WYROK UZASADNIENIE - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w

Sygn. akt IV U 902/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 4 lutego 2015 roku
Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska
Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla
po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2015 roku w Tarnowie na rozprawie
sprawy z odwołania M. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
z dnia 17 kwietnia 2014 roku oraz z dnia 26 czerwca 2014 roku nr (...)
w sprawie M. W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
o wysokość emerytury, odsetki oraz zaliczkę na podatek dochodowy
1. odwołanie M. W. od decyzji z dnia 26 czerwca 2014 roku w części kwestionującej pobranie przez organ rentowy
zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej emerytury przekazuje do rozpoznania według właściwości Naczelnikowi
Urzędu Skarbowego K.;
2. sprawę o odsetki przekazuje według właściwości Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. celem
rozpoznania złożonego w tym zakresie w dniu 19 marca 2014 roku wniosku poprzez wydanie decyzji;
3. w pozostałym zakresie oddala odwołanie.
Sygn. akt IV U 902/14
UZASADNIENIE
wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie
z dnia 4 lutego 2015 r.
Decyzją z dnia 17 kwietnia 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004
z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
(Dz. U. z 2004 r. UE L Nr 166, poz. 1), po rozpoznaniu wniosku z dnia 19 marca 2014 r., przeliczył M. W. wcześniejszą
emeryturę od 1 marca 2013 r. i przyznał emeryturę
w powszechnym wieku emerytalnym od 1 marca 2014 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Przeliczając wcześniejszą
emeryturę, podstawę wymiaru świadczenia organ rentowy ustalił
z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1975 r. do 1984 r. poprzedzających bezpośrednio rok 1985, w którym
wnioskodawca po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia za granicą. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru
wcześniejszej emerytury wyniósł 95,30%. Do stażu pracy organ rentowy doliczył ubezpieczonemu okres zatrudnienia
w G. Stoczni (...) od 18 stycznia 1979 r. do 31 grudnia 1980 r. i od 1 kwietnia 1981 r. do
25 kwietnia 1981 r. Staż pracy wnioskodawcy na terenie Polski wyniósł 16 lat i 10 miesięcy okresów składkowych (202
miesiące). Proporcja stanowiąca udział okresów zatrudnienia
w Polsce w łącznym stażu pracy w Polsce i za granicą wyniosła 202 miesiące pracy w Polsce do 562 miesięcy łącznej
pracy w Polsce i za granicą. Wcześniejszą emeryturę w wysokości proporcjonalnej ustalono na kwotę 895,15 zł, a po
waloryzacji od 01.03.2014 r. na kwotę 909,47 zł. Powyższą decyzją dokonano wypłaty wyrównania za okres od 1 marca
2013 r. do 31 maja 2014 r.
Od decyzji tej M. W. wywiódł odwołanie, domagając się jej zmiany
i przeliczenia wcześniejszej emerytury od 1 marca 2013 r. oraz wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w
wypłacie wyrównania świadczenia. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że we wniosku z dnia 19 marca 2014 r.
domagał się wyboru najkorzystniejszego wariantu przeliczenia wcześniejszej emerytury na podstawie przedłożonych
dokumentów. Zdaniem ubezpieczonego, najkorzystniejsze lata jego zatrudnienia w Polsce to lata 1971-1980. Dlatego
też, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia powinien wynosić 108,38%, nie zaś 95,30%, a wcześniejsza
emerytura przy przyjętych przez ZUS proporcjach 981,44 zł, zaś od
1 marca 2014 r. 997,14 zł. W piśmie z dnia 8 września 2014 r. odwołujący podtrzymał swoje stanowisko, podkreślając,
że do wniosku o przeliczenie emerytury dołączył wszystkie zaświadczenia potwierdzające jego lata pracy w Polsce (k.
13-15).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że w niniejszej sprawie
ustalenie podstawy wymiaru świadczenia możliwe było tylko w oparciu o przepis art. 18 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS, czyli z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1975 r. do 1984 r. poprzedzających bezpośrednio rok 1985, w którym
wnioskodawca po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia za granicą. Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący,
dlatego powyższego 10- lecia nie można przesunąć na lata 1971-1980. W ocenie organu rentowego brak jest również
podstaw do wypłaty ubezpieczonemu odsetek ustawowych od wyrównania emerytury dokonanego od 1 marca 2013
r., ponieważ wyjaśnieniem ostatniej okoliczności niezbędnej do prawidłowego ustalenia wysokości emerytury w
rozumieniu art. 118 ust. 1 ustawy emerytalnej było przedłożenie przez ubezpieczonego w dniu 19 marca 2014 r. nowych
dowodów mających wpływ na zwiększenie stażu pracy i wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury.
Decyzją z dnia 26 czerwca 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów
rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004
z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
(Dz. U. z 2004 r. UE L Nr 166, poz. 1), po rozpoznaniu wniosku z dnia 16 czerwca 2014 r., przeliczył M. W.
emeryturę od 1 lipca 2014 r., tj. od najbliższego terminu płatności świadczenia. Świadczenie za lipiec w kwocie 909,47
zł, po odliczeniu zaliczki na podatek odprowadzanej do urzędu skarbowego, liczonej od podstawy opodatkowania
909,00 zł, ustalone zostało na kwotę 792,47 zł. Zaliczka na podatek odprowadzona do urzędu skarbowego wyniosła
117,00 zł. W decyzji podano, że od 1 lipca 2014 r. podstawę opodatkowania stanowi miesięcznie kwota 909,00 zł, a
wysokość świadczenia do wypłaty to kwota 792,47 zł. W decyzji tej ubezpieczony poinformowany został o tym, że jeżeli
kwestionuje zasadność pobrania przez ZUS zaliczki na podatek albo jej wysokość, może złożyć wniosek o stwierdzenie
nadpłaty podatku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie 5 lat od pobrania podatku.
