Lista tematów na ustną maturę próbną z języka polskiego dla klas

TEMATY NA PRÓBNĄ MATURĘ USTNĄ Z
JĘZYKA POLSKIEGO NA ROK 2013
I.
LITERATURA
1. Różne koncepcje szczęścia w literaturze i filozofii. Rozwiń temat na przykładzie
wybranych tekstów.
2.Topos theatrum mundi Przedstaw sposób funkcjonowania i rolę motywu w wybranych
utworach.
3.Psychologia zbrodniarza. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych dzieł
literackich.
4. Obraz świata i człowieka w literaturze socrealizmu. Przedstaw problem w odniesieniu do
wybranych utworów literackich.
5. Człowiek wobec zła. Scharakteryzuj różne postawy, odwołując się do wybranych utworów
XX wieku.
6. Wskaż funkcję pieniądza w wyborach życiowych wybranych postaci literackich różnych
epok.
7. Obraz społeczeństwa Rosji w utworach literackich polskich i obcych. Omów zagadnienie
na wybranych przykładach.
8. Różne ujęcia motywu zdrady. Zaprezentuj temat na wybranych przykładach literackich
różnych epok.
9. Różne sposoby funkcjonowania motywu czasu. Omów temat na przykładzie wybranych
tekstów z różnych epok.
10. Omów różne sposoby kształtowania przestrzeni (np. realizm, fantastyka, magia, groteska)
w wybranych utworach literackich.
11. Franciszkańska wizja świata w liryce Omów na wybranych przykładach utworów lirycznych
różnych epok
12. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, przedstaw bohatera wyalienowanego. Wskaż
źródła, przejawy oraz skutki takich postaw.
13. Przypowieść dawniej i dziś. Przedstaw cechy gatunku, odwołując się do wybranych
przykładów literackich.
14. Miłość szczęśliwa jako temat literatury. Omów, odwołując się do wybranych przykładów
literackich.
15. Miłość jako cierpienie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych
przykładów literackich.
16.Wykaż obecność i sposób funkcjonowania motywów epikurejskich w literaturze,
odwołując się do wybranych przykładów.
17. Stoicyzm jako sposób na życie. Prześledź sposób funkcjonowania motywu w tekstach
literackich różnych epok.
18..Dokonaj porównania renesansowej i barokowej wizji człowieka. W opracowaniu tematu
odwołaj się do wybranych utworów literackich obu epok.
19..W jaki sposób twórcy średniowiecza i baroku postrzegają człowieka? W odpowiedzi
odwołaj się do wybranych tekstów literackich obu epok.
20..W jaki sposób literatura przekazuje wartości humanistyczne? Odpowiedz, odwołując się do
wybranych tekstów literackich.
21„Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony”. W jaki sposób twórczość artystów różnych
epok mogłaby ilustrować tę tezę? Odwołaj się do wybranych przykładów literackich.
22 Impresjonizm i jego literackie realizacje. Odwołując się do wybranych tekstów, wskaż
cechy poetyki impresjonistycznej w poezji i prozie.
23. Dlaczego właśnie tak? W kilku wybranych utworach zanalizuj zakończenie i wskaż jego
wpływ na sposób rozumienia całego tekstu.
24. Udowodnij obecność symbolizmu w literaturze wybranej epoki. Odwołując się do
przykładów wskaż funkcję użytych symboli.
25. W jaki sposób naturaliści ukazują świat i naturę ludzką? W wypowiedzi wykorzystaj
wnioski z analizy wybranych utworów.
26.Ludzkie emocje i sposób ich wyrażenia w poezji i w prozie. Wykaż różnorodność ujęcia
tematu w wybranych tekstach.
27.Między tendencją a artyzmem. Analizując nowele i opowiadania okresu pozytywizmu,
przedstaw, jak te zjawiska realizują się w wybranych przez ciebie utworach.
28.Różne sposoby wyrażenia uczuć i postaw patriotycznych. W omówieniu tematu odwołaj
się do tekstów literackich z różnych epok.
29 Monolog wewnętrzny, sen, działanie, cudza opinia przedstaw różne sposoby
charakteryzowania bohatera, odwołując się do wybranych przykładów literackich.
30.Motyw matki cierpiącej w literaturze . Omów na wybranych przykładach.
31.Samotność jako temat literatury. Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
32.Sposób konstruowania i funkcja scen batalistycznych w literaturze. W opracowaniu tematu
wykorzystaj wnioski z analizy wybranych utworów.
