stwierdzające nieważność uchwały XXII/220/16 Rady Miejskiej w

Katowice, 29 czerwca 2016 r.
WOJEWODA ŚLĄSKI
NR NPII.4131.1.374.2016
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j.
Dz. U. z 2016 r., poz. 446 )
stwierdzam nieważność
uchwały XXII/220/16 Rady Miejskiej w Czechowicach – Dziedzicach z 17 maja 2016r. w sprawie
przejęcia od Polskich Kolei Państwowych Spółka Akcyjna zadania dotyczącego bieżącego utrzymania w
użytkowaniu podziemnego przejścia dla pieszych (tunelu) łączącego ulice Kolejową i Hutniczą w całości,
jako niezgodnej z art. 74 w związku z art. 7 ustawy o samorządzie gminnym, dalej jako „ustawa”.
uzasadnienie
Na sesji w dniu 17 maja 2016r. Rada Miejska w Czechowicach – Dziedzicach podjęła uchwałę Nr
XXII/220/16 w sprawie przejęcia od Polskich Kolei Państwowych Spółka Akcyjna zadania dotyczącego
bieżącego utrzymania w użytkowaniu podziemnego przejścia dla pieszych (tunelu) łączącego ulice
Kolejową i Hutniczą.
Zgodnie z treścią § 1 uchwały Rada Miejska w Czechowicach – Dziedzicach wyraziła zgodę na
przejęcie od Polskich Kolei Państwowych Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie przy ul.
Szczęśliwickiej 62 prowadzenia zadania dotyczącego bieżącego utrzymania w użytkowaniu podziemnego
przejścia dla pieszych (tunelu) łączącego ulice Kolejową i Hutniczą, położonego pod czynną linią
kolejową na działkach o numerach 1357/30, 1360/17, obręb Czechowice oraz działek o numerach
1357/15, 1357/26, obręb Dziedzice zabudowanych schodami prowadzącymi do przejścia dla pieszych
(tunelu).
Jednocześnie, zgodnie z regulacją § 2 uchwały, szczegółowe zasady przekazania tego zadania
określić ma porozumienie zawarte pomiędzy PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami a
Gminą Czechowice – Dziedzice.
Jako podstawę prawną do podjęcia przedmiotowej uchwały Rada wskazała jedynie art. 7 ust. 1 pkt
2 ustawy o samorządzie gminnym, stosownie do którego zadania własne gminy obejmują m. in. sprawy
gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego. Przepis ten, określając rodzaje
zadań własnych gminy nie stanowi jednak podstawy do podjęcia uchwały w sprawie zawarcia
porozumienia dotyczącego przekazywania tychże zadań.
Id: B40DAE6B-B8B4-47DB-B7D7-F50F0E9F586D. Podpisany
Strona 1
Podstawę taką stanowi natomiast art. 74 ustawy o samorządzie gminnym, z którego
postanowieniami przedmiotowa uchwała pozostaje jednak w sprzeczności.
Zauważyć bowiem należy, że stosownie do ust. 1 tej regulacji gminy mogą zawierać porozumienia
międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych. Zgodnie z
kolei z ust. 2 gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki
pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w
kosztach realizacji powierzonego zadania. Regulacja ta stanowi zatem podstawę wyłącznie do zawierania
porozumień między gminami, co wyklucza zawarcie takiego porozumienia ze spółką akcyjną, w tym
wypadku Polskimi Kolejami Państwowymi S.A.
Porozumienie stanowi jedną z form współdziałania gmin mającą na celu wspólne wykonywanie
zadań publicznych, w tym wymienionych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym. Warunkiem
formalnym przystąpienia gminy do realizacji porozumienia międzygminnego jest wyrażenie takiej woli
przez radę gminy w drodze uchwały, podjętej na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 12 ustawy o samorządzie
gminnym, stosownie do którego do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w
sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku.
Przywołany przepis art. 18 ust. 2 pkt 12 ustawy dotyczy zatem również współdziałania z innymi
gminami co oznacza, że wyrażając zgodę na zawarcie porozumienia z PKP S.A Oddziałem
Gospodarowania Nieruchomościami w Katowicach Rada Miejska w Czechowicach – Dziedzicach
wykroczyła poza zakres przyznanych jej kompetencji.
