1 XIX POSIEDZENIE KOMITETU MONITORUJĄCEGO PROGRAM

XIX POSIEDZENIE KOMITETU MONITORUJĄCEGO
PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO 2007-2013
25 kwietnia 2012 r.
Protokół
Uczestnicy: Przedstawiciele: Komisji Europejskiej (Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej),
Ministerstwa Gospodarki, Ministerstwa Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Ministerstwa
Środowiska, Ministerstwa Zdrowia, instytucji pośredniczących II stopnia, Ministerstwa Rozwoju
Regionalnego, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych
Lewiatan, Polskiego Kongresu Drogowego, Prezesa Rady Ministrów, Związku Powiatów Polskich,
Związku Miast Polskich, instytucji zarządzających regionalnymi programami operacyjnymi,
Wojewodów, Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, PKP PLK S.A., ogólnopolskich
organizacji jednostek samorządu terytorialnego oraz organizacji pracowników i pracodawców.
1. Otwarcie XIX posiedzenia Komitetu Monitorującego Program Operacyjny Infrastruktura
i Środowisko (KM PO IiŚ) oraz przyjęcie agendy
Pan Adam Zdziebło, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego (MRR), otworzył
XIX posiedzenie KM POIiŚ. Przywitał wszystkich uczestników oraz poinformował, że od ostatniego
stacjonarnego posiedzenia Komitetu Monitorującego odbyły się dwa Komitety Monitorujące w trybie
obiegowym. Następnie poinformował, że uczestnicy otrzymali proponowany porządek obrad.
Proponowany porządek obrad został przyjęty.
2. Przyjęcie protokołu z XVI posiedzenia KM PO IiŚ
Przewodniczący KM poddał pod głosowanie uchwałę zatwierdzającą protokół z szesnastego
posiedzenia KM, które odbyło się w Warszawie. Uchwała nr 3/2012 Komitetu Monitorującego Program
Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie przyjęcia
protokołu z XVI posiedzenia Komitetu Monitorującego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
2007-2013 z 27 czerwca 2011 r. została przyjęta jednogłośnie przez Członków KM i stanowi załącznik
nr 1 do niniejszego protokołu. Następnie Pan Minister Adam Zdziebło przekazał głos
przedstawicielowi Komisji Europejskiej.
Pan Pascal Boijmans, Zastępca Dyrektora Wydziału ds. Projektów Polskich w Dyrekcji
Generalnej ds. Polityki Regionalnej w Komisji Europejskiej, przypomniał, jak wiele pozytywnych
zmian zaszło od poprzedniego KM POIiŚ. Zauważył, że program miał wolny start, co można
wytłumaczyć jego wielkością oraz liczbą projektów w nim występujących. Przypomniał jednak,
że postęp nie jest zauważalny w tym samym stopniu we wszystkich sektorach. Priorytety
II Gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi, III Zarządzanie zasobami
i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska, V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych
oraz VII Transport przyjazny środowisku są tego przykładem. Zaproponowane przez stronę polską
przesunięcie środków pomiędzy sektorem kolei a drogami w priorytecie VII jest w obecnym kształcie
nie do zaakceptowania przez KE. Trwają prace nad Action Planem, który omówiony zostanie podczas
popołudniowego spotkania. Wyraził nadzieję, że plan ten pozwoli zagospodarować wszystkie środki
w sektorze kolejowym. Zauważył, że w związku z problemami występującymi w priorytecie III, głównie
z projektami przeciwpowodziowymi, pomimo współpracy z Jaspers do chwili obecnej KE nie otrzymała
dokumentów aplikacyjnych dla przedmiotowych projektów. Skutkować to może niezakończeniem ich
realizacji w ramach obecnej perspektywy. Odnosząc się do kwestii pozytywnych przypomniał, że w
sektorze energetyki udało się znaleźć rozwiązanie dla kilku problemów. Powiedział, że pomimo iż w
KE trwa procedowanie nad kilkoma projektami z sektora energetyki, to sektor ten może zostać
usunięty z listy sektorów generujących największe problemy. Pan Boijmans odniósł się również do
problemów występujących w pozostałych sektorach, które omówione zostały w dalszej części
posiedzenia.
Pan Minister Adam Zdziebło, odnosząc się do słów poprzednika zauważył, że największymi
wyzwaniami dla programu w chwili obecnej jest prawidłowe wykorzystanie środków oraz właściwa
realizacja projektów. Podkreślając jak duże zaangażowanie dostrzegalne jest zarówno po stronie
budżetu państwa jak również wszystkich instytucji pośredniczących i wdrażających wyraził nadzieję,
że wszelkie kwestie problemowe zostaną rozwiązane. Odnosząc się do przesunięcia środków
1
w sektorze kolejowym przypomniał, że 20 kwietnia 2012 r. strona polska otrzymała zgodę na
realizację projektów rewitalizacyjnych pod pewnymi warunkami. Dodał, że dla sektora kolei trwają
również rozmowy dotyczące podniesienia poziomu dofinansowania do 85%. Te dwa elementy
przyczynią się do pełniejszego wykorzystania wolnych środków w sektorze. Podkreślił, że pomimo
tych rozwiązań w sektorze pozostaje jeszcze ok. 400 mln euro. Wyraził nadzieję, że rozmowy
dotyczące realokacji środków będą trwały, ponieważ sektor kolejowy nie gwarantuje pełnego
wykorzystania środków z POIiŚ.
3. Przedstawienie informacji o przebiegu XVII i XVIII KM POIiŚ przeprowadzonych w trybie
obiegowym.
Pani Monika Pałasz, Dyrektor Departamentu Koordynacji Programów Infrastrukturalnych
w MRR, poinformowała, że XVII i XVIII posiedzenia przeprowadzone zostały w trybie obiegowym.
Dokonano zmian kryteriów wyboru projektów przygotowawczych w działaniu 10.1 Rozwój systemów
przesyłowych energii elektrycznej, gazu ziemnego i ropy naftowej oraz budowa i przebudowa
magazynów gazu ziemnego POIiŚ (XVII KM POIiŚ- uchwała nr 8/2011 z 9 grudnia 2011 r.) oraz
zmiany kryteriów wyboru dla projektów w działaniu 1.1 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach
powyżej 15 tys. RLM, a także w działaniu 13.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego (XVIII KM POiiŚ –
uchwały nr 1/2012 oraz nr 2/2012 z 21 marca 2012 r.)
4. Przedstawienie informacji o dokonanych przez KE w grudniu 2011 r. zmianach POIiŚ.
Pan Jarosław Orliński, Zastępca Dyrektora Departamentu Koordynacji Programów
Infrastrukturalnych w MRR, syntetycznie zaprezentował harmonogram przeprowadzonej zmiany
POIiŚ, która w grudniu 2011 r. została ostatecznie zatwierdzona decyzją KE. Formalną procedurę
zmiany rozpoczęła uchwała przyjęta 6 kwietnia 2011 r. przez KM POIiŚ, natomiast ostatnim etapem
na poziomie krajowym była zgoda Rady Ministrów podjęta 25 maja 2011 r. Pan Dyrektor przypomniał,
że terminy na przekazanie wniosku o zmianę Programu przez stronę polską i stosowna decyzja KE
(określone na koniec odpowiednio czerwca i grudnia 2011 r.) wynikały wprost z rozporządzenia
ogólnego 1083/2006, bezpośrednio determinując możliwość uzyskania dodatkowych środków UE
pochodzących z krajowej rezerwy wykonania (KRW) i w rezultacie także dostosowania technicznego
(DT). Ostatecznie procedura zmiany Programu zakończyła się wydaniem 21 grudnia 2011 r. przez KE
decyzji o zatwierdzeniu zmian.
