przedmiotowy system oceniania historia klasy i

PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
HISTORIA KLASY I- III GIMNAZJUM
Wstęp
Drodzy Uczniowie!
Z ocenianiem nieodmiennie, jak szkoła stara, wiążą się kontrowersje, napięcia i emocje.
Emocje pozytywne- związane z osiągnięciem stanu samozadowolenia, satysfakcji z
osiągniętego wyniku, z potwierdzenia słuszności podjętych działań i wybranych sposobów
uczenia się. Emocje negatywne również, ponieważ niezwykle łatwo o konflikt oceny
szkolnej z wyostrzonym poczuciem własnej wartości ucznia, z wrażliwością młodego
człowieka na sprawiedliwość. Często, w okresach klasyfikowania zwłaszcza, my oceniający,
słyszymy: „... bo pan jest niesprawiedliwy"; „Zrobiłem dużo więcej niż „x", a tak jak on
mam tylko czwórkę"; „Tak bardzo się starałem, a pani tego nie wzięła pod uwagę". Te
typowe, ale przecież nie stereotypowe, sądy oceniające można byłoby mnożyć.
Decyzja nauczyciela ustalająca ocenę nie zamyka tak naprawdę procesu oceniania. Ono
trwa nadal. Po pierwsze, nauczyciel podejmuje i przeżywa (czasem intensywnie), refleksję
nad wystawionymi ocenami: "Czy nikogo nie skrzywdziłem?"; „Czy rzeczywiście „x" umie
tyle samo co „y"?"; „Czy oceniając „x", uwzględniłem wszystkie jego dokonania?" Po
drugie oceniają sami uczniowie: „Nauczyciel „x" to „żyleta", na piątkę nie ma szans";
„Spoko, napisze się referat i jakoś będzie"; „Ostry, ale w sumie sprawiedliwy"; „Nie będę już
uczył się tego przedmiotu, i tak będę niedoceniony".
Przedmiotowy system oceniania, który oddajemy w Wasze ręce, będący wynikiem
naszych kilkunastoletnich doświadczeń pedagogicznych, od takich pytań i dylematów
procesu oceniania nie uwolni. Nie ma na to szans. Realne natomiast jest to, że dokument ten
przybliży sytuację, w której ocenianie będzie autentycznym dialogiem ucznia poszukującego
dróg i sposobów własnego rozwoju z nauczycielem rozwój ten wspierającym. Owszemdialogiem ograniczonym, bo ostateczna decyzja należy do nauczyciela- inaczej być nie
może. Ale także dialogiem, w którym Wy- uczniowie posiadacie świadomość celów
oceniania, jego zasad i sposobów, norm wymagań na poszczególne oceny. Sądzimy, że ta
świadomość uwolni ocenianie chociaż od części niepotrzebnych stresów i napięć, przyczyni
się do tego, że potraktujecie ocenę szkolną, jako niezbędny element nauczania- uczenia się w
ciągu całego roku szkolnego, a nie tylko w okresach klasyfikacji.
Wewnątrzszkolny system oceniania, na którym dokument ten jest oparty, wymienia pięć
podstawowych celów oceniania:
„1) Informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć [...] oraz o postępach
w tym zakresie;
2) Udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju;
3) Motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce [...];
4) Dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) i nauczycielom
informacji o postępach, trudnościach w nauce, [,..] oraz specjalnych
uzdolnieniach ucznia;
5) Umożliwianie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy
dydaktyczno- wychowawczej".
Taki zapis pozwala na wyciągnięcie dość oczywistych wniosków:
•
Ocena szkolna, zarówno cząstkowa, jak i klasyfikacyjna, nie jest celem
samym w sobie. Jest narzędziem, ma Wam służyć pomocą na drodze
realizacji wyżej wymienionych celów;
•
Tylko obiektywna ocena (rozumiana jako adekwatne odbicie poziomu
wiedzy i umiejętności ucznia) taką pomocą może Wam służyć;
•
Nie można oceniania ograniczyć do ustalania i wystawiania stopni według
obowiązującej skali. Ocenianie to także m. in.: recenzja pracy pisemnej,
uzasadnienie oceny ze sprawdzianu, rozmowa ucznia z nauczycielem o
jego sukcesach, porażkach, możliwościach.
