, w jakich
parentyfikacja dziadków uczyni psychospołeczne funkcjonowanie rodziny samotnej matki równie
dobrym, jak funkcjonowanie rodziny pełnej i podnosi komfort psychiczny każdego z pokoleń,
aktywizuje starsze pokolenie.
Metoda badawcza. Nasilenie parentyfikacji dziadków będzie mierzone uwzględniając: natężenie
czasowe zaangażowania w pomoc rodzinie: intensywną, pomostwą, okazjonalną, sporadyczną oraz
rodzaj wsparcia: informacyjne, instrumentalne, wartościujące, emocjonalne.
Wielowymiarowy model zależności między cechami rodzin samotnych matek, nasileniem
parentyfikacji dziadków a funkcjonowaniem rodzin, zostanie oceniony za pomocą analizy ścieżek.
Wpływ spodziewanych rezultatów na rozwój nauki.
W oparciu o nowatorskie zastosowanie
psychologii pozytywnej opracowany zostanie model wpływu zjawiska parentyfikacji dziadków
nierozerwalnie związanego z rodziną w Polsce na psychospołeczne funkcjonowanie rodziny samotnej
matki z adolescentem. Opracowane zostaną warunki optymalnego funkcjonowania rodziny samotnej
matki i dziadków. Projekt wpisując się w Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności
Międzypokoleniowej 2012 i opierając się na dorobku Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i
Wykluczeniem Społecznym 2010 jest objęty popularyzacją jako część inicjatyw UE.
Magdalena Nawrat i Alicja Żak-Łykus
Uniwersytet Opolski
JAKOŚĆ ŻYCIA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ
Badaniami objęto menagerów zarządzających w małych i średnich przedsiębiorstwach. Zbadano
związki miedzy jakością życia, satysfakcją z pracy a orientacją temporalną osób badanych. Wykryto
istotne statystycznie związki między zmiennymi.
Słowa kluczowe: jakość życia, satysfakcja z pracy, orientacja temporalna, kadra zarządzająca
Beata Pawlica
KLOSZARDZI LOS. WYBRANE ASPEKTY FUNKCJONOWANIA CZĘSTOCHOWSKICH BEZDOMNYCH
Zjawisko bezdomności współcześnie uznawane jest za jeden z przejawów społecznej ekskluzji. Jest
ono definiowane w wielu różnych perspektywach. Literatura przedmiotu eksponuje bezdomność w
odniesieniu do sytuacji ekonomicznej (brak domu, środków na zapewnienie sobie dachu nad głową),
formalnej
(brak
meldunku),
kulturowej
(alienacja
społeczna),
społecznej
(rozpad
więzi
międzyludzkich), stanu psychicznego (utrata celów życiowych), sytuacji osobowościowej (samotność).
Bezdomnych najczęściej zauważamy w miejscach publicznych. Postrzegamy ich jako
ewentualne zagrożenie dla porządku społecznego. W efekcie bezdomni pozbawieni społecznego
zaufania zamykają się w swoim świecie, tworząc specyficzną subkulturę.
Podczas wystąpienia zostaną zaprezentowane wyniki badań empirycznych, których celem
była eksploracja zjawiska bezdomności na terenie Częstochowy.
Anna Poznańska, Katarzyna Lewtak
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, Warszawa
SATYSFAKCJA ZAWODOWA LEKARZY. CO LEKARZE CZUJĄ W PRACY I CO O NIEJ MYŚLĄ?
Wstęp. Satysfakcja zawodowa to uczuciowa reakcja przyjemności lub przykrości, doznawana w
związku z wykonywaniem określonych zadań, funkcji oraz ról. Może być traktowana jako globalna
ocena – ogólna satysfakcja z pracy, bądź jako wzajemnie sprzężony układ postaw wobec różnych
aspektów pracy.
Cel. Celem badania była analiza wpływu czynników społeczno-demograficznych oraz zadowolenia z
poszczególnych aspektów pracy na ogólną ocenę satysfakcji zawodowej lekarzy.
Materiał i metody. Badaniem objęto 800 lekarzy. Do zbierania danych użyto polskiej wersji
kwestionariusza opracowanego przez Boviera i Pernegera, zawierającego pytania dotyczące ogólnej
satysfakcji zawodowej lekarzy oraz satysfakcji cząstkowej z 16 aspektów pracy. Został on wypełniony
przez 520 lekarzy. Stosując metodę wieloczynnikowej regresji logistycznej wyznaczono zestaw
czynników opisujących poziom ogólnego zadowolenia zawodowego.
Wyniki. Ponad 60% lekarzy deklaruje poczucie satysfakcji zawodowej w jej ogólnym aspekcie.