Pan Dyrektor Orliński poinformował, że głównym przedmiotem wprowadzonych zmian była alokacja
dodatkowej puli środków UE z KRW (łącznie ponad 157 mln euro na priorytety VIII, XI, XII oraz XIII)
oraz DT (łącznie 267 mln euro na priorytety I, VI, VIII oraz XI). Dokonano również przeniesienia już
dostępnych środków UE pomiędzy priorytetami, tj. ponad 188 mln euro z priorytetu II na priorytet
I oraz ponad 143 mln euro z priorytetu XIV na priorytety IV, VIII oraz XII. Zaktualizowane zostały
również opisy priorytetów, także pod kątem uwzględnienia priorytetów Strategii UE dla Regionu Morza
Bałtyckiego.
Wśród zmian, które nie zostały objęte decyzją KE z 21 grudnia 2011 r., jest propozycja dokonania
przeniesienia 1,2 mld euro środków UE z sektora kolejowego na drogowy POIiŚ. W toku negocjacji
zmian podjęto ustalenie, że przedmiotowa propozycja zostanie ostatecznie rozpatrzona przez Komisję
po uzyskaniu wyników zleconego przez nią podmiotowi zewnętrznemu audytu, którego celem było
zbadanie potencjału absorpcyjnego sektora kolejowego w Polsce. Z tego względu nie było możliwe
podjęcia rozstrzygnięcia w tej sprawie przed końcem 2011 r. Ponadto, ze względu na wątpliwości KE,
jakie pojawiły się na końcowym etapie negocjacji, również propozycje modyfikacji wskaźników
wykonania rzeczowego nie stały się przedmiotem wspomnianej decyzji KE z grudnia 2011 r.
W uzupełnieniu Pan Dyrektor Orliński poinformował, że stosownie do uzgodnień podjętych pomiędzy
KE a stroną polską, dyskusja na temat koniecznych zmian finansowych w sektorze kolejowym oraz
wskaźników wykonania rzeczowego będzie kontynuowana i zostanie objęta odrębną procedurą
zmiany POIiŚ. Dodał również, że przewiduje się aktualizację indykatywnego wykazu dużych
projektów, stanowiącego załącznik do Programu. Instytucja Zarządzająca POIiŚ przeprowadziła
wstępne konsultacje z Instytucjami Pośredniczącymi celem identyfikacji ewentualnych innych zmian
niezbędnych w ramach kolejnej aktualizacji POIiŚ. Jak wyraźnie zaznaczono, planowana zmiana
POIiŚ nie ma sztywno określonego harmonogramu, niemniej decyzja KE w jej sprawie będzie musiała
zostać podjęta przed upływem bieżącej perspektywy finansowej, tj. przed końcem 2013 r. Podobnie
jak poprzednio, procedura zmiany Programu będzie musiała uwzględnić szereg działań
towarzyszących, w tym związane z procedurą strategicznej oceny oddziaływania na środowisko.
2
Pan Pascal Boijmans podzielił się pozytywnymi spostrzeżeniami KE z przeprowadzonego przeglądu
śródokresowego. Podkreślił, że Polska należy do grupy krajów, którym udało się otrzymać dodatkowe
środki UE z KRW. Poinformował, że w toku negocjacji zmian finansowych związanych z dodatkową
alokacją należało wziąć pod uwagę kilka istotnych kwestii, w tym w szczególności potrzebę
koncentracji wsparcia oraz uwzględnienie priorytetów Strategii Europa 2020. Zwrócił uwagę, że wśród
beneficjentów dodatkowej alokacji POIiŚ są sektory kultury i ochrony zdrowia, które nie stanowią
o głównej istocie tej Strategii, stąd środki dla tych sektorów zostały przekazane pod określonymi
warunkami. Wyraził zainteresowanie, w jaki sposób warunki te są spełniane.
Przedstawiciel KE poinformował, że biorąc pod uwagę proponowane przez stronę polską
przeniesienie części środków UE z sektora kolejowego na drogowy, wniosek o zmianę POIiŚ został
podzielony na dwa etapy. Pierwszy etap (dla którego wydana została decyzja o zatwierdzeniu)
przewiduje w szczególności alokację KRW oraz DT, natomiast planowany drugi będzie obejmował
zagadnienia związane z przedmiotową realokacją oraz modyfikacją wskaźników wykonania
rzeczowego (odnośnie ostatniej kwestii, KE niezwłocznie wróci do rozmów ze stroną polską).
5. Przedstawienie prezentacji bieżącego stanu realizacji POIiŚ.
Pan Minister Adam Zdziebło poinformował, że w 2011 r. Polska zrealizowała plan certyfikacji
w ponad 100%. Dodał, że w 2011 r. była to kwota 20 mld PLN, zaś na rok 2012 zaplanowana dla
POIiŚ kwota wynosi 25 mld PLN, co stanowi 50% całej prognozy NSRO. Przypomniał, że w 2011 r.
kontraktacja zwiększyła się z poziomu 58% do 70%. Poinformował, że pomimo kłopotów w realizacji
programu, które są nieodzowne w trakcie realizacji tak ogromnego przedsięwzięcia, możemy cieszyć
się z realnych efektów jego realizacji, m.in. ze zmodernizowanych bądź rozbudowanych lotnisk
w Gdańsku, Rzeszowie oraz Wrocławiu, jak również z końcowego etapu realizacji autostrad
budowanych w ramach POIiŚ oraz z szeregu projektów realizowanych w ramach innych sektorów.
Pani Dyrektor Monika Pałasz zaprezentowała stan realizacji POIiŚ w roku 2011 oraz wskazała na
znaczny postęp w realizacji Programu, jaki został osiągnięty w roku ubiegłym. Podała informację nt.
planowanej aktualizacji listy projektów indywidualnych. Przedstawiła kwestie dotyczące, m.in.
ogłoszonych konkursów, złożonych wniosków o dofinansowanie, podpisanych umów i płatności
zrealizowanych na rzecz beneficjentów, przepływów finansowych z KE, a także wskaźników
wykonania rzeczowego. Wskazała, że pod wzgledem wartości podpisanych umów dominuje sektor
transportu, w którym podpisano umowy o wartości ok. 56 mld PLN, co świadczy o 68% wykorzystaniu
alokacji w ramach sektora. Podkreśliła, że do 31 marca 2012 r. nastąpił postęp w zakontraktowaniu
alokacji – w stosunku do stanu na koniec 2010 roku o 21 p.p. Porównując przyrost procentowy od
grudnia 2011 r. do 31 marca 2012 r. dynamika kontraktacji nieco spadła, co spowodowane jest
zwiększeniem alokacji w sektorach. Sukcesywnie, wraz z poziomem kontraktacji, rośnie poziom
wydatkowania. Wykonanie prognozy certyfikacji wydatków kwalifikowawanych w POIiŚ za 2011 r.
ukształtowało się na poziomie 102%, natomiast wykonanie prognozy w I kwartale 2012 r. plasuje się
na poziomie 107%. Pani Dyrektor Pałasz przytoczyła również wskaźniki wykonania rzeczowego
szacowane na podstawie podpisanych umów o dofinansowanie. Poinformowała m.in., że długość
wybudowanej i przebudowanej sieci kanalizacji sanitarnej wynosi 11 tys. km, długość wybudowanych
autostrad plasuje się na poziomie 433 km, długość wybudowanych/przebudowanych dróg krajowych
i ekspresowych wynosi 894 km. Podała również informację, że długość nowowydobywanych
gazociągów przesyłowych wynosi 991,7 km, wsparciem objęto 68 obiektów/zbiorów dziedzictwa
kulturowego oraz, że zakupiono 325 ambulansów.