Przedmiotowy system oceniania, który Wam przekazujemy, jest z pewnością
narzędziem niedoskonałym. Trzeba go zetknąć z praktyką, wysłuchać opinii o nimWaszych i Waszych rodziców. Prosimy zatem o takie opinie i oceny, propozycje
zmian i nowych rozwiązań. Na początku każdego roku szkolnego będziemy te głosy
rozważać i ewentualnie uwzględniać. Za wszelkie odpowiedzialne zainteresowanie
doskonaleniem procesu oceniania w Naszej szkole serdecznie dziękujemy.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
HISTORIA KLASY I - III GIMNAZJUM
Część 1: Zasady i sposoby oceniania
1.
2.
3.
4.
Ocenianiu podlegają wiedza i umiejętności historyczne wyszczególnione w
części drugiej przedmiotowego systemu oceniania: Normy wymagań na ocenę
szkolną.
Ocenianie spełnia funkcje wyszczególnione i omówione we wstępie do
niniejszego dokumentu.
Uczniowie otrzymują oceny bieżące (cząstkowe) oraz oceny śródroczną i
końcoworoczną według zasad opisanych w „Wewnątrzszkolnym systemie
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów".
Uczniowie otrzymują oceny bieżące z historii w pięciu obszarach działań
edukacyjnych:
a. sprawdzanie okresowe;
b. sprawdzanie bieżące;
c. praca na zajęciach;
d. praca domowa;
e. prace inne.
Obszary te są oznaczone następująco w dzienniku lekcyjnym :
Nr kol.
Spr.okr.
Ocenianie bieżące
Spr.
Pr. na zaj.
bież.
Pr. dom.
Pr. inne
Ocena śródroczna
i
*•
5.
Oceny w obszarze: sprawdzanie okresowe otrzymuje uczeń ze sprawdzianów
pisemnych. Oceny z tych sprawdzianów wpisuje się do dziennika lekcyjnego kolorem
czerwonym.
6.
Sprawdziany pisemne, o których mowa w pkt. 5 obejmują zakres tematyczny
większy niż dwie jednostki lekcyjne.
7.
W ciągu semestru uczeń otrzymuje 2 - 3 oceny ze sprawdzianów okresowych.
8.
Szczególnym rodzajem sprawdzianu okresowego jest sprawdzian rozumienia i
analizy tekstu historycznego. W każdym semestrze powinien być przeprowadzony jeden
taki sprawdzian.
9.
Sprawdzanie bieżące obejmuje dwa rodzaje działań edukacyjnych uczniów:
odpowiedzi ustne;
sprawdziany pisemne.
10. Odpowiedzi ustne, o których mowa w pkt. 9 obejmują zakres trzech ostatnich
jednostek lekcyjnych; sprawdziany pisemne natomiast zakres dwóch ostatnich jednostek
lekcyjnych.
11. Sprawdzian pisemny, o którym mowa w pkt. 9 - 10 nie może trwać dłużej niż 15 min.
12. O terminie sprawdzianów pisemnych, zarówno okresowych, jak i bieżących,
nauczyciel informuje uczniów z minimum tygodniowym wyprzedzeniem. Sprawdzian
okresowy poprzedzony jest lekcją utrwalającą lub podaniem głównych zagadnień
tematycznych objętych zakresem sprawdzianu.
13. Szczegółowe zasady zapowiadania, przeprowadzania, sprawdzania sprawdzianów
pisemnych oraz zasady poprawiania otrzymanych ocen regulują odpowiednie zapisy w
„Wewnątrzszkolnym systemie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów".
14. Ocenianie w obszarze: praca na zajęciach obejmuje oceny za:
a)rozwinięte formy wypowiedzi ustne i pisemne mające istotny wpływ na kierunek i
przebieg zajęć lekcyjnych;
b)aktywność na zajęciach lekcyjnych.
15. Za wypowiedzi, o których mowa w pkt. 13a uczeń otrzymuje bezpośrednio ocenę do
dziennika lekcyjnego.
