D - Sąd Rejonowy dla Wrocławia

Sygn. akt VIII C 1145/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 21 maja 2015 r.
Sąd Rejonowy dla Wrocławia – Śródmieścia Wydział VIII Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR Bartłomiej Koelner
Protokolant: Paulina Okrutnik
po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2015 r. we Wrocławiu na rozprawie
sprawy z powództwa Banku (...) S.A. w W.
przeciwko S. O., R. O. i P. O.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanych S. O., R. O. i P. O. solidarnie na rzecz strony powodowej Banku (...) S.A. w W. kwotę 4.674,44
zł (cztery tysiące sześćset siedemdziesiąt cztery złote czterdzieści cztery grosze) wraz z odsetkami ustawowymi
liczonymi od dnia 9 października 2013 r. do dnia zapłaty;
II. zastrzega pozwanym R. O. i P. O. prawo do powoływania się w toku egzekucji zasądzonego od nich w punkcie I
wyroku świadczenia na ograniczenie odpowiedzialności do wysokości wartości spadku nabytego po J. O.;
III. oddala dalej idące powództwo;
IV. zasądza od pozwanych solidarnie na rzecz strony powodowej kwotę 976,31 zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania.
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 3 października 2013 r. strona powodowa Bank (...) S.A. w W. wniosła o zasądzenie na jej rzecz od
pozwanych J. O. i S. O. kwoty 5.781,61 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy kredytu
lombardowego Narodowego Banku Polskiego w stosunku rocznym liczonymi od dnia 9 października 2013 r. do dnia
zapłaty.
W uzasadnieniu podała, iż w dniu 20 grudnia 1999 r. pozwani zawarli z Bankiem (...) S.A. umowę rachunku nr (...),
jednakże nie wywiązali się ze zobowiązania, w związku z czym w dniu 13 marca 2013 r. umowa została wypowiedziana.
Następnie zaś bank wezwał pozwanych do zapłaty, a w dniu 9 października 2013 r. wystawił wyciąg z ksiąg banku.
Wskazała, iż nastąpił podział przez wydzielenie, na skutek którego Bank (...) wstąpił w prawa i obowiązki Banku (...).
Postanowieniem z dnia 27 marca 2014 r. postępowanie w stosunku do pozwanego J. O. zostało zawieszone, na
podstawie art. 174 § 1 pkt 1 k.p.c.
W dniu 27 marca 2014 r. w niniejszej sprawie wydany został nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, od
którego pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, skutecznie wniosła sprzeciw, zaskarżając
nakaz zapłaty w całości.
W sprzeciwie wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, iż umowa rachunku była zawarta jedynie z J. O., bez jej
zgody i wiedzy. Ponadto wskazała, iż świadczenie zostało spełnione. Podniosła również zarzut przedawnienia oraz
podała, iż brak jest dokumentów potwierdzających przejęcie przez stronę powodową umowy zawartej przez Bank (...)
S.A. Jednocześnie wniosła o rozłożenie zasądzonej należności na 6 równych rat.
Postanowieniem z dnia 27 listopada 2014 r. Sąd podjął zawieszone postępowanie z udziałem spadkobierców
pozwanego J. O..
W piśmie procesowym z dnia 11 grudnia 2014 r. pełnomocnik pozwanych S. O., R. O. i P. O. wniósł o oddalenie
powództwa. Wskazał, iż o zawarciu umowy kredytu odnawialnego przez ojca pozwani dowiedzieli się dopiero na
skutek niniejszego postępowania. Podniósł przy tym, iż z posiadanej przez nich wiedzy wynika, iż zobowiązanie z
niej wynikające zostało w całości spłacone. Zakwestionował również legitymację czynną strony powodowej i podniósł
zarzut nadużycia prawa podmiotowego przez stronę powodową. W jego ocenie brak było bowiem podstawy do
prowadzenia rachunku odnawialnego o nr (...) skoro należności wynikające z zawartej umowy zostały spłacone przez
ich ojca przed przejęciem banku (...) S.A. z dniem 28.11.2007 r.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny
W dniu 21 grudnia 1999 r. pozwany J. O. zawarł z Bankiem (...) S.A. umowę rachunku oszczędnościowo –
rozliczeniowego numer (...). W dniu 1 czerwca 2000 r. współposiadaczem rachunku została S. O..
Dowód:
• Umowa rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego k. 7-8;
• Oświadczenie k. 91.