6. Prezentacja działań informacyjno - promocyjnych prowadzonych przez IZ POIiŚ.
Pani Dyrektor Monika Pałasz przedstawiła prezentację na temat działań informacyjno-promocyjnych
prowadzonych przez IZ POIiŚ w I kw. 2012 r. Członkowie KM POIiŚ zostali poinformowani
o następujących działaniach:
Bezpieczne Ślizgawki z POIiŚ
31 stycznia w miejscowości Hołubla (powiat siedlecki, województwo mazowieckie), 15 lutego
w Radomiu oraz 29 lutego 2012 r. w Koninie odbyły się akcje edukacyjne pod hasłem "Bezpieczne
ślizgawki z Programem Infrastruktura i Środowisko", skierowane do dzieci i młodzieży. W całej akcji
wzięło udział niemal 300 uczniów szkół podstawowych. Dzieci miały możliwość pozyskania wiedzy
m.in. o inwestycjach w bezpieczeństwo publiczne, które współfinansowane są z Funduszy
Europejskich w Polsce oraz o celach Programu Infrastruktura i Środowisko. Wszystkim akcjom
towarzyszyły pokazy sprzętu wykorzystywanego w akcjach ratowniczych, przeprowadzane na
lokalnych zbiornikach wodnych.
3
Artykuł sponsorowany w dzienniku Metro
21 marca w dzienniku Metro (nakład 325 tys.) ukazał się artykuł sponsorowany na temat wsparcia
unijnego z Programu Infrastruktura i Środowisko dla działań związanych z ochroną przyrody,
w kontekście uprawiania turystyki. Artykuł zachęcał czytelników do wycieczek przyrodniczych
w związku z nadejściem wiosny i zapoznania się z projektami unijnymi dofinansowanymi z POIiŚ.
Konkurs internetowy Uchwyć Moc Efektów
W marcu zakończył się trwający 21 dni (od 29 lutego do 20 marca) ogólnopolski konkurs internetowy
na film promujący Program Infrastruktura i Środowisko Uchwyć Moc Efektów POIiŚ. Zgłaszane
filmy można było oglądać na stronie konkursu pod adresem www.mocefektow.pois.gov.pl.
W czasie trwania konkursu stronę internetową odwiedziło blisko 60 tys. osób. Spośród
odwiedzających stronę, aż 44 osoby postanowiły pochwalić się efektami realizacji Programu
Infrastruktura i Środowisko w swojej okolicy i wziąć udział w konkursie. Efektem ich zaangażowania
było zgłoszenie do konkursu 60 filmów, o inwestycjach realizowanych z Programu Infrastruktura
i Środowisko, w 4 kategoriach (każdy uczestnik mógł zgłosić do 3 filmów, w różnych kategoriach):
o kategoria I film nakręcony telefonem komórkowym lub aparatem fotograficznym z montażem;
o kategoria II film nakręcony kamerą przenośną z montażem;
o kategoria III film nakręcony telefonem komórkowym lub aparatem fotograficznym bez montażu;
o kategoria IV film nakręcony kamerą przenośną bez montażu.
Uczestnikom wszystkich kategorii udało się przedstawić na swoich filmach wszystkie 6 sektorów
Programu Infrastruktura i Środowisko. Kategoria I cieszyła się największym zainteresowaniem wśród
uczestników konkursu, zgłoszono do niej, aż 24 (z 60) filmów. Filmy w tej kategorii zaskoczyły samych
organizatorów pomysłami na zaprezentowanie efektów POIiS, a także ich dużym zaawansowaniem
technicznym. Kapituła konkursu przyznała 16 nagród głównych oraz 3 nagrody specjalne. Uroczysta
gala wręczenia nagród odbyła się 2 kwietnia 2012 r.
7. Przedstawienie informacji o systemie zarządzania i kontroli.
Pan Marek Michalski, Dyrektor Departamentu Wsparcia Programów Infrastrukturalnych w MRR,
przedstawił informacje dotyczące systemu zarządzania i kontroli w ramach POIiŚ oraz pomocy
technicznej. Przypomniał, jakie są zadania Instytucji Zarządzającej POIiŚ o charakterze
horyzontalnym, wymienił m. in.: opracowanie dokumentów programowych oraz wytycznych dla
IP/beneficjentów, przygotowanie i aktualizacja wzorów umów o dofinansowanie w ramach wszystkich
sektorów POIiŚ, nadzór nad systemem zarządzania i kontroli oraz systemem instytucjonalnym, w tym
aktualizacja zawartych porozumień międzyinstytucjonalnych w sprawie systemu realizacji POIiŚ
pomiędzy IZ a IP, dokonywanie bieżącej oceny postępów realizacji Programu, przygotowanie i nadzór
nad systemem wyboru projektów, prowadzenie monitoringu i ewaluacji przebiegu PO IiŚ, koordynacja
prowadzenia kontroli przez IP i IW oraz prowadzenie kontroli systemowych w IP, nadzór nad
systemem rozliczania nieprawidłowości oraz rozpatrywanie odwołań od decyzji o zwrocie środków,
prowadzenie kwestii horyzontalnych związanych z pomocą publiczną i ochroną środowiska w POIiŚ.
Pan Dyrektor w tym miejscu przypomniał o tym, że IZ POIiŚ wydała wytyczne horyzontalne w zakresie
pomocy publicznej oraz ochrony środowiska POIiŚ.
Pan Dyrektor Michalski poinformował, jakie kontrole przeprowadzone były w IZ POIiŚ przez
instytucje krajowe (Instytucja Audytowa, Instytucja Certyfikująca) i służby KE, ETO w 2011 i 2012 r.
oraz o planowanych kontrolach w IZ POIiŚ (kontrola ETO, IA, KE). Podkreślił, że KE oraz IA
pozytywnie oceniła system wdrażania i kontroli w ramach POIiŚ. Nie wykazano istotnych słabości
systemu. Niemniej jednak kontrole wykazany naruszenia, do których należą m.in.: naruszenia dot.
zamówień publicznych.
Dyrektor Michalski przedstawił informację nt. liczby, zakresu kontroli oraz naruszeń w ramach
kontroli przeprowadzonych przez IZ POIiŚ w 2011 roku (planowych oraz ad hoc, systemowych,
realizacji RPD PT i projektów) oraz kontroli zaplanowanych w 2012 r. do przeprowadzenia przez IZ
POIiŚ.
