Nowe zasady opodatkowania przedsiębiorstw w Portugalii w 2014 r.

Nowe zasady opodatkowania przedsiębiorstw w Portugalii w 2014 r.
Na początku 2014 roku wprowadzona została przez rząd portugalski reforma podatku
CIT. Do najważniejszych zmian wprowadzonych w ramach reformy podatku CIT należą:
1. Zmniejszenie stawki podatku CIT
W 2014 r. przedsiębiorstwa portugalskie będą płacić 17% stawki podatku
dochodowego od osób prawnych od pierwszych 15 tys. euro podstawy
opodatkowania. Powyżej tej kwoty ma zastosowanie stawka 23% (wcześniej 25%).
Mechanizm jest podobny do tego, który istniał do roku 2011 r., wszakże z jednym
wyjątkiem, iż stawka pośrednia w wysokości 17% odnosić się będzie jedynie do małych
i średnich przedsiębiorstw (przedsiębiorstwa, które zatrudniają mniej niż 250
pracowników i których roczne obroty nie przekraczają 50 mln euro lub roczna suma
bilansowa nie przekracza 43 mln euro).
2. Wzrost państwowego podatku dodatkowego
Podatek utworzony w 2011 roku przez ówczesnego premiera José Socratesa jako
„solidarnościowy wkład” dużych przedsiębiorstw, będzie od roku 2014 posiadać trzy
skale. Firmy o dochodzie podlegającym opodatkowaniu powyżej 35 mln euro będą
płacić stawkę 7%. W przypadku dwóch pierwszych skal, stawki tego podatku pozostają
bez zmian, tj. 3% dla dochodów między 1,5 mln euro a 7,5 mln euro oraz 5% dla
dochodów od 7,5 mln euro do 35 mln euro.
3. Uproszczony system podatkowy w zakresie CIT dla MŚP
Do momentu wejścia w życie reformy podatku CIT, system podatkowy w zakresie
podatku CIT miał identyczne zastosowanie dla wszystkich firm w Portugalii, niezależnie
od ich wielkości czy obrotów. Wszystkie firmy były traktowane jednakowo, co oznacza,
że mikroprzedsiębiorstwa musiały przestrzegać tych samych zasad podatkowych, co na
przykład duże spółki notowane na giełdzie.
Wymogi dotyczące dostępu do uproszczonego systemu podatkowego CIT
Nowy system uproszczony jest opcjonalny i mogą do niego przystąpić wszyscy
podatnicy będący rezydentami, niepodlegający specjalnemu systemowi podatkowemu,
których główna działalność gospodarcza ma charakter handlowy, przemysłowy lub
rolniczy i którzy spełniają następujące warunki:
 uzyskali w okresie bezpośrednio poprzedzającym okres podlegający
opodatkowaniu, roczny dochód brutto nie przekraczający 200 tys. euro;
 suma bilansowa dotycząca okresu bezpośrednio poprzedzającego okres
podlegający opodatkowaniu nie przekracza 500 tys. euro;
 nie są prawnie zobowiązani do badania ustawowego rocznych sprawozdań
finansowych;
 kapitał zakładowy nie jest reprezentowany w ponad 20%, bezpośrednio lub
pośrednio przez podmioty, które nie spełniają żadnego z warunków określonych
powyżej, chyba że są to spółki venture capital i inwestorzy venture capital;
 przyjęli system standardów rachunkowości dla mikroprzedsiębiorstw;

nie odstąpili od stosowania systemu w okresie poprzednich trzech lat, w stosunku
do dnia rozpoczęcia stosowania systemu.
Należy zauważyć, że w przeciwieństwie do stosowanego wcześniej w Portugalii
systemu uproszczonego, przystąpienie do tego systemu zależy od jednoznacznego
zadeklarowania wyraźnej intencji przez podatnika, a nie tylko spełnienia
poszczególnych wymogów. W poprzednim systemie przystąpienie do systemu wiązało
się automatycznie ze spełnieniem wymagań, o ile podatnik nie przejawiał chęci by tego
nie czynić.
Przewiduje się, że podatnicy, którzy zdecydują się na ten system, nie będą objęci
specjalnym opodatkowaniem stosowanym w Portugalii wobec przedsiębiorstw, tj.
systemem specjalnej płatności zaliczkowej (pagamento especial por conta) ani
autonomicznymi stawkami opodatkowania, stosowanymi w przypadku niektórych
wydatków poniesionych przez podatnika. Uproszczony system podatkowy w zakresie
CIT powinien objąć około 300 tys. firm. Każdemu sektorowi działalności będzie
przydzielany inny współczynnik opodatkowania.