Od decyzji tej M. W. wywiódł odwołanie, domagając się jej zmiany i wypłatę emerytury bez potrącenia zaliczki na
podatek odprowadzonej do urzędu skarbowego
z wyrównaniem od 1 lipca 2014 r. Kwestionując zasadność pobrania przez organ rentowy zaliczki na podatek
dochodowy od wypłaconej emerytury odwołujący podał, że jest obywatelem niemieckim i na stale zamieszkuje na
terenie Niemiec. Wszystkie jego dochody, bez względu na ich pochodzenie i rodzaj, są więc opodatkowane w tym kraju.
W świetle zatem przepisów o unikaniu podwójnego opodatkowania, działanie ZUS było nieprawidłowe.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że pobierając zaliczkę na
podatek dochodowy od wypłaconej emerytury działał zgodnie z obowiązującymi przepisami, tj. art. 34 ust. 1 ustawy
z dnia 26 lipca 1991 r.
o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) i art. 18 ust. 2 umowy mowy z dnia
14 maja 2003 r. między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego
opodatkowania podatków od dochodu i od majątku (Dz. U. z 2005 r. Nr 12, poz. 90). Powołując się na wyrok NSA
w Warszawie z dnia
13 października 2010 r., II FSK 1991/08 (LEX nr 596143) i wyrok WSA w Warszawie z dnia 11 października 2007 r.,
III SA/Wa 1224/07 (LEX nr 466121) wskazał, że emerytura wypłacona osobie zamieszkałej na terenie Niemiec przez
ZUS podlega opodatkowaniu
w Polsce, a organ rentowy obowiązany jest jako płatnik do poboru zaliczek miesięcznych. Podał też, że sąd powszechny
(sąd ubezpieczeń społecznych) nie może orzekać w sprawie
o uniknięcie podwójnego opodatkowania świadczeń emerytalnych lub rentowych przysługujących z polskiego systemu
ubezpieczenia społecznego osobie uprawnionej, która aktualnie mieszka w Niemczech, chyba że organ administracji
podatkowej lub sąd administracyjny uznały się niewłaściwe do rozpoznaniu tego typu sprawy podatkowej- wskazując
na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r., II UZ 13/10
(LEX nr 621337). W piśmie z dnia 7 listopada 2014 r. organ rentowy podtrzymał swoje stanowisko w sprawie (k. 41).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:
Odwołujący M. W. urodził się (...)
Od 2 lipca 1965 r. do 24 czerwca 1967 r. podlegał ubezpieczeniu za granicą, od
19 września 1967 r. do 31 marca 1985 r. na terenie Polski, zaś od 1 kwietnia 1985 r. ponownie za granicą.
dowód:
• formularze E- 205- k. 6v cz. II akt ZUS, k. 35v cz. III akt ZUS,
W dniu 25 marca 2013 r. odwołujący wystąpił do szwajcarskiej instytucji ubezpieczeniowej z wnioskiem o wcześniejszą
emeryturę. Wniosek ten wpłynął do ZUS Oddział w T. w dniu 1 sierpnia 2013 r. W dniu 12 sierpnia 2013 r. wysłano
pismo do ZUS w O. o przekazanie świadczenia emerytalnego w systemie E2 oraz o przesłanie akt emerytalnych do
ZUS Oddział w T.. W dniu 30 września 2014 r. wysłano ponaglenie. Drugie ponaglenie, tym razem drogą e- mailową,
wystosowano w dniu 25 października 2013 r. Akta rentowe zostały przesłane do ZUS Oddział w T. w dniu 4 listopada
2013 r. (przekazano je na kontrolę 8 listopada 2013 r.), a decyzja w sprawie wniosku odwołującego wydana została w
dniu 26 listopada 2013 r. Decyzją tymczasową z dnia 26 listopada 2013 r. ZUS Oddział w T. przyznał ubezpieczonemu
prawo do wcześniejszej emerytury od
1 marca 2013 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął
przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z okresu 10 lat kalendarzowych poprzedzających
bezpośrednio rok, w którym ubezpieczony przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą, tj. od 1975 r. do
1984 r., ze wskaźnikiem wysokości podstawy wymiaru na poziomie 23,50%. Podstawa wymiaru obliczona przez
pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową 3.080,84 zł wyniosła 724,00 zł. Za okresy
zatrudnienia od 1 stycznia 1975 r. do
3 października 1976 r., od 5 października 1976 r. do 12 grudnia 1977 r., od 6 lutego 1978 r. do 15 stycznia 1979 r., od
1 lutego 1981 r. do 31 marca 1981 r. i od 4 września 1981 r. do
31 grudnia 1984 r. organ rentowy przyjął minimalne wynagrodzenie za pracę, ponieważ wnioskodawca nie przedłożył
dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych wówczas zarobków. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład
uwzględnił ubezpieczonemu 14 lat
i 10 miesięcy okresów składkowych, 27 lat i 11 miesięcy okresów składkowych zagranicznych oraz 2 lata i 1 miesiąc
okresów nieskładkowych zagranicznych. Udokumentowany przez wnioskodawcę staż pracy na terenie Polski wyniósł
14 lat
i 10 miesięcy. Emeryturę obliczono według proporcji: 178 miesięcy pracy w Polsce do
538 miesięcy łącznej pracy z uwagi na ubezpieczenie za granicą. Tak wyliczona emerytura wyniosła 274,99 zł. Wypłata
świadczenia została zawieszona z uwagi na kontynuowanie przez wnioskodawcę zatrudnienia. Ubezpieczony został
poinformowany o możliwości podjęcia wypłaty emerytury po przedłożeniu w Oddziale ZUS świadectwa pracy lub
zaświadczenia potwierdzającego fakt rozwiązania stosunku pracy. Pouczono go również
o możliwości przeliczenia świadczenia w przypadku nadesłania dokumentów o rzeczywistej wysokości osiąganego
wynagrodzenia w okresie miesiąca od daty otrzymania decyzji. Podano przy tym, że jeżeli nadesłanie dokumentów
nastąpi w terminie późniejszym, świadczenie przeliczone zostanie od miesiąca, w którym dokumenty te zostaną
złożone.