W dniu 20 lipca 2007 r. pozwani podpisali z Bankiem (...) aneks do umowy o limit w saldzie debetowym, na podstawie
której zmniejszony został limit w saldzie debetowym w rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowym nr (...) do
wysokości 5.000 zł.
W aneksie wskazano, iż w przypadku przekroczenia maksymalnej kwoty limitu w saldzie debetowym powstałe
zadłużenie traktowane jest jak zadłużenie przeterminowane, a niespłacone odsetki powiększają kwotę zadłużenia.
Zastrzeżono przy tym, iż oprocentowanie zadłużenia przeterminowanego jest zmienne, ustalane jako iloczyn stopy
kredytu lombardowego NBP i współczynnika ustalanego przez bank.
Umowa została zawarta w Oddziale we W. przy ul. (...).
Dowód:
• Aneks nr (...) k. 92-93;
• Oświadczenia o poddaniu się egzekucji k. 94-95.
Nastąpił podział przez przeniesienie części majątku Banku (...) S.A. na Bank (...) S.A. W ramach podziału (...)
S.A. przypadły określone aktywa i pasywa (...) S.A. w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa obejmującej
wskazane oddziały (...) S.A., w tym m.in. Oddział we W. przy ul. (...). (...) S.A. przypadły prawa, obowiązki, należności
i zobowiązania w odniesieniu do klientów, którzy posiadają rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy ( (...)) lub
rachunek bieżący prowadzony w przenoszonym oddziale.
Na skutek podziału zmianie uległy numery rachunków bankowych. Rachunek bankowy pozwanych otrzymał numer
(...).
Dowód:
• Odpis z krajowego rejestru sądowego k. 26-38;
• Ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym k. 12;
• Wyciąg z rachunku bankowego k. 154-155.
Pismem z dnia 9 stycznia 2012 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 459,78 zł.
Dowód:
• Pismo z dnia 9 stycznia 2012 r. k. 178.
W dniu 24 listopada 2012 r. saldo na rachunku bankowym numer (...) wynosiło - 4.672,78 zł, w tym dniu została
dokonana ostatnia wypłata z rachunku.
Dowód:
• Wyciąg z rachunku bankowego k. 97;
• Lista operacji k. 99-111;
• Zestawienia transakcji k. 215-280.
Pismami z dnia 13 marca 2013 r. strona powodowa, w związku z brakiem spłaty zadłużenia przeterminowanego oraz
negatywną oceną ryzyka kredytowego wypowiedziała J. O. i S. O. umowę rachunku bankowego z dnia 20 grudnia 1999
r. Jednocześnie poinformowała ich, że z dniem upływu okresu wypowiedzenia umowa zostanie rozwiązana i powstanie
obowiązek dokonania natychmiastowej spłaty całości zadłużenia.
Dowód:
• Wypowiedzenia umowy rachunku bankowego wraz z potwierdzeniami odbioru k. 9-12.
W kwietniu 2013 r. pozwany J. O. wniósł pozew przeciwko Bankowi (...) S.A. w W., jednakże pozew został zwrócony
z uwagi na nieusunięcie braków formalnych w terminie.
Dowód:
• Pismo z dnia 14 czerwca 2013 r. k. 71-72;
• Zarządzenie o zwrocie pozwu z dnia 1 sierpnia 2013 r. w aktach o sygn. akt I C 466/13.
Pismami z dnia 21 września 2013 r. strona powodowa wezwała J. O. i S. O. do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 5.734,64
zł, w tym kwoty 4.672,78 zł tytułem kapitału, kwoty 861,96 zł tytułem odsetek oraz kwoty 199,90 zł tytułem opłat i
prowizji. Wezwania te zostały doręczone pozwanym w dniu 30 września 2013 r.
Dowód:
• Pisma z dnia 21 września 2013 r. wraz z potwierdzeniami odbioru k. 13-16.
W dniu 9 października 2013 r. strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg banku, w którym stwierdzono, iż w księgach
banku figuruje wymagalne zadłużenie J. O. i S. O. z tytułu umowy rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego nr
(...) z dnia 20 grudnia 1999 r. Na zobowiązanie to składa się kapitał w kwocie 4.672,78 zł, odsetki karne w kwocie
908,93 zł oraz opłaty i prowizje w kwocie 199,90 zł.
Dowód:
• Wyciąg z ksiąg banku k. 17.
W dniu 30 października 2013 r. pozwany J. O. zmarł.
