Komentarz na temat rynków wschodzących
Transkrypt
Komentarz na temat rynków wschodzących
11 stycznia 2013 r. Aktualny komentarz zespołu inwestycyjnego 2 grudnia 2016 r. Komentarz na temat rynków wschodzących PUNKT WIDZENIA ZESPOŁU TEMPLETON EMERGING MARKETS GROUP Dr Mark Mobius Prezes Templeton Emerging Markets Group Stephen H. Dover, CFA Dyrektor zarządzający, CIO Templeton Emerging Markets Group i Franklin Local Asset Management PODSUMOWANIE • Rynki wschodzące jak dotąd osiągają w tym roku lepsze wyniki niż rynki rozwinięte. • Nasz optymizm budzą postępy notowane w Brazylii; głęboko wierzymy także w potencjał wzrostowy gospodarki chińskiej, która nadal przechodzi transformację z modelu wzrostu opartego na inwestycjach w kierunku modelu wzrostu napędzanego przez konsumpcję. Rosja oferuje jedne z najbardziej interesujących możliwości w Europie Wschodniej, w szczególności na rynku związanym z Internetem, w sektorze materiałów oraz w wybranych obszarach przemysłu naftowogazowego. Możliwości można spodziewać się także w Meksyku, biorąc pod uwagę spadek kursu peso. • Wynik niedawnych wyborów prezydenckich w Stanach Zjednoczonych wywołał obawy związane z wpływem możliwej protekcjonistycznej polityki handlowej na rynki wschodzące. Zmiana administracji może jednak okazać się korzystna dla rynków wschodzących, jeżeli jej efektem będzie większy nacisk na wzrost w Stanach Zjednoczonych. • Dużą część spektrum inwestycyjnego na rynkach wschodzących stanowią obecnie spółki technologiczne; dostrzegamy interesujące możliwości inwestycyjne na rynkach urządzeń, usług i Internetu. • Jednym z najważniejszych trendów na rynkach wschodzących wciąż jest rosnąca konsumpcja, a najlepsze możliwości związane są ze spółkami oferującymi ekspozycję na wydatki na dobra wyższego rzędu. W ciągu trzech ostatnich lat rynki wschodzące radziły sobie słabiej na tle rynków rozwiniętych, ale w tym roku jak dotąd osiągają lepsze wyniki niż rynki rozwinięte. Gdy przyjrzymy się ostatnim 28 okresom jednego roku, okazuje się, że w 17 spośród nich rynki wschodzące miały przewagę nad rynkami rozwiniętymi1. Rynki wschodzące radziły sobie lepiej niż rynki rozwinięte w okresie od 1988 r. i uważamy, że rynki Chetan Sehgal, CFA Wiceprezes wykonawczy, dyrektor zarządzający ds. Indii, CIO Dyrektor ds. strategii inwestowania na światowych rynkach wschodzących / strategii skoncentrowanej na spółkach o małej kapitalizacji Templeton Emerging Markets Group wschodzące mogą nadal osiągać lepsze wyniki w dłuższej perspektywie. Nastroje mają znaczenie, ponieważ gdy są słabe, rynki wschodzące radzą sobie gorzej i odwrotnie. W okresie od początku 2015 r. do początku bieżącego roku nastroje nie były dobre, a rynki wschodzące były niedoważone w portfelach większości inwestorów. Od tamtej pory do końca października 2016 r. obserwowaliśmy jednak poprawę nastrojów i coraz większe przesunięcia ekspozycji na rzecz tych rynków w portfelach2. W 2008 r., gdy indeks rynków wschodzących spadał, notowano odpływ środków z rynków wschodzących, a przepływy kapitału były ujemne także w 2011 r. oraz w latach 2013-20153. W tym roku rynki wschodzące ponownie przyciągały kapitał, jednak po wyborczym zwycięstwie Trumpa zanotowano odpływ środków z tej klasy aktywów. Nie przypuszczamy, by ujemne przepływy kapitałowe utrzymywały się bardzo długo. Odpływ kapitału po wyborach w Stanach Zjednoczonych jest bardzo krótkotrwały — takie zjawiska od czasu do czasu obserwujemy na rynkach wschodzących. Przepływy kapitału od początku roku w ujęciu ogólnym są dodatnie, nawet po uwzględnieniu ostatnich zmian. Wpływ czynników związanych ze Stanami Zjednoczonymi Pytanie, jakie jest najczęściej zadawane w ciągu ostatnich kilku tygodni dotyczy potencjalnego wpływu prezydentury Donalda Trumpa na rynki wschodzące, prawdopodobnie dlatego, że jego wyborcze zwycięstwo nie było uwzględnione w wycenach