dowód:
• pismo ZUS z dnia 25.07.2013 r. wraz z formularzami- k. 1-24 cz. III akt ZUS,
• decyzja ZUS z dnia 26.11.2013 r.- k. 59 cz. III akt ZUS,
• pismo ZUS z dnia 07.11.2014 r. wraz z pismem Wydziału Obsługi Prawnej
z dnia 28.10.2014 r.- k. 41-42,
W dniu 17 stycznia 2014 r. odwołujący przesłał do organu rentowego kopię dokumentu z dnia 6 sierpnia 2012 r.,
potwierdzającego rozwiązanie stosunku pracy na terenie Szwajcarii z dniem 3 sierpnia 2012 r., wnosząc o podjęcie
wypłaty zawieszonej emerytury od 1 marca 2013 r. W piśmie z dnia 28 stycznia 2014 r. organ rentowy poinformował
odwołującego, że celem wznowienia wypłaty świadczenia należy nadesłać dokument potwierdzający rozwiązanie
umowy o pracę zawartej na terenie Szwajcarii, gdyż
z dokumentów przesłanych przez instytucje tego państwa wynika, że na dzień złożenia wniosku, tj. 25 marca 2013
r., ubezpieczony kontynuował zatrudnienie na terenie Szwajcarii. Po rozmowie telefonicznej z pracownikiem ZUS,
przeprowadzonej w dniu 22 stycznia
2014 r., w e- mailach odwołujący wyjaśnił, że zakończył pracę zarobkową z dniem 3 sierpnia 2012 r., zaś od lipca
2012 r. do lipca 2013 r., tj. do osiągnięcia wieku emerytalnego, pobierał zasiłek dla bezrobotnych. Przesłał też do ZUS
kopię pisma potwierdzającego zakończenie pracy zawodowej w lipcu 2012 r. W kolejnym e- mailu domagał się wypłaty
emerytury na konto bankowe.
dowód:
• wniosek o podjęcie emerytury z dnia 17.01.2014 r. wraz z kopią dokumentu potwierdzającego rozwiązanie
stosunku pracy z dnia 06.08.2012 r.
i tłumaczeniem- k. 71-73 cz. III akt ZUS,
• pismo ZUS z dnia 28.01.2014 r.- k. 76 cz. III akt ZUS,
• protokół z dnia 22.01.2014 r.- k. 79 cz. III akt ZUS,
• e- maile wraz z przesłanymi dokumentami- 80, 82, 84-85 cz. III akt ZUS,
Decyzją ostateczną z dnia 10 lutego 2014 r., po rozpoznaniu wniosku z dnia
22 stycznia 2014 r., ZUS Oddział w T. podjął wypłatę należnej odwołującemu emerytury od 1 marca 2013 r., tj. od
nabycia prawa do tego świadczenia.
dowód:
• decyzja ZUS z dnia 10.02.2014 r.- k. 86 cz. III akt ZUS,
W dniu 24 lutego 2014 r. do organu rentowego wpłynęło pismo odwołującego,
w którym podał, że wyliczając wysokość emerytury organ rentowy nie uwzględnił wszystkich lat przepracowanych
przez niego w Polsce, a ponadto jego faktycznych zarobków osiąganych w latach 1975-1984. Poinformował przy tym
organ rentowy, że wystąpił do swoich byłych pracodawców z prośbą o wystawienie zaświadczeń o zatrudnieniu i
wynagrodzeniu (druków Rp-7), po otrzymania których zamierza złożyć wniosek o przeliczenie emerytury i wypłatę
wyrównania z datą wsteczną. W piśmie z dnia 12 marca 2014 r. organ rentowy poinformował odwołującego o tym, że
z uwagi na brak dokumentów potwierdzających wysokość osiąganych przez niego zarobków, do wyliczenia podstawy
wymiaru świadczenia za okresy nieudokumentowane przyjęto najniższe wynagrodzenie, zgodnie z obowiązującymi
przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W piśmie tym podano, że informacja taka
zawarta została w decyzji z dnia 26 listopada 2013 r. Wskazano również, że w przypadku nadesłania dokumentów o
rzeczywistej wysokości osiąganego wynagrodzenia, świadczenie zostanie przeliczone od miesiąca złożenia wniosku
o przeliczenie.
dowód:
• pismo odwołującego z dnia 24.02.2014 r.- k. 99 cz. III akt ZUS,
• pismo ZUS z dnia 12.03.2014 r.- k. 102 cz. III akt ZUS
W dniu 19 marca 2014 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury w powszechnym wieku
emerytalnym oraz wniosek o przeliczenie wcześniejszej emerytury, do którego dołączył zaświadczenie o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (druk Rp-7)
z dnia 6 marca 2014 r. za lata 1973-1982, wystawione przez Przedsiębiorstwo (...) Spółka z o.o. w G., zaświadczenie
o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 4 lutego 2014 r. za lata 1967-1973, wystawione przez (...) S.A. w W., świadectwo
pracy z dnia 15 czerwca 1982 r. z okresu zatrudnienia od 19 września 1967 r. do 10 września 1973 r. w (...) w G. na
stanowisku kierownika sekcji, świadectwo pracy z dnia 4 marca 1985 r. z okresu zatrudnienia od 1 września 1982 r.
do 1 marca 1985 r. w (...) Spółdzielni Pracy (...) w G.- O. na stanowisku specjalisty ds. handlowych, ostatnio zaś na
stanowisku głównego specjalisty ds. akwizycyjno- handlowych, świadectwo pracy z dnia 11 czerwca 1981 r. z okresu
zatrudnienia od
18 stycznia 1979 r. do 31 grudnia 1980 r. i od 1 lutego 1981 r. do 25 kwietnia 1981 r.