W dniu 28 listopada 2013 r. przed notariuszem N. G. we W. S. O. i R. O. złożyli oświadczenie o przyjęciu spadku po
J. O. z dobrodziejstwem inwentarza.
Postanowieniem z dnia 13 sierpnia 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VIII Ns 905/13 Sąd Rejonowy dla
Wrocławia – Śródmieścia stwierdził, że spadek po J. O. nabyli żona S. O. oraz synowie R. O. i P. O. – każdy w 1/3 części.
Dowód:
• Akt zgonu J. O. w aktach o sygn. VIII Ns 905/13 k. 3;
• Postanowienie z dnia 13 sierpnia 2014 r. w aktach o sygn. akt VIII Ns 905/13 k. 49;
• Akt notarialny rep. A nr 10. (...) w aktach o sygn. akt VIII Ns 905/13 k. 4.
Pozwana S. O. jest na emeryturze i otrzymuje z tego tytułu świadczenie w wysokości 1.410 zł miesięcznie. Prowadzi
wspólne gospodarstwo domowe z synem R. O.. Pozwany R. O. uzyskuje dochód miesięczny w wysokości około 3.800
zł miesięcznie. Pozwani ponoszą wydatki związane z utrzymaniem mieszkania w wysokości około 1.100 miesięcznie.
Ponadto pozwana S. O. ponosi koszty związane z leczeniem w wysokości około 200 zł miesięcznie.
Dowód:
• Przesłuchanie pozwanej S. O. protokół elektroniczny k. 317;
• Przesłuchanie pozwanego R. O. protokół elektroniczny k. 317.
Sąd zważył co następuje
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.
Podstawę prawną żądania strony powodowej stanowił art. 69 ustawy prawo bankowe, zgodnie z którym przez umowę
kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków
pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach
określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty
oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Sąd nie podzielił argumentacji pozwanej S. O., która wskazywała, iż
nie była stroną umowy będącej podstawą dochodzonego przez stronę powodową roszczenia. Ze zgromadzonego w
sprawie materiału dowodowego bowiem jednoznacznie wynika, iż w dniu 1 czerwca 2000 r. stała się posiadaczem
przedmiotowego rachunku bankowego. Powyższe potwierdza również zawarty przez oboje małżonków aneks do
umowy podpisany w dniu 20 lipca 2007 r. Ustaleń tych nie zmienia okoliczność, iż na historii transakcji widnieje
inny numer rachunku niż na przedmiotowym aneksie, albowiem strona powodowa w należyty sposób wykazała, iż
w wyniku przejęcia banku numery rachunków musiały ulec zmianie, z uwagi na konieczność zmiany identyfikatora
banku w nim zawartych.
Na uwzględnienie nie zasługiwał także zarzut pozwanych, którzy podnosili, iż strona powodowa nie posiada
legitymacji czynnej do występowania w niniejszym procesie. Jak wynika bowiem z odpisu z krajowego rejestru
sądowego nastąpił podział przez przeniesienie części majątku Banku (...) S.A. na Bank (...) S.A. Z planu podziału
ogłoszonego w monitorze sądowym i gospodarczym wynika natomiast, iż w ramach podziału (...) S.A. przypadły
określone aktywa i pasywa (...) S.A. w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa obejmującej wskazane oddziały
(...) S.A., w tym m.in. Oddział we W. przy ul. (...), w ramach zaś tego oddziału została zawarta przedmiotowa umowa.
Skoro zatem zarówno pozwana S. O., jak i J. O. byli związani ze stroną powodową wskazanym stosunkiem
zobowiązaniowym, a nie wywiązali się zobowiązania Sąd zasądził na rzecz strony powodowej kwotę 4.672,78 zł. Z
załączonych przez powoda dokumentów w postaci umowy, wyciągu z ksiąg banku oraz listy operacji na rachunku
wynika wysokość przyznanych i wykorzystanych przez posiadaczy rachunku środków, zaś pozwani nie wykazali, aby
zwrócili wykorzystaną kwotę limitu.
Wskazać przy tym należy, iż materiał dowodowy zgromadzony w niniejszej sprawie nie dawał jakichkolwiek podstaw
do uznania, iż łącząca strony umowa została rozwiązana już w 2009 r., jak to twierdzili pozwani. Nie przedłożyli oni
bowiem żadnego dowodu na tę okoliczność.
