Harmonogramy: Co to jest harmonogram? Wykres przedstawiający

Harmonogramy:
Co to jest harmonogram?
Wykres przedstawiający chronologiczny porządek czynności występujących kolejno bądź też
odbywających się równocześnie a wykonywanych przez różne komórki, stanowiska jako
jedna zbiorowa całość. Stworzony przez Karola Adamieckiego w 1896 roku.
Przy budowie harmonogramu uwzględniamy zasady?
• Oś rzędnych – poszczególne działania lub czynności wykonywane przez określone
stanowiska lub komórki.
• Oś odciętych – skala czasu
• Czas trwania poszczególnych czynności oznaczany jest przez odcinki odpowiadające
długości równolegle do skali czasu.
• Proste przerywane prostopadłe lub ukośne do skali czasu oznaczają przesunięcia
międzystanowiskowe i występowanie miedzy poszczególnymi działaniami zależności.
Jakie etapy obejmuje technika sporządzania harmonogramu?
• Spis czynności
• Pomiar czasu ich trwania
• Zestawienie tabelaryczne uzyskanych pomiarów
• Opracowanie grafiku
Wykresy Gantta (1915)
Jaki jest cel?
Porównanie faktycznej realizacji zamówień z terminami planowanymi. Są metodą planowania
i bieżącego kontrolowania zadań w czasie. Przedstawiają one na odpowiedniej siatce za
pomocą jednej linii plan, wykonanie wzajemny ich stosunek oraz stosunek do czasu.
Jakie zasady obowiązują przy ich sporządzaniu?
 Dowolna odległość między 2 liniami pionowymi wyraża jednocześnie pewien okres oraz
wielkość zadania, które należy w tym czasie wykonać.
 Linia pozioma kreślona miedzy liniami pionowymi przedstawia stosunek pracy
wykonanej do zaplanowanej
 Jednakowe odcinki linii poziomych wyrażają jednocześnie pewien okres różne wielkości
pracy zaplanowanej i wykonanej.
 Przy sporządzaniu wykresów Gantta posługujemy się z liniami cienka i gruba (4x cienka)
• Cienka – procent wykonania planu dziennego,
• Gruba – wykonanie planu oraz pozwala na porównanie planu z pracą wykonaną od
początku tygodnia.
Jakie są rodzaje wykresów Gantta?
• Wydajności pracy – podaje stopień wykonania norm pracy a jeżeli robotnik tych norm nie
wykonuje umożliwia zestawienie przyczyn tego stanu rzeczy. Przyczyny
X – brak robotnika
R – remont maszyny
N – brak narzędzi
I brak instrukcji
M – materiałów
D – doświadczenia
K – kwalifikacji
1
Y – zlecenia
• Wykorzystania maszyn i urządzeń – umożliwia rejestrację godzin pracy poszczególnych
maszyn i urządzeń oraz ustalenie liczby godzin przestojów z podaniem przyczyn. Przyczyny
bezczynności:
L – brak pracowników obsługujących
U – oczekiwanie na ustawienie
N – brak narzędzi
M materiałów
E – energii
R – remont
Ś - święto
Z – brak zlecenia.
• Wykresy planowania – w przebiegu planowych prac wydziału przedsiębiorstwa. Służy do
kontroli wykonania planu wg różnych wskaźników.
Dlaczego powstały metody sieciowe?
Wykresy Adamieckiego i Gantta najczęściej stosuje się do projektów stosunkowo mało
skomplikowanych, najczęściej bez wskazywania na współzależność na wykresie działań z
innymi często warunkującymi ich przebieg zdarzeniami. Jednakże przy złożonych projektach
użyteczność ich jest mała. Kiedy zależności między poszczególnymi działaniami zaczynają
się gmatwać powstaje szereg skomplikowanych sytuacji, w których np.:
Realizacja celu założonego wymaga dużej liczby czynności lub składników materiałowych
(komponentów)
Niezwykle istotnego znaczenia nabiera czas; przedsięwzięcie skomplikowane musi być
realizowane w sposób zadowalający w krótkim czasie,
Kompleksowość procesów i zasięg podejmowanej pracy są takie, że analiza całości za
pomocą konwencjonalnych technik nie jest możliwa,
Potrzeba pewnych czynności niezbędnych do realizacji przedsięwzięcia pojawia się dopiero w
czasie jego trwania.