33.„Jako na dwóch przeciwnych słońcach Bogi” przedstaw polemikę ideową i artystyczną
między Słowackim i Mickiewiczem, odwołując się do tekstów literackich obu wieszczów
oraz do znajomości ich biografii.
34.Wizja natury w literaturze doby romantyzmu. Przedstaw temat, odwołując się
do wybranych przykładów.
35 Mechanizmy funkcjonowania propagandy w PRL. Przedstaw temat,
odwołując się do wybranych przykładów literackich.
36 Pisarz wobec czasów zagrożenia. Jaki wpływ miały doświadczenia wojenne na twórczość
wybranego pisarza (lub wybranych pisarzy)? Przedstaw temat, odwołując się do konkretnych
przykładów.
37 Wojna i walka jako świętość. Omów zagadnienie na wybranych przykładach, odwołując się
do dwóch epok literackich.
38 Romantyczne pojmowanie heroizmu. Rozważ zagadnienie w odwołaniu do wybranych
utworów.
39 Płeć w literaturze modernizmu -niewola, czy wyzwolenie?
Omów zagadnienie na wybranych przykładach.
40 Liryka maski. Omów temat w odwołaniu do wybranych przykładów.
41 Przedstaw klasycyzm jako jeden z nurtów naszej kultury. Rozwiń temat w oparciu o
wybrane przykłady literackie.
42 Różne sposoby funkcjonowania tradycji sarmackiej w literaturze polskiej. Zaprezentuj
temat w odwołaniu do wybranych przykładów.
43 Jak rozwijała się literatura grozy? Omów i dokonaj oceny krytycznej tego rodzaju literatury
na wybranych przykładach.
44 Różne sposoby funkcjonowania tradycji antycznej we współczesnej poezji polskiej. Omów
na wybranych przykładach.
45 Swojskość i cudzoziemszczyzna. Zaprezentuj problem w oparciu o wybrane przykłady
literatury XVIII i XIX wieku.
46 Pisarze współcześni wobec tradycji kultury chłopskiej. Omów różne sposoby
przedstawiania obrazu wsi na wybranych przykładach literatury XX wieku.
47 Groteska jako sposób kreowania rzeczywistości i manifest lęku przed otaczającą
rzeczywistością. Omów zagadnienie w odwołaniu do wybranych przykładów literackich
XX wieku.
48 Przedstaw różne ujęcia motywu apokalipsy w wybranych utworach literackich.
49 Erotyzm w literaturze (sposoby prezentacji, funkcje), przedstaw zagadnienie odwołując się
do wybranych tekstów literackich różnych epok.
50 Zaprezentuj moralne przesłanie poezji Zbigniewa Herberta. Omawiając zagadnienie
uwzględnij konteksty: antyczny, biblijny, biograficzny.
51 Topos ojczyzny utraconej. Omów zagadnienie odwołując się do literatury XX wieku
zawierającej nostalgiczny i realistyczny obraz Wilna i Lwowa.
52. Ironia i egzystencjalizm w twórczości Wisławy Szymborskiej. Omów temat, odwołując się
do wybranych utworów poetki.
53 Zmagania dobra ze złem. Przedstaw zagadnienie odwołując się do literatury romantycznej.
54 Mity jako ważne tworzywo literatury. Ukaż i scharakteryzuj to zjawisko, odwołując się do
wybranych przykładów z literatury różnych epok.
55 Mity i legendy jako tworzywo literatury Fantasy. Omów zagadnienie, odwołując się do
wybranych przykładów.
56 Motyw wędrówki w literaturze, przedstaw jego najciekawsze realizacje. Wypowiedź
zilustruj odpowiednimi przykładami.
57 Motyw brzydoty w literaturze, przedstaw zjawisko odwołując się do wybranych dzieł.
58 Funkcja motywów onirycznych w literaturze różnych epok. Omów zjawisko, odwołując się
do wybranych teksów literackich.
59 Mityzacja rzeczywistości w literaturze, przedstaw zjawisko odwołując się do wybranych
tekstów literatury XIX i XX wieku.
60 Feminizm w literaturze, przedstaw zjawisko odwołując się do wybranych tekstów
literackich.
61 Dziecko w literaturze -mały buntownik, geniusz czy istota bezbronna? Przedstaw problem,
odwołując się do wybranych tekstów literackich.
62 „My z drugiej połowy XX wieku...” zaprezentuj obraz społeczeństwa polskiego XX wieku w
wybranych tekstach literackich.