W ocenie Sądu w pozostałym zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, z uwagi na nieudowodnienie
roszczenia. Strona powodowa nie wywiązała się z ciążącego na niej obowiązku dowodzenia. Ograniczyła się jedynie
do przedłożenia umowy oraz aneksu i wyciągu z ksiąg bankowych. Z dokumentów tych zaś w żaden sposób nie
wynika od jakich terminów i w jakiej wysokości strona powodowa uprawniona była do naliczania odsetek umownych.
Jedynie zaś z aneksu do umowy z dnia 20 lipca 2007 r. (k. 92) wynika uprawnienie do naliczania odsetek w
przypadku przekroczenia maksymalnej kwoty limitu w wysokości odsetek od oprocentowania przeterminowanego,
tj. w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Jednakże podkreślenia wymaga, iż ze wskazanych
dokumentów nie wynika, iż na dzień od którego strona powodowa nalicza odsetki w tej wysokości, tj. 30 listopada
2012 r. pozwani przekroczyli limit kredytu, który wynosił 5.000 zł. Z uwagi na fakt, iż strona powodowa nie wykazała
w jakim terminie pozwani obowiązani byli do spłaty udzielanego kredytu, nie wysunęła nawet takich twierdzeń Sąd
nie miał również możliwości zweryfikowania dat od jakich odsetki powinny być naliczane, dlatego też powództwo w
tym zakresie zostało oddalone.
Strona powodowa w żaden sposób nie wykazała także zasadności naliczenia opłat i prowizji w wysokości 199,90 zł.
Nie przedłożyła bowiem regulaminu rachunków oszczędnościowych – rozliczeniowych czy też taryfy opłat, z których
uprawnienia do naliczania wskazanych w historii rachunku opłat za prowadzenie konta by wynikało.
Sąd za zasadne uznał zasądzenie od pozwanych na rzecz strony powodowej odsetek ustawowych od kwoty kapitału w
wysokości 4.672,78 zł od dnia 8 października 2013 r., oddalając powództwo w pozostałym zakresie mając na uwadze,
iż strona powodowa nie wykazała w jakich terminach pozwani obowiązani byli do spłaty kwot wypłacanych z rachunku
w ramach udzielonego limitu, a zatem od jakiego dnia pozostawali w opóźnieniu i stronie powodowej przysługiwało
prawo do naliczania odsetek. Sąd zasądził odsetki od dnia 8 października 2013 r., albowiem z przedłożonych
dokumentów wynika, iż strona powodowa wezwała pozwanych do zapłaty dopiero pismem z dnia 21 września 2013 r.,
które zostało doręczone pozwanym w dniu 30 września 2013 r., w piśmie tym zaś został wyznaczony siedmiodniowy
termin zapłaty.
Mając na uwadze żądanie pozwu Sąd dokonał kapitalizacji odsetek za dzień 8 października 2013 r. i doliczył je do
zasądzonej kwoty, a dalsze odsetki zasądził od dnia 9 października 2013 r. zgodnie z żądaniem pozwu.
W ocenie Sądu również zgłoszony przez pozwanych zarzut przedawnienia roszczenia nie zasługiwał na uwzględnienie.
Art. 731 kc stanowi, iż roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego przedawniają się z upływem lat dwóch.
Nie dotyczy to roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych.
Jak wynika z powyższego dwuletni termin przedawnienia dotyczy roszczeń ale wynikających wyłącznie z umowy
rachunku bankowego, w ramach której bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, czyli pozwanych, na
czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania ich środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do
przeprowadzania na ich zlecenie rozliczeń pieniężnych.
Z kolei strony łączył odrębny od umowy rachunku bankowego stosunek obligacyjny w postaci umowy o limit w
rachunku bankowym, na podstawie której pozwani otrzymywali do dyspozycji środki pieniężne banku w kwocie
5.000 zł. Zatem do umowy tej – zdaniem Sądu – jako umowy dotyczącej swoistego kredytu należy stosować ogólne
przepisy dotyczące przedawnienia roszczeń, tj. art. 118 kc i termin przedawnienia w odniesieniu do roszczenia objętego
żądaniem pozwu wynosi 3 lata. Natomiast swój bieg termin ten rozpoczął z chwilą wypowiedzenia pozwanym zarówno
umowy rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego jaki umowy o limit w saldzie debetowym, co miało miejsce w dniu
19 marca 2013 r. stwierdzić zatem należy, iż jeszcze on nie upłynął.