w G. Stoczni (...) w G.- O. na kontrakcie w Senegalu, odpowiednio na stanowiskach delegata i zastępcy kierownika
ds. likwidacji, świadectwo pracy z dnia 18 sierpnia 1982 r. z okresu zatrudnienia od 10 września 1973 r. do 31 sierpnia
1982 r. w Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku rzeczoznawcy oraz świadectwo pracy z dnia 4 października 1982
r. z okresu zatrudnienia od
5 października 1976 r. do 12 grudnia 1977 r. w G. Stoczni (...) na kontrakcie w Senegalu na stanowisku głównego
specjalisty ds. handlowych. W piśmie, w którym podał, że w stażu pracy organ rentowy nie uwzględnił mu 2 lat
pracy, a przy wyliczeniu wysokości emerytury nie wziął pod uwagę rzeczywistych zarobków, domagał się przeliczenia
emerytury i wypłaty wyrównania od 1 marca 2013 r. wraz z odsetkami.
dowód:
• wniosek o emeryturę z dnia 19.03.2014 r.- k. 107-112 cz. III akt ZUS,
• zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druki Rp-7) oraz świadectwa pracy- k. 113-114, 117-121 cz. III akt
ZUS,
• wniosek z dnia 19.03.2014 r.- k. 115-116 cz. III akt ZUS,
Zaskarżoną decyzją z dnia 17 kwietnia 2014 r. ZUS Oddział w T., po rozpoznaniu wniosku z dnia 19 marca 2014 r.,
przeliczył ubezpieczonemu wcześniejszą emeryturę od 1 marca 2013 r. i przyznał emeryturę w powszechnym wieku
emerytalnym od
1 marca 2014 r., tj. od miesiąca złożenia wniosku. Przeliczając wcześniejszą emeryturę, podstawę wymiaru świadczenia
organ rentowy ustalił z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1975 r. do 1984 r. poprzedzających bezpośrednio rok
1985, w którym wnioskodawca po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia za granicą. Wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru wcześniejszej emerytury wyniósł 95,30%. Wyliczając taki wskaźnik organ rentowy brał pod uwagę wysokość
osiąganych przez odwołującego zarobków uwidocznionych
w przedłożonym przez niego zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druku Rp-7)
z dnia 6 marca 2014 r., wystawionym przez Przedsiębiorstwo (...) Spółka z o.o. w G.. Do stażu pracy organ rentowy
doliczył ubezpieczonemu okres zatrudnienia w G. Stoczni (...) w G.- O. na kontrakcie w Senegalu od 18 stycznia 1979
r. do 31 grudnia 1980 r. i od 1 kwietnia 1981 r. do 25 kwietnia 1981 r. Staż pracy wnioskodawcy na terenie Polski
wyniósł 16 lat
i 10 miesięcy okresów składkowych (202 miesiące). Proporcja stanowiąca udział okresów zatrudnienia w Polsce w
łącznym stażu pracy w Polsce i za granicą wyniosła 202 miesiące pracy w Polsce do 562 miesięcy łącznej pracy w Polsce
i za granicą. Wcześniejszą emeryturę w wysokości proporcjonalnej ustalono na kwotę 895,15 zł, a po waloryzacji od
01.03.2014 r. na kwotę 909,47 zł. Powyższą decyzją dokonano wypłaty wyrównania za okres od 1 marca 2013 r. do
31 maja 2014 r.
dowód:
• decyzja ZUS z dnia 17.04.2014 r.- k. 128 cz. III akt ZUS,
W piśmie z dnia 14 maja 2014 r. odwołujący poinformował organ rentowy o swoim nowym miejscu zamieszkania na
terenie Niemiec: B. 23, D- (...) Ü.. Do 30 kwietnia 2014 r. jego miejscem zamieszkania była Szwajcaria: C. S. 12,
8260 S.. W piśmie tym odwołujący podał, że w dalszym ciągu oczekuje odpowiedzi na swoje pismo z dnia 19 marca
2014 r.
dowód:
• pismo odwołującego z dnia 14.05.2014 r.- k. 134 cz. III akt ZUS,
• kserokopia zezwolenia na pobyt- k. 25 cz. III akt ZUS,
W piśmie z dnia 23 maja 2014 r. organ rentowy poinformował odwołującego, że podany przez niego nowy adres
zapisany został jedynie jako adres korespondencyjny. Jak wskazał, przy zmianie miejsca zamieszkania istotne
jest przesłanie dokumentu potwierdzającego zamieszkanie (np. meldezettel). Dalej podniósł, że zmiana miejsca
zamieszkania w przypadku odwołującego jest istotna z uwagi na opodatkowanie świadczenia. Wypłata emerytury
dla osoby zamieszkałej w Szwajcarii jest bowiem nieopodatkowana ani nieoskładkowana. Natomiast dla osób
zamieszkałych w Niemczech podlega opodatkowaniu. W dniu 16 czerwca 2014 r. wpłynęła do ZUS kserokopia stronicy
paszportu odwołującego
z danymi dotyczącymi jego stałego miejsca zamieszkania (D- (...) Ü.) i kserokopia oświadczenia o stałym miejscu
zamieszkania na terytorium Niemiec z dnia 7 czerwca 2014 r. W piśmie z tego samego dnia, tj. 16 czerwca 2014 r.,
odwołujący wniósł o „przesłanie mu odpowiedzi na jego pismo/odwołanie z dnia 19 marca 2014 r.”.
dowód:
• pismo ZUS z dnia 23.05.2014 r.- k. 136 cz. III akt ZUS,
• pismo odwołującego z dnia 16.06.2014 r. wraz z załącznikami- k. 142-144
cz. III akt ZUS,
Zaskarżoną decyzją z dnia 26 czerwca 2014 r. ZUS Oddział w T., po rozpoznaniu wniosku z dnia 16 czerwca 2014 r.,
przeliczył odwołującemu emeryturę od
1 lipca 2014 r., tj. od najbliższego terminu płatności świadczenia. Świadczenie za lipiec
w kwocie 909,47 zł, po odliczeniu zaliczki na podatek odprowadzanej do urzędu skarbowego, liczonej od podstawy
opodatkowania 909,00 zł, ustalone zostało na kwotę 792,47 zł. Zaliczka na podatek odprowadzona do urzędu
skarbowego wyniosła 117,00 zł. W decyzji podano, że od 1 lipca 2014 r. podstawę opodatkowania stanowi miesięcznie
kwota 909,00 zł, a wysokość świadczenia do wypłaty to kwota 792,47 zł. W decyzji tej ubezpieczony poinformowany
został o tym, że jeżeli kwestionuje zasadność pobrania przez ZUS zaliczki na podatek albo jej wysokość, może złożyć
wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie 5 lat od pobrania
podatku. Takie samo pouczenie zawierała zaskarżona decyzja z dnia 17 kwietnia 2014 r.
