Groch z tradycją Groch siewny jest najpopularniejszą rośliną

Groch z tradycją
Groch siewny jest najpopularniejszą rośliną strączkową , której uprawa ma w Polsce długą tradycję.
Nasiona grochu mogą być użytkowane zarówno do bezpośredniej konsumpcji, jak i na paszę (jako
komponent białkowy). Zawierają one około 22 % białka ogólnego o dużej wartości odżywczej. Groch
odgrywa również ważną rolę w płodozmianie, jako roślina fitosanitarna przerywająca częste
następstwo zbóż po sobie. Ze względu na krótki okres wegetacji groch jest cennym przedplonem dla
gatunków ozimych: rzepaku, jęczmienia i pszenicy.
Grupy odmiany grochu siewnego
Groch siewny jest gatunkiem reprezentowanym przez największą liczbę odmian wśród roślin strączkowych.
Odmiany grochu siewnego znajdujące się w Krajowym Rejestrze są podzielone ze względu na wymagania
glebowe na dwie grupy. Pierwsza grupa to odmiany o większych wymaganiach glebowych – 24 odmiany, a
druga o mniejszych wymaganiach glebowych - 12 odmian.
W grupie odmian o wyższych wymaganiach glebowych jedna z nich (Set) jest formą liściastą, pozostałe są
wąsolistne. Rośliny zaopatrzone w wąsy czepne tworzą bardziej zwarty łan. Łan grochu form wąsolistnych
jest lepiej przewietrzany, co wpływa na większą zdrowotność roślin. Rośliny z tej grupy są średniowysokie,
mają kwiaty białe, a przeważająca część roślin nasiona żółte, z jasnym znaczkiem. Dwie odmiany Brutus i
Zekon charakteryzują się nasionami zielonymi. Nasiona wszystkich odmian z tej grupy można przeznaczyć
na paszę. Większość z nich również nadaje się na cele kulinarne, a miarą ich przydatności jest szybkość
rozgotowywania się nasion. Pod tym względem wyróżniają się dwie odmiany: Turkus i Brylant. W naszym
kraju przeciętne plony nasion tej grupy wynoszą 20 dt z 1 ha.
Grupa grochu siewnego o mniejszych wymaganiach glebowych (pastewnych) reprezentowana jest obecnie
przez 12 odmian. Ten rodzaj grochu siewnego określany jest często mianem peluszki. Rośliny z tej grupy
różnią się miedzy sobą wysokością, ulistnieniem, barwą kwiatów i nasion. Osiem spośród nich to formy
średniowysokie przeznaczone wyłącznie do uprawy na nasiona paszowe W tej grupie jest 5 odmian
liściastych i 3 odmiany wąsolistne. Pozostałe odmiany to formy wysokie o długich łodygach. Jedna nich
Muza (wąsolistna) to odmiana przeznaczona do uprawy na nasiona . Pozostałe 3 odmiany nadają się do
uprawy zarówno na nasiona jak i na zielonkę, wśród nich dwie to odmiany liściaste, a jedna wąsolistna.
Charakterystyczną cechą nasion odmian pastewnych jest różnorodne zabarwienie. Nasiona peluszki mają
barwę brązowooliwkową, brązową, brązowozieloną oraz są nasiona wielobarwne. Dwie odmiany mają
nasiona barwy żółtej. Barwa kwiatów peluszki w zależności od odmiany jest biała, różowa lub
czerwonopuprurowa. Plony roślin z tej grupy wynoszą przeciętnie 15 dt nasion z 1 ha.
Agrotechnika
Uprawę odmian grochu siewnego o wyższych wymaganiach glebowych należy lokalizować na glebach
kompleksu pszennego, żytniego
ytniego bardzo dobrego i dobrego oraz zbożowo-pastewnego
zbo
pastewnego mocnego. Pod
odmiany o mniejszych wymaganiach glebowych przydatne są do uprawy gleby kompleksu żytniego bardzo
dobrego i dobrego oraz zbożowo-pastewnego
pastewnego mocnego i słabego. Najlepszym przedplonem dla grochu są
s
zboża. Należy unikać stanowiska bezpośrednio
bezpośrednio po okopowych oraz po motylkowatych. Po zbiorze
przedplonu należy wykonać podorywkę.
podorywkę Nawozy fosforowo-potasowe stosuje się jesienią i przykrywa je
orką przedzimową.. Pod odmiany o wyższych
wyższych wymaganiach glebowych stosuje się około 30-80
30
kg/ha P2O5
oraz 60-120 kg/ha K2O. Dawki nawozów mineralnych pod odmiany pastewne
pastewne mogą być niższe od
stosowanych przy uprawie grochu jadalnego.