rynkowych i wciąż nie wiadomo, jaki będzie dalszy rozwój wydarzeń. W rezultacie rosną premie za ryzyko, a na rynkach należy spodziewać się wzmożonej zmienności, a już na pewno dopóki polityka nowej administracji nie stanie się bardziej czytelna. Źródłem bodaj największych obaw w kontekście rynków wschodzących jest ryzyko bardziej protekcjonistycznej polityki handlowej, która byłaby niekorzystna dla handlu Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. światowego oraz mogłaby mieć negatywny wpływ na takie kraje, jak Wietnam, Korea Południowa czy Meksyk, choć prawdopodobnie miałaby mniejsze znaczenie dla względnie zamkniętych gospodarek, które są w większym stopniu zależne od dynamiki krajowej takich jak Indie czy Indonezja. Obraz sytuacji jest mieszany w szczególności w przypadku Chin; niektóre części gospodarki mogą odczuć negatywne konsekwencje, natomiast inne obszary mogą wręcz skorzystać na protekcjonizmie Stanów Zjednoczonych lub przynajmniej uniknąć poważniejszych niekorzystnych skutków. Według zapowiedzi nowej administracji Stany Zjednoczone nie podpiszą porozumienia handlowego nazywanego Partnerstwem Transpacyficznym (TPP). Nasze prognozy dotyczące przyszłości tej umowy są obecnie raczej pesymistyczne przy założeniu, że jej warunki nie będą renegocjowane. Taka decyzja byłaby niekorzystna w szczególności dla Azji PołudniowoWschodniej, ale Chiny mogłyby na niej skorzystać, ponieważ nie były częścią tego projektu, a ponadto można byłoby spodziewać się postępów na drodze na do podpisania porozumienia o Wszechstronnym Regionalnym Partnerstwie Ekonomicznym (RCEP). Stanów Zjednoczonych nie ma wśród ewentualnych sygnatariuszy RCEP; uważamy, że zawarcie tej umowy umocniłoby gospodarczą i polityczną potęgę Chin w Azji. Wyborcze zwycięstwo Trumpa daje jednak także pewne powody do optymizmu, ponieważ może doprowadzić do złagodzenia regulacji, zwiększenia stymulacji budżetowej oraz uruchomienia silnie prowzrostowej polityki, co z kolei może przełożyć się na wzrost gospodarki Stanów Zjednoczonych. Jeżeli taki scenariusz się zrealizuje i odnotujemy solidny wzrost, będzie to, według nas, korzystne zarówno dla rynków wschodzących, jak i dla wszystkich rynków na całym świecie. Można także spodziewać się większych ilości kapitału płynącego od przedsiębiorstw i inwestorów ze Stanów Zjednoczonych w związku z niższymi podatkami i wyższym wzrostem gospodarczym, co może być korzystne dla rynków wschodzących. Warto, według nas, zauważyć, że wielu komentatorów rynkowych obawia się konsekwencji podwyżek referencyjnej stopy procentowej Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych (Fedu) w postaci słabszych wyników akcji spółek z rynków wschodzących. My jednak nie sądzimy, by można tu było mówić o silnej korelacji. W przeszłości zdarzało się, że Fed podnosił stopy procentowe, a rynki wschodzące szły w górę w tym samym czasie; bywało też tak, że stopy rosły, a na rynkach wschodzących panowały spadki. Nie uważamy zatem, by wzrost stóp Fedu miał poważniejszy wpływ na akcje spółek z rynków wschodzących. Jest tak wiele czynników mających wpływ na rynki wschodzące, że nie powinniśmy koncentrować się wyłącznie na stopach procentowych Fedu jako wyznacznikach kierunku, w jakim zmierzają rynki. Jeżeli chodzi o sytuację na rynku walutowym, ostatnie umocnienie się dolara amerykańskiego generalnie było oczekiwane w związku z prawdopodobieństwem podwyższenia stóp procentowych przez Fed; musimy jednak przy tym pamiętać, że jednym z celów Donalda Trumpa jest dobra koniunktura w sektorze wytwórczym w Stanach Zjednoczonych, a to będzie prawdopodobnie wymagać prężnego eksportu wyrobów. Sądzimy zatem, że jednym z celów administracji Trumpa może być osłabienie dolara amerykańskiego. Komentarze dotyczące wybranych krajów Meksyk W kontekście wyborów w Stanach Zjednoczonych należy zauważyć ryzyko niekorzystnego wpływu na