Dodatkowo, w uzupełnieniu kwestii kontroli, podał krótką informację dot. kontroli zamówień
publicznych w ramach POIiŚ. Kontrole te prowadzone są zarówno przez Prezesa Urzędu Zamówień
Publicznych jak również przez instytucje w systemie wdrażania POIiŚ. Podkreślił, że przeprowadzono
dużą liczbę kontroli procedur zawierania umów w trzecim i czwartym kwartale 2011 r. (odpowiednio
157 planowych, ok. 280 doraźnych; 174 planowych, 159 doraźnych). Błędy, które są wykrywane
4
podczas kontroli, dotyczą procedur instytucji, przechowywania oraz archiwizacji dokumentacji,
kwalifikowalności wydatków, uchybień związanych z procedurami zawierania umów, z systemem
nakładaniem korekt, z procesem sprawozdawczości oraz informowania o nieprawidłowościach,
z procesem prowadzenia kontroli.
Dyrektor Michalski wymienił dokumenty systemowe, jakie zostały zaktualizowane lub wydane przez
IZ POIiŚ w 2011 r. Są to:
- Wytyczne w zakresie dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów realizujących
obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym (maj 2011 r.);
- Wytyczne w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach PO IiŚ (czerwiec 2011 r.);
- Wytyczne w zakresie kontroli realizacji PO IiŚ (listopad 2011 r.);
- Zalecenia w zakresie systemu obiegu środków finansowych w ramach PO IiŚ (sierpień 2011 r.);
- Zalecenia nr 15/2011 dot. interpretacji pkt. 6.4.2 Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w
ramach POIiŚ – Roboty dodatkowe oraz inne wydatki wynikające ze zwiększenia wartości zamówień
podstawowych albo udzielenia zamówień w trybach niekonkurencyjnych (lipiec 2011 r.);
- Zalecenia nr 16/2011 dot. interpretacji zasady jawności przedstawionej w podrozdziale 5.5 pkt 4 lit. a
oraz pkt 7 Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków w ramach POIiŚ (lipiec 2011 r.);
- Podręcznik wdrażania POIiŚ (listopad 2011 r.);
- Podręcznik do oceny kwalifikowalności VAT (październik 2011 r.);
- Opis Systemu Zarządzania i Kontroli POIiŚ (grudzień 2011 r.);
- Rejestr korekt i naruszeń POIiŚ (lipiec 2011 r.);
- Aktualizacja wzorów umów o dofinansowanie POIiŚ;
- Aktualizacja porozumień w sprawie systemu realizacji POIiŚ;
- Interpretacje IZ POIiŚ w zakresie kwalifikowania wydatków (grudzień 2011r.).
Dodatkowo, poinformował o planowanych do wydania w 2012 r. przez IZ POIiŚ:
- Wytyczne do korygowania wydatków nieprawidłowo poniesionych w ramach POIiŚ (planowane
zakończenie prac II kwartał 2012 r.);
- aktualizacja Wytycznych w zakresie reguł dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów
realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w ramach zadań własnych jednostek
samorządu terytorialnego w gospodarce odpadami (planowane zakończenie prac na II połowę
czerwca 2012 r.).
Na zakończenie, poinformował o alokacji środków w ramach PT na lata 2007-2013 w ramach
priorytetów XIV i XV w podziale na działania, które stanowią znaczne wsparcie dla instytucji
w systemie wdrażania POIiŚ oraz beneficjentów oraz poinformował o systemie premiowania
efektywności. Ponadto, podał stan realizacji priorytetu XIV i XV w zakresie umów o dofinansowanie,
wniosków o płatność i certyfikacji do KE (wg stanu na 13.04.2012 r.). Do 13 kwietnia 2012 r.
podpisanych zostało 1 651 umów o dofinansowanie w tym ramach Pomocy Technicznej: 144 umów
w ramach 5 naborów (IZ podpisała 34 umów/decyzji z IP/IZ, a IP z IW\GDDKiA\PKP PLK S.A. - 110
umów). Na zakończenie, Dyrektor przedstawił krótką informację nt. korzyści wdrażania projektów PT
POIiŚ.
8. Sprawy inne oraz informacja na temat kwestii problemowych dla sektorów w ramach POIiŚ.
Pan Jan Mikołaj Dzięciołowski, Przedstawiciel KE, poinformował, że KE prześle stronie polskiej
uwagi, przygotowane po spotkaniu rocznym z KE, które odbyło się w grudniu 2011 r. Poprosił, aby
odpowiedź na przedmiotowe uwagi uwzględnić w Sprawozdaniu rocznym z realizacji POIiŚ za 2011 r.
Odnosząc się do płatności przypomniał, że Komisarze Hahn, Andor oraz Komisarz Lewandowski
przesłali państwom członkowskim pismo z prośbą o unikanie w miarę możliwości kumulowania
wniosków o płatność pod koniec roku. Nawiązując do propozycji modyfikacji Programu Operacyjnego
w zakresie wskaźników poinformował, że po wewnętrznym spotkaniu w KE stronie polskiej
przekazane zostanie pismo, w którym KE przedstawi zakres, w którym widzi jeszcze pole do dyskusji.
Zaproponował ponadto spotkanie pomiędzy stroną polską a KE w celu wspólnego doprecyzowania
zakresu zmian. Odnosząc się do wskaźników zaprezentowanych na 5 stronie Sprawozdania
z realizacji POIiŚ za II półrocze 2011 r. zwrócił uwagę, że podane wartości wskaźników opierają się na
operacjach zakończonych. Zaznaczył, że wskaźniki służą nie tylko do informowania społeczeństwa
oraz UE, jak przebiega realizacja programu, ale również do monitorowania, gdzie niezbędne będą
ewentualne zmiany. Wskaźniki monitorowane dopiero po zakończeniu projektów nie służą temu
celowi. Kwestia ta jest ważna również w kontekście tworzenia systemu monitorowania wskaźników dla
przyszłej perspektywy finansowej. W art 46 projektu rozporządzenia jest mowa o raporcie z postępów
5
w 2016 i 2018 roku, a opierając się jedynie na projektach zakończonych, nie będzie możliwe
dokonanie wiarygodnego przeglądu
Odnosząc się do kwestii audytorskich przypomniał, że w raportach NIK z 2011 r. wykryto
nieprawidłowości w Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia przy Ministerstwie Zdrowia
KE oczekuje na wyjaśnienie tej kwestii.
Zauważył, że alokacja przeznaczona na realizację projektów pomocy technicznej jest najniższa
w porównaniu do pozostałych sektorów, nie zmienia to jednak faktu, iż wartość tych środków jest
znacząca. Poinformował, że ich wykorzystanie powinno przebiegać sprawniej. Przypomniał,
że widoczne są obszary, w których można je wykorzystać. Podał przykład sektora środowiska, w
którym w ramach projektów przeciwpowodziowych III priorytetu środki z pomocy technicznej posłużyć
mogą do wzmocnienia Regionalnych Ośrodków Gospodarki Wodnej. Wg Przedstawiciela KE środki te
posłużyć również mogą do stworzenia i finansowania bazy danych niezbędnych do wyjaśnienia kwestii
zgodności projektów środowiskowych z Ramową Dyrektywą Wodną w ramach priorytetu I. Zwrócił się
do strony polskiej o znalezienie dodatkowych obszarów, w których przedmiotowe środki mogłyby
zostać wykorzystane.