16. Ocenę za aktywność na zajęciach lekcyjnych (pkt.13b) otrzymuje uczeń jako
wypadkową ocen za trzy wypowiedzi. Każda z tych wypowiedzi oceniana
jest w skali punktowej - od 0 do 3 pkt.
17. Przyjmuje się następującą skalę oceniania aktywności uczniów:
9 - 8 pkt. bardzo dobry,
7 - 6 pkt. dobry,
5- 4pkt. dostateczny,
3 - 2 pkt. dopuszczający.
1 - 0 pkt. niedostateczny.
18. Nauczyciel prowadzi dokumentację oceniania aktywności uczniów. Dokumentacja ta
ma charakter jawny. Wzór formularza służącego do dokumentowania aktywności uczniów
zawiera załącznik nr 1
19. Ocenianiu w obszarze: praca na zajęciach - aktywność - podlegają następujące formy
działań uczniów: wypowiedź ustna, notatka, praca graficzna, przygotowanie pomocy
naukowej, współdziałanie w grupie.
20. W obszarze: praca na zajęciach lekcyjnych uczeń otrzymuje minimum 2 oceny w ciągu
semestru.
21. Ocenianie w obszarze: praca domowa - obejmuje oceny z:
bieżącej kontroli pisemnych prac domowych;
okresowej kontroli pisemnych prac domowych.
22. Okresowa kontrola prac domowych obejmuje sprawdzenie i ocenę od 3 do 5
obowiązkowych prac pisemnych, wybranych przez nauczyciela. Uczeń otrzymuje ocenę,
która jest wypadkową poszczególnych ocen ze sprawdzonych prac.
23. Okresowa kontrola prac domowych obejmuje wszystkich uczniów w wyznaczonym
terminie kontroli. Uczniowie nieobecni z przyczyn usprawiedliwionych składają prace do
kontroli w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od daty kontroli.
24. Prace pisemne, o których mowa w pkt 19 powinny być zawarte w zeszytach
przedmiotowych.
25. W ciągu semestru uczeń powinien otrzymać w obszarze praca domowa minimum 2
oceny.
26. Użyte w pkt. 4 sformułowanie „prace inne" dotyczy następujących form aktywności
uczniów:
a) przygotowania pisemnych opracowań wybranych tematów i zagadnień
historycznych w formie: referatu, rozprawki, zestawień i opracowań
bibliograficznych, recenzji i in.;
b) uczestnictwa w projektach edukacyjnych o charakterze historycznym;
c) uczestnictwa w konkursach historycznych;
d) lektury książek i czasopism historycznych;
e) prezentacji tematów i zagadnień historycznych na zajęciach lekcyjnych;
f) wzbogacaniu zasobów pomocy naukowych pracowni historycznej, biblioteki,
muzeum szkolnego.
27. Wymienione w pkt. 26 formy aktywności uczniów mają charakter nieobowiązkowy.
28. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji dwa razy w ciągu semestru.
Nauczyciel odnotowuje fakt zgłoszonego nieprzygotowana na początku lekcji w rubryce
„uwagi", w dokumencie, o którym mowa w pkt. 18. Nieprzygotowanie nie zwalnia ucznia z
aktywnego uczestnictwa w lekcji.
29. Prawo zgłoszenia nieprzygotowania nie dotyczy zapowiedzianych wcześniej form
sprawdzania i kontroli osiągnięć uczniów.
30. Nauczyciel planując określone działania indywidualne lub zespołowe uczniów może
opracowywać dokumenty zawierające szczegółowe kryteria oceny tych działań - np.
instrukcje, karty pracy, karty oceny i in.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
HISTORIA KLASY I – III GIMNAZJUM
Część 2: Normy wymagań na ocenę szkolną
„Wewnątrzszkolny system oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów"
wprowadza następującą klasyfikację wymagań na poszczególne oceny:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Wymagania podstawowe - ocena dostateczna,
Wymagania ponadpodstawowe rozszerzające - ocena dobra,
Wymagania ponadpodstawowe dopełniające - ocena bardzo dobra,
Wymagania ponadpodstawowe wykraczające - ocena celująca,
Wymagania konieczne - ocena dopuszczająca,
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń nie spełniający wymagań koniecznych.