meksykański handel. Najgorszy możliwy scenariusz byłby, według nas, bardzo niekorzystny dla peso meksykańskiego, choć kurs tej waluty już w dużej mierze uwzględnia niesprzyjające wydarzenia i zdążył już znacząco spaść. Stany Zjednoczone są docelowym rynkiem dla ok. 80% meksykańskiego eksportu, co czyni gospodarkę Meksyku niezwykle wrażliwą na wpływ ewentualnych restrykcji w tym zakresie. Z drugiej strony Meksyk ma duży wkład w łańcuchy dostaw w wielu branżach w Stanach Zjednoczonych, którego nie da się zastąpić z dnia na dzień. Innym elementem niepomyślnego lub skrajnie niekorzystnego scenariusza byłoby ograniczenie dość dużego strumienia kapitału przesyłanego do Meksyku przez Meksykanów pracujących w Stanach Zjednoczonych. Zablokowanie tego przepływu kapitału odbiłoby się niekorzystnie także na kursie peso. Członkowie naszego zespołu Global Macro Group uważają jednak, że peso jest obecnie jedną z najbardziej niedowartościowanych walut na świecie, a my zgadzamy się z tą opinią. Dotychczas utrzymywaliśmy niedoważoną ekspozycję na Meksyk, ale widzimy, że spadek peso może przełożyć się na pewne możliwości. Brazylia Sądzimy, że przed Brazylią rysują się korzystne perspektywy. To gospodarka mocno oparta na czynnikach krajowych, której ogromny potencjał jest do pewnego stopnia odizolowany od wspomnianej wcześniej niepewności politycznej. Plany reform najwyraźniej są na najlepszej drodze do realizacji, a w kraju znów odczuwalny jest optymizm. Oczekuje się, że Brazylia powróci na ścieżkę dodatniego wzrostu gospodarczego w przyszłym roku, co powinno poprawić nastroje wśród przedsiębiorców i konsumentów oraz przełożyć się na wzrosty zysków spółek. Azja Filipiny Filipiny notują solidny wzrost, ale stosunki tego kraju ze Stanami Zjednoczonymi nieco się pogorszyły w konsekwencji wypowiedzi prezydenta Rodrigo Duterte. Niemniej jednak uważamy, że więzy łączące dwa kraje są mocne i silne. Istnieje wprawdzie ryzyko pewnych indywidualnych problemów w relacjach handlowych pomiędzy obydwoma krajami, ale problemy te nie powinny być znaczące. Tajlandia Okres żałoby po śmierci króla Tajlandii może mieć pewien wpływ na dynamikę aktywności gospodarczej, jednak ewentualne spowolnienie będzie tymczasowe. W przeszłości obserwowaliśmy już zakłócenia wzrostu gospodarczego Tajlandii pod wpływem wojskowych zamachów stanu czy innych wydarzeń politycznych, ale uważamy, że żałoba nie będzie miała trwałych konsekwencji dla dynamiki tajskiej gospodarki, a stopa wzrostu ostatecznie pójdzie w górę. Indie Rząd Indii zdecydował się niedawno na drastyczny krok, jakim było wycofanie z obiegu banknotów o dwóch największych nominałach, co wywołało poważne wstrząsy w wielu obszarach gospodarki. Decyzja odbiła się na dynamice gospodarki, a ludzie zaczęli ustawiać się w kolejkach, by deponować i pobierać pieniądze. Sądzimy jednak, że ten krok ma pewne polityczne poparcie w społeczeństwie jako element walki z korupcją i „brudnymi pieniędzmi”. Choć realizacja pomysłu nie przebiega płynnie i wymaga monitorowania, ogólne konsekwencje skutecznego wdrożenia tej decyzji będą, według nas, pozytywne. Wyłącznie do użytku klientów profesjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród klientów detalicznych. Komentarz na temat rynków wschodzących 2 Chiny Chiny ewidentnie są najważniejszą gospodarką dla rynków wschodzących. Choć wiele osób wieszczyło dramatyczne konsekwencje dla gospodarki tego kraju (szczególnie na początku bieżącego roku), nastroje rynkowe w stosunku do Chin znacząco się poprawiały z każdym kolejnym miesiącem. Wynika to, według nas, ze skutecznych działań chińskiego rządu na rzecz spowalniania odpływu kapitału oraz wdrożenia bardziej pragmatycznej polityki gospodarczej. Udało się także łagodnie osłabić chińską walutę i zmniejszyć nadwyżki zdolności produkcyjnych w kilku kluczowych sektorach takich jak przemysł stalowy czy górnictwo. Potężny