Odsetek lekarzy zadowolonych z poszczególnych aspektów pracy waha się od 17% dla wymiaru czasu
wolnego do 72% dla relacji z personelem pomocniczym. Istotnie zwiększoną szansę ogólnej
satysfakcji zawodowej mają osoby zadowolone z rodzaju wykonywanej pracy, sposobu
wynagradzania, relacji z personelem pomocniczym, pozycji społecznej i okazywanego szacunku oraz
jakości świadczonej opieki medycznej. Jednocześnie wiek poniżej 40 lat istotnie zmniejsza szansę
ogólnej satysfakcji zawodowej.
Wnioski. Poczucie zadowolenia lekarzy z pracy zawodowej jest wyrazem percepcji różnych wymiarów
roli zawodowej -
opieki nad pacjentem, relacji interpersonalnych, korzyści osobistych (także
materialnych) oraz poczucia, że wykonywana praca jest użyteczna, ceniona i szanowana.
Słowa kluczowe: satysfakcja zawodowa, lekarze
Leszek Putyński
Uniwersytet Łódzki
PSYCHOSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA JAKOŚCI ŻYCIA SEKSUALNEGO W MAŁŻEŃSTWIE
Jakość życia seksualnego(satysfakcja seksualna) jest jednym z najistotniejszych wymiarów
warunkujących
poziom
jakości
funkcjonowania
małżeńskiego.
Przeanalizowano
wybrane
osobowościowe, temperamentalne i poznawcze uwarunkowania satysfakcji seksualnej małżonków.
Zbadano zależności między poziomem przeżywanej satysfakcji seksualnej a stylami funkcjonowania,
komunikowania się i poziomem więzi małżeńskiej. Ocenie poddano również zależności między
odczuwaną satysfakcją seksualną a różnymi wymiarami jakości życia oraz stażem małżeńskim. Na
poziom przeżywanej satysfakcji seksualnej najsilniej rzutują te cechy osobowości, temperamentu i
stylu poznawczego funkcjonowania, które związane są kontekstem społecznym. Otwartość, wysoki
poziom więzi małżeńskiej i przystosowania w diadach koreluje dodatnio z poziomem satysfakcji
seksualnej. Istnieją zależności między wybranymi aspektami jakości życia a przeżywaną satysfakcją
seksualną małżonków. Małżeństwa z dłuższym stażem charakteryzują się niższym poziomem
przeżywanej satysfakcji seksualnej. Stwierdzone zależności są silniej wyrażone w przypadku kobiet niż
mężczyzn. Praca daje praktyczne implikacje do pracy z małżeństwami w celu poprawy ich jakości
życia seksualnego i małżeńskiego.
Słowa kluczowe: Satysfakcja seksualna, Jakość życia, Małżeństwo
Sylwiusz Retowski
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Sopocie
NIEPEWNOŚĆ PRACY JAKO PREDYKTOR POSTAW I ZACHOWAŃ ORGANIZACYJNYCH. ROLA
POCZUCIA ZATRUDNIALNOŚCI.
Niepewność pracy jest ważnym zjawiskiem psychologicznym, które występuje współcześnie
w wielu organizacjach. Z teoretycznego punktu widzenia istotne wydaje się również rozróżnienie
niepewności ilościowej i jakościowej (Hellgren i in. 1999). Niepewność ilościową można traktować
jako obawę o istnienie w przyszłości zajmowanego obecnie miejsca pracy. Niepewność jakościowa
opiera się na lęku przed pogorszeniem się ważnych jakościowo cech wykonywanej pracy (Retowski,
2012). Najnowsze badania (De Cuyper i De Witte, 2011), potwierdzają, że istotnym moderatorem
organizacyjnych skutków niepewności pracy może być przekonanie pracownika o możliwościach
zatrudnienia na innym stanowisku (employability).
W
wystąpieniu
przedstawione
zostaną
wyniki
dwóch
badań
korelacyjnych,
przeprowadzonych wśród pracowników firm produkcyjnych. W pierwszym badaniu, trzy grupy
pracowników o zróżnicowanej długości umowy o pracę porównane zostały pod względem natężenia
postaw organizacyjnych. W badaniu drugim, oceniono, w jakim stopniu niepewność ilościowa i
jakościowa pracy jest predyktorem postaw wobec organizacji oraz ocen uzyskiwanych w systemie
ocen pracowniczych. W obydwu badaniach sprawdzona została rola poczucia zatrudnialności.
