Oddział Powiatowy ZNP w Gostyninie Uprawnienia emerytalne

Oddział Powiatowy ZNP
w Gostyninie
Uprawnienia
emerytalne nauczycieli po 1 stycznia 2013r.
W związku napływającymi pytaniami od nauczycieli do Oddziału Powiatowego ZNP w Gostyninie w sprawie uprawnień emerytalnych nauczycieli jakie obowiązują w 2013 roku, Zarząd Oddziału Powiatowego ZNP w Gostyninie na podstawie obowiązujących przepisów przedstawia aktualną syntetyczną informację
w tym zakresie.
I. Wyjaśnienia wstępne dotyczące pojęć związanych z obliczaniem
wysokości emerytury;
1. Podstawą wyliczania wysokości emerytury na starych zasadach są
następujące składniki;
a/ 24% kwoty bazowej,
b/ po 1,3% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych wybranych kolejnych 10 lat kalendarzowych spośród ostatnich 20 lat pracy poprzedzających bezpośredni rok odejścia na emeryturę lub dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych z całego
okresu pracy podlegającej ubezpieczeniu społecznemu,
c/ po 0,7% podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów
nieskładkowych (studia, praca w gospodarstwie rolnym).
2. Obliczanie wysokości emerytury na zasadach mieszanych dotyczy
nauczycieli urodzonych w latach po 31 grudnia 1948r. a przed 1
stycznia 1969r, którzy zgłoszą wnioski o przyznanie emerytury w
latach 2009 – 2014. Dla tych nauczycieli emerytura będzie wynosiła;
- 80% wg starych zasad i 20% wg nowych zasad dla osób, które
osiągnęły wiek emerytalny w 2009r,
- 70% wg starych zasad i 30% wg nowych zasad dla osób, które
osiągnęły wiek emerytalny w 2010r,
- 55% wg starych zasad i 45% wg nowych zasad dla osób, które
osiągnęły wiek emerytalny w 2011r,
- 35% wg starych zasad i 65% wg nowych zasad dla osób, które
osiągnęły wiek emerytalny w 2012r,
- 20% wg starych zasad i 80% wg nowych zasad dla osób, które
osiągną wiek emerytalny w 2013 lub 2014 roku.
3. Obliczanie wysokości emerytury wg nowych zasad odbywa się na
podstawie kwoty waloryzowanych składek zewidencjonowanych na
indywidualnym koncie emerytalnym oraz waloryzowanym kapitale
początkowym (czyli składek odprowadzonych przed 1999 rokiem) i
średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, które co roku
w terminie do 31 marca każdego roku ogłasza Prezes GUS.
Wysokość emerytury jest wynikiem podzielenia zgromadzonego
kapitału przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym
wiekowi przejścia na emeryturę.
4. Kwota bazowa jest kwota służąca do ustalenia podstawy wymiaru
emerytury. Jest ona ustalana corocznie przez Prezesa GUS i obowiązuje
od 1 marca każdego roku. Dla przykładu – od 1 marca 2012 roku do 28
lutego 2013 rok wynosiła 2 974,69 złotych a od 1 marca 2013 roku
wynosi 3 080,84 złote.
II. Prawo do emerytury bez względu na wiek.
Podstawa prawna; art. 1, 88, 91a, 91b ustawy Kart Nauczyciela.
Zgodnie z wyżej wymienionymi przepisami prawo do emerytury mają
nauczyciele, którzy mają co najmniej 30-letni okres składkowy i nieskładkowy pracy razem, w tym 20-letni okres pracy wykonywany w szczególnym charakterze (praca pedagogiczna), zaś nauczyciele szkół i zakładów specjalnych 25-letni okres składkowy i nieskładkowy w tym 20-letni
okres pracy w szkolnictwie specjalnym.
Nauczyciele urodzeni przed rokiem 1948 mają emerytury obliczane wg
starych zasad. Nauczyciele urodzeni po 31 grudnia 1948r, a przed 1 stycznia 1969r, mają obliczane emerytury w latach 2009 – 2014 wg zasad mieszanych a odchodzących po 2014 roku wg nowych zasad.
III. Prawo do emerytury za pracę w szczególnym charakterze.
Podstawa prawna; art.32 i 46 ustawy emerytalnej w związku z $ 15 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
szczególnym charakterze.
Zgodnie z wymienionym przepisem nauczyciele urodzeni po 31 grudnia
1948r, a przed 1 stycznia 1969r, mogą przejść na emeryturę, jeżeli do dnia
31 grudnia 2008r, łącznie spełniali następujące warunki;
1. Osiągnęli wiek 55 lat kobieta, 60 lat mężczyzna.
2. Udowodnili na dzień 31 grudnia 2008r, okres składkowy i nieskładkowy – wynoszący, co najmniej 20 lat dla kobiet, 25 lat dla mężczyzn
w tym 15 lat pracy w szczególnym charakterze (praca pedagogiczna)
wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
IV. Uprawnienia szczególne.
Podstawa prawna; art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
Zgodnie z wymienionym przepisem nauczyciele urodzeni po 31 grudnia
1948r, którzy do dnia 31 grudnia 2008r. nie osiągnęli obniżonego wieku
emerytalnego a posiadają wymagany okres pracy pedagogicznej mogą
przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu obniżonego wieku
emerytalnego 55 lat kobieta, 60 lat mężczyzna jeżeli łącznie spełnią
następujące warunki;
1. Na dzień 1 stycznia 1999r, posiadali okres składkowy i
nieskładkowy wynoszący dla kobiet 20 lat, a dla mężczyzn 25 lat, w
tym co najmniej 15-letni okres pracy nauczycielskiej wykonywanej
stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.