strach przed pęknięciem bańki kredytowej w Chinach także osłabł. Rząd pomógł bankom w pozbyciu się niespłacanych terminowo kredytów poprzez wykorzystanie specjalnych instrumentów oraz zaostrzył regulacje dotyczące działalności bankowej i produktów związanych z zarządzaniem aktywami, dzięki czemu spadło prawdopodobieństwo krachu kredytowego na dużą skalę. Jako grupa jesteśmy przekonani, że Chiny mogą nadal notować wzrost przekraczający 6% w perspektywie kolejnych kilku lat, nadal przechodząc transformację z modelu wzrostu opartego na inwestycjach w kierunku modelu wzrostu napędzanego przez konsumpcję. W nowych obszarach chińskiego wzrostu znajdujemy liczne atrakcyjne możliwości inwestycyjne. Ogłoszony niedawno program ustanowienia połączenia giełd papierów wartościowych w Shenzhen i Hongkongu wiąże się z wieloma nowymi możliwościami dla inwestorów na rynkach wschodzących, zapewniając uczestnikom rynku dostęp do akcji ponad 800 spółek notowanych na giełdzie w Shenzhen. Są to spółki z wielu różnych sektorów gospodarki, w tym z sektora technologii, który stanowi dużą część rynku w Shenzhen. Program to kolejny krok w kierunku internacjonalizacji krajowego rynku chińskiego. Turcja Krajem, który obecnie prawdopodobnie budzi nasze największe obawy, jest Turcja. Polityczny scenariusz, jaki zaczął być realizowany po tegorocznym nieudanym zamachu stanu, wywołał ogromną niepewność zarówno wśród przedstawicieli lokalnego biznesu, jak i wśród inwestorów zagranicznych. Turcja potrzebuje inwestycji zagranicznych, by finansować deficyt na rachunku obrotów bieżących, a pozyskiwanie inwestycji staje się znacznie trudniejsze w warunkach osłabionego zaufania inwestorów do rynku. Europa Wschodnia Rosja oferuje, według nas, jedne z najbardziej interesujących możliwości w Europie Wschodniej. Prezydentura Trumpa może przynieść poprawę stosunków pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Rosją. Najciekawsze możliwości w Rosji oferuje rynek związany z Internetem, sektor materiałów oraz wybrane obszary przemysłu naftowo-gazowego. Jeżeli chodzi o Europę Środkową, dochód per capita w Polsce, w Czechach i na Węgrzech wprawdzie znacząco wzrósł na przestrzeni ostatnich kilku lat, ale sądzimy, że te kraje nadal kwalifikują się do grona rynków wschodzących i dotrzymują kroku innym rynkom wschodzącym o średnich dochodach z całego świata. Choć zatem wybierając akcje na rynku polskim, czeskim czy węgierskim, stosujemy selektywne podejście, niezmiennie uważamy, że kraje te nadal oferują solidne możliwości. Sektory Technologie i Internet stają się coraz ważniejszymi tematami w kontekście rynków wschodzących. Przed 2008 r., czyli mniej więcej w czasie korekty na rynkach akcji, udział sektora technologicznego w indeksie MSCI Emerging Markets Index wynosił zaledwie ok. 10%, a dziś sięga prawie 25%4, górując nad niegdyś bardziej wpływowymi sektorami energetyki/materiałów i branżami związanymi z konsumpcją. Sektor technologii informatycznych także ma znacznie większy udział w indeksie rynków wschodzących w porównaniu z jego udziałem w innych indeksach regionalnych. Zasadnicza część użytkowników Internetu w ujęciu globalnym to obecnie mieszkańcy krajów zaliczanych do rynków wschodzących. W Chinach mieszka 23% światowych użytkowników Internetu, a z Indii pochodzi 8% światowych użytkowników Internetu5. Co więcej, wskaźniki te rosną już od kilku lat. Ponadto rynki wschodzące generują dziś potężną część sprzedaży smartfonów — ich udział w całkowitej sprzedaży sięga w ostatnich latach niemal 70%6. Uważamy, że te trendy powinny umożliwić sektorowi technologii informatycznych dalszy rozwój na rynkach wschodzących. Dostrzegamy interesujące możliwości inwestycyjne na rynkach urządzeń, usług i Internetu. Jednym z najważniejszych trendów na rynkach wschodzących wciąż jest rosnąca konsumpcja, a najlepsze możliwości związane są ze