Słowa kluczowe: niepewność pracy, poczucie zatrudnialności, postawy wobec organizacji,
zachowania organizacyjne
Bohdan Rożnowski
OCENA JAKOŚCI ŻYCIA PRZEZ MIGRANTKI ZAROBKOWE I JEJ WPŁYW NA DECYZJE MIGRACYJNE
Badania nad migracjami wskazują, że w coraz większym stopniu zjawisko to dotyczy kobiet. Ich
decyzje migracyjne są inaczej uwarunkowane niż decyzje mężczyzn. Na podstawie przeglądu
literatury dotyczącej uwarunkowań decyzji migracyjnych (wyjazdu na emigrację, zmiany kraju
docelowego oraz powrotu) wskazano na uwarunkowania typu przyciągającego i wypychającego. Te
ostatnie związane są z oceną aktualnej jakości życia. W tym świetle rodzą się pytania dotyczące
specyfiki czynników wypychających: czy sposób ocena jakości życia wpływa na podejmowanie decyzji
migracyjnych. Czy niska ocena skutkuje decyzją o zmianie własnej sytuacji migracyjnej. W celu
odpowiedzi na pytanie badawcze przeprowadzono badania 300 kobiet, które wróciły z emigracji do
Polski przy pomocy wywiadu oraz kwestionariuszy oceny jakości życia. Badania wskazują, że istotnym
uwarunkowaniem ocen jakości życia jest środowisko pochodzenia. Ustalono również, że
poszczególne komponenty oceny działają w sposób zróżnicowany i nie można mówić o prostej
zależności niska jakość życia – decyzja migracyjna.
Słowa kluczowe: jakość życia, migracje, psychologia pracy,
Katarzyna Skałacka
Uniwersytet Opolski
POCZUCIE JAKOŚCI ŻYCIA A ABSTRAKCYJNO-LOGICZNE ZDOLNOŚCI ROZUMOWANIA
Zdolności abstrakcyjno-logiczne są bardzo przydatne w pracy zawodowej, ponieważ określają
sprawność rozumowania pracowników. Mówią o tym, jak dobrze radzą oni sobie z abstrakcyjnymi
pojęciami, czypotrafiąodkryć i wykorzystaćłączące je relacje oraz czy potrafią rozumować przez
analogię materiału zadaniowego (Matczak i in. 1995; Roberts i Pallier, 2001). Zadania angażujące te
zdolności wymagają dużej kontroli poznawczej, większej liczby dostępnych zasobów umysłowych i
zaangażowania dużej liczby procesów poznawczych (np.: Carroll, 1993; Maruszewski i in., 2008).
Określanie poziomu zdolności abstrakcyjno-logicznych jest często wykorzystywane w ramach testów
predyspozycji zawodowych czy w ramach procesu rekrutacji pracowników.Poczucie jakości życia
również jest istotne w pracy zawodowej, ponieważ,jak pokazują badania (np.: Derbis, 2000;Ostroff,
1992; Write i Cropanzano, 2000), wysokie poczucie jakości życia pracowników przekłada się na ich
wysoką efektywność zawodową. Celem opisanych badań było sprawdzenie i określenie związku
pomiędzy poczuciem jakości życia a zdolnościami abstrakcyjno-logicznymi. Badania miały charakter
indywidualnych badań wspomaganych komputerowo.Otrzymane wyniki pokazały, że wzrost poziomu
poczucia jakości życia wiąże się ze wzrostem poziomu wykonania zadań wykorzystujących zdolności
abstrakcyjno-logiczne. Jednakże wpływ ten nie jest jednorodny i zmienia się w zależności od rodzaju
wykowywanego zadania, jak i jego poziomu trudności. Ograniczenia oraz dalsze implikacje badawcze
jak i praktyczne są omawiane przez autora.
Słowa kluczowe: poczucie jakości życia, zdolności abstrakcyjno-logiczne, efektywność rozwiązywania
zadań
Anna Sobolewska-Bujwid
Politechnika Wrocławska
RAZEM CZY OSOBNO? WSPÓŁPRACA PANACEUM NA SUKCES
Początki refleksji nad przejawami, charakterem i jakością ludzkich interakcji sięgają czasów
starożytności. Już Arystoteles w Etyce Nikochomejskiej pisze o wspólnocie bazującej na takich
fundamentalnych wartościach, jak przyjaźń czy sprawiedliwość [Kostro K., 2005]. Adam Smith w
Teorii uczuć moralnych [1759] kładzie również nacisk na znaczenie sympatii i życzliwości
w kontaktach międzyludzkich. Zakłada, iż człowiek kieruje się w swoich działaniach aprobata bliźnich.