63 Miron Białoszewski -poeta niezwykły. Przedstaw poetykę jego utworów na podanych
przykładach.
64 Świat i zaświaty w twórczości Bolesława Leśmiana, zaprezentuj koncepcję rzeczywistości
w wierszach Bolesława Leśmiana.
65 Omów zjawisko intertekstualności w wybranych tekstach literackich.
66 Przedstaw postaci aniołów i zanalizuj ich funkcję w wybranych tekstach literackich
67 Związki literatury i filozofii, scharakteryzuj zjawisko odwołując się do utworów
wybranego autora lub wybranej epoki
68. Różne obrazy przyrody w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w
wybranych utworach.
69 Różne ujęcia motywu Sądu Ostatecznego w literaturze. Omów na wybranych
przykładach.
70 Buntownik i jego różne literackie wcielenia. Rozwiń temat na wybranych przykładach.
71 Literackie wizje rodziny ukształtowane w różnych epokach. Porównaj rozmaite jej wizerunki,
analizując wybrane utwory.
72 Naturalistyczne i symboliczne obrazy w utworach Stefana Żeromskiego i Władysława
Stanisława Reymonta. Omów ich funkcje na wybranych przykładach.
73 Romantyczna i pozytywistyczna koncepcja służenia ojczyźnie. Porównaj je analizując
wybrane przykłady z literatury.
74 Biografia poetów romantycznych jako tworzywo literackie. Omów temat na wybranych
przykładach
75. Motyw domu w literaturze polskiej. Omów jego funkcje i sposób przedstawienia na
wybranych przykładach.
76. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł
literackich
77. Pisarz jako autorytet moralny swoich czasów. Omów na wybranych przykładach.
78. Sposoby ukazania wsi polskiej i problemów jej mieszkańców w literaturze wybranej epoki.
Omów, odwołując się do wybranych przykładów.
79. Literackie rozważania nad sensem cierpienia. Omów na wybranych przykładach.
80. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich
bohaterów w utworach z różnych epok.
81. Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw obraz pokolenia Kolumbów w
literaturze XX wieku.
82. Sztuka epistolarna jako rodzaj wypowiedzi literackiej. Omów na wybranych przykładach.
83. Portret matki w literaturze polskiej. Omów różne sposoby jego kreacji w utworach.
84. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów na przykładach
wybranych utworów.
85. Sarmatyzm -wzorce i ostrzeżenia. Rozwiń temat na przykładach wybranych utworów
literackich.
86. Motyw winy i kary w literaturze. Omów na wybranych przykładach różne jego ujęcia.
87. Różne funkcje i sposoby ujęcia motywu snu w literaturze. Omów na wybranych
przykładach.
88. Realizm, symbolizm, groteska -porównaj różne sposoby przedstawiania rzeczywistości w
literaturze, odwołując się do wybranych przykładów.
89. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza (np. J. Kochanowskiego, A.
Mickiewicza, F. Kafki i innych). Rozwiń temat analizując utwory wybranego twórcy.
90. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze. Omów sposoby ich przedstawiania i funkcje
wybranych utworów.
91.Tyrteizm i tendencje antyheroizmu jako dwie postawy w prezentowaniu tematu walki.
Zanalizuj wybrane przykłady.
92. Relacje bosko-ludzkie w świetle dzieł antycznych. Omów na wybranych przykładach
93. Bohater literacki wobec trudnych wyborów moralnych. Przedstaw temat odwołując się do
literatury dawnej i współczesnej.
94. Konflikt rozumu i serca w świetle wybranych tekstów literackich.
95. Polemiki, spory, prowokacje -starcia pokoleń literackich. Omów na przykładach.
96. Językowe sposoby wyrażania uczuć w listach Twojego pokolenia i pokolenia romantyków.
Analiza przykładów (np. listów A. Mickiewicza, J. Słowackiego, Z. Krasińskiego, C. Norwida, F.
Chopina).
97. Modlitwa jako wyraz przeżyć subiektywnych w liryce dawnej i współczesnej. Omów na
wybranych przykładach.
98. Żart, śmiech, satyra-jako wyraz dezaprobaty wobec rzeczywistości w literaturze dwu epok.
Omów na przykładach wybranych utworów.
99. Praca jako błogosławieństwo i przekleństwo. Omów temat na wybranych przykładach.
100.. Sposoby kreowania przestrzeni i jej funkcje w literaturze. Przedstaw na wybranych
przykładach.
