(Daremne żale

Wezwanie do życia twórczego i
aktywnego Trzeba z żywymi naprzód
iść,/ Po życie sięgać nowe…
Tytuł – odwołanie do sytuacji pokolenia
romantyków na przełomie epok – negacja
odrzucanych idei, co budzi gorycz, żal,
zniechęcenie, bunt, wrogość wobec nowego
pokolenia (żale, próżny trud, skargi, gniewy)
Nie da się=powstrzymać czasu,
cofnąć historii – racjonalna
postawa= pogodzenie się z
prawami życia i upływem chwil bo
i tak świat pójdzie swoją drogą
Wymowa wiersza – nie jest pesymistyczna Nie
zdoła ogień ani miecz/ Powstrzymać myśli w biegu
- zwycięstwo należy do ludzkiego
rozumu(scjentyzm)
- wędrówka w czasie to ciągły rozwój intelektu i
podążanie ku doskonalszym formom życia
- postawa mądrości i rozsądku wobec zmian, nowych
idei
Trzeba z żywymi naprzód iść… Asnyk rozumie
konieczność postępu, kształtowania świadomości
zgodnie z wymogami nowej epoki
Adresat liryczny – stare pokolenie odchodzące
w przeszłość, rzecznicy idei i poezji romant. –
przekonanie o nieodwracalności procesów
historycznych
Budowa – wiersz sylabiczny= 2 wersy o stale
powtarzającej się liczbie sylab + akcent na przedost.
sylabie w klauzuli wersu (8-7); rymy żeńskie i męskie,
dokładne i niedokł., krzyżowe (aa męskie, bb żeńskie);
epitety, przenośnie, eksklamacje
Liryka apelu; rytmizacja
Wy nie cofniecie życia fal!… - należy uznać postęp, bo
inna postawa odsuwa człowieka na margines życia
Motyw przemijania – nieodwracalność procesów
hist.; śmieszni są ci, którzy upierają się przy dawnych
formach życia
- rozwój jest koniecznością niezależną od ludzkiej woli
Symbole = kolejne wersy symb. To, co nowe,
przeciwst. Temu, co stare
Adam Asnyk Daremne żale
Podmiot liryczny – nie ukrywa się, śmiało wypowiada
własne zdanie (liryka bezpośrednia)
- wypowiada się romantyk
- przyjmuje rolę nauczyciela i mistrza, nie boi się
mentorskiego tonu – jak romantyczny bohater –
romantyczna metaforyka i słownictwo (Świat wam nie
odda znikomych mar szeregu, „ogień”, „miecz”) –
dowód na to, że Asnyk łączył nowatorską filozofię z
tradycjami minionej epoki
Daremne żale, próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.
Świat wam nie odda, idąc wstecz,
Znikomych mar szeregu;
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myśli w biegu.
Trzeba z żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe,
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić głowę.
Wy nie cofniecie życia fal,
Nic skargi nie pomogą.
Bezsilne gniewy, próżny żal!
Świat pójdzie swoją drogą.
Dychotomiczność świata – młodośćstarość, nowość-tradycja, przyszłośćprzeszłość
- romantycy – świat pełen
niespełnionych marzeń, rozczarowań,
pusty, bo pozbawiony żywych idei i
wartości (bezsilne złorzeczenia, przeżyte
kształty, zniknione mary, uwiędłe laury)
- nowe pokolenie – świat żywych idei,
tworzenie nowych idei (nowe życie),
świat postępu, kreatywny
Czym jest przeszłość? – przeżyte
kształty, znikome mary, uwiędłe laury
Następstwo pokoleń – myśli w biegu,
nowe życie, fale życia
Wiersz manifest – stosunek poety do przeszłości i
nadzieja na przyszłość
- przemijalność, przyszłość, bieg czasu, postęp
- postęp, ustępstwo starszych pokoleń następnym= dążenie
do doskonałości i harmonii
wiersz= hołd złożony aktywnej młodości i nowym ideom
starość= idea ludzi głoszących przebrzmiały
romantyzm, młodość= idea pozytywistów (myśl-nauka)
Postawa wobec programu pozytywistów – przekonuje, że
każda nowa epoka odrzuca przebrzmiałe ideały, epigoni
muszą odejść (Po życie sięgać nowe)
Epitety (daremne żale, próżny trud), pełnią f. oceniającą i wartościującą, podkreślają niemożność
zatrzymania czasu przez romantyków. Wykrzyknienie (Bezsilne złorzeczenia!) podkreśla siłę przekazu.
Metafora (Wy nie cofniecie życia fal) rzeka i woda – symbol zmienności i biegu życia
Wioletta Wodnicka
V Liceum Ogólnokształcące w Zielonej Górze
Tytuł
Podmiot liryczny
Adresat liryczny
Wymowa wiersza
Adam Asnyk Daremne żale
Wiersz-manifest
Budowa utworu
- rodzaj liryki
- typ wiersza
- rodzaje rymów
Środki artystyczne i ich funkcje
- epitety -
Postawa wobec romantyzmu i pozytywizmu
Daremne żale, próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.
Świat wam nie odda, idąc wstecz,
Znikomych mar szeregu;
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myśli w biegu.
Trzeba z żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe,
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić głowę.
Wy nie cofniecie życia fal,
Nic skargi nie pomogą.
Bezsilne gniewy, próżny żal!
Świat pójdzie swoją drogą.
Dychotomiczność świata
- świat romantyków -
- świat pozytywistów -
Motyw przemijania
- metafory –
- eksklamacje -
Symbolika
Wioletta Wodnicka
V Liceum Ogólnokształcące w Zielonej Górze