dowód:
• decyzje ZUS z dnia: 17.04.2014 r. i 26.06.2014 r.- k. 128, 145 cz. III akt ZUS,
Dla osób zamieszkałych za granicą właściwym urzędem skarbowym, któremu organ rentowy przekazuje zaliczki na
podatek dochodowy, jest Urząd Skarbowy K..
dowód:
• pismo ZUS z dnia 03.12.2014 r.- k. 47,
Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów.
Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność
materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony
postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby
dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem dowód
tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone (art. 244 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne dowód tego, że osoba która
je podpisała złożyła oświadczenie zawarte
w dokumencie (art. 245 k.p.c.).
Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:
Odwołanie od zaskarżonej decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 26 czerwca
2014 r. kwestionujące pobranie przez organ rentowy zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej emerytury
przekazać należało do rozpoznania według właściwości Naczelnikowi Urzędu Skarbowego K., zaś sprawę o odsetki
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. celem rozpoznania złożonego w tym zakresie w dniu
19 marca 2014 r. wniosku. W pozostałym zakresie, w świetle ustalonego stanu faktycznego
i obowiązujących przepisów prawa, odwołanie od zaskarżonej decyzji ZUS Odział
w T. z dnia 17 kwietnia 2014 r. podlegało oddaleniu.
Występując z odwołaniem od decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 17 kwietnia 2014 r. ubezpieczony M. W. domagał się
przeliczenia wcześniejszej emerytury od
1 marca 2013 r. oraz wypłaty odsetek ustawowych za opóźnienie w wypłacie wyrównania świadczenia. Kwestionując
przyjęty w tej decyzji przez organ rentowy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia (95,30%), podał, że
najkorzystniejsze lata jego zatrudnienia w Polsce to lata 1971-1980, w związku z czym wskaźnik wysokości podstawy
wymiaru emerytury powinien wynosić 108,38%, a wcześniejsza emerytura przy przyjętych przez
ZUS proporcjach 981,44 zł, zaś od 1 marca 2014 r. 997,14 zł.
Sposób ustalenia podstawy wymiaru emerytur i rent określają przepisy zawarte
w Rozdziale 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.
U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), zatytułowanym: „Podstawa wymiaru emerytur i rent”, w szczególności przepisy art.
15-18 tej ustawy.
Powyższe przepisy mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących, stąd niedopuszczalne są jakiekolwiek
odstępstwa, poza wyraźnie określonymi wyjątkami. Oznacza to, że niedopuszczalne jest swobodne kształtowanie
warunków, na jakich następuje wyliczenie wysokości emerytury. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Sądu
Najwyższego
i jednolitym stanowiskiem doktryny prawa ubezpieczeń społecznych, przepisy prawa ubezpieczeń społecznych
powinny być wykładane ściśle (por. uchwała składu siedmiu sędziów SN z dnia 11 grudnia 2008 r., I UZP 6/2008
OSNP 2009/9-10/120 i powołane tam orzecznictwo), co oznacza w zasadzie prymat dyrektyw wykładni językowej w
odniesieniu do pozostałych metod wykładni, w tym wykładni systemowej i wykładni historycznej lub celowościowej.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z FUS (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w
sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub
na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych,
wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę (ust. 1). Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury
lub renty może stanowić ustalona w sposób określony
w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe
w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu
podlegania ubezpieczeniu (ust. 6).
Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób posiadających okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w
art. 8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17
(art. 18 ust. 1 powołanej ustawy), z tym, że przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych,
o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, nie uwzględnia się lat kalendarzowych, w których ubezpieczony przez cały rok
pozostawał w ubezpieczeniu za granicą (ust. 2).
Jeżeli zaś w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę,
zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury lub renty stanowi przeciętna podstawa
wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10
lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do
ubezpieczenia za granicą (ust. 3).
W wyroku z dnia 4 września 2013 r., II UK 315/12 (LEX nr 1541158) Sąd Najwyższy podniósł, że co do zasady sposób
ustalania podstawy wymiaru emerytury dla osób posiadających i nieposiadających okresów ubezpieczenia za granicą
jest taki sam, co wynika
z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS Podstawę wymiaru emerytury stanowi
zatem ustalona przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie
społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez
zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę (por. art. 15 ust. 1 powołanej ustawy). Wyjątek od tej zasady
przewiduje zastosowany w sprawie art. 18 ust. 3 ustawy zgodnie
z którym, jeżeli w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę,
zainteresowany nie był ubezpieczony w Polsce, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru
składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych
poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą.
Taki sposób ustalania podstawy wymiaru świadczenia jest bez wątpienia uzasadniony tym, że osobom znajdującym się
w opisanej w nim sytuacji faktycznej nie ma możliwości obliczenia tej podstawy według mechanizmu przewidzianego
w art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, skoro w ostatnich 20 latach kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w
którym zgłoszono wniosek o emeryturę, nie były ubezpieczone w Polsce, a tym samym nie ma możliwości wskazania
żadnego dziesięciolecia
z tego okresu, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Inaczej mówiąc, gdyby nie
regulacja szczególna, nie byłoby możliwe ustalenie podstawy wymiaru emerytury w jakiejkolwiek wysokości. Z tego
wynika, że ubezpieczeni, o których mowa
w art. 18 ust. 3 ustawy znajdują się w innej sytuacji faktycznej niż osoby ubezpieczone
w Polsce w okresie 20 lat poprzedzających rok wystąpienia z wnioskiem o emeryturę, wobec czego nie można
przyjąć, ażeby odmienny sposób ustalania podstawy wymiaru emerytury dla obu tych grup był nieuzasadnionym
różnicowaniem, czyli aby naruszał zasadę równego traktowania.