spółkami oferującymi ekspozycję na wydatki na dobra wyższego rzędu. Rynki wschodzące mają znacznie młodsze populacje i notują niższe wskaźniki obciążenia demograficznego w porównaniu z rynkami rozwiniętymi, co, według nas, dobrze wróży konsumpcji na rynkach wschodzących w dłuższej perspektywie. Co więcej, rynki wschodzące mają znacznie niższy produkt krajowy brutto (PKB) per capita w porównaniu z rynkami rozwiniętymi. Spodziewamy się wzrostu konsumpcji na rynkach wschodzących oraz zawężenia luki w obszarze PKB per capita. Penetracja rynku mierzona liczbą pojazdów na tysiąc mieszkańców w Indiach, Chinach, Republice Południowej Afryki i Tajlandii jest znacznie niższa niż w Niemczech czy w Stanach Zjednoczonych. Sądzimy, że wskaźniki penetracji mogą znacząco wzrosnąć z obecnych poziomów w perspektywie najbliższych kilku lat. Rynek samochodowy to, naszym zdaniem, jeden z najbardziej obiecujących sektorów na rynkach wschodzących, ponieważ na wielu rynkach wciąż jest bardzo duży niezaspokojony popyt w tym obszarze. Co więcej, w przemyśle motoryzacyjnym zachodzą liczne technologiczne zmiany, prowadzące do większej koncentracji na wydajności, ograniczeniu emisji spalin oraz szerszym zastosowaniu pojazdów elektrycznych, a wszystkie te obszary oferują bardzo ekscytujące możliwości. Rynek motoryzacyjny to nie tylko samochody osobowe; na rynkach wschodzących ważną rolę w zaspokajaniu bieżących potrzeb transportowych odgrywają pojazdy ciężarowe, motocykle, a nawet trzykołowce. Innym obszarem zasługującym na uwagę w sektorze dóbr konsumpcyjnych wyższego rzędu jest rozrywka. Duży potencjał ma rynek gier; kasyna i podobne atrakcje przyciągają licznych chińskich turystów do Makau. Obserwujemy także szybki wzrost liczby multipleksów i kin na rynkach wschodzących; Hollywood produkuje filmy przeznaczone również dla publiczności zagranicznej, ale na wielu rynkach wschodzących rozkwita także lokalny przemysł filmowy. Generalnie można znaleźć liczne możliwości w sektorze dóbr konsumpcyjnych wyższego rzędu na rynkach wschodzących. Wyłącznie do użytku klientów profesjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród klientów detalicznych. Komentarz na temat rynków wschodzących 3 Templeton Emerging Markets Group: Struktura zespołu Jeżeli chodzi o strukturę naszego zespołu, mamy biura na różnych rynkach wschodzących w wielu spośród krajów, w których Franklin Local Asset Management prowadzi działalność. Podjęliśmy zatem decyzję o powierzeniu Stephenowi Doverowi bieżącego zarządzania obydwoma grupami na stanowisku CIO Templeton Emerging Markets Group oraz Franklin Local Asset Management. Mark Mobius będzie pełnił funkcję prezesa wykonawczego nadzorującego cały system Templeton Emerging Markets Group. Wprowadziliśmy także kilka innych zmian w naszej strukturze zarządzania w związku z koncentracją na poprawie wyników. Tek Khoan Ong został dyrektorem ds. badań, któremu podlegają wszyscy analitycy. Zapewnia nam to większą koncentrację na analizach fundamentalnych, co zawsze było naszym atutem. Druga zmiana, o której warto wspomnieć, to objęcie przez Chetana Sehgala stanowiska dyrektora ds. strategii światowych rynków wschodzących / strategii skoncentrowanych na spółkach o małej kapitalizacji. Inni kluczowi członkowie naszego zespołu to Allan Lam, dyrektor ds. strategii azjatyckich, Carlos Hardenberg, dyrektor ds. strategii skoncentrowanych na nowych rynkach wschodzących oraz Grzegorz Konieczny, dyrektor ds. strategii specjalistycznych. Zatrudniamy ponad 50 analityków w 20 oddziałach na całym świecie. Mamy potężny zasięg na całym świecie i niezmiennie koncentrujemy się na lokalnych analizach fundamentalnych, starając się badać obszary światowych rynków, które inni mogą przeoczyć. Skupiamy się także na poprawie komunikacji dzięki regionalnym koordynatorom zakresów analiz oraz coraz większej współpracy z innymi zespołami Franklin