Nie może stanowić podstawy do działania w tym zakresie również art. 8 ust. 2a ustawy, zgodnie z
którym gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu
właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.
Dodać również należy, że jedną z przesłanek dopuszczalności wspólnego działania jednostek
samorządu terytorialnego jest wykonywanie zadań publicznych. Tymczasem utrzymanie podziemnego
przejścia dla pieszych położonego pod czynną linią kolejową, zdaniem organu nadzoru, nie należy do
żadnego z zadań wymienionych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym, w szczególności nie dotyczy
zadania wymienionego w ust. 1 pkt 2 tej regulacji, na który powołała się Rada Miejska, obejmującego
sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego. Jak zauważył
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 19 listopada 2007r. (III SA/Kr 736/07)
względna swoboda jednostek samorządu terytorialnego zawierania między sobą porozumień (a co za tym
idzie - swoboda podejmowania uchwał o wyrażeniu zgody na zawieranie porozumień) jest generalnie
limitowana kompetencjami organów tych jednostek.
Ponadto, gdyby przyjąć, że zamiarem Rady (wbrew brzmieniu uchwały) nie było zawarcie
porozumienia a cywilnoprawnej umowy mającej za przedmiot "bieżace utrzymanie w użytkowaniu"
wskazanego tunelu to i tak uchwała ta nie mogłaby ostać się w obrocie prawnym.
Id: B40DAE6B-B8B4-47DB-B7D7-F50F0E9F586D. Podpisany
Strona 2
Tunele są budowlami w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane
(Dz. U. z 2016 r. poz. 290). Zgodnie z art. 31 ustawy kierowanie bieżącymi sprawami gminy oraz
reprezentowanie jej na zewnątrz należy do wyłącznej właściwości organu wykonawczego gminy. Wyjątki
w tym zakresie muszą wynikać z przepisów ustawowych. Zawarcie umowy cywilnoprawnej majacej za
przedmiot przejęcie od spółki prawa handlowego zadania polegającego na "bieżącym utrzymaniu w
użytkowaniu" tunelu stanowiacego własność tej spółki (znajdującego się na jej nieruchomościach) należy
zatem do organu wykonawczego gminy. Brak bowiem w systemie prawnym przepisów, które
uzależniałyby zawarcie takiej umowy od zgody organu stanowiacego.
Rada Miejska w Czechowicach - Dziedzicach, podejmując przedmiotową uchwałę działała z
przekroczeniem swoich kompetencji, bez odpowiedniej podstawy prawnej, naruszając tym samym art. 7
Konstytucji RP, stanowiący, że „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”.
Wynikający z cytowanej zasady zakaz domniemania kompetencji, obliguje do interpretowania norm
kompetencyjnych w sposób ścisły i literalny. Jeżeli organ stanowiący wychodzi poza wytyczne zawarte w
upoważnieniu, bądź działa bez takiego upoważnienia, to mamy do czynienia z istotnym naruszeniem
prawa. Organom jednostek samorządu terytorialnego wolno bowiem jedynie to, na co zezwalają przepisy
prawa i mogą działać tylko tam i o tyle, o ile prawo je do tego upoważnia (por. wyrok Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 27 maja 2002 r., K20/01, OTK-A 2002 r., z. 3, poz. 34). Innymi słowy, jeżeli
organ administracji publicznej podejmuje działanie w sprawie, co do której przepis prawa wyraźnie lub
pośrednio nie wskazuje jego właściwości, działanie takie stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady
legalizmu.
Stwierdzenie nieważności uchwały, zgodnie z art. 92 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym,
wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem
doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Gliwicach, za pośrednictwem Wojewody Śląskiego, w terminie 30 dni od dnia doręczenia
rozstrzygnięcia.
z up. Wojewody Śląskiego
Zastępca Dyrektora Wydziału Nadzoru Prawnego
Iwona Andruszkiewicz
Otrzymują:
Id: B40DAE6B-B8B4-47DB-B7D7-F50F0E9F586D. Podpisany
Strona 3
1. Rada Miejska w Czechowicach - Dziedzicach
2. aa.
Id: B40DAE6B-B8B4-47DB-B7D7-F50F0E9F586D. Podpisany
Strona 4