Wprowadza jednocześnie ogólne kryteria na poszczególne oceny - poziomy wymagań.
Poniższe normy wymagań oparte są na tych ogólnych założeniach wewnątrzszkolnego
systemu oceniania.
•
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i
umiejętności przewidzianych na ocenę dopuszczającą:
•
Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności
na poziomie wymagań koniecznych;
•
Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiadomości i umiejętności na
poziom wymagań koniecznych i podstawowych;
•
Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na poziomach
wymagań koniecznych, podstawowych i ponadpodstawowych rozszerzających;
•
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował. wiedzę i umiejętności na
poziomach
wymagań
koniecznych,
podstawowych,
ponadpodstawowych
rozszerzających i ponadpodstawowych dopełniających;
•
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na ocenę
bardzo dobrą oraz spełnił normy wymagań wykraczających.
Normy wymagań na ocem dostateczna - wymagania podstawowe.
Uczeń zapamiętuje:
-
ważne dla omawianych procesów1 postacie, fakty2, pojęcia proste3(np.
era, danina, dyktator), pojęcia złożone3 (np. demokracja, cywilizacja,
system feudalny), daty;
podstawowe związki zachodzące między faktami i zjawiskami
historycznymi o charakterze przyczynowo - skutkowym5 oraz czasowo
- przestrzennym5.
Uczeń potrafi:
-
ustalać następstwo w czasie wydarzeń historycznych - porządkować
chronologicznie fakty;
-
identyfikować znaki ideograficzne z wydarzeniami umieszczonymi na
mapie;
-
wyszukiwać informacje o faktach w mapach historycznych;
przenosić informacje kartograficzne z mapy podręcznikowej na mapę w
atlasie historycznym;
1 Objaśnienia słów oznaczonych kolejnymi cyframi zawiera „Słowniczek" znajdujący się na
s. 11
-
przeprowadzić selekcję informacji zawartych w podręczniku;
wyodrębnić fakty, przyczyny i skutki wydarzeń;
dokonać prostej rekonstrukcji wydarzeń na podstawie treści
podręcznika w postaci planu, opisu, streszczenia (ustnie i pisemnie);
zredagować notatkę pod kierunkiem nauczyciela w formie planu,
wniosku, opisu, przedstawienia graficznego;
poprawnie wyrażać swoje myśli w mowie i w piśmie;
zastosować do wykonania określonych zadań teksty przewodnie,
polecenia i instrukcje przygotowane przez nauczyciela;
-
podejmować i wykonywać nieskomplikowane role w pracy grupowej
(sprecyzowane przez nauczyciela lub lidera grupy).
Działania ucznia wymienione w obszarze „potrafi" mogą uczniowi ubiegającemu się o ocenę
dostateczną sprawić określone trudności. Istota wymagań podstawowych zakłada możliwość
uzyskania pomocy nauczyciela w takich sytuacjach. Uczeń powinien jednak umieć jasno
określić problem, tzn. to, co sprawia mu trudności.
Uczeń rozumie:
-
pojęcia proste, proste związki przyczynowo - skutkowe i czasowo -
-
przestrzenne;
znaczenie podstawowych faktów historycznych;
rolę wielkich postaci historycznych w dziejach.
Normy wymagań na ocenę dobra - wymagania ponadpodstawowe
rozszerzające.
Uczeń zapamiętuje:
-
daty faktów objętych programem nauczania, w tym daty początkowe i
końcowe faktów złożonych;
Uczeń potrafi:
postacie historyczne pierwszo i drugoplanowe;
pojęcia złożone objęte programem nauczania;
związki genetyczne5 między wydarzeniami i zjawiskami historycznymi;
zależności między różnymi dziedzinami życia człowieka.