Templeton. Od zawsze działamy w sposób lokalny i koncentrujemy się na lokalnych badaniach. Zawsze też będziemy opierać naszą działalność na naszych krajowych i regionalnych analitykach, jednak obecnie, ze względu na dążenie do ciągłego doskonalenia procesu inwestycyjnego, mamy także dedykowanych analityków sektorowych, którzy uzupełniają wkład analityków regionalnych, zapewniają większą spójność badań i uwzględniają w pracy także poglądy globalne. Ponadto uważamy, że ponieważ udział rynków wschodzących w indeksie radykalnie się zmienił na przestrzeni ostatnich lat, rynki te mogą mieć dziś duży wpływ na wyniki indeksu. Dlatego wykorzystujemy większe zasoby do celów badań niektórych kluczowych branż, na czele z technologią. Zasadniczo prowadzimy dedykowane sektorowe badania takich obszarów jak energetyka, materiały, przemysł farmaceutyczny, technologie i Internet. Wyłącznie do użytku klientów profesjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród klientów detalicznych. Komentarz na temat rynków wschodzących 4 JAKIE JEST RYZYKO? Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Inwestowanie w instrumenty zagraniczne wiąże się ze szczególnym ryzykiem, m.in. dotyczącym wahań kursów wymiany, niestabilności gospodarczej czy zmian na arenie politycznej. Inwestycje na rynkach wschodzących obarczone są większym ryzykiem wynikającym z powyższych czynników, oprócz typowych dla nich ryzyk związanych z względnie niewielkimi rozmiarami, mniejszą płynnością i brakiem odpowiednich ram prawnych, politycznych, biznesowych i społecznych dla rynków akcji. Ceny akcji podlegają wahaniom (często nagłym i gwałtownym) wywoływanym czynnikami dotyczącymi poszczególnych spółek, branż czy sektorów lub ogólnymi warunkami panującymi na rynkach. INFORMACJA NATURY PRAWNEJ Niniejszy materiał ma charakter ogólny, a zawarte w nim treści nie powinny być traktowane jako indywidualne porady lub rekomendacje inwestycyjne dotyczące kupna, sprzedaży lub utrzymania jakichkolwiek inwestycji lub przyjęcia jakiejkolwiek strategii inwestycyjnej. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie mają charakteru porad prawnych ani podatkowych. Poglądy wyrażone w niniejszym materiale odzwierciedlają punkt widzenia zarządzającego inwestycjami, a wszelkie komentarze, opinie i analizy są w pełni aktualne wyłącznie w dniu ich publikacji i mogą ulec zmianie bez odrębnego powiadomienia. Informacje zawarte w niniejszym materiale nie stanowią kompletnej analizy wszystkich istotnych faktów dotyczących jakiegokolwiek kraju, regionu czy rynku. Wszelkie inwestycje wiążą się z ryzykiem, włącznie z ryzykiem utraty zainwestowanego kapitału. Dane pochodzące z zewnętrznych źródeł mogły zostać wykorzystane na potrzeby opracowania niniejszego materiału. Takie dane nie zostały odrębnie zweryfikowane, potwierdzone ani poddane kontroli przez Franklin Templeton Investments („FTI”). FTI nie ponosi żadnej odpowiedzialności za jakiekolwiek straty wynikające z wykorzystania jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie; inwestor może opierać swe decyzje na przedstawionych tutaj opiniach lub wynikach analiz wyłącznie na własne ryzyko. Produkty, usługi i informacje mogą nie być dostępne pod niektórymi jurysdykcjami i są oferowane poza USA przez inne podmioty powiązane z FTI i (lub) przez dystrybutorów, w zależności od lokalnie obowiązujących przepisów. Aby dowiedzieć się, czy dane produkty i usługi są dostępne pod określoną jurysdykcją, należy skonsultować się z profesjonalnym doradcą finansowym. Wydane w USA przez Franklin Templeton Distributors, Inc., One Franklin Parkway, San Mateo, California 94403-1906, (800) DIAL BEN/342-5236, franklintempleton.com — Franklin Templeton Distributors, Inc. jest głównym dystrybutorem zarejestrowanych w USA produktów Franklin Templeton Investments, które są dostępne wyłącznie pod jurysdykcjami dopuszczającymi, na