W tym miejscu wskazać należy, iż nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut pozwanych, iż strona powodowa występując
z niniejszym powództwem narusza zasady współżycia społecznego. Mając na uwadze okoliczności faktyczne niniejszej
sprawy Sąd doszedł do przekonania, iż brak było podstaw do zastosowania powyższej normy, co z kolei miałoby
skutkować nieudzieleniem ochrony żądaniu, z którym w sprawie wystąpiła strona powodowa. Norma ta ma bowiem
charakter wyjątkowy i można ją zastosować w sytuacji, gdy w innej drodze nie można zabezpieczyć interesu
osoby zagrożonej wykonaniem prawa podmiotowego drugiej osoby. Istotą zaś prawa cywilnego jest strzeżenie praw
podmiotowych, a zatem wszelkie rozstrzygnięcia prowadzące do redukcji bądź unicestwienia tych praw wymagają z
jednej strony ostrożności, a z drugiej bardzo wnikliwego rozważenia wszystkich aspektów rozpoznawanego wypadku,
tj. wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności w ścisłym powiązaniu z konkretnym stanem faktycznym. Jak z kolei
podkreśla się w judykaturze klauzule społeczno-gospodarczego przeznaczenia prawa i zasad współżycia społecznego
ujęte wart. 5 k.c. należy traktować jako normy społeczne ogólne odnoszące się do wszystkich możliwych przypadków,
gdy powoływanie się na prawo podmiotowe nie stanowi jego wykonywania, lecz nadużywanie, które nie jest społecznie
aprobowane i z związku z tym nie korzysta z ochrony. Sytuacja taka nie miała miejsca w sprawie stanowiącej
przedmiot rozpoznania, bowiem strona powodowa nie podjęła działań w sposób, który wskazywałby na naruszanie
czy nadużywanie praw, które jej przysługują, a które wprost wynikają z przepisów prawa. Ponadto, jak wielokrotnie
podkreślał Sąd Najwyższy, nie można powoływać się ogólnie na- z natury rzeczy- nieokreślone zasady współżycia, lecz
należy konkretnie wskazać, jaka z przyjętych w społeczeństwie zasad współżycia społecznego doznałaby naruszenia w
konkretnej sytuacji (wyrok SN z dnia 07.05.2003 r. IV CKN 120/0, wyrok SN z dnia 15.04.2004 r., IV CK 284103).
Pozwani powoływali się jedynie ogólnie na zasady współżycia społecznego nie precyzując konkretnie, którą z zasad
zachowanie strony powodowej miałoby naruszać.
Sąd nie uwzględnił wniosku pozwanej o rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia, albowiem nie wykazała ona, iż z
uwagi na jej stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny spełnienie świadczenia byłoby dla niej niemożliwe do wykonania
lub w każdym razie bardzo utrudnione i narażałoby ją lub jej bliskich na niepowetowane szkody, tj. okoliczności
określonych w art. 320 kpc.
Orzeczenie zawarte w punkcie II sentencji wyroku znajduje podstawę w art. 319 k.p.c., zgodnie z którym jeżeli pozwany
ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie
wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania
się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Sąd mając na uwadze, iż pozwani R. O.
i P. O. są zobowiązani do zapłaty kwoty żądanej pozwem jako spadkobiercy J. O., a spadek został przez nich przyjęty
z dobrodziejstwem inwentarza zastrzegł prawo do powoływania się przez nich na tę okoliczność w postępowaniu
egzekucyjnym.
Orzeczenie o kosztach procesu znalazło wyraz w treści art. 100 zd. 1. k.p.c., zgodnie z którym w razie częściowego tylko
uwzględnienia żądań koszty będą wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.
Do rozliczenia poniesionych przez stronę powodową kosztów postępowania przyjęto kwotę 250 zł tytułem opłaty
od pozwu, kwotę 1.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, kwotę 34 zł tytułem opłat skarbowych od
pełnomocnictwa oraz kwotę 14,76 zł tytułem kosztów notarialnego poświadczenia pełnomocnictw. Pozwani zaś
ponieśli koszty postępowania w łącznej wysokości 1.251 zł. Na kwotę tę składają się koszty zastępstwa procesowego
w kwocie 1.200 zł oraz opłaty skarbowe od pełnomocnictw w kwocie 51 zł. Mając na uwadze, że strona powodowa
wygrała sprawę w 81%, po stosunkowym rozliczeniu wyżej wymienionych kosztów na jej rzecz przypadało 976,31 zł
([81% x 1.498,76 zł] – [19% x 1.251 zł]).
W tym stanie rzeczy, o kosztach postępowania orzeczono, jak w punkcie IV wyroku.