101. Motyw dworku szlacheckiego w literaturze polskiej. Przedstaw różne jego ujęcia,
odwołując się do wybranych przykładów.
102. Władca jako bohater tekstów literackich. Zinterpretuj na przykładach różne sposoby
przedstawienia tej postaci.
103. Porównaj różne sposoby kreacji ojca w wybranych utworach literackich.
104. Porównaj obraz miłości w liryce z dwóch wybranych epok.
105. Fantastyka jako sposób tworzenia fikcji literackiej. Przypomnij wybrane sceny, postacie,
zdarzenia i określ funkcje, jakie pełnią w utworach z różnych epok.
106. Różne sposoby ukazania i funkcje motywów sportowych w literaturze XX wieku. Omów
temat, odwołując się do wybranych przykładów.
107. Tematyka i sposób jej ukazania w wybranych reportażach Ryszarda Kapuścińskiego.
108. Motyw walki dobra ze złem w twórczości Tolkiena. Omów, odwołując się do wybranych
dzieł autora.
109. Wady społeczeństwa polskiego w twórczości Krasickiego. Omów, odwołując się do
różnych dzieł autora (bajki, satyry, Monachomachia,Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki).
110. Problem narkomanii w latach '80 w Polsce i Niemczech. Omów na wybranych przykładach
literackich.
111. Bohater wobec wyboru pomiędzy dobrem i złem. Omów problem, odwołując się do
wybranych bohaterów literackich
112. Człowiek XX wieku wobec systemów totalitarnych (faszyzmu i stalinizmu). Omów
problem, odwołując się do wybranych utworów literackich.
II. KORESPONDENCJA SZTUK
1. Piosenka aktorska w kulturze współczesnej, przedstaw zjawisko i dokonaj analizy
tematyki i poetyki wybranych utworów.
2. Związki literatury i muzyki, dokonaj analizy zjawiska na podstawie wybranych tekstów
kultury.
3. Omów obecność kiczu w literaturze i sztuce.
4. Porównaj różne obrazy wsi polskiej, odwołując się do literatury i malarstwa.
5. Kontrast jako zasada kompozycyjna w sztuce. Na podstawie wybranego materiału
literackiego i plastycznego omów zjawisko.
6. Wizerunek artysty w różnych tekstach kultury. Omów różne wizje i wcielenia artysty w
literaturze, filmie i malarstwie.
7. Język literatury i język filmu. Porównaj dzieło literackie i jego filmową adaptację.
8. Miasto -miejsce magiczne, cywilizacyjny chaos, przestrzeń destrukcji.... Omów różne
sposoby widzenia miasta w literaturze i/lub sztukach plastycznych.
9. Stanisław Wyspiański -artysta wszechstronny. Omów zagadnienie na wybranych dziełach
literackich i plastycznych tego artysty.
10. Reinterpretacja i prefiguracja jako sposoby wykorzystania mitu. Przedstaw temat,
odwołując się do wybranych utworów literatury współczesnej.
11. Na przykładach literackich,filmowych, teatralnych i/lub malarskich przedstaw zjawisko
łamania konwencji w kulturze współczesnej.
12. Muza jako motyw literacki i malarski. Omawiając zagadnienie, wskaż przykłady obecności
w tekstach kultury zarówno ujęcia konwencjonalnego, jak i rzeczywistych, które autorzy
przedstawiają jako źródło natchnienia.
13. Od Edgara Allana Poe do współczesnego horroru. Prześledź ewolucję gatunku literackiego
i filmowego.
14. Tytuł, motto, scena finałowa jako klucz do interpretacji dzieła literackiego i filmowego.
Zbadaj zagadnienie na wybranych przykładach.
15. Autoportret w sztukach plastycznych i w literaturze. Omów sposoby kreacji własnego „ja”
w dziełach różnych epok.
16. Bohater literacki w interpretacji aktorskiej. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych
utworów literackich i ich scenicznych (lub filmowych) realizacji.
17. Dzieło sztuki jako inspiracja dla twórców późniejszych epok. Zanalizuj wybrane przykłady
dialogu różnych dziedzin sztuki.
18. Ekspresjonizm jako „krzyk duszy”. Omów różne sposoby wyrażania uczuć przez ekspresjonistów,
odwołując się do dzieł literackich, plastycznych i/lub filmowych.
19. Motyw drogi i/lub wędrówki w literaturze i w filmie. Omów funkcje motywu na
wybranych przykładach.