Ustalenie podstawy opodatkowania
Podstawa opodatkowania dla stosowania uproszczonego systemu jest określana za
pomocą zastosowania następujących współczynników:
 0,04 od dochodów od sprzedaży towarów i produktów, a także świadczenia usług w
ramach działalności hotelarskiej lub podobnej, restauracyjnej i w zakresie napojów
(w okresie podlegającym opodatkowaniu na początku działalności i następnym,
współczynnik ten zmniejsza się o 50%);
 0,75 od dochodów z działalności wymienionych w tabeli klasyfikacji działalności
gospodarczej;
 0,10 od pozostałych dochodów z usług i subwencji dotyczących działalności
operacyjnej (w okresie podlegającym opodatkowaniu na początku działalności i
następnym, współczynnik ten zmniejsza się o 50%);
 0,30 od subwencji niedotyczących działalności operacyjnej;
 0,95 od dochodów z umów, które mają na celu tymczasowe przekazanie lub
wykorzystanie własności intelektualnej lub przemysłowej lub dostarczenie
informacji dotyczących doświadczenia nabytego w sektorze przemysłowym,
handlowym lub naukowym, od innych dochodów kapitałowych, od dodatnich
wyników z dochodów z nieruchomości, od dodatniego salda z zysków i strat
kapitałowych i innych zysków kapitałowych;
 1,00 od dochodów wartości netto aktywów przekazywanych nieodpłatnie.
Wartość ustalana na podstawie powyżej określonych współczynników, nie może być
mniejsza niż 60% rocznej wartości gwarantowanego minimalnego miesięcznego
wynagrodzenia, tj. nie może być mniejsza niż 285 euro. Jednak w okresie podlegającym
opodatkowaniu na początku działalności i następnym, limit ten zmniejsza się o 25%.
W sektorach dot. sprzedaży paliwa, tytoniu, pojazdów oraz alkoholu i napojów
alkoholowych nie są brane pod uwagę dla celów ustalenia podstawy opodatkowania
kwoty akcyzy i podatku od środków transportowych.
W przyszłości, po wstępnej ocenie uproszczonego systemu ustalania podstawy
opodatkowania w zakresie podatku CIT, będzie brane pod uwagę stopniowe
rozszerzenie tego systemu dla firm, które mogą korzystać z systemu kasowego podatku
w rozliczaniu podatku VAT, ze szczególnym uwzględnieniem poszczególnych następstw
w uproszczonym systemie podatku PIT.
4. Specjalna płatność zaliczkowa (pagamento especial por conta) utrzymuje się na
poziomie jednego tysiąca euro.
Podmioty rozwijające, przede wszystkim działalność handlową, przemysłową lub
rolniczą oraz podmioty niebędące rezydentami ze stałym zakładem położonym na
terytorium Portugalii, mogą podlegać systemowi specjalnych płatności zaliczkowych
(PEC). Podmioty wymienione powyżej powinny dokonać specjalnych płatności
zaliczkowych (PEC) w marcu każdego roku ( w 2 ratach - w marcu i październiku lub 3. i
10. miesiąca okresu rozliczeniowego, jeśli okres ten nie pokrywa się z rokiem
kalendarzowym), w następujący sposób:
PEC =
1% obrotów z poprzedniego okresu podatkowego(1) - specjalne płatności
zaliczkowe z tytułu poprzedniego okresu podatkowego(1)
(1)
Limity:
Minimalnie 1.000 EUR
Maksymalnie 1.000 EUR+ 20% z nadwyżki, z limitem 70.000 EUR
Płatność ta podlega odliczeniu od łącznej kwoty należnego podatku za dany okres
podatkowy lub, jeśli kwota należnego podatku okaże się niewystarczająca, do szóstego
kolejnego okresu podatkowego. Część, która nie może być odliczona (po sześciu
okresach opodatkowania) z powodu niewystarczającej kwoty należnego podatku,
może być zwrócona na prośbę firmy, po złożeniu odpowiedniego wniosku.
W przypadku zastosowania specjalnego systemu opodatkowania grupy kapitałowej
(Regime especial de tributação dos grupos de sociedades -RETGS), specjalne płatności
zaliczkowe są dokonywane przez każdą firmę wchodzącą w skład grupy, pomniejszone
o wartość płatności zaliczkowych, które każda z tych firm płaciłaby w sytuacji, gdyby
system ten nie miałby zastosowania. Systemu specjalnej płatności zaliczkowej nie
stosuje się w okresie rozpoczęcia działalności i następnym.