mocy obowiązującego prawa i przepisów, oferowanie takich produktów lub składanie zapytań ofertowych dotyczących takich produktów. Australia: wydane przez Franklin Templeton Investments Australia Limited (ABN 87 006 972 247) (australijskiego dostawcę usług finansowych posiadającego licencję nr 225328), Level 19, 101 Collins Street, Melbourne, Victoria, 3000. Austria/Niemcy: wydane przez Franklin Templeton Investment Services GmbH, Mainzer Landstraße 16, D-60325 Frankfurt nad Menem, Niemcy. Dopuszczone do użytku w Niemczech przez IHK Frankfurt M., Reg. no. D-F-125-TMX1-08. Kanada: wydane przez Franklin Templeton Investments Corp., 5000 Yonge Street, Suite 900 Toronto, ON, M2N 0A7, faks: (416) 364-1163, (800) 387-0830, www.franklintempleton.ca. Dubaj: wydane przez Franklin Templeton Investments (ME) Limited, podmiot działający na podstawie licencji i pod nadzorem Urzędu Regulacji Rynków Finansowych w Dubaju. Oddział w Dubaju: Franklin Templeton Investments, The Gate, East Wing, Level 2, Dubai International Financial Centre, P.O. Box 506613, Dubaj, ZEA, tel.: +9714-4284100, faks: +9714-4284140. Francja: wydane przez Franklin Templeton France S.A., 20 rue de la Paix, 75002 Paryż, Francja. Hongkong: wydane przez Franklin Templeton Investments (Asia) Limited, 17/F, Chater House, 8 Connaught Road Central, Hongkong. Włochy: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à.r.l. — oddział we Włoszech, Corso Italia, 1 — Mediolan, 20122, Włochy. Japonia: wydane przez Franklin Templeton Investments Japan Limited. Korea Południowa: wydane przez Franklin Templeton Investment Trust Management Co., Ltd., 3rd fl., CCMM Building, 12 Youido-Dong, Youngdungpo-Gu, Seul, Korea 150-968. Luksemburg/Beneluks: wydane przez Franklin Templeton International Services S.à r.l. podlegającą nadzorowi Commission de Surveillance du Secteur Financier — 8A, rue Albert Borschette, L-1246 Luksemburg — Tel.: +352-46 66 67-1 — Faks: +352-46 66 76. Malezja: wydane przez Franklin Templeton Asset Management (Malaysia) Sdn. Bhd. & Franklin Templeton GSC Asset Management Sdn. Bhd. Polska: wydane przez Templeton Asset Management (Poland) TFI S.A., Rondo ONZ 1; 00-124 Warszawa. Rumunia: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management Limited w Bukareszcie, 78-80 Buzesti Street, Premium Point, 7th-8th Floor, 011017 Bukareszt 1, Rumunia. Podmiot zarejestrowany w rumuńskim Urzędzie Nadzoru Finansowego pod numerem PJM01SFIM/400005/14.09.2009 oraz notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (FCA). Singapur: wydane przez Templeton Asset Management Ltd. Registration No. (UEN) 199205211E, 7 Temasek Boulevard, #38-03 Suntec Tower One, 038987, Singapur. Hiszpania: wydane przez oddział Franklin Templeton Investment Management w Madrycie, profesjonalny podmiot działający w sektorze finansowym pod nadzorem CNMV, José Ortega y Gasset 29, Madryt. Republika Południowej Afryki: wydane przez Franklin Templeton Investments SA (PTY) Ltd., licencjonowanego dostawcę usług finansowych. Tel.: +27 (21) 831 7400, faks: +27 (21) 831 7422. Szwajcaria: wydane przez Franklin Templeton Switzerland Ltd, Stockerstrasse 38, CH-8002 Zurych. Wielka Brytania: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML) z siedzibą pod adresem: Cannon Place, 78 Cannon Street, Londyn EC4N 6HL. Podmiot notyfikowany i regulowany w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA). Region krajów skandynawskich: wydane przez Franklin Templeton Investment Management Limited (FTIML), oddział w Szwecji, Blasieholmsgatan 5, SE-111 48 Sztokholm, Szwecja. Tel.: +46 (0) 8 545 01230, faks: +46 (0) 8 545 01239. FTIML jest podmiotem posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności i podlegającym nadzorowi regulacyjnemu sprawowanemu w Wielkiej Brytanii przez Urząd Regulacji Rynków Finansowych (Financial Conduct Authority, FCA) oraz ma pozwolenia na