Pani Monika Pałasz, odnosząc się do wypowiedzi przedstawiciela KE poinformowała,
że Sprawozdanie roczne zawierać będzie pogłębione informacje nt. realizacji wskaźników, a wyniki
analizy jakościowej i szczegółowe porównanie postępu rzeczowego i finansowego będą również
głównym tematem kolejnego posiedzenia KM POIiŚ w czerwcu 2012 r. Powiedziała, że prace nad
przygotowaniem sprawozdania są bardzo zaawansowane. Przypomniała, że zebranie danych z tak
rozległego obszaru jest bardzo czasochłonne, w związku z czym poprosiła o niezwłoczne przekazanie
uwag do uwzględnienia w obecnym sprawozdaniu ze względu na bardzo krótki czas, który pozostał na
jego przygotowanie. Odnosząc się do harmonogramu płatności poinformowała, że kumulacja
przekazywania wniosków o płatność wynika ze specyfiki POIiŚ, w ramach którego wdrażane są
głównie projekty inwestycyjne, realizowane w przystosowanych do warunków pogodowych cyklach.
Odnosząc się do wskaźników zwróciła uwagę, że postęp rzeczowy monitorowany jest nie tylko na
podstawie zakończonych projektów, co pokazują m. in. dane przedstawione podczas prezentacji
z postępów w realizacji POIiŚ (zał. 2 do protokołu). Na podstawie podpisanych umów
o dofinansowanie szacowana realizacja wskaźników produktu to już tysiące km wybudowanej
i przebudowanej sieci kanalizacji sanitarnej, ponad tysiąc wybudowanych i zmodernizowanych dróg
czy setki kilometrów zmodernizowanych linii kolejowych. Efekty realizacji Programu są więc widoczne
i pokazywane w ramach sprawozdawczości POIiŚ już na obecnym etapie.
Biorąc pod uwagę wskaźniki rezultatu, poinformowała, że przed zakończeniem realizacji projektów
możliwości ich prezentacji są ograniczone, jednak strona polska robi wszystko, aby w sprawozdaniach
rocznych dokonywać analizy danych również w tym zakresie. Odnośnie zakończonych projektów,
Pani Dyrektor podała informację, że większość projektów zamykanych jest w priorytetach XII
Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia oraz IV.Przedsięwzięcia
dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony Środowiska IZ POIiŚ liczy, że Instytucje
Pośredniczące w najbliższym czasie przekażą efekty projektów realizowanych w ramach powyższych
priorytetów. Nawiązując do certyfikacji środków podała, że strona polska liczy na certyfikację
25 mld PLN w 2012 r. oraz 36 mld w roku 2013. Zrealizowanie prognozy na obecny oraz przyszły rok
pozwoli na osiągnięcie na koniec 2013 roku poziomu wydatków kwalifikowanych certyfikowanych do
KE w wysokości ponad 94 mld PLN.
Odnosząc się do kwestii wykorzystania środków pomocy technicznej w ramach POIiŚ
Przedstawicielka IZ poinformowała, że środki te są efektywnie wykorzystywane przez podmioty, które
są w systemie. Wyraziła zrozumienie dla uwag KE, przypomniała jednak, że podmioty o których
wspomniał Przedstawiciel KE, są podmiotami spoza systemu, które mogą korzystać z Programu
Operacyjnego Pomoc Techniczna. Poinformowała, że środki możliwe do wykorzystania w ramach
pomocy technicznej dla tych podmiotów są sukcesywnie wykorzystywane, a IZ POIiŚ udziela
niezbędnego wsparcia beneficjentom tych projektów.
Środowisko
Pani Aleksandra Malarz, Dyrektor Departamentu Funduszy Europejskich w Ministerstwie
Środowiska, omówiła najistotniejsze kwestie problemowe w zakresie realizacji projektów
środowiskowych.
6
PRIORYTET I
W priorytecie I trwa wyjaśnianie kwestii transpozycji i wdrażania dyrektywy 91/271/EWG w sprawie
oczyszczania ścieków komunalnych do krajowego porządku prawnego oraz stopnia zgodności
projektów POIiŚ z jej zapisami.
Obecnie toczą się rozmowy pomiędzy resortem środowiska i podległymi służbami z DG Środowisko
w KE w sprawie sposobu transpozycji dyrektywy ściekowej w Polsce. Dyskusje te przebiegają na
bardzo dużym stopniu szczegółowości, jednak w opinii KE nadal brak jest wiarygodnych
i miarodajnych danych statystycznych wykazujących, że Polska spełnia założone w dyrektywie cele
pośrednie.
Jak poinformował przedstawiciel KE w zakresie realizacji projektów z I priorytetu POIiŚ, osiągnięte
zostało tymczasowe porozumienie wskazujące, że dopóki ww. kwestia nie zostanie wyjaśniona,
wszystkie duże projekty, które zostaną przekazane do oceny do KE muszą spełniać art. 5(2) tej
dyrektywy. Przesyłając do KE projekty strona polska potwierdza więc, że spełniają one przepisy
dyrektywy ściekowej zgodnie z art. 5(2).
W związku z koniecznością zbadania zgodności projektów POIiŚ z przepisami dyrektywy ściekowej,
przez IP POIiŚ zostały podjęte działania, mające na celu zidentyfikowanie w projektach trudności ze
spełnianiem dyrektywy ściekowej. Analiza dokonana przez IP POIiŚ pod kątem spełnienia przez
projekty wymogów art. 5(2) dyrektywy ściekowej pozwoliła na zidentyfikowanie 20 projektów w
I priorytecie POIiŚ, w których nie są spełnione wymagania art. 5(2). Dla tych projektów MŚ
zaproponowało działania zaradcze, głównie polegające na podniesieniu standardu oczyszczania
ścieków. Beneficjenci tych projektów zwracają się do MŚ o rozszerzenie zakresu rzeczowego tych
projektów i jest to technicznie wykonalne. W pojedynczych przypadkach będą to też inne działania niż
podniesienie standardów oczyszczania ścieków, ale dla każdego zidentyfikowanego przypadku MŚ
ma przygotowaną ścieżkę dochodzenia do spełnienia art. 5(2) dyrektywy. W związku z tym w
I priorytecie osiągnięta zostanie 100% zgodności we wszystkich projektach.
PRIORYTET II
Przedstawiciel KE, komentując postęp w sektorze środowiska, zwrócił uwagę na znaczną
rozbieżność pomiędzy stopniem kontraktacji a poziomem wykorzystania alokacji, gdyż za skokiem
w kontraktacji nie idzie wzrost certyfikacji.
W zakresie priorytetu II wątpliwą kwestią jest możliwość zrealizowania projektów w obecnej
perspektywie finansowej. W tym kontekście przedstawiciel KE ponownie podkreślił konieczność
pochylenia się nad decyzją w sprawie fazowania projektów spalarniowych, gdyż część z nich będzie
miała problemy z zakończeniem realizacji do końca roku 2015, co może skutkować
niewykorzystaniem alokacji. Przedstawiciel IP POIiŚ poinformował, że strona polska zdaje sobie
sprawę z takiego ryzyka i wdraża działania zaradcze, tj. ogłosiła kolejny nabór wniosków
o dofinansowanie w ramach działania 2.1 POIiŚ. Ponadto MŚ wyraziło zadowolenie z sugestii KE
w kwestii fazowania projektów. Jednak jak zostało wskazane przez Ministra Adama Zdziebło ze
względu na dotychczasowe doświadczenia z fazowaniem projektów między dwiema perspektywami
finansowymi, MRR nie przewiduje zastosowania takiej procedury w stosunku do projektów POIiŚ.