5. Odliczenia wydatków podatkowych
Utworzono system odliczenia podatku od nabycia wartości niematerialnych
niepodlegających amortyzacji, w tym marek, licencji, procesów produkcji, wzorów
i wartości firmy (goodwill) - w ramach połączenia podmiotów gospodarczych (z
pewnymi wyjątkami) w wysokości 5% przez okres 20 lat. Przewiduje się amortyzację
podatkową aktywów nabywanych od dnia 1 stycznia 2014 r. System podatkowy
reinwestycji ma zastosowanie wobec wartości niematerialnych.
Są wyłączone z zakresu stosowania tego systemu sytuacje, gdy aktywa są nabywane w
drodze działań restrukturyzacyjnych, które korzystają z systemu neutralności
podatkowej.
Zlikwidowany został wymóg wykazania konieczności poniesienia kosztów
w przypadku odliczania kosztów i strat i zostały ustanowione nowe procedury w
zakresie udokumentowania wydatków poniesionych na zakup towarów i usług.
Odnośnie przepisów ograniczających możliwości odliczeń kosztów finansowania,
zmniejszony został bezwzględny limit tego odliczenia z 3 000 000 euro do 1 000 000
euro, przy czym utrzymano górny pułap na poziomie 30% dochodu przed odliczeniem
amortyzacji, kosztów finansowych netto i podatków (EBITDA) jak również utrzymano
skalę wg następujących stawek (60% w 2014, 50% w 2015, 40% w roku 2016 i 30% w
2017 r.).
W od niesieniu do piątego okresu podatkowego zastosowano metodę FIFO (first in –
first out, czyli pierwsze weszło – pierwsze wyszło):
 koszty finansowe netto niepodlegające odliczeniu mogą być nadal brane pod
uwagę przy określaniu dochodu do opodatkowania jednego lub więcej z 5
kolejnych okresów podatkowych, łącznie z wydatkami finansowymi z tego okresu,
z zachowaniem ww. ograniczeń;
 zawsze, gdy kwota odliczonych kosztów finansowych netto jest mniejsza niż 30%
EBITDA, niewykorzystana część limitu jest dodawana do maksymalnej kwoty
podlegającej odliczeniu w każdym z kolejnych pięciu lat podatkowych
następujących aż do jej pełnego wykorzystania;
 takie przenoszenie przestaje mieć zastosowanie, jeśli nastąpiła zmiana właściciela
dla więcej niż 50% kapitału zakładowego lub większości praw głosu, z wyjątkiem
niektórych wyraźnie określonych sytuacji. Zezwolenie na przeniesienie może jednak
wydać członek zarządu odpowiedzialnego za finanse w przypadku uznanego
interesu gospodarczego i poprzez złożenie wniosku do Autoridade Tributária e
Aduaneira.
Stworzono specyficzne zasady kalkulacji dla firm objętych specjalnym systemem
opodatkowania grup kapitałowych (Regime especial de tributação dos grupos de
sociedades - RETGS), gdzie spółka dominująca może zdecydować się na zastosowanie
limitu dla kosztów finansowych netto grupy, który jest w takim przypadku obliczany w
odniesieniu do skonsolidowanego EBITDA, tj. wszystkich spółek wchodzących w skład
grupy.
Zastosowanie mają następujące zasady:
 koszty finansowe netto spółek wchodzących w skład grupy, które dotyczą okresów
podatkowych sprzed zastosowania RETGS, i nie są jeszcze odliczone, mogą być
brane pod uwagę do wysokości limitu przydzielonego i wyliczonego indywidualnie
spółce, do której się odnoszą;
 część pułapu niewykorzystanego przez spółki należące do grupy w okresach
podatkowych poprzedzających zastosowanie RETGS, może być dodana do
maksymalnej kwoty odliczenia kosztów finansowych netto spółki, do której się
odnoszą;
 koszty finansowania netto spółek wchodzących w skład grupy, a także
niewykorzystana część limitu, odnoszące się do okresów podatkowych, w których
został zastosowany RETGS, mogą być używane tylko przez całą grupę, niezależnie
od wyjścia jednej lub większej liczby spółek z grupy.
Ww. opcja powinna być zachowana przez okres co najmniej trzech lat od dnia,
w którym rozpoczyna się jej stosowanie i ma miejsce zgłoszenie do Autoridade
Tributária e Aduaneira do końca 3. miesiąca okresu rozliczeniowego, w którym ma
mieć miejsce jej zastosowanie.
6. Wzrost stawek opodatkowania autonomicznego
Zmieniają się stawki opodatkowania autonomicznego w odniesieniu do opłat
związanych z lekkimi samochodami osobowych, rowerami i motocyklami (z wyjątkiem
pojazdów elektrycznych).