prowadzenie działalności inwestycyjnej w Danii, Szwecji, Norwegii i Finlandii. Ameryki: w USA niniejsza publikacja udostępniana jest wyłącznie pośrednikom finansowym przez Templeton/Franklin Investment Services, 100 Fountain Parkway, St. Petersburg, Florida 33716. Tel.: (800) 239-3894 (połączenie bezpłatne w USA), (877) 3890076 (połączenie bezpłatne w Kanadzie), faks: (727) 299-8736. Inwestycje nie mają ubezpieczenia FDIC, mogą tracić na wartości i nie są objęte gwarancjami bankowymi. Dystrybucja poza USA może być prowadzona przez Templeton Global Advisors Limited lub innych dystrybutorów, pośredników, sprzedawców lub profesjonalnych inwestorów, którym Templeton Global Advisors Limited powierzy dystrybucję tytułów uczestnictwa funduszy Franklin Templeton pod niektórymi jurysdykcjami. Niniejszy materiał nie stanowi oferty sprzedaży ani zachęty do składania oferty kupna papierów wartościowych pod jakąkolwiek jurysdykcją, pod którą byłoby to niezgodne z obowiązującym prawem. Wyłącznie do użytku klientów profesjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród klientów detalicznych. Komentarz na temat rynków wschodzących 5 1. Źródło: FactSet, MSCI, dane na kwiecień 2016 r. Rynki wschodzące są reprezentowane przez indeks MSCI Emerging Markets Index; świat jest reprezentowany przez indeks MSCI World Index. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają żadnych opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. 2. Źródło: FactSet, badanie opinii zarządzających funduszami przeprowadzone przez Merill Lynch, dane na październik 2016 r. Na podstawie wyników przeprowadzonego przez Merrill Lynch badania opinii zarządzających funduszami wskazującego odsetek respondentów, którzy utrzymują niedoważoną/przeważoną ekspozycję na akcje spółek z rynków wschodzących; dodatnie wskaźniki odzwierciedlają odsetek inwestorów o przeważonej ekspozycji, a ujemne wskaźniki odzwierciedlają odsetek inwestorów o niedoważonej ekspozycji. W badaniu uczestniczyło łącznie 177 osób; 146 respondentów odpowiedziało na pytania w globalnym badaniu opinii zarządzających funduszami, a 80 respondentów odpowiedziało na pytania w regionalnym badaniu opinii zarządzających funduszami. 3. Źródło: EPFR, MSCI, dane na dzień 7 października 2016 r. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają żadnych opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. 4. Źródło: FactSet, MSCI, dane na wrzesień 2016 r. Rynki wschodzące są reprezentowane przez indeks MSCI Emerging Markets Index. Stopy zwrotu z indeksów uwzględniają reinwestycję dywidend. Indeksy nie są zarządzane, a bezpośrednia inwestycja w indeks nie jest możliwa. Indeksy nie uwzględniają żadnych opłat, kosztów ani obciążeń naliczanych przy sprzedaży. 5. Źródło: Internet Live Stats, www.internetlivestats.com, na podstawie ostatecznych danych o liczbie użytkowników Internetu za 2014 r. 6. Źródło: Gartner; Credit Swiss First Boston; dane spółek; GFK, luty 2015 r. Realizacja jakichkolwiek prognoz lub szacunków nie jest w żaden sposób gwarantowana. Rynki wschodzące i rynki rozwinięte są zdefiniowane w odniesieniu do indeksów oraz PKB per capita według kryteriów Banku Światowego. MSCI nie udziela żadnych gwarancji ani nie ponosi żadnej odpowiedzialności w związku z przedstawionymi danymi MSCI. Dalsze rozpowszechnianie lub wykorzystywanie jest zabronione. Niniejszy raport nie został zatwierdzony ani opracowany przez MSCI. CFA® i Chartered Financial Analyst® to zastrzeżone znaki handlowe stanowiące własność CFA Institute. Ważne uwagi i warunki dotyczące podmiotów dostarczających dane można znaleźć na stronie www.franklintempletondatasources.com. franklintempletoninstitutional.com Wyłącznie do użytku dystrybutorów i pośredników instytucjonalnych. Nie rozpowszechniać wśród inwestorów indywidualnych. 12/16 © 2016 Franklin Templeton Investments. Wszelkie prawa zastrzeżone..