Podobnie myśli też Rousseau [1762] mówiąc o roli wspólnie podzielonych wartości i społecznego
kontraktu [Pawar M., 2006]. W referacie przedstawione zostanie istota, rola i znaczenie kapitału
społecznego jako czynnika podnoszącego jakość życia oraz czynnika który pełni kluczową rolę w
wyjaśnianiu genezy kapitalizmu. W prezentacji skupię się na zaprezentowaniu wpływu Forów
wymiany idei (takich jak: Dolnośląskie Forum Polityczne i Gospodarcze, Forum Zagłębia Miedziowego
w Brunowie) ma budowę/wzmacnianie kapitału społecznego, który wpływa na poprawę jakości życia
i przekłada się na poprawę konkurencyjności regionu.
Słowa kluczowe: kapitał społeczny, jakość życia różnych grup społecznych, rozwój,
Zbigniew Spendel
METODOLOGICZNE I ETYCZNE ASPEKTY PSYCHOLOGICZNYCH BADAŃ NAD JAKOŚCIĄ ŻYCIA
Pojęcie jakości życia uwikłane jest w szereg konotacji, które nie zawsze bywają dostatecznie
wyraźnie uświadamiane, precyzowane i artykułowane. Niektóre z nich mają charakter stricte
metodologiczny (m.in. kontekst poziomu pomiaru, kontekst metody analizy danych, czy kontekst
sposobu ich interpretowania), w związku z czym wydają się wystarczająco dokładnie zdefiniowane i
odróżniane. Inne konteksty jakości wymykają się jednoznacznemu ujęciu z uwagi na swoją nie w pełni
dyskursywną naturę (m.in. ujawnianie się przesądzeń o statusie najwyraźniej światopoglądowym –
por. np. obecność ideologii postmodernistycznej w niektórych konceptualizacjach tzw. „badań
jakościowych”, czy przesądzeń aksjologicznych i etycznych – np., w psychologii pozytywnej). Wreszcie
możemy mieć do czynienia wręcz z dominacją aspektu aksjonormatywnego – ma to miejsce
zwłaszcza wówczas, gdy jakość pojmowana jest jako pewien stopień doskonałości, spełniania
standardów czy zgodności z wymaganiami (ocena tego jak jest w stosunku do tego jak „powinno
być”).
W odniesieniu do psychologicznych (choć nie tylko) studiów teoretycznych i badań
empirycznych nad jakością życia istotne wydaje się zwrócenie większej uwagi na fakt, iż są one
niejako podwójnie uwikłane w aksjologiczny i normatywny (oceniający) kontekst, po pierwsze z uwagi
na sam przedmiot (jakość), a po drugie – ze względu na metody i rezultaty badawcze (ocena jakości),
z konieczności zakładające jakieś standardy , z którymi porównywane są zarówno obiektywne dane,
jak i subiektywne (podmiotowe) oceny czy poczucia
Słowa kluczowe: jakość, metodologia, aksjologia, etyka
Olga Stawska
Firma Szkoleniowo – Edukacyjna CARE BLANCHE w Częsochowie
ROLA COACHINGU I SELF-COACHINGU W PODNOSZENIU JAKOŚCI ŻYCIA I RADZENIU SOBIE ZE
STRESEM W PRACY
Praca zawodowa stanowi znaczną i jednocześnie znaczącą część życia dla większości osób. Odgrywa
ona znaczącą rolę nie tylko w życiu czynnych zawodowo, ale również tych, którzy nie mogą pracować,
którzy pracę utracili lub bezskutecznie jej poszukują. Jakość życia wiąże się bardzo ściśle z ”jakością”
naszej pracy, z warunkami, w jakiej ją wykonujemy, z otoczeniem, w którym przyszło nam realizować
nasze zawodowe zadania, a także z ogólnym stanem naszego zdrowia (naszą kondycją fizyczną i
psychiczną). Coraz częstszym i coraz bardziej niepokojącym zjawiskiem w naszej pracy jest
długotrwały stres, frustracja, a w końcu wypalenie zawodowe i towarzyszący mu zwykle obniżony
poziom kondycji psycho-fizycznej. U podłoża tego zjawiska leży bardzo często mniej lub bardziej
zakamuflowany i uświadomiony lobbing lub inne rodzaje wykluczenia (np.: ze względu na wiek). Tak
modny dziś coaching, a przede wszystkim znajomość podstawowych reguł self-coachingu (oraz
automotywacji, inteligencji emocjonalnej, czy asertywności) mogą stanowić remedium na skutki
niekorzystnych zdarzeń i doświadczeń w środowisku pracy oraz pozwolić w efektywny sposób
zmienić lub powstrzymać sytuację, w której jakość naszego życia ze względu na porażki,
niepowodzenia , przykrości, czy upokorzenia w pracy drastycznie obniża się prowadząc do
wewnętrznej dezintegracji i braku motywacji do podjęcia wysiłku ukierunkowanego na wyjście z
kryzysu.