W ten sposób koszty poniesione przez podatników dotyczące wyżej określonych
pojazdów są opodatkowane według następujących stawek:
 10% dla pojazdów, których koszt nabycia wynosi mniej niż 25 tys. euro;
 27,5% dla pojazdów, których koszt nabycia waha się w granicach od 25 tys. do 35
tys. euro;
 35% dla pojazdów, których koszt nabycia jest równy lub wyższy niż 35 tys. euro.
Wyjątek od ww. opodatkowania stanowią koszty związane z:
 lekkimi pojazdami osobowymi, rowerami i motocyklami przeznaczonymi do usług
transportu publicznego, które mają być wynajmowane w ramach wykonywania
normalnej działalności podatnika;
 pojazdami samochodowymi, wobec których została sporządzona umowa na użytek
osobisty przez pracownika, który generuje koszty na rzecz pracodawcy.
7. Ceny transferowe (podmioty powiązane)
Zmieniono koncepcję „specjalnych relacji" dla celów zastosowania przepisów
dotyczących cen transferowych, m.in. poprzez zwiększenie wysokości z 10% do 20%
udziału jednego podmiotu w kapitale drugiego.
8. Przejrzystość podatkowa
System przejrzystości podatkowej obejmie również spółki partnerskie (zawodowe),
których dochód pochodzi w ponad 75% z wykonywanych samodzielnie lub wspólnie
czynności zawodowych, pod warunkiem, że: a) liczba członków nie przekracza pięciu,
oraz b) co najmniej 75% kapitału zakładowego jest w posiadaniu specjalistów
wykonujących te czynności za pośrednictwem spółki.
9. Nowy system Participation Exemption
Wprowadzony zostaje system participation exemption (system eliminowania
podwójnego opodatkowania), który nie dopuszcza, aby podzielane zyski i rezerwy oraz
zyski i straty poniesione w związku z przeniesieniem akcji przyczyniały się do określenia
podstawy opodatkowania podatników CIT (port. IRC).
Zastosowanie tego systemu może mieć miejsce w przypadku, gdy spełnione są
następujące warunki:
 podatnik posiada udziały w wysokości 5% kapitału lub prawa głosu w spółce
wypłacającej dywidendy lub przyczyniającej się do powstania zysku lub strat;
 wymagany jest ciągły udział przez okres co najmniej dwudziestu czterech miesięcy.
W przypadku dywidend, można posiadać udział przez krótszy okres, pod
warunkiem, że jest on następnie utrzymywany w celu zakończenia tego okresu;


podmiot, który dokonuje podziału dywidend, lub którego kapitał jest przekazywany
odpłatnie, powinien podlegać podatkowi CIT, według stawki nie mniejszej niż 60%
obowiązującej stawki (tj. 13,8% w 2014 r.). W przypadku, gdy wymóg ten nie jest
spełniony:
 dochody powinny wynikać, w co najmniej 75% z prowadzenia działalności
rolniczej, przemysłowej, handlowej lub usługowej, która nie jest
ukierunkowana przede wszystkim na rynek portugalski;
 spółka, nie jest zaangażowana w działalność bankową i ubezpieczeniową, ani
większość jej dochodów nie pochodzi z operacji pożyczkowych.
podmiot, który dokonuje podziału dywidend, lub którego kapitał jest przekazywany
odpłatnie, nie powinien mieć rezydencji lub miejsca zamieszkania w kraju,
terytorium lub regionie podlegającym wyraźnie korzystniejszemu systemowi
podatkowemu, o których mówi wykaz Ministra Finansów dot. rajów podatkowych.
System nie ma zastosowania w odniesieniu do otrzymanych zysków i rezerw, w
przypadku, gdy dochody otrzymane przez portugalski podmiot reprezentują koszty
odliczane przez podmiot niebędący rezydentem, który je dzieli.
Ponadto, system participation exemption nie jest stosowany w odniesieniu do zysków i
strat wynikających z odpłatnego przeniesienia udziałów, jeśli wartość dóbr
nieruchomych posiadanych przez spółkę reprezentuje więcej niż 50% wartości tych
aktywów. Wyjątek stanowią tutaj dobra nieruchome związane z działalnością rolniczą,
przemysłową lub handlową, która nie polegają na leasingu lub zakupie i sprzedaży dóbr
nieruchomych. Do tego obliczenia odsetek dóbr nieruchomych brane są pod uwagę
jedynie dobra nabyte od 1 stycznia 2014 r.