-
-
samodzielnie pracować z mapą;
ukazywać dynamikę zmian wydarzeń i zjawisk historycznych na
podstawie tekstu w podręczniku, analizy treści mapy (porównywanie
wydarzeń, określanie ich zasięgu, istoty, znaczenia);
wykorzystywać informacje do danego tematu z różnych źródeł w
podręczniku: tekstu, ilustracji, wykresu, danych liczbowych, mapy;
-
wykorzystywać mapę jako źródło wiedzy historycznej: dostrzegać pod
kierunkiem
nauczyciela
przemiany
polityczne,
terytorialne
i
gospodarcze;
-
przenosić informacje z mapy w atlasie na mapę ścienną i odwrotnie;
analizować treści podręcznika i na tej podstawie konstruować własne
wnioski, oceny i sądy o faktach, działaniach ludzi, wydarzeniach;
-
argumentować i próbować uzasadniać wnioski, oceny i sądy historyczne;
pozyskiwać i selekcjonować (przy pomocy nauczyciela) informacje z
pozapodręcznikowych źródeł informacji: tekstu źródłowego, fotografii,
obrazu, przeźroczy, filmu, czasopism i in.;
-
ocenić wiarygodność źródła historycznego;
zredagować samodzielnie notatkę w postaci planu, opisu, schematu,
wykresu;
-
opracować, (przy pomocy nauczyciela) wybrane tematy i zagadnienia
historyczne w formie referatu pisemnego, wykorzystując więcej niż
-
jedno źródło informacji;
referować przez kilka minut opracowany temat z wykorzystaniem
notatek;
wypełniać różnorodne role i funkcje w czasie pracy grupowej.
Uczeń rozumie:
-
znaczenie objętych programem nauczania faktów historycznych;
rolę postaci pierwszo i drugoplanowych oraz grup społecznych w
dziejach;
pojęcia złożone;
związki i zależności między faktami i zjawiskami oraz różnymi
dziedzinami życia społecznego;
podobieństwa i różnice w przebiegu wydarzeń;
dynamikę przemian dziejowych.
Normy wymagań na oceng bardzo dobra - wymagania ponadpodstawowe
dopełniające.
Uczeń zapamiętuję:
-
daty faktów, zjawisk i procesów historycznych;
postacie pierwszo i drugoplanowe dziejów Polski, powszechnych i
-
regionalnych;
pojęcia abstrakcyjne (np. system, struktura, klasyfikacja, hierarchia);
zależności między dziejami Polski i powszechnymi.
-
samodzielnie umiejscawiać wydarzenia, zjawiska i procesy historyczne
Uczeń potrafi:
w czasie i przestrzeni;
-
dostrzegać związki przyczynowo - skutkowe, czasowo - przestrzenne i
genetyczne;
-
formułować wnioski oraz sądy wartościujące i oceny wydarzeń zjawisk,
ludzi;
-
dobierać argumenty i uzasadniać własne poglądy, sądy i oceny;
formułować pojęcia historyczne;
operować pojęciami;
wyszukiwać informacje na dany temat w różnych źródłach wiedzy
historycznej, takich jak podręcznik, różne rodzaje map, tekst źródłowy,
czasopisma i książki historyczne i in.;
-
porządkować fakty chronologicznie i problemowo;
rekonstruować rzeczywistość historyczną i opisywać ją ustnie i
pisemnie;
-
wskazywać podobieństwa i różnice między faktami i zjawiskami
historycznymi, działaniami i zachowaniami ludzi;
-
konstruować teksty historyczne typu: recenzja, rozprawka;
przygotować prezentacje na określony temat (kilkanaście minut) z
uwzględnieniem zasad wystąpień publicznych;
Uczeń rozumie:
organizować pracę zespołową i pełnić rolę lidera w grupie.
-
pojęcia abstrakcyjne;
zmienność i ciągłość procesu historycznego;
rolę źródeł historycznych w poznawaniu i rekonstruowaniu przeszłości;
podział źródeł historycznych.
Normy wymagań na ocenę celującą - wymagania ponadpodstawowe
wykraczające.
Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie normy na ocenę bardzo dobra, a
ponadto:
-
systematycznie pogłębia swoją wiedzę historyczną poprzez lekturę
czasopism historycznych oraz książek popularnonaukowych i
naukowych (konieczne minimum to sześć artykułów i trzy książki w
ciągu semestru);
-
potwierdza swój wysoki poziom wiedzy i umiejętności historycznych
sukcesami w konkursach o charakterze historycznym (w Szkolnym
Konkursie Historycznym za sukces uważa się awans do etapu III);
-
aktywnie działa w szkolnych organizacjach zajmujących się
problematyką historyczną (np. w kole historycznym);
-
współpracuje z nauczycielami w planowaniu i realizacji projektów
edukacyjnych, imprez i uroczystości szkolnych, określonych zajęć
lekcyjnych.