Co to są metody sieciowe?
Są zbiorem analityczno – graficznych metod koordynowania złożonych procesów pracy w
czasie. Służą do przedstawienia wzajemnych powiązań między czynnościami, określenia ich
kolejności ich realizacji i ustalenia terminów wykonania przy najkrótszym możliwym
terminie zakończenia lub minimalnych kosztach całego przedsięwzięcia.
Jakie jest zastosowanie metod sieciowych?
• Ustalenie programu działania tj. co gdzie oraz w jakiej kolejności ma być wykonane,
• Określenie terminów możliwego rozpoczęcia i ukończenia poszczególnych czynności
oraz czasu wykonania całego programu,
• Określenie tzw. „czynności krytycznych” tj. takich, od których zależy termin wykonania
całego programu,
• Rozdział ograniczonych środków produkcyjnych, np. siły roboczej, maszyn i urządzeń
najlepiej zapewniający wykonanie programu,
• Bieżącą kontrolę terminów wykonania oraz korektę planu ułatwiającą dotrzymanie
terminu wykonania programu.
Jak wygląda wykres i z czego się składa?
Podstawowymi elementami wykresu są zdarzenia i czynności
2
• Czynność (działanie) – przedstawia się za pomocą strzałki, która oznacza zastosowanie
jakiegoś zasobu w ciągu pewnego czasu do osiągnięcia określonego celu.
• Zdarzenie – przedstawia się za pomocą kółka – oznacza moment ukończenia lub początku
jednej lub kilku czynności.
• Zdarzenie początkowe – kółko podzielone jest na trzy części –nad średnicą podaje się
symbol (numer) zdarzenia, w lewej dolnej wyliczony najwcześniejszy możliwy termin zajścia
zdarzenia, w dolnej prawej – najpóźniejszy dopuszczalny termin zajścia zdarzenia. Liczby w
kółku pod średnicą noszą nazwę numerów momentów czasowych.
• Zdarzenie końcowe – odpowiada momentowi ukończenia projektu.
• Czynność pozorna – łączy zdarzenia, między którymi nie jest wymagane wydatkowanie
środków, lecz istnieje następstwo czasowe.
• Liczby nad strzałkami – zadany lub przewidywany czas trwania czynności wyrażony w
odpowiednich jednostkach czasu np. godzinach, dniach.
Jakie są zasady wykonywania wykresu sieciowego?
 Zdarzenia początkowe nie mają zdarzeń poprzedzających
 Zdarzenia końcowe nie mają zdarzeń następujących.
 Wykres sieciowy może mieć kilka zdarzeń początkowych i końcowych, wtedy:
 Zdarzenia początkowe (końcowe) łączy się czynnościami pozornymi w jedno zdarzenie,
• Nie wykonuje się wykresu sieciowego w skali czasu,
• Dane zdarzenie nie może nastąpić dopóki nie będą zakończone zdarzenia
poprzedzające tę czynność,
• Pomiędzy dwoma zdarzeniami może być tylko jedna czynność przedstawiona strzałką
• Strzałki przedstawiające czynności powinny być skierowane od lewej do prawej,
• Należy unikać skrzyżowań strzałek
Jakie znamy dwa zasadnicze typy metod planowania sieciowego?
• Sieci o strukturze deterministycznej – można z góry dokładnie określić przebieg procesu,
oznacza to, że wszystkie czynności zawarte w sieci zostaną zrealizowane,
• Sieci o strukturze stochastycznej – można przedstawiać procesy o przebiegu
wielowariantowym wraz z określeniem prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych
wariantów. Realizowane są jedynie niektóre czynności przewidziane w planie.