Odnosząc się do planów finansowania inwestycji odpadowych w przyszłej perspektywie finansowej,
przedstawiciel KE podkreślił, że należałoby się zastanowić nad finansowaniem działań będących
wyżej w hierarchii postępowania z odpadami zgodnie z dyrektywą 2008/98/WE w sprawie odpadów.
Dodatkowo zaznaczył, że KE jest zadowolona z wdrażania ww. dyrektywy w polskie przepisy prawne
i oczekuje aktów wykonawczych (akty te są obecnie na etapie konsultacji).
PRIORYTET III
Zgodności projektów z działania 3.1 z wymogami Ramowej Dyrektywy Wodnej
Pani Dyrektor Aleksandra Malarz poinformowała, że istotną kwestią we wdrażaniu projektów
z działania 3.1 POIiŚ jest ich zgodność z wymogami ramowej dyrektywy wodnej (RDW). Kwestie te są
szczególnie istotne, bowiem mają one bezpośredni wpływ na realizację projektów
przeciwpowodziowych przewidzianych do realizacji w ramach działania 3.1. Obecnie strona polska
podejmuje działania odnoszące się do praktycznego przełożenia transpozycji RDW na przygotowanie
i kształt projektów z działania 3.1. Strona polska dokonuje dodatkowych analiz oraz przygotowuje
kompleksową odpowiedź na pytania KE. W procesie tym uczestniczy jednostka, która odpowiada za
gospodarkę wodną w kraju i dostosowanie prawa krajowego do przepisów unijnych w przedmiotowym
zakresie. Ostateczne wyjaśnienie kwestii zgodności projektów POIiŚ z RDW jest konieczne, aby
7
możliwe było przesłanie do oceny przez służby KE pierwszych wniosków o potwierdzenie wkładu
finansowanego dla tego priorytetu. Resort środowiska wyraził przekonanie, że ww. warunek zostanie
spełniony oraz o ile eksperci inicjatywy Jaspers terminowo zakończą ocenę wniosków, możliwe będzie
dotrzymanie harmonogramu przekazywania wniosków zaprezentowane na spotkaniu 29 marca br.
tj. przekazanie pierwszego wniosków w IV kwartale 2012 r.
Jak poinformował przedstawiciel IP POIiŚ, jeżeli podejmowane dotychczas działania dotyczące
implementacji dyrektywy nie przyniosą wystarczająco satysfakcjonujących rezultatów, zostaną podjęte
bardziej radykalne środki zaradcze, znajdujące odzwierciedlenie w zmianach na liście indykatywnej.
Kwestia realizacji projektu w Raciborzu ze środków unijnych
Przedstawiciel IP POIiŚ poinformował, iż analiza zakresu projektu raciborskiego oraz jego
zaawansowania wskazuje na ryzyko nieukończenia tej inwestycji w bieżącym okresie programowania.
W związku z powyższym zostanie złożony wniosek o usunięcie tego projektu z Listy projektów
indywidualnych. IP POIiŚ wyraziło nadzieję, że zmiany w tym zakresie nastąpią przy najbliższej
aktualizacji LPI. Usunięcie tego projektu z Listy będzie oznaczało konieczność zapewnienia
finansowania danej inwestycji z innych źródeł. W tej sprawie prowadzone są rozmowy z Ministrem
Finansów, ponieważ montaż finansowy projektu obejmuje m.in. udział: Banku Światowego oraz Banku
Rozwoju Rady Europy. Biorąc pod uwagę, że polder jest niezbędny do zwiększenia efektywności
dwóch projektów wrocławskich oraz uwzględniając wysokie ryzyko wystąpienia powodzi w danym
regionie, w opinii KE kluczowa jest właściwa kolejność realizacji projektów odrzańskich, a mianowicie
projekt w Raciborzu powinien zostać zrealizowany, zanim zostaną wdrożone projekty Wrocławskiego
Węzła Wodnego. Jeden z członków KM wyjaśnił, że większa poprawa stopnia bezpieczeństwa
przeciwpowodziowego w danym regionie zostanie osiągnięta poprzez inwestycje na Wrocławskim
Węźle Wodnym, a zatem w pierwszej kolejności powinny zostać zrealizowane inwestycje
w aglomeracji wrocławskiej. Na spotkaniu ustalono, że kwestie te będą przedmiotem dalszych dyskusji
z KE.
Ponadto Minister Adam Zdziebło podkreślił, że kwestia dotycząca projektów odrzańskich
analizowana jest pod kątem zarówno zabezpieczenia mieszkańców kilku województw Polski
zachodniej przed skutkami ewentualnej powodzi, jak również wykorzystania w pełni alokacji
przewidzianej w budżecie UE na lata 2007-2013. Dodatkowo, w odniesieniu do dyskusji dotyczącej
możliwości dokończenia projektu raciborskiego przy udziale środków europejskich w następnym
okresie programowania, Minister Adam Zdziebło ponownie podkreślił, że biorąc pod uwagę
dotychczasowe doświadczenia dotyczące fazowania projektów realizowanych z Funduszu Spójności
2004-2006 nie są przewidywane tego typu działania w POIiŚ.
Transport
Pan Pascal Boijmans, przedstawiciel KE podkreślił, że w sektorze transportu pojawia się wiele
tematów, na których należy się skoncentrować w bieżącym roku. W celu omówienia najważniejszych
kwestii w zakresie sektora kolejowego odbędzie się osobne spotkanie, które będzie miało miejsce
bezpośrednio po posiedzeniu Komitetu Monitorującego. Tematem tego spotkania będzie Action Plan
oraz działania, które umożliwią jego wdrożenie.
Przedstawiciel KE w swojej wypowiedzi odniósł się do propozycji realokacji 1,2 mld euro z działania
7.1 do działania 6.1 zgłoszonej do rozpatrzenia KE. Przypomniał, że Komisja zdecydowała się
przeprowadzić niezależną ocenę funkcjonowania sektora kolejowego w Polsce, która była wykonana
przez zewnętrzną firmę konsultingową. Wnioskiem przeprowadzonej ewaluacji było stwierdzenie,
że na liście projektów znajdują się 63 projekty, które mogą być wdrożone w bieżącym okresie
programowania. W opinii KE powinien to być obecnie przedmiot dyskusji między KE a stroną polską.
Przedstawiciel KE poinformował, że Komisja nie akceptuje propozycji realokacji środków z sektora
kolejowego na drogowy, jednocześnie oczekuje zaangażowania strony polskiej w zakresie wdrażania
Action Planu dla kolei. Dokument ten dotyczy 63 wspomnianych już projektów, niemniej KE jest
otwarta na propozycje włączenia do tej grupy projektów rewitalizacyjnych, taborowych oraz innych
projektów infrastrukturalnych. Komisja przychyla się również do szukania nowych rozwiązań
w sektorze kolejowym, dzięki którym możliwe byłoby pełne wykorzystanie środków z tego sektora.
W odniesieniu do pozostałych sektorów transportu zaznaczył, że obecnie najistotniejszym tematem
w sektorze drogowym jest wprowadzenie elektronicznego systemu poboru opłat (ETC). W tym
kontekście przypomniał, że Komisja otrzymała metodologię uwzględniania opłat elektronicznych
w analizach ekonomiczno – finansowych dla projektów. Pilotażowy model obliczeniowy znajduje się
w ocenie KE, niemniej wszystko wskazuje na to, że przedstawiona metodologia zostanie
8
zaakceptowana. Wyjaśnień wymaga jedynie kwestia techniczna dotycząca wysokości stawki opłaty
manualnej zastosowanej w obliczeniach, która została obniżona z poziomu 20 gr do poziomu 10 gr za
1 km. Strona polska wkrótce otrzyma pytanie w tej kwestii z prośbą o wyjaśnienie. Przedstawiciel KE
wyraził nadzieję, że zaproponowana przez stronę polską metodologia zostanie zaakceptowana tak
szybko jak to możliwe, co w konsekwencji spowoduje wzmocnienie oceny przez KE dużej liczby
projektów drogowych.