Normy wymagań na ocenę dopuszczająca — wymagania konieczne.
Uczeń zapamiętuje:
-
najważniejsze postacie, podstawowe fakty, pojęcia proste.
-
lokalizować fakty w czasie: umieszczać fakty w przedziale czasowym;
umieszczać fakty na osi czasu;
operować datami (rok, wiek) podstawowych faktów;
porządkować fakty w układzie chronologicznym;
Uczeń potrafi:
-
lokalizować fakty w przestrzeni historycznej;
odczytywać znaki ideograficzne na mapie;
wyszukiwać na mapie w podręczniku miejsca najważniejszych faktów i
wydarzeń;
-
wyszukiwać w podręczniku niezbędne informacje o faktach, ludziach,
-
rzeczach;
kojarzyć postacie historyczne z wydarzeniami;
opisać (ustnie i pisemnie) przebieg wydarzenia, ilustrację, zabytek.
Uczeń rozumie:
-
przyczyny najważniejszych faktów.
Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wiadomości i umiejętności
przewidzianych na ocenę dopuszczającą (wymagania konieczne)
Słowniczek:
1
Proces historyczny: odtworzony (zrekonstruowany) i wyjaśniony przez historyków
rzeczywisty przebieg wydarzeń i zjawisk historycznych. Przez słowo „wyjaśniony" należy
rozumieć określenie związków i zależności między faktami składającymi się na określony
proces historyczny. Proces historyczny można ujmować szeroko w odniesieniu do całości
dziejów ludzkich - proces dziejowy, jak również w odniesieniu do określonego wycinka
dziejów, np. proces rozwoju gospodarki niemieckiej w drugiej połowie XIX w.
2
Fakt historyczny: inaczej - wydarzenie, zdarzenie. Wydarzenie umiejscowione w czasie i
w przestrzeni historycznej, wpływające w określony sposób na fakty następujące po nim
(zob. związki przyczynowo - skutkowe). Fakt to podstawa „cegiełka" dziejów. Historyk
ustalając fakty, opisując je oraz wyjaśniając zachodzące między nimi związki, rekonstruuje
przeszłość. Fakty historyczne dzielimy na proste i złożone. Fakty proste to wydarzenia o
charakterze jednostkowym, cząstkowym, np. śmierć rycerza na polu bitwy, wystąpienie
Pawła Włodkowica na soborze w Konstancj i.
Fakty złożone - to ciągi faktów opisujące określony fragment dziejów, np. sobór w
Konstancji, druga wojna światowa.
Podział ten ma charakter względny: bitwa pod Monte Cassino jest oczywiście faktem
złożonym, składającym się z tysięcy faktów prostych. Ale bitwa ta rozpatrywana jako cząstka
II wojny światowej przybiera postać faktu prostego.
3
Pojęcia historyczne: opis znaczenia słów (ściślej terminów) określających przedmioty,
funkcje, instytucje, czynności. Pojęcie ujmuje istotne cechy definiowanego obiektu. Na
przykład definiując pojęcie „danina" nie możemy szczegółowo opisywać cech wszystkich
rodzajów daniny (w naturze, pieniądzu, w postaci dziesięciny itd.) - używalibyśmy bowiem
cech nieistotnych. Cechy istotne to te, które przynależą do wszystkich rodzajów daniny. Jakie
to cechy możesz sprawdzić w podręczniku lub słowniku historycznym.