Groch wymaga gleb o odczynie zbliżonym do obojętnego.
oboj tnego. Przy nadmiernej kwasowości
kwasowo zaleca się również
jesienią po zbiorze przedplonu zastosowanie wapna. Wiosną
Wiosn należy wykonaćć zespół uprawek przedsiewnych
prze
i nawożenie
enie azotowe. Pod obie grupy odmian stosuje się
si 20-30
30 kg/ha N, jako dawkę startową. W celu
ochrony przed chorobami i szkodnikami nasiona przed siewem należy
nale zaprawić.
ć. Na polu, na którym nie
uprawiano grochu od dłuższego
szego czasu najlepiej tuż
tu przed siewem nasiona zaszczepić Nitraginą. Groch
siewny siejemy w terminie 20 III do 10 IV. Obsada roślin w szt. na 1m2 powinna wynosić: około 100-120
w przypadku grochu o wyższych
szych wymaganiach glebowych, 80-110
110 dla odmian pastewnych. W przeliczeniu
na kilogramy, norma wysiewu wynosi 140-300
140
kg/ha nasion w zależności
ci od odmiany.
W okresie wegetacji istotna jest ochrona przed chwastami oraz monitorowanie plantacji pod kątem
k
występowania
powania chorób grzybowych i szkodników. Do najgroźniejszych
najgro niejszych chorób grochu należą:
nal
askochytoza,
mączniak
czniak rzekomy i prawdziwy grochu oraz rdza grochu. Ze szkodników natomiast największe
najwi
straty w
plonie może spowodować oprzędzik
ędzik pręgowany,
prę
strąkowiec
kowiec grochowy, pachówka strąkóweczka
str
i mszyce.
Do ochrony należy zastosowaćć preparaty zalecane
zale
przez IOR w Poznaniu.
Grochy można mieszać
Odmiany pastewne grochu sąą często
ęsto wykorzystywane w mieszankach roślin
roś strączkowych
ączkowych i zbożowozbo
strączkowych.
czkowych. Mieszanki takie wierniej plonują
plonuj szczególnie na lżejszych
ejszych glebach. Mogą
Mog być uprawiane na
nasiona paszowe lub na zielonkę.
ę. Ze względu
wzgl du na stosowanie mniejszych dawek nawozów i środków ochrony
roślin mieszanki takie mogę byćć wykorzystane w rolnictwie zrównoważonym
zrównowa onym i ekologicznym.
Zbiór
Ważnym czynnikiem decydującym
ącym o wielkości
wielko plonów grochu siewnego jest właściwy
ściwy sposób zbioru.
Wybór do uprawy odmian o mniejszej podatności
podatno ci na wyleganie oraz dokładne wyrównanie powierzchni
pola po siewie ułatwia zbiór poprzez ścinanie
ś
roślin
lin bardzo blisko powierzchni gleby. Zbiór na nasiona
przeprowadzany jest najczęściej jednoetapowo
oetapowo kombajnem. Gdy potrzeba przeprowadzić
przeprowadzi desykację można
zastosować np. preparat Basta 150 SL lub Reglone 200 SL. Termin zbioru grochu przypada najczęściej
najcz
na
okres od 20 VII do 20 VIII. Nasiona po zbiorze należy
nale dosuszyć do zawartości
ści wody nie wyższej
wy
jak 14 %.
Termin zbioru grochu na zielonkęę należy
należ przeprowadzić od początku
tku kwitnienia do fazy płaskiego strąka.
str
Opracowała: Anna Moskal
Akceptował kierownik działu: Stanisław Kawa
Zmieniony: wtorek, 02 marca 2010 14:30