2. Nie przystąpili do OFE albo złożą wniosek o przekazaniu środków
finansowych za pośrednictwem ZUS na dochody budżetu państwa.
V. Prawo do emerytury pomostowej.
Podstawa prawna; ustawa z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach
pomostowych.
Zgodnie z wymienionym przepisem prawo do emerytury pomostowej
mają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni
zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolnowychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach
poprawczych. Prawo do emerytury pomostowej przysługuje
nauczycielom urodzonym po 31 grudnia 1948r. spełniającym
następujące warunki;
1. Okres pracy w szczególnych warunkach co najmniej 15 lat.
2. wiek 55 lat dla kobiet, 60 lat dla mężczyzn.
3. Okres składkowy i nieskładkowy 20 lat dla kobiet i 25 lat m.
4. Wykonywanie pracy w warunkach szczególnych przed dniem
1 stycznia 1999r. i po 31 grudnia 2008r.
5. Rozwiązanie stosunku pracy.
Wysokość emerytury będzie obliczana według nowych zasad.
VI. Prawo do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego.
Podstawa prawna; ustawa z dnia 22 maja 2009r. o nauczycielskich
świadczeniach kompensacyjnych.
Zgodnie z wymienionym przepisem do świadczenia kompensacyjnego
są uprawnieni nauczyciele, którzy do 31 grudnia 2008r. nie nabyli
uprawnień do wcześniejszej emerytury z art. 88 ustawy Karta Nauczyciela mogą występować z wnioskami o nauczycielskie świadczenie
kompensacyjne dające możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej. Postanowienia tej ustawy będą obowiązywały do
31 grudnia 2032 roku. Prawo do świadczenia kompensacyjnego nabywają nauczyciele, którzy łącznie spełniają następujące warunki;
1. Osiągną wiek co najmniej;
- 55 lat w latach 2009 – 2014,
- 55 lat kobieta, 56 lat mężczyzna w latach; 2015-2016,
- 55 lat kobieta, 57 lat
- ;; 2017-2018,
- 55 lat kobieta, 58 lat
- ;; 2019-2020,
- 55 lat kobieta, 59 lat
- ;; 2021-2022,
- 55 lat kobieta, 60 lat
- ;; 2023-2024,
- 56 lat kobieta, 61 lat
- ;; 2025-2026,
- 57 lat kobieta, 62 lat
- ;; 2027-2028,
- 58 lat kobieta, 63 lat
- ;; 2029-2030,
- 59 lat kobieta, 64 lat
- ;; 2031-2032.
2. Okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 30 lat, w tym 20 lat
w charakterze nauczyciela w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć, osiągnięty w dniu rozwiązania lub
wygaśnięcia stosunku pracy.
3. Rozwiążą stosunek pracy.
Wysokość świadczenia kompensacyjnego będzie obliczana według
nowych zasad. Jeżeli nauczyciel jest członkiem OFE to przy
obliczaniu wysokości emerytury składki na ubezpieczenie emerytalne
zostaną zwiększone tak zwanym wskaźnikiem korygującym
19,52/12.22.
Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne będzie wypłacane do
osiągnięcia wieku emerytalnego. Po tej dacie będzie przysługiwała
emerytura na podstawie art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z
tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego.
Ponieważ są zadawane pytania o wysokość wypłacanych świadczeń
kompensacyjnych informujemy na podstawie danych ZUS. W 2012
roku świadczenia kompensacyjne wypłacono 863 nauczycielom w
przeciętnej wysokości 1883,70 zł. Na terenie woj. Mazowieckiego
otrzymało świadczenia 85 nauczycieli. Według prognoz nasilenie
świadczeń ma nastąpić za 5-6 lat i będzie je otrzymywało po około 20
tyś. nauczycieli rocznie.
VII. Załączniki do części opisowej.
1. Wykaz aktów prawnych regulujących przechodzenie nauczycieli
na emeryturę.
2. Tablica średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn wydana
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 23 marca
2013 roku.
3. Tablica wydłużenia i zrównania wieku emerytalnego kobiet i
mężczyzn do 67 lat. Tablica ta ukazuje sukcesywne wydłużanie
wieku emerytalnego co miesiąc i kwartał od 1 stycznia 2013 roku
aż do zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn do 67 lat.
Wynika to ze znowelizowanej ustawy z dnia 11 maja 2012 roku o
zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz..U.z 2012 r. poz.
637).
VIII. Zakończenie
Niniejsze opracowanie zawiera syntetyczne informacje o
uprawnieniach emerytalnych nauczycieli jakie obowiązują po 1
stycznia 2013 roku. Natomiast szczegółowe zasady i warunki jakie
powinny być spełnione przy ubieganiu się czy obliczaniu wysokości
emerytury lub świadczenia kompensacyjnego znajdują się w
poszczególnych aktach prawnych, instrukcjach wewnętrznych ZUS
czy opracowaniach książkowych. Celem niniejszego opracowania
było udzielenie odpowiedzi na nurtujące pytania zainteresowanych
nauczycieli o uprawnieniach emerytalnych zwłaszcza w kontekście
wprowadzonych przepisów prawnych podnoszących ogólny wiek
emerytalny w Polsce wynoszący 67 lat dla kobiet i mężczyzn.
Gostynin, 08 maj 2013r.
Stanisław Durma
Prezes Oddziału