Słowa kluczowe: praca a jakość życia, wykluczenie społeczne, wypalenie zawodowe, coachjing/selfcoaching, inteligencja emocjonalna, asertywność, wzrost motywacji do działania
Andrzej Szmajke
Uniwersytet Opolski
ATRAKCYJNOŚĆ FIZYCZNA KOBIET I MĘŻCZYZN A JAKOŚĆ ŻYCIA W PRACY NA PRZYKŁADZIE
SYMULACJI PROCESU REKRUTACJI PERSONELU
Atrakcyjność fizyczna osoby jest funkcją wyrazistości drugo- i trzeciorzędowych cech
płciowych (dymorfizmu) określanych potocznie jako „kobiecość” i „męskość” wyglądu. Dymorfizm
płciowy wyglądu jest również czynnikiem aktywizującym stereotypy płci; stereotypowo
wyglądającym osobom („męskim” mężczyznom i „kobiecym kobietom)
przypisujemy cechy i
zachowania zgodne ze stereotypami płci. Istotnymi składnikami stereotypów płci są stereotypy
zawodowe (np. kierowca-pielęgniarka). W swoim wystąpieniu przedstawię rezultaty kilku badań
empirycznych sprawdzających czy i w jakim stopniu dymorfizm wyglądu fizycznego kandydata/ki
wpływają na wstępną ocenę jego/jej przydatności zawodowej w zależności od społecznego statusu
związanego
z
zawodem/stanowiskiem,
stopniem
nacechowania
płciowego
zawodu/stanowiska oraz płcią i doświadczeniem zawodowym osoby oceniającej.
Słowa kluczowe: atrakcyjność fizyczna, dymorfizm płciowy, stereotypy ról płciowych,
danego
Joanna Szymanowska
Uniwersytet w Białymstoku
RODZINA Z DZIECKIEM NIEPEŁNOSPRAWNYM JAKO BIORCA I DAWCA WSPARCIA SPOŁECZNEGO
Ukierunkowanie działań zorientowanych na pomoc człowiekowi, zwłaszcza rodzinie z dzieckiem
niepełnosprawnym, stawianie w centrum uwagi jego potrzeb i oczekiwań, a także poszukiwanie
możliwości ich zaspokojenia w różnych środowiskach oraz powołanych do tego celu instytucjach i
organizacjach jest niezwykle ważnym wyzwaniem społecznym.
W aktualnym ujęciu problematyki wspomagania równoważy się rolę pomocy profesjonalnej
świadczonej przez powołane do tego celu instytucje oraz pomocy nieprofesjonalnej zlokalizowanej w
naturalnym środowisku życia osób jej potrzebujących. W artykule zwrócono uwagę na zasoby
rodzinne i pozarodzinne wspomagające rodziców w wychowaniu i usprawnianiu dziecka z
niepełnosprawnością.
Słowa kluczowe: wsparcie społeczne, funkcjonowanie rodziny, niepełnosprawność
Małgorzata Szyszka
WSPÓŁCZESNE UWARUNKOWANIA JAKOŚCI ŻYCIA RODZINY W POLSCE
Polska rodzina podlega wielu przemianom i wpływom, które mają decydujący wpływ na jej
funkcjonowanie, a tym samym na jakość życia rodziny jako systemu i poszczególnych jej członków.
Owa jakość życia rodziny jest warunkowana czynnikami wynikającymi zarówno z jej struktury
(rodzina pełna/niepełna, liczba dzieci), jak i czynnikami względem jej zewnętrznymi. Do takich
niewątpliwie można zaliczyć: sytuację na rynku pracy, aktywizację zawodową kobiet, bezrobocie,
ubóstwo, patologie w rodzinie, zagraniczne migracje zarobkowe, zmianę systemu wartości
(pracoholizm, konsumpcjonizm, indywidualizm). Decydują one właśnie o jakości życia rodziny, która
to jakość może być ujmowania w kontekście teorii potrzeb i traktowana jako stopień zaspokajania
materialnych i niematerialnych potrzeb jednostek, rodzin i społeczności. Im wyższy poziom
zaspokojenia potrzeb człowieka, tym lepsza jest jakość jego życia.
Wpływ wybranych spośród zasygnalizowanych czynników zostanie przedstawiony w oparciu
o literaturę przedmiotu oraz w odniesieniu do aktualnych badań i danych statystycznych.
Słowa kluczowe: rodzina, jakość życia, bezrobocie, ubóstwo, patologie, rodzina niepełna
Justyna Tomczyk
JAKOŚĆ ŻYCIA OBYWATELSKIEGO POLAKÓW. KONTEKST KRAJOWY I REGIONALNY
Transformacja ustrojowa ’89 ożywiła dyskusje na temat jakości życia obywatelskiego w Polsce.
