OD CZEGO ZALEŻY POWODZENIE SZKOLNE?

OD CZEGO ZALEŻY POWODZENIE SZKOLNE?
Jednym z głównych celów dydaktycznych jest skutecznośd nauczania, co wyraża się powodzeniem
dziecka w nauce. Przez niepowodzenie szkolne rozumiane są rozbieżności pomiędzy wiadomościami,
umiejętnościami i nawykami faktycznie opanowanymi przez ucznia, a materiałem jakim powinien
opanowad, według założeo programowych w zakresie poszczególnych przedmiotów. Wyróżnia się
niepowodzenie jawne (gdy braki w wiadomościach i umiejętnościach ucznia zostały przez szkołę
dostrzeżone) i ukryte (gdy szkoła o tych brakach nie wie lub też z rozmaitych przyczyn nie znajdują
one wyrazu w złych ocenach, które uczeo otrzymuje).Czesław Kupisiewicz, polski autorytet
w dziedzinie pedagogiki, wymienia następujące kompleksy przyczyn niepowodzeo szkolnych:
• Przyczyny społeczno - ekonomiczne.
Złe warunki materialne rodzin z niektórych środowisk wpływają niekorzystnie na stan zdrowia
dziecka. Brak należytej opieki ze strony rodziców uniemożliwia regularne uczęszczanie do szkoły.
Wśród złych warunków środowiskowych wymienia się też niekorzystny układ stosunków rodzinnych,
niewłaściwą atmosferę rodzinną lub wadliwe metody wychowawcze stosowane przez rodziców.
• Przyczyny biopsychiczne.
Czynniki biopsychiczne to zadatki wrodzone, jak i warunki sprzyjające lub hamujące prawidłowy
rozwój tych zadatków. Wpływ na postępy ucznia w nauce mają również temperament, cechy
charakteru, niesprawne lub wadliwe funkcjonowanie narządów zmysłowych, niestałośd emocjonalna,
zły stan zdrowia oraz zaburzenia procesów poznawczych.
• Przyczyny pedagogiczne.
Zbyt sztywny system nauczania, utrudniający indywidualizowanie pracy dydaktyczno –
wychowawczej, uniemożliwiający łączenie nauki szkolnej z aktualnymi potrzebami dziecka,
pozostawianie uczniów na drugi rok w tej samej klasie, niekorzystne warunki zewnętrzne pracy
nauczyciela mogą również byd powodem niepowodzeo szkolnych.
Duże znaczenie ma stan, w jakim dziecko przystępuje do nauki w klasie pierwszej, jego dojrzałośd
szkolna. Im lepiej jest przygotowane, tym jego „start” jest lepszy i lepsze rokowania na przyszłośd.
Jeżeli rodzice troszczyli się harmonijny rozwój dziecka, nie tylko intelektualny, ale również fizyczny,
motoryczny, emocjonalny i społeczny, jeżeli umożliwiali mu rozwijanie samodzielności, poczucia
obowiązku i odpowiedzialności, jeżeli przyzwyczaili je do pokonywania trudności i uczyli radości
poznawania świata, to na pewno dobrze będzie radziło sobie z nauką.
Istotnym czynnikiem mającym wpływ na powodzenie szkolne dziecka jest jego stan zdrowia. Jeżeli
jest on dobry, umożliwia realizację warunku podstawowego – systematycznego uczęszczania
do szkoły. Dziecko, które często choruje i jest nieobecne na zajęciach, przeważnie ma trudności
w opanowaniu materiału. Nie uczestniczy w pełni w pracy klasy, zdobyte przez nie doświadczenia są
uboższe od doświadczeo innych dzieci. Po powrocie do zdrowia musi nadrabiad braki, co poważnie je
obciąża. Jego kontakty z rówieśnikami są rzadsze, także jest przeważnie słabiej związane z klasą. Nie
ma okazji poznad – tak jak inne dzieci – nauczycieli, a nauczyciele jego. Rozmiary tych strat zależą od
częstotliwości i długotrwałości opuszczeo. Są jednak dzieci, które chorują bardzo często. W jaki
sposób rodzice mogą zapobiec tym trudnościom? Muszą maksymalnie dbad o zdrowie swoich pociech,
hartowad je. Nie mogą zatrzymywad w domu dziecka z błahych powodów, ale też nie lekceważyd
choroby, która nie leczona w porę, trwa dłużej.
Nauka szkolna wymaga wielorakiego wysiłku fizycznego. Nie tylko noszenie tornistra i udział w
zajęciach ruchowych, ale także pisanie, rysowanie, lepienie z plasteliny i wykonywanie wielu innych
prac. Od stanu zdrowia dziecka zależy również jego sprawnośd.
Szczególne znaczenie ma stan psychicznego zdrowia dziecka, funkcjonowanie fizyczna, która pozwala
na udział w zabawach z rówieśnikami, co w pewnym stopniu przyczynia się do pozycji w grupie. jego
układu nerwowego, odpornośd na sytuacje trudne, stresowe, a także zdolnośd koncentracji uwagi.
Uwaga ucznia klasy pierwszej jest krótkotrwała i łatwo odwracalna. Dziecko bardziej uważne
na zajęciach bierze aktywny udział w pracach, szybciej i dokładniej odrabia zadania domowe, łatwiej
rozwiązuje stawiane przed nim zadania.
Wyniki, jakie dziecko uzyskuje w nauce, zależą także od jego zainteresowania przerabianymi
treściami, od nastawienia poznawczego. U większości dzieci rozpoczynających naukę jest ono
pozytywne. Kłopoty pojawiają się najczęściej w starszych klasach, gdy następuje większe
zróżnicowanie zainteresowao. Większa częśd dzieci w młodszym wieku szkolnym ma silną motywację
do uczenia się, chętnie chodzą do szkoły i chcą się uczyd.
W osiąganiu dobrych wyników w nauce szczególne znaczenie ma stworzenie w domu atmosfery
sprzyjającej nauce oraz żywe i życzliwe zainteresowanie rodziców i innych członków rodziny.
Trudności dziecka narastają, gdy zamiast pomocy spotyka on o się
w domu tylko z karami. Również niezaspokojone potrzeby psychiczne dziecka: potrzeba miłości,
osiągnięcia sukcesów i uznania, bezpieczeostwa prowadzą do coraz głębszych zaburzeo uczuciowych,
co w rezultacie utrudnia koncentrację na nauce szkolnej.
Najbardziej sprzyja powodzeniu szkolnemu miłośd rodziców do dziecka, postawa akceptująca je,
ale bez nadmiernej koncentracji na jego osiągnięciach. Powodzeniu sprzyja wiara w dziecko, ale
dopuszczenie możliwości błędów i porażek, jakie może od czasu do czasu ponosid.
Pamiętajmy o tym, że uczeo nie przestaje byd dzieckiem. Ma prawo do swobodnej zabawy, wyjścia
na podwórko, do posiadania grona przyjaciół i spotkao z nimi, ale również do przytulenia się do mamy
lub taty, przekomarzania się z rodzeostwem. Im bardziej pozostanie ukochanym dzieckiem swoich
rodziców, tym lepszym będzie uczniem, tym łatwiej i pewniej osiągnie powodzenie szkolne.