System participation exemption stosuje się, w odniesieniu do dochodów i zysków, w
przypadku zakładów stałych położonych na terytorium Portugalii, należących do
podmiotów będących rezydentami w państwie członkowskim Unii Europejskiej,
Europejskiego Obszaru Gospodarczego, bądź w państwie, z którym Portugalia
podpisała konwencję o unikaniu podwójnego opodatkowania i przewiduje współpracę
administracyjną, przy czym w tym ostatnim przypadku: a) państwo to nie znajduje się
na liście rajów podatkowych oraz b) podmiot w państwie jego rezydencji podlega
podatkowi CIT.
10. Dochody z własności przemysłowej
Wprowadzony zostaje odrębny system podatkowy dla dochodów od patentów i innych
praw własności przemysłowej (patente box), który przewiduje przyznanie częściowego
zwolnienia (50%) w zakresie podatku CIT dla spółek wykorzystujących patenty lub inne
prawa własności intelektualnej, takie jak wzory lub projekty przemysłowe chronione
przez prawa własności intelektualnej.
Zwolnienie odnosi się do części zysków osiąganych przez cesję lub czasowe
użytkowanie i przeniesienie praw własności intelektualnej. Ponadto, w zakresie, w
jakim zwolnienie stosuje się do dochodu brutto, poniesione wydatki na rozwój prawa
własności intelektualnej są możliwe do odliczenia w całości.
Dla zastosowania częściowego zwolnienia muszą zostać spełnione następujące
wymagania:
 prawa własności intelektualnej powinny pochodzić z działań badawczych i
rozwojowych podjętych lub zleconych przez podatnika;
 cesjonariusz nie może być rezydentem w ramach jurysdykcji podlegającej wyraźnie
korzystniejszemu systemowi podatkowemu;
 cesjonariusz powinien korzystać z praw własności intelektualnej w wyniku
prowadzenia działalności o charakterze handlowym, przemysłowym i rolniczym;
 jeżeli nabywca jest podmiotem powiązanym, prawa własności przemysłowej nie
mogą być wykorzystywane dla tworzenia kosztów podlegających odliczeniu
przychodów dla podatnika;
Dla wyeliminowania podwójnego opodatkowania, tj., gdy dochody są uzyskane za
granicą i objęte podatkiem potrącanym u źródła, bierze się pod uwagę tylko 50%
takiego dochodu do wyliczenia ulg podatkowych. Program ma zastosowanie wyłącznie
do aktywów zarejestrowanych z dniem 1 stycznia 2014 roku.
11. Przeniesienie strat podatkowych przedłużone do 12 lat
Został przedłużony termin przeniesienia strat podatkowych podlegających odliczeniu
od dochodu podlegającego opodatkowaniu z 5 do 12 lat (dla strat wygenerowanych
począwszy od 1.01.2014 r.). Takie odliczenie nie może przekroczyć 70% danego
dochodu podlegającego opodatkowaniu (wcześniej 75%).
Okres przeniesienia i odpowiednie limity
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 20(...) 2026
2008
2009
Rok, w
2010
którym
wygenerowano
straty
2011
podatkowe
(SP)
2012
2013
2014
SP
SP
SP
SP
SP
SP
SP
SP
SP
(1)
(1)
(2)
SP
SP
SP
SP
(1)
(1)
(2)
(2)
SP
SP
SP
(1)
(1)
(2)
SP
SP
SP
SP
(1)
(1)
(2)
(2)
SP
SP
SP
SP
SP
(1)
(2)
(2)
(2)
(2)
SP
SP
SP
SP
SP
(2)
(2)
(2)
(2)
(2)
SP
SP
SP
SP
SP
(2)
(2)
(2)
(2)
(2)
SP (2
SP
(2)
(1) Odliczenie strat podatkowych ograniczone do 75% dochodu podlegającego opodatkowaniu strat podatkowych
(2) Odliczenie strat podatkowych ograniczone do 70% dochodu, podlegającego opodatkowaniu strat podatkowych
Zlikwidowano wykluczenie przeniesienia strat podatkowych w sytuacjach, gdy
zmodyfikowany został przedmiot działalności lub jej charakter.
12. Zachęty podatkowe dla zysków zatrzymanych oraz reinwestowanych
MŚP, które reinwestują zyski i nie dokonują ich podziału pomiędzy akcjonariuszy, będą
mieć prawo do 10%-owego odliczenia w zakresie podatku CIT. Kwota maksymalna na
każdy okres opodatkowania wynosi 5 mln euro, do 25% kwoty należnego podatku CIT.
Oprac.
Elżbieta Siuta Correia
Ekspert POiG, WPHI Lizbona
Marzec 2014