Tematem debat naukowych i publicystycznych stała się idea społeczeństwa obywatelskiego, a wraz z
nią: działanie instytucji państwa demokratycznego, aktywność obywateli w sferze publicznej oraz ich
uczestnictwo w procedurach demokracji przedstawicielskiej. Jakość życia obywatelskiego jest ściśle
związana z jakością obywatela, a – jak twierdzi Jacek Raciborski – obywateli „dobrej jakości” w Polsce
jest mniej niż 20%.
Plakat przedstawia wielowymiarową koncepcję obywatelskości – zarówno w kontekście
krajowym, jak i regionalnym. Za podstawowe wyznaczniki jakości życia obywatelskiego przyjmuję:1)
partycypację polityczną, 2) działalność w organizacjach społecznych (związkach zawodowych, klubach
sportowych lub towarzyskich; organizacjach charytatywnych, kościelnych, religijnych, politycznych,
biznesowych, kulturalnych; kołach gospodyń wiejskich, ruchach społecznych); 3) zainteresowanie
sprawami gminy, miasta, kraju; 4) korzystanie z przywilejów demokracji bezpośredniej (uczestnictwo
w publicznej manifestacji, demonstracji, strajku; składanie petycji i wniosków; podejmowanie
inicjatyw obywatelskich; udział w masowym bojkocie lub proteście); 5) udział w referendach.
Elżbieta Trzęsowska-Greszta
Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie
ŹRÓDŁA STRESU I ŹRÓDŁA ZASOBÓW U PIELĘGNIAREK PRACUJĄCYCH Z PACJENTEM
ONKOLOGICZNYM
Badania przeprowadzono na 50-osobowej grupie pielęgniarek pracujących na oddziałach
onkologicznych. Zastosowano częściowo ustrukturowany kwestionariusz, aby ustalić źródła stresu i
zasobów, które są specyficzne dla miejsca pracy badanych osób. Ponadto użyto kwestionariusza
stylów radzenia sobie ze stresem CISS Endlera i Parkera. Okazało się, że najbardziej stresującymi
sytuacjami w pracy na oddziałach onkologicznych są: (1) wysoka śmiertelność pacjentów; (2) kontakt
z cytostatykami oraz (3) nadmierne obciążenie pracą. Natomiast w bezpośredniej opiece nad
pacjentem onkologicznym najtrudniejsza jest: (1) komunikacja z chorym; (2) udzielanie mu wsparcia
psychicznego i (3) trudności w opanowaniu bólu pacjenta. Jako źródło zasobów radzenia sobie z
trudnymi sytuacjami w pracy wskazywane są następujące cechy osobowości: empatia, opanowanie,
życzliwość, wrażliwość na cierpienie ludzkie i tolerancja. Pielęgniarki onkologiczne radzą sobie ze
stresem najczęściej poprzez szukanie wsparcia u bliskich. Drugim co do częstości sposobem (reakcją)
na stres jest okazywanie złości osobie będącej przyczyną stresu. Trzecią - pod względem częstości strategią jest dążenie do poprawienia samopoczucia. Znajomość i stosowanie skutecznych metod
rozładowania napięcia związanego ze stresem (np. technik relaksacyjnych) wykazało 1/3 badanych.
Kwestionariusz CISS pokazał, że najczęstszym stylem radzenia sobie ze stresem pielęgniarek
onkologicznych jest styl skoncentrowany na unikaniu, następnie – styl skoncentrowany na emocjach i
najrzadziej - styl skoncentrowany na zadaniu.