Powyższe normy wymagań na ocenę szkolną zawierają trzy rodzaje pojęć historycznych:
-
pojęcia proste: ujmują istotne cechy pojedynczych grup obiektów historycznych
(np. rycerz, król, danina, bitwa);
-
pojęcia złożone: aby wyjaśnić znaczenie pojęcia złożonego trzeba wykazać się
znajomością odpowiednich pojęć prostych. I tak, nie da się opisać pojęcia „system
feudalny" bez znajomości nun. następujących pojęć: system, włość feudalna, prawa
feudalne, rycerz, chłop, hołd lenny.
pojęcia abstrakcyjne: nie odnoszą się do realnie istniejących w przeszłości bytów
(obiektów) historycznych. Pozwalają natomiast ujmować zależności między
pojęciami, dokonywać porządkowania pojęć i faktów. Pokłady tego rodzaju
pojęć to: system, struktura, klasyfikacja, porównanie.
4
Zjawisko historyczne: ciąg faktów o jednakowym charakterze, następujących w krótkim
czasie po sobie i mających tę samą przyczynę lub grupę przyczyn. Przykłady: zjawisko
powszechnej śmiertelności ludności Europy w połowie XIV w. spowodowane epidemią
dżumy, zjawisko wzrostu cen w Europie w XVI w. spowodowane napływem dużej ilości
złota i srebra z Ameryki.
5
Związki zachodzące między faktami. Powyższe normy wymagań na ocenę szkolną operują
trzema rodzajami związków zachodzących między faktami:
-
związki przyczynowo _ skutkowe:
Fakt historyczny, jeśli powoduje działania ludzi lub grup społecznych, jest przyczyną faktu
(faktów) Zamach na życie arcyksięcia Ferdynanda w czerwcu 1914 r. spowodował ciąg
wydarzeń min. wypowiedzenie wojny Serbii przez Austro - Węgry 28 lipca prowadzących
do wybuchu pierwszej wojny światowej. Wydarzenia te były zatem skutkiem zamachu
terrorystycznego. Proces dziejowy jest łańcuchem powiązań przyczynowo - skutkowych,
-
związki czasowo - przestrzenne:
może wręcz ustalać następstwo wydarzeń. Przykłady:
- Rozprzestrzenianie się epidemii „czarnej śmierci" w XIV w. związane było
szybkością rozszerzania się kontaktów między ludźmi, a więc czynnikiem
-
geograficznym i czasowym jednocześnie;
Sukces wojsk Artura Wellingtona pod Waterloo w 1815 r. uzależniony był od tego czy
dowódca pruski Blücher zdąży na czas z pomocą na pole bitwy;
-
Porażkę Napoleona pod Waterloo spowodowały m.in. czynniki geograficzne
niekorzystne ukształtowanie terenu na linii ataku wojsk francuskich, rozmokły teren
ograniczający skuteczność ognia artylerii.
-
związki genetyczne:
Określić związek genetyczny (inaczej określić genezę) między faktami, to
odpowiedzieć na pytanie dlaczego do danego faktu doszło. Dlaczego na przykład
doszło do wybuchu II wojny światowej? Nie wystarczy tutaj opis – jak doszło do tej
wojny, nie wystarczy wymienienie przyczyn (nawet wszystkich) tego faktu. Określić
genezę to znaczy uzasadnić, że w konkretnych (zaistniałych) warunkach wybuch
wojny był naturalną konsekwencją tychże warunków. Określenie genezy wydarzeń to
podstawowy rodzaj wyjaśniania historycznego.
6
Znak ideograficzny : pojęcie zapisane w postaci znaku ideograficznego, na przykład znak
skrzyżowanych szabel na mapie oznacza miejsce bitwy. Objaśnienia znaków ideograficznych
zawiera legenda mapy.
.
Aneks nr 1 do „Przedmiotowego systemu oceniania. Historia.
Gimnazjum; klasy I-III obowiązującego od roku szkolnego 2005/20006
W związku ze zmianami w „Wewnątrzszkolnym systemem oceniania, klasyfikowania
i promowania uczniów „ zmienia się treść pkt. 28 w części 1: Zasady i sposoby
oceniania „ Przedmiotowego systemu oceniania". Po dokonaniu zmiany punkt ten
brzmi następująco:
28. Uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do lekcji raz w ciągu semestru.
Nauczyciel odnotowuje fakt zgłoszonego nieprzygotowania na początku lekcji w
rubryce „uwagi", w dokumencie, o którym mowa w pkt. 18. Nieprzygotowanie nie
zwalnia ucznia z aktywnego uczestnictwa w lekcji.