W odpowiedzi Pan Jarosław Pasek, Dyrektor Departamentu Funduszy UE Ministerstwa
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej wyjaśnił, że wysokość stawki opłaty manualnej za
korzystanie z autostrad podlegała czasochłonnym uzgodnieniom z Ministerstwem Finansów.
Rozporządzenie zmniejszające stawkę opłaty manualnej z 20 gr do 10 gr czeka na podpis Ministra
Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej i w najbliższych dniach powinno zostać przyjęte.
Energetyka
Pan Pascal Boijmans wyraził zadowolenie z widocznego postępu w zakresie wdrażania sektora
energetyki wskazując na wzrost stopnia zakontraktowania środków. Jednocześnie wskazał, że poziom
wydatkowania środków jest nadal niski, niemniej jednak wyraził nadzieję na jego wzrost w przyszłym
roku.
Przedstawiciel KE poinformował, że rozstrzygnięte zostały kwestie problemowe dotychczas
blokujące możliwość zatwierdzenia projektów dużych z sektora gazowego, tj. kwestia dotycząca gazu
buforowego, naruszenia dyrektywy gazowej oraz wyliczania luki w finansowaniu przy projektach Gaz
System S.A. W najbliższym czasie można oczekiwać pozytywnych decyzji KE dla przedmiotowych
projektów.
W odniesieniu do projektu budowy stacji Ołtarzew w ramach połączenia elektroenergetycznego
Polska-Litwa, przedstawiciel KE wskazał, że odpowiedzi na uwagi KE przekazane przez stronę polską
są satysfakcjonujące i w najbliższym czasie można oczekiwać decyzji dla tego projektu. Jednocześnie
przedstawiciel KE poinformował, że kluczowym dla funkcjonowania połączenia jest ostatni odcinek
Ełk-granica RP, którego realizacja w obecnej perspektywie finansowej budzi wątpliwości, niemniej
jednak brany jest przez KE pod uwagę również fakt, że aby połączenie mogło funkcjonować,
wymagane jest zaangażowanie nie tylko po stronie polskiej, ale też po stronie litewskiej.
Nawiązując do pytania KE w zakresie projektu budowy terminala LNG, przedstawiciel Pan Jarosław
Orliński poinformował, że wniosek o potwierdzenie wkładu dla tego projektu planuje się przekazać do
KE do końca II kwartału 2012 r.
W odniesieniu do projektu Brody-Płock, przedstawiciel IZ POIiŚ poinformował, że podejmowane są
działania mające na celu przygotowanie projektu w całości, tak aby możliwe było jego zrealizowanie
jeszcze w tym okresie programowania. Na wypadek wystąpienia trudności z realizacją
przedmiotowego projektu w obecnej perspektywie finansowej przygotowywane są również projekty
rezerwowe, na które ewentualnie przesunięte zostaną środki aktualnie zarezerwowane na realizację
projektu Brody-Płock. Dodatkowo przedstawiciel IZ POIiŚ poinformował, że do KE (DG COMP)
przekazana została w lutym 2012 r. pre-notyfikacja pomocy publicznej dla projektu Brody-Płock
i zgodnie z ostatnio otrzymaną informacją z KE nie ma uwag, w związku z tym strona polska oczekuje
na oficjalną informację ze strony KE. Pozwoli to na wysłanie notyfikacji dla tego projektu. Bez decyzji
KE dot. pomocy publicznej dla przedmiotowego projektu nie będzie możliwa jego realizacja.
Przedstawiciel IZ POIiŚ poinformował, że trwają bardzo zaawansowane prace nad przygotowaniem
umowy międzynarodowej na dostawy ropy naftowej pomiędzy Polską a krajami, które uczestniczą
w ramach tego przedsięwzięcia.
7. Informacja na temat prac ewaluacyjnych w ramach POIiŚ.
Pani Hanna Bałos, przedstawicielka Wydziału Koordynacji Programowania i Ewaluacji IZ POIiŚ,
przedstawiła informację nt. działań ewaluacyjnych zrealizowanych w ramach Programu w 2011 roku.
Podkreśliła, że informacje nt. ewaluacji prezentowane są na spotkaniach Komitetu Monitorującego
systematycznie, gdyż jest on najważniejszym gremium, do którego raportuje się z realizacji prac
ewaluacyjnych.
W 3 blokach tematycznych przedstawionej prezentacji znalazły się następujące zagadnienia: relacja
nt. dokonań roku 2011, przedstawienie założeń na rok 2012 oraz informacja nt. aspektów
organizacyjnych i perspektywach ewaluacji w nowym okresie programowania 2014-2020.
W ramach POIiŚ działa 7 jednostek ewaluacyjnych koordynujących realizację badań Programu
(6 jednostek w każdej z Instytucji Pośredniczących oraz jednostka ewaluacyjna Instytucji
9
Zarządzającej POIiŚ). Realizują one badania ewaluacyjne w formule badań zewnętrznych,
tj. zlecanych do wykonania podmiotom zewnętrznym lub badań wewnętrznych, tj. wykonywanych
siłami własnymi.
W roku 2011 wykonano łącznie 11 ekspertyz ewaluacyjnych dla Programu. Ich tematyka
skoncentrowana była przede wszystkim na badaniach tzw. „on-going” mających na celu bieżące
usprawnianie wdrażania priorytetów i działań Programu oraz na badaniach dotyczących oceny
sektorowych oraz programowych osiągnięć wdrażania POIiŚ i – na tej podstawie – wstępną
identyfikację potencjalnych potrzeb nowej perspektywy programowej. Szczegółowe omówienie
tematyki 11-tu badań z 2011 roku znalazło się w materiałach drukowanych (rozszerzona wersja
prezentacji nt. działań ewaluacyjnych) przekazanych uczestnikom posiedzenia.
Komitet został poinformowany o możliwościach zapoznania się ze szczegółowymi wynikami
wszystkich badań. Miejsca publikacji wyników badań ewaluacyjnych POIiŚ 2007-2013 to dwie bazy
internetowe: na stronie www.pois.gov.pl (baza badań ewaluacyjnych POIiŚ) oraz
www.ewaluacja.gov.pl (baza internetowa Krajowej Jednostki Oceny). W ramach materiałów na
posiedzenie uczestnicy otrzymali ponadto pakiet tabel rekomendacji z 8-miu wykonanych w 2011 roku
badań (tabele z kolejnych 3 badań zostaną przedstawione Komitetowi w najbliższym czasie).
Wszystkie produkty zrealizowanych badań zasilają również Bazę zintegrowanego systemu wniosków
i rekomendacji z badań ewaluacyjnych prowadzoną przez Instytucję Strategiczną NSRO.