Elżbieta Trzęsowska-Greszta i Przemysław Chojnacki
Wyższa Szkoła Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie, Pracownia Profilaktyki
Zintegrowanej „ISLA” w Warszawie
ZMIANA POCZUCIA SENSU ŻYCIA U PACJENTÓW PO DIAGNOZIE CHOROBY NOWOTWOROWEJ
Problematyka pacjentów z chorobą nowotworową jest przedmiotem badań nie tylko medycznych i
psychologicznych, ale także prac z zakresu filozofii czy tanatologii. Diagnoza choroby nowotworowej
należy do najbardziej stresujących wydarzeń życiowych. Dla wielu pacjentów to doświadczenie może
mieć charakter traumatyczny. Badania wskazują na występowanie u tego typu chorych symptomów
PTSD. Pacjenci onkologiczni przeżywają silny lęk - przed przyszłością, niepełnosprawnością, przed
śmiercią. Stawiają sobie pytania egzystencjalne, m.in. dotyczące sensu życia. Autorzy prezentacji
postawili pytanie badawcze, czy u pacjentów po diagnozie choroby nowotworowej nastąpi zmiana
poczucia sensu życia. Badania przeprowadzono na grupie 50 pacjentów z rozpoznaniem choroby
nowotworowej. Do badania poczucia sensu życia użyto Skali Sensu Życia (PIL) Crumbaugha i
Maholicka. Okazało się, że pacjenci po diagnozie choroby nowotworowej mają niższe poczucie sensu
życia (PIL2=91,02) niż przed diagnozą (PIL1=108,64). Wynik ten jest istotny statystycznie na poziomie
p<0,001. Postawiono hipotezę, że spadek poczucia sensu życia może wiązać się z zagrożeniem
realizacji
- wskutek choroby - wartości cenionych przez pacjentów. Zbadano pacjentów
Kwestionariuszem Wartości M.Rokeacha. Analiza regresji pozwoliła na ustalenie dwóch
predykatorów, które wpływają na poziom poczucia sensu życia u badanych pacjentów. Okazało się,
że pacjenci preferujący życie pełne wrażeń są bardziej narażeni na spadek poczucia sensu życia niż
pacjenci ceniący wartości duchowe (religijne).
Renata Tomaszewska-Lipiec
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy.
DYSFUNKCJONALNE ZACHOWANIA PRACOWNIKÓW A JAKOŚĆ ŻYCIA W ŚRODOWISKU PRACY
W planowanym wystąpieniu Autorka pragnie dokonać przeglądu najczęściej występujących
zachowań dysfunkcjonalnych w zakładach pracy i ukazać, w jaki sposób wypływają one na jakość
życia w środowisku pracy.
Słowa kluczowe: zachowania dysfunkcjonalne, jakość pracy, zakład pracy, zarządzanie
Grzegorz Wiącek
SATYSFAKCJA Z ŻYCIA, POSTAWY RODZICIELSKIE ORAZ POCZUCIE KOHERENCJI RODZICÓW DZIECI Z
MÓZGOWYM
PORAŻENIEM
DZIECIĘCYM
UCZESTNICZĄCYCH
W
SYSTEMIE
NAUCZANIA
KIEROWANEGO
W kontekście aktualnej teorii rehabilitacji istotne jest takie organizowanie i prowadzenie
wczesnej interwencji wobec dzieci z niepełnosprawnością aby objąć wspomaganiem całość
funkcjonowania osoby. Jednym z przykładów takiego wieloprofilowego usprawniania jest System
Nauczania Kierowanego (SNK), opracowany dla dzieci z niepełnosprawnością ruchową, który zyskuje
na popularności w Polsce, ale na szerszą skalę wciąż jest pewną nowością w naszej rzeczywistości.
Jest to także związane z ograniczoną dostępnością środowiska związanego z SNK. Literatura
zagraniczna na temat SNK jest nieliczna, co koresponduje z tezami o silnej potrzebie wielostronnego
badania i poznania naukowego tej metody rehabilitacji. Na terenie polskim opracowanie naukowe
omawianego zagadnienia znajduje się dopiero na samym początku i jest rozwijana głównie przez
środowisko zamojskie i lubelskie.
Przedstawione w referacie badania podejmują zagadnienia wybranych charakterystyk
funkcjonowania rodziców dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, uczestniczących w SNK.
Badania objęły 41 rodziców, zróżnicowanych pod względem charakterystyk tj. płeć, wiek, staż dziecka
w SNK itp. Zmienne uwzględnione w badaniach to satysfakcja z życia (mierzona za pomocą SWLS
Dienera i in.), postawy rodzicielskie (SPR Plopy) oraz poczucie koherencji (SOC-29 Antonovsky’ego).
W referacie zostaną zaprezentowane wzajemne związki badanych zmiennych (m.in. satysfakcji z życia
i postaw rodzicielskich) oraz ich zróżnicowanie i związki z charakterystykami demograficznospołecznymi (np. specyfika z uwagi na płeć rodzica).