W niniejszej sprawie z wnioskiem o emeryturę odwołujący wystąpił w dniu 25 marca 2013 r. Wniosek ten złożył w
szwajcarskiej instytucji ubezpieczeniowej. Powyższy wniosek wpłynął do ZUS Oddział w T. w dniu 1 sierpnia 2013 r.
Jak ustalił Sąd, w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym odwołujący zgłosił wniosek o emeryturę,
nie był on ubezpieczony w Polsce. W przypadku odwołującego podstawa wymiaru wcześniejszej emerytury musiała
więc zostać ustalona w sposób określony w art. 18 ust. 3 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS.
Słusznie organ rentowy przyjął, że w przypadku wnioskodawcy podstawę wymiaru wcześniejszej emerytury stanowi
przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych
poprzedzających bezpośrednio rok,
w którym w/w przystąpił po raz pierwszy do ubezpieczenia za granicą. Odwołujący do ubezpieczenia za granicą
przystąpił od 1 kwietnia 1985 r. Wcześniej (licząc wstecz od roku 1984), przez okres co najmniej 10 lat podlegał
ubezpieczeniu w Polsce. Zasadnie zatem
ZUS w zaskarżonej decyzji z dnia 17 kwietnia 2014 r. do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjął przeciętną
podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z lat 1975-1984 r.
W niniejszej sprawie ustalenie podstawy wymiaru świadczenia możliwe było tylko na podstawie art. 18 ust. 3
powołanej wyżej ustawy, czyli z 10 kolejnych lat kalendarzowych (1975-1984) poprzedzających bezpośrednio rok 1985,
w którym wnioskodawca po raz pierwszy przystąpił do ubezpieczenia za granicą.
W związku z tym, że przepis ten ma charakter bezwzględnie obowiązujący, powyższego dziesięciolecia, wbrew
twierdzeniom odwołującego, nie można przesunąć na lata 1971-1980, gdyż żaden z przepisów ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (wymienionych w Rozdziale 4 tej ustawy) sytuacji takiej nie przewiduje.
W sposób prawidłowy organ rentowy obliczył też wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia. Dokonując
stosownych wyliczeń w tym zakresie, uwzględnił rzeczywiste zarobki odwołującego w latach 1975-1982 w oparciu o
przedłożone przez niego zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 6 marca 2014 r. za lata
1973-1982, wystawione przez Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego (...) Spółka z o.o. w G.. Za pozostały okres
przyjął minimalne wynagrodzenie za pracę, zgodnie
z art. 15 ust. 2a ustawy. Przepis ten stanowi, że jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie
pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę
wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników,
proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.
Za lata 1983-1984 odwołujący nie przedłożył druku Rp-7.
W piśmie z dnia 8 września 2014 r. wyraźnie podał, że do wniosku o przeliczenie emerytury dołączył wszystkie
zaświadczenia potwierdzające jego lata pracy w Polsce
(k. 13-15).
Zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego, do stażu pracy organ rentowy doliczył mu okres zatrudnienia w G. Stoczni (...)
w G.- O. na kontrakcie
w Senegalu od 18 stycznia 1979 r. do 31 grudnia 1980 r. i od 1 kwietnia 1981 r. do
25 kwietnia 1981 r.
Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, przy ustalaniu prawa do emerytury
i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy
międzynarodowe. Przepisy te to art. 52 ust. 1 lit. b), art. 52 ust. 1 lit. b i) oraz art. 52 ust. 1 lit. b ii) rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
(Dz. U. z 2004 r. UE L Nr 166, poz. 1).
Przeliczając ubezpieczonemu wcześniejszą emeryturę zaskarżoną decyzją z dnia
17 kwietnia 2014 r. organ rentowy nie dopuścił się ich naruszenia. Emerytura ustalona została w wysokości
proporcjonalnej. Proporcja stanowiąca udział okresów zatrudnienia
w Polsce w łącznym stażu pracy w Polsce i za granicą wyniosła 202 miesiące pracy w Polsce do 562 miesięcy łącznej
pracy w Polsce i za granicą (art. 52 ust. 1 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004
z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego). Wcześniejszą emeryturę w
wysokości proporcjonalnej ustalono na kwotę 895,15 zł, a po waloryzacji od 01.03.2014 r. na kwotę 909,47 zł.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozporządzeń Parlamentu Europejskiego
i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego
(Dz. U. z 2004 r. UE L Nr 166, poz. 1) oraz nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania
rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. z 2009 r. UE
L Nr 284, poz. 1), osoba posiadająca okres ubezpieczenia w Państwie będącym członkiem Unii Europejskiej
w minimalnym wymiarze 1 roku może z tego tytułu ubiegać się o świadczenie z systemu ubezpieczeń społecznych
państwa, w którym udowodniła okres ubezpieczenia. Prawo do świadczenia jest przyznawane na podstawie
wewnętrznych przepisów każdego państwa członkowskiego z zachowaniem zasad przewidzianych w przepisach
powołanych rozporządzeń. W przypadku braku wymaganego stażu pracy w państwie, w którym osoba wnioskuje o
świadczenie z ubezpieczenia społecznego do uprawnień doliczony zostaje okres zatrudnienia/ubezpieczenia przebyty
w innych państwach członkowskich, natomiast wypłata dokonywana jest proporcjonalnie do okresów zatrudnienia/
ubezpieczenia przez dany kraj.