Przedstawicielka IZ POIiŚ podkreśliła też istotną rolę Grupy Sterującej Ewaluacją POIiŚ w procesie
realizacji badań ewaluacyjnych Programu. Grupa w swoim stałym składzie skupia przedstawicieli
wszystkich jednostek ewaluacyjnych Programu. W toku realizacji każdego z badań, skład Grupy
poszerza się o reprezentantów czasowych, tj. osoby merytorycznie związane z przedmiotem badania.
Prace Grupy umożliwiają partnerską współpracę podmiotów zaangażowanych w realizację badań
ewaluacyjnych Programu. Jej rolą (skład stały) jest coroczne opiniowanie zapisów Okresowych
planów ewaluacji, na podstawie których w danym roku wszystkie instytucje POIiŚ uprawnione są do
realizacji ekspertyz ewaluacyjnych. Grupa jest również forum konsultacyjnym w toku wdrażania
zapisów Okresowych planów ewaluacji na dany rok, tj. opiniuje projekty wszystkich dokumentów
związanych z realizacją zaplanowanych badań (łącznie z projektami raportów końcowych).
Na rok 2012 instytucje POIiŚ zaplanowały przeprowadzenie 16-tu nowych badań ewaluacyjnych.
Dotyczyć będą one przede wszystkim identyfikacji obszarów i formuły wsparcia w ramach nowej
perspektywy finansowej 2014-2020 (dominująca tematyka badań wszystkich instytucji POIiŚ),
podsumowania osiągnięć wdrażania POIiŚ 2007-2013 oraz możliwości usprawnień wdrożeniowych
Programu. Na 2012 rok zaplanowano również wstępne prace przygotowawcze obligatoryjnej ewaluacji
ex-ante nowego programu operacyjnego perspektywy 2014-2020. Szczegółowa informacja nt. zakresu
badań zawartych w Okresowym planie ewaluacji POIiŚ na rok 2012 została przekazana uczestnikom
posiedzenia w materiałach drukowanych (rozszerzona wersja prezentacji nt. działań ewaluacyjnych).
Odnosząc się do perspektyw ewaluacji, Pani Hanna Bałos podkreśliła, że w zapisach projektów
regulacji na okres 2014-2020 rola ewaluacji wzrasta. Ewaluacja staje się instrumentem obligatoryjnym
(przewiduje się obowiązek przygotowania planu ewaluacji dla każdego programu na cały okres
programowania i realizacji co najmniej jednej ewaluacji dla każdej osi priorytetowej). Wzrastają
również kompetencje Komitetu Monitorującego, co przejawia się głównie w tym, że w nowej
perspektywie ma on akceptować plan ewaluacji dla programu. Uczestnicy spotkania zostali również
poinformowani o - mających zastosowanie do instytucji POIiŚ 2007-2013 - projektach dokumentów
regulacyjnych dotyczących ewaluacji oraz przykładowych możliwościach wykorzystania
instrumentarium ewaluacyjnego w perspektywie 2014-2020 (w tym m.in. jako narzędzia
wspomagającego przygotowywanie progress reports).
8. Podsumowanie XIX posiedzenia Komitetu Monitorującego POIiŚ
Pan Pascal Boijmans konkludując spotkanie podkreślił, że dostrzega ciągły stabilny postęp we
wdrażaniu POIiŚ. Zaznaczył jednak, że największym wyzwaniem na najbliższy okres będzie
rozwiązanie problemów w sektorze transportu w ramach projektów kolejowych oraz w sektorze
środowiska głównie w ramach projektów przeciwpowodziowych.
Pan Jerzy Jacek Rybiński, Przedstawiciel Polskiego Stowarzyszenia Beneficjentów Funduszy
Pomocowych, podziękował Przedstawicielom IZ za efektywną współpracę. Odnosząc się do kwestii
oceny końcowej projektów realizowanych w ramach POIiŚ zauważył, że projekty te oceniane są wg
kryteriów, które ulegają zmianie już po rozpoczęciu realizacji przedsięwzięcia, co może być
krzywdzące dla beneficjentów i skutkować nałożeniem korekt na projekty realizowane w ramach
10
POIiŚ. Analogiczną sytuację dostrzegł podczas końcowej oceny projektów realizowanych w ramach
FS, co skutkowało generowaniem strat finansowych przez beneficjentów.
Nawiązując do kwestii kryteriów wyboru dla projektów w działaniu 1.1 Gospodarka wodno – ściekowa
w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM, podziękował Ministerstwu Środowiska za przekazanie
odpowiedzi na przesłane uwagi, jednak zwrócił się z apelem o ponowne rozważenie możliwości
realizacji projektów polegających jedynie na modernizacji sieci kanalizacyjnej.
Dodatkowo, wyraził zaniepokojenie dotyczące zapewnienia strumienia odpadów kierowanych do
instalacji dofinansowanych z różnych środków publicznych. Ponadto wyraził opinię o konieczności
wdrażania nowego systemu gospodarki odpadami oraz dobrej organizacji tego systemu.
Pan Minister Adam Zdziebło zgodził się z powyższą tezą dotyczącą systemu Gospodarki odpadami,
i jednocześnie poinformował, że trwają rozmowy z marszałkami województw w przedmiotowej
sprawie. Przedstawiciel MŚ potwierdził, że resort środowiska zajmuje się sprawą uzgadniania planów
gospodarki odpadami i odbywają się spotkania z marszałkami województw
Kończąc obrady XIX posiedzenia KM POIiŚ Pan Minister Adam Zdziebło podziękował wszystkim za
udział w posiedzeniu. Nawiązując do prezentacji przedstawionej przez Panią Dyrektor Monikę
Pałasz, zwrócił uwagę na kwestię realizacji Programu Operacyjnego. Zauważył, że tempo zawierania
umów o dofinansowanie jest satysfakcjonujące, natomiast kluczowe w roku obecnym i przyszłym jest
tempo składania wniosków o płatność. Podziękował Przedstawicielom Ministerstwa Transportu i PKP
PLK za codzienną pracę wykonywaną na rzecz wykorzystania alokacji przeznaczonej na realizację
projektów kolejowych. Podkreślił, że składanie wniosków o płatność łącznie w sektorze transportu
przebiega bardzo dobrze, natomiast istnieje rozdźwięk pomiędzy wartością podpisanych umów (ok.
86% alokacji) a poziomem wnioskowania o płatność (ok. 18% alokacji) w sektorze środowiska.
W związku z tym wystąpił do Ministerstwa Środowiska z prośbą o przyspieszenie tego procesu.
Na zakończenie, Pan Minister Adam Zdziebło poinformował, że kolejne posiedzenie KM POIiŚ
planowane jest na 20 czerwca 2012 r. Spotkanie będzie miało na celu zatwierdzenie Sprawozdania
rocznego z realizacji POIiŚ w roku 2011. Powiedział, że biorąc pod uwagę stan zaawansowania
programu i harmonogram konkursów zmianie nie powinny ulec już kryteria wyboru projektów. Dodał,
że na II połowę 2012 r. przewidziane jest kolejne posiedzenie Komitetu, które będzie miało na celu
zatwierdzenie propozycji zmian Programu Operacyjnego.
Załączniki:
1. Uchwała nr 3/2012 Komitetu Monitorującego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
2007-2013 z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie przyjęcia protokołu z XVI posiedzenia Komitetu
Monitorującego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 z dnia 27 czerwca
2011 r.
2. Prezentacja na temat stanu realizacji POIiŚ w roku 2011 i bieżącym.
3. Prezentacja na temat prac ewaluacyjnych w ramach POIiŚ.
11