Słowa kluczowe: nauczanie kierowane, dziecko z mózgowym porażeniem dziecięcym, satysfakcja z
życia rodziców, postawy rodzicielskie, poczucie koherencji rodziców
Tomasz Wirga
Uniwersytet Opolski
ZWIĄZEK WYBRANYCH EMOCJI I POCZUCIA JAKOŚCI ŻYCIA A SKUTECZNOŚĆ PRZETWARZANIA
INFORMACJI
Przedstawione badanie pokazuje związek między wybranymi emocjami a skutecznością
przetwarzania informacji. Artykuły Isen (1995;1997;1999;2005) sugerowały, że emocje pozytywne
zwiększają możliwości poznawcze człowieka, jednak niektóre publikacje np. Bless i inni (1996)
pokazują zależność wręcz przeciwną. Otrzymane w tym badaniu wyniki ujawniają, że wnioski opisane
przez Isan oraz Bless nie muszą być sprzeczne, jeżeli przy opisie otrzymanych związków uwzględniać
się będzie nie tylko znak, ale również siłę i treść emocji. W badaniach wykorzystano także dodatkową
zmienną - poczucie jakości życia
Anna Zalewska
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej w Poznaniu
KONFLIKTY „PRACA – RODZINA” A DOBROSTAN
Konflikty „praca-rodzina” (PR) i „rodzina-praca” (RP) są przejawem trudności w godzeniu różnych ról i
wymagań. Chociaż są one powiązane ze sobą, zakłada się, że każdy z nich może mieć specyficzne
skutki. Celem wykładu będzie analiza zależności między konfliktami a dobrostanem. Z przeglądu
koncepcji i badań zawartych w literaturze wyłania się złożony obraz zależności oraz konieczność
poszukiwania mediatorów (mechanizmów) i moderatorów (warunków) badanych relacji.
Przedstawione zostaną także wyniki badań własnych dotyczące tych problemów. Jednym z
moderatorów jest płeć - przypuszczalnie ze względu na różne znaczenie konfliktów ujawniają się
odmienne zależności między konfliktami a zadowoleniem z pracy i rodziny oraz zdrowiem u kobiet i
mężczyzn. Drugie badanie nawiązuje do współczesnych koncepcji stresu w pracy i roli zasobów
(zaangażowania w pracę) w radzeniu sobie z nim. Wyniki pokazują, że zaangażowanie w pracę jest
mediatorem wpływu konfliktów na wymiary zadowolenia z pracy, a poziom afektu pozytywnego i
negatywnego w pracy pozwala bezpośrednio przewidywać poziom zdrowia. Zaangażowanie w pracę
jest także moderatorem zależności między konfliktem PR a zdrowiem – jego wysoki poziom buforuje
negatywny wpływ konfliktu na zdrowie. Otrzymane wyniki potwierdzają, że skutki konfliktów dla
dobrostanu mają szeroki zakres, relacje między konfliktami a dobrostanem są złożone, a ich
moderatorami są płeć i zaangażowanie w pracę.
Słowa kluczowe: Konflikty „praca-rodzina”, zadowolenie z pracy i rodziny, zdrowie, zaangażowanie w
pracę, płeć, mediatory, moderatory
Krystyna Żuchelkowska
WYPALENIE ZAWODOWE U NAUCZYCIELI PRZEDSZKOLI
Zawód nauczyciela przedszkola ma charakter społeczny i polega na kształceniu, wychowaniu i
ciągłym wzbogacaniu osobowości małych dzieci. Sukces w pracy pedagogicznej z kilkulatkami zależy
od kwalifikacji, kompetencji i cech osobowościowych nauczyciela , a także od systematycznego
wzbogacania własnego warsztatu pracy. Dlatego nauczyciel przedszkola musi stale pracować nad
sobą jako człowiekiem, specjalistą i pedagogiem. To sprawia, że u nauczycieli przedszkola częściej
aniżeli u osób pracujących w innych zawodach pojawia się syndrom wypalenia zawodowego. Tej
problematyce poświecony jest referat, który składa się z dwóch części. W pierwszej części, która ma
charakter teoretyczny, omówiono problematykę wypalenia zawodowego w świetle literatury
przedmiotu. Natomiast w części drugiej, empirycznej, przedstawiono wyniki badań własnych,
dotyczące wypalenia zawodowego u nauczycieli pracujących w placówkach przedszkolnych na
terenie województwa kujawsko-pomorskiego.
Słowa kluczowe: wypalenie zawodowe, nauczyciel przedszkola.

Monika Adamczyk Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła

Transkrypt

Podobne dokumenty

wypalenie zawodowe i stres w kontakcie z trudnym klientem

Rodzaje sytuacji stresowych a wybór strategii

„Krótko o stresie”

(ankieta) do przeprowadzenia badania satysfakcji Pracowników JZR

Badanie satysfakcji klientów sposobem na poprawę jakości

Zarządzanie czasem i efektywność w organizowaniu zadań w pracy

Program ramowy - Centralny Instytut Ochrony Pracy

WARSZTATY RADZENIA SOBIE ZE STRESEM

Program i karta zgłoszenia - Ośrodek Kształcenia Samorządu

Badanie satysfakcji klientów w ramach systemów