Jakie mogą być formy prezentacji sieci o strukturze deterministycznej?
• Sieci zdarzeń, w których zdarzenia przypisane są do wierzchołków (węzłów) sieci,
(PERT)
• Sieci czynności, w których czynności przypisane są do wierzchołków sieci, (MPM)
• Sieci czynności, w których czynności przypisane są do łuków sieci a zdarzenia do
wierzchołków (CPM)
Metoda CPM
Pozwala na planowanie dowolnych deterministycznych przedsięwzięć i przeprowadzenie
następujących analiz:
• Określenie możliwie najkrótszego czasu wykonania całego programu pracy, czyli
określenia długości tzw. drogi krytycznej,
• Wyznaczenia przebiegu drogi krytycznej i czynności krytycznej i czynności krytycznych
leżących na tej drodze,
• Określenia najwcześniejszych i najpóźniejszych czasów rozpoczęcia i ukończenia
poszczególnych czynności wykresu sieciowego.
3
Z jakich kroków się składa?
• Określenie czasu trwania czynności,
• Obliczenie najwcześniejszych i najpóźniejszych terminów wystąpienia zdarzeń,
• Określenie drogi krytycznej i zapasów czasu dla czynności.
Jakie są dwa sposoby określania drogi krytycznej?
• Odczytanie z wykresu sieci,
• Metoda analityczna
Jakie są typy zapasów?
• Całkowity – podaje o ile w najlepszym razie da się czynność przesunąć
• Wolny – podaje o ile jednostek czasu można przesunąć czynność bez wpływu na
najwcześniejszy możliwy termin wystąpienia czynności następujących.
• Niezależny – podaje czas, w którym dana czynność da się przesuwać, gdy czynności
poprzedzające kończą się w najpóźniejszym dopuszczalnym i czynności następujące
zaczynają się w najwcześniejszym możliwym terminie.
Metoda PERT
Jak już mówiliśmy wierzchołki sieci obrazują zdarzenia a łuki określają relacje czasowe
miedzy zdarzeniami wynikające najczęściej z konieczności wykonania określonych
czynności. Czynności mają tu zdarzenie drugorzędne. Istotne znaczenie maja tu zdarzenia
ograniczające czynności – zdarzenie początkowe i końcowe, które nabierają charakteru tzw.
kamieni milowych. Łuki oznaczają tu odstępy czasu między poszczególnymi zdarzeniami.
Czas trwania czynności ustala się na podstawie trzech ocen czasu:
• Optymistycznej – najkrótszego możliwego czasu, w którym czynność może być
wykonana przy wyjątkowo sprzyjających warunkach,
• Najbardziej prawdopodobnej – czasu, który zdarzałby się najczęściej w przypadku
wielokrotnego powtarzania danej czynności w tych samych warunkach,
• Pesymistycznej – okresu czasu potrzebnego do wykonania czynności przy wyjątkowo nie
sprzyjających warunkach.
Na podstawie tych ocen oblicza się oczekiwane czasy trwania czynności oraz wariancje
określające stopień niepewności związany z oczekiwanym czasem trwania czynności.
Metoda MPM
Stosunkowo najmłodsza. Wierzchołki grafu odwzorowują czynności i są zazwyczaj
przedstawiane przy pomocy kwadratów. Łuki grafu to relacje następstwa między
czynnościami. Nie występują tu zdarzenia jako elementy planu. Kamienie milowe zaznaczane
są zazwyczaj w postaci czynności o zerowym czasie trwania.
Rodzaje relacji:
• Początek – początek
• Koniec – początek
• Koniec – koniec
• Początek – koniec
Dwa rodzaje relacji czasowych:
• Termin najwcześniejszy możliwy,
• Termin najpóźniejszy dopuszczalny.
4