Właściwa instytucja ustala wysokość świadczeń, jakie byłyby należne poprzez ustalenie teoretycznej kwoty
świadczenia, a następnie kwoty rzeczywistej (świadczenie proporcjonalne), w następujący sposób: i) teoretyczna
kwota świadczenia jest równa świadczeniu, o które zainteresowany mógłby się ubiegać, gdyby wszystkie okresy
ubezpieczenia i/lub zamieszkania, ukończone z uwzględnieniem ustawodawstw pozostałych Państw Członkowskich,
zostały ukończone na podstawie ustawodawstwa, które jest stosowane w dniu przyznania świadczenia. Jeżeli,
zgodnie z tym ustawodawstwem, kwota świadczenia nie zależy od długości ukończonych okresów ubezpieczenia,
kwota ta zostaje uznana za kwotę teoretyczną; ii) instytucja właściwa ustala następnie rzeczywistą kwotę
świadczenia proporcjonalnego, stosując do kwoty teoretycznej stosunek długości okresów ubezpieczenia ukończonych
przed realizacją ryzyka na podstawie stosowanego przez nią ustawodawstwa, do całkowitej długości okresów
ubezpieczenia, ukończonych przed realizacją ryzyka na podstawie ustawodawstw wszystkich zainteresowanych
Państw Członkowskich.
W oparciu o te przepisy w sposób prawidłowy organ rentowy ustalił wysokość należnej odwołującemu emerytury z
uwzględnieniem wszystkich polskich i zagranicznych okresów ubezpieczenia (teoretyczna kwota świadczenia)- według
proporcji wynikającej ze stosunku polskich okresów ubezpieczenia (202 miesięcy) do sumy okresów polskich
i zagranicznych (562 miesięcy).
W dniu 19 marca 2014 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury w powszechnym wieku
emerytalnym oraz wniosek o przeliczenie wcześniejszej emerytury. W piśmie, w którym podał, że w stażu pracy organ
rentowy nie uwzględnił mu
2 lat pracy, a przy wyliczeniu wysokości emerytury nie wziął pod uwagę rzeczywistych zarobków, domagał się
przeliczenia emerytury i wypłaty wyrównania od 1 marca 2013 r. wraz z odsetkami.
Zaskarżoną decyzją z dnia 17 kwietnia 2014 r. ZUS Oddział w T. przeliczył co prawda wnioskodawcy wcześniejszą
emeryturę od 1 marca 2013 r. i dokonał wypłaty wyrównania za okres od 1 marca 2013 r. do 31 maja 2014 r., a ponadto
przyznał emeryturę
w powszechnym wieku emerytalnym od 1 marca 2014 r., tj. od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, jednak w decyzji
tej ani później nie rozstrzygał w przedmiecie odsetek, których wypłaty domagał się odwołujący.
Sąd nie mógł więc orzekać w przedmiocie odsetek za opóźnienie w wypłacie świadczenia. Nie został bowiem
przeprowadzony w postępowaniu administracyjnym przed organem rentowym tryb przewidziany przepisami ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS. Brak jest zatem instrumentu inicjującego i dopuszczającego postępowanie sądowe,
którym w zakresie ubezpieczeń społecznych jest odwołanie od decyzji organu rentowego. W orzecznictwie przyjmuje
się, że dochodzenie przed sądem prawa do świadczenia (również odsetek od przyznanego świadczenia) z ubezpieczenia
społecznego, które nie było przedmiotem decyzji organu rentowego, jest niedopuszczalne, z wyjątkiem przewidzianym
w art. 4779 § 4 k.p.c., a treść decyzji, od której wniesiono odwołanie, wyznacza przedmiot i zakres rozpoznania oraz
orzeczenia sądu (por. postanowienie SN z dnia 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601; wyrok SN z dnia
23 listopada 1999 r.,
II UKN 204/99, OSNP 2001/5/169). Skoro więc w zakresie odsetek właściwa jest w pierwszej kolejności droga
administracyjna przed organem rentowym, a postępowanie przed sądem nie może zastąpić obligatoryjnych procedur
przedsądowych, zasadnym było żądanie dotyczące wypłaty odsetek przekazać według właściwości do rozpoznania ZUS
Oddział w T. na podstawie art. 464 § 1 k.p.c.
Składając odwołanie od decyzji z dnia 26 czerwca 2014 r. ubezpieczony domagał się wypłaty emerytury bez potrącenia
zaliczki na podatek odprowadzonej do urzędu skarbowego z wyrównaniem od 1 lipca 2014 r. Kwestionując zasadność
pobrania przez organ rentowy zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej emerytury, podał, że jest obywatelem
niemieckim i na stale zamieszkuje na terenie Niemiec. Wszystkie jego dochody, bez względu na ich pochodzenie
i rodzaj, są więc opodatkowane w tym kraju. W świetle zatem przepisów o unikaniu podwójnego opodatkowania,
działanie ZUS było nieprawidłowe.
Zaskarżoną decyzją z dnia 26 czerwca 2014 r., po rozpoznaniu wniosku z dnia
16 czerwca 2014 r., organ rentowy przeliczył ubezpieczonemu emeryturę od 1 lipca 2014 r., tj. od najbliższego terminu
płatności świadczenia. Świadczenie za lipiec w kwocie 909,47 zł, po odliczeniu zaliczki na podatek odprowadzanej do
urzędu skarbowego, liczonej od podstawy opodatkowania 909,00 zł, ustalone zostało na kwotę 792,47 zł. Zaliczka na
podatek odprowadzona do urzędu skarbowego wyniosła 117,00 zł.
Odliczenie z kwoty emerytury zaliczki odprowadzanej do urzędu skarbowego nastąpiło w związku ze zmianą przez
ubezpieczonego adresu zamieszkania. Do 30 kwietnia 2014 r. odwołujący mieszkał na terenie Szwajcarii (C. S. 12,
8260 S.), zaś od 1 maja 2014 r. jego miejsce zamieszkania znajduje się na terenie Niemiec (B. 23, D- (...) Ü.)- o czym
w/w poinformował ZUS w piśmie z dnia
14 maja 2014 r.
W piśmie z dnia 23 maja 2014 r., skierowanym do ubezpieczonego, organ rentowy podał, że powyższa zmiana jest
istotna z uwagi na opodatkowanie świadczenia. Wypłata emerytury dla osoby zamieszkałej w Szwajcarii jest bowiem
nieopodatkowana ani nieoskładkowana, natomiast dla osób zamieszkałych w Niemczech, podlega opodatkowaniu.
Poinformował przy tym odwołującego, że przy zmianie miejsca zamieszkania istotne jest przesłanie do organu
dokumentu potwierdzającego zamieszkanie (np. meldezettel).
W dniu 16 czerwca 2014 r. wpłynęła do ZUS kserokopia stronicy paszportu odwołującego z danymi dotyczącymi stałego
miejsca jego zamieszkania
(D- (...) Ü.) i kserokopia oświadczenia o stałym miejscu zamieszkania na terytorium Niemiec z dnia 7 czerwca 2014 r.
Organ rentowy pobrał więc jako płatnik zaliczkę na podatek od wypłaconej emerytury.
Jednocześnie, w zaskarżonej decyzji z dnia 26 czerwca 2014 r. ZUS zawarł pouczenie o możliwości złożenia wniosku o
stwierdzenie nadpłaty podatku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego w terminie 5 lat od pobrania podatku- w
przypadku zakwestionowania zasadności pobrania przez ZUS zaliczki na podatek albo jej wysokość. Pouczenie takie
zawarto również w decyzji z dnia 17 kwietnia 2014 r.
Jak słusznie zauważył organ rentowy, możliwość taką (złożenie wniosku
o stwierdzenie nadpłaty podatku do naczelnika właściwego urzędu skarbowego) przewiduje przepis art. 75 § 1
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.). Zgodnie z nim, jeżeli
podatnik kwestionuje zasadność pobrania przez płatnika podatku albo wysokość pobranego podatku, może złożyć
wniosek o stwierdzenie nadpłaty podatku. Stosownie do treści § 7, minister właściwy do spraw finansów publicznych
określi, w drodze rozporządzenia, właściwość miejscową organów podatkowych w sprawach, o których mowa w § 1,
uwzględniając w szczególności rodzaj podatku i przypadki poboru podatku przez płatnika.
Jak ustalił Sąd, dla osób zamieszkałych za granicą właściwym urzędem skarbowym, któremu organ rentowy
przekazuje zaliczki na podatek dochodowy, jest Urząd Skarbowy K. (k. 47).
Skoro tak, odwołanie od zaskarżonej decyzji ZUS Oddział w T. z dnia
26 czerwca 2014 r. w części kwestionującej pobranie przez organ rentowy zaliczki na podatek dochodowy od
wypłaconej emerytury przekazać należało do rozpoznania według właściwości Naczelnikowi Urzędu Skarbowego K.
(pismo ZUS z dnia 3 grudnia
2014 r.- k. 47).
Zgodnie bowiem z art. 464 § 1 k.p.c., odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej,
gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ.
W tym wypadku sąd przekaże mu sprawę. Jeżeli jednak organ ten uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna
sprawę.
Jak podkreśla się w orzecznictwie, przepis art. 464 § 1 k.p.c. stanowi wyjątek od zasad przewidzianych w art. 199 §
1 pkt 1 k.p.c. i w art. 201 § 1 k.p.c.
Zgodnie z orzecznictwem, sąd ma obowiązek przekazać sprawę właściwemu organowi bez badania zasadności
zgłaszanego roszczenia. W braku takiego organu sąd pozew odrzuca (por. postanowienia SN: z dnia 23 kwietnia 1975
r., I PZ 11/75, OSP 1977/2/22, z dnia
2 grudnia 1999 r., II UKN 668/98, OSNP 2000/12/489 i z dnia 8 marca 2010 r., II PK 240/09, LEX nr 589975).
Jak wynika z art. 464 § 1 zdanie czwarte k.p.c., przekazanie nie może nastąpić, jeśli organ, któremu sprawę należałoby
przekazać, uznał się uprzednio za niewłaściwy. Obowiązek rozpoznania sprawy przez sąd istnieje również przy
bezzasadnym uznaniu przez organ swojej niewłaściwości (por. postanowienie SN z dnia 20 listopada 1973 r., II PZ
50/73, LEX
nr 14238).
W niniejszej sprawie żadna z tych sytuacji nie miała miejsca.
Jednocześnie, Sąd nie jest właściwy do orzekania w sprawie zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej emerytury.
Rozpoznając tego typu sprawę mógłby się narazić na zarzut nieważności (art. 379 pkt 1 k.p.c.). Sąd powszechny
(sąd ubezpieczeń społecznych) może bowiem orzekać w sprawie o uniknięcie podwójnego opodatkowania świadczeń
emerytalnych lub rentowych przysługujących z polskiego systemu ubezpieczenia społecznego osobie uprawnionej,
która aktualnie mieszka w Niemczech pod warunkiem, że organ administracji podatkowej lub sąd administracyjny
uznały się za niewłaściwe do rozpoznania tego typu sprawy podatkowej (art. 1991 k.p.c.) (por. postanowienie SN z
dnia 1 czerwca
2010 r., II UZ 13/10, OSNP 2011/21-22/284).
Sąd nie mógł też odrzucić odwołania.
W postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, zgodnie z treścią art. 464 § 1 k.p.c.,
odrzucenie pozwu w ogóle jest możliwe bowiem wyłącznie wtedy, gdy do rozpoznania danej sprawy nie jest właściwy
nie tylko inny sąd, ale również żaden inny organ administracji publicznej (por. wyrok SN z dnia 24 września 2012 r.,
I PK 94/12, LEX nr 1235831).
W niniejszej sprawie organem właściwym w sprawie dotyczącej pobrania przez organ rentowy zaliczki na podatek
dochodowy od wypłaconej emerytury jest Naczelnik Urzędu Skarbowego K., któremu, zgodnie z treścią art. 464 § 1
k.p.c. należało przekazać odwołanie od zaskarżonej decyzji ZUS Oddział w T. z dnia 26 czerwca 2014 r. kwestionujące
zasadność pobrania zaliczki.
Mając to wszystko na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa, w tym
art. 47714 § 1 k.p.c., Sąd orzekł, jak w punktach 1-3 wyroku.