20. Motyw gór w sztuce. Zanalizuj wybrane przykłady z literatury i innej dziedziny sztuki.
21. Najnowsze inscenizacje dramatów szekspirowskich. Skomentuj współczesne pomysły
inscenizacyjne, przedstawiając stosowane w nich techniki i środki wyrazu.
22. Porównaj różne realizacje motywów pasyjnych w literaturze i sztukach plastycznych.
23. Realizm i kreacjonizm jako różne metody opisywania świata w literaturze i filmie. Omów
temat, odwołując się do wybranych przykładów.
24. Kino autorskie -jak rozumiesz ten termin w odniesieniu do twórczości wybranego
reżysera. Omów wybrane filmy.
25. Współczesna powieść i/lub film jako źródła wiedzy o kulturze innego kraju.
26. Różne sposoby ukazania subkultur w literaturze i filmie. Omów temat, uwzględniając
podłoże ideowe i kulturowe omawianych subkultur.
27. Na wybranym przykładzie przedstaw ewolucję dowolnego gatunku filmowego.
28. Gotycyzm w literaturze i sztukach plastycznych. Omów różne sposoby i funkcje
posługiwania się motywami gotyckimi w wybranych tekstach kultury.
29. Życie codzienne w literaturze i malarstwie. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych
dzieł kultury.
30.Temat jesieni w literaturze i sztuce. Zaprezentuj jego różnorodne ujęcia.
31. Wisła i Warszawa w malarstwie i literaturze. Zaprezentuj temat, odwołując się do
wybranych przykładów.
32. Różne sposoby ukazania natury. Przedstaw temat, odwołując się do literatury i malarstwa.
33. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i malarskie.
34. Postać diabła w literaturze i sztuce różnych epok. Omów na wybranych przykładach
35. Świat to labirynt, teatr, sen... omów kilka różnych przykładów mówienia o świecie,
wybierając z literatury, filmu, malarstwa lub innej dziedziny sztuki.
36. Rola pejzażu w literaturze i malarstwie romantyzmu. Omów temat na wybranych
przykładach.
37. Filmy Andrzeja Wajdy jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Omów wybrane
przykłady.
38. Przywołując wybrane dzieła, rozważ rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i
filmie.
39. Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie. Analiza porównawcza dzieł.
40. Powstania narodowe w utworach literackich i obrazach malarzy polskich. Dokonaj analizy
wybranych dzieł.
41. Motyw tańca w literaturze polskiej i jego funkcje. Rozwiń temat na przykładach wybranych
dzieł sztuki.
42. Motyw śmierci i przemijania w literaturze i malarstwie różnych epok. Omów
różne ujęcia na wybranych przykładach.
43. Kobieta -anioł i kobieta -demon. Porównaj wizerunki kobiet oraz omów ich funkcje w
literaturze i innych dziedzinach sztuki
44. Wpływ wojny na psychikę i moralność ludzka. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do
wybranych dzieł literackich i filmowych.
45. Literacka i filmowa wizja PRL-u. Analiza wybranych przykładów.
46. Szaleństwo, obłęd w literaturze i filmie. Zinterpretuj wybrane przykłady, wskazując na
funkcje tych motywów w omawianych dziełach
47. Postać upiora, wiedźmy i wampira w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych przykładach
III. JĘZYK
1.
Język dziennikarzy i komentatorów sportowych. Omów na wybranych przykładach.
2.
Językowe gry z cenzurą. Omów problem na przykładzie wybranych tekstów literackich i
kabaretowych.
3.
Dokonując analizy języka różnych reklam, wyjaśnij, jaki obraz świata one kreują.
4.
Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok.
5.
Wskaż obecność i funkcję stylizacji językowej w tekstach różnych epok.
6.
Językowy obraz świata, omów zjawisko odwołując się do wybranych przykładów
językowych.
7.
Zbadaj pochodzenie nazw miejscowych regionu warszawskiego.
8.
O sztuce przemawiania. Wskaż retoryczne środki perswazji i ekspresji w wybranych
tekstach literackich różnych epok.
9.
Wpływ języków obcych na kształtowanie współczesnej polszczyzny. Omów problem i
oceń zasadność zapożyczeń językowych.
10.
Omów wpływ Internetu i amerykanizmów na język polski na podstawie zgromadzonych
informacji.
11.
Sztuka przekonywania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków
językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych.
12.
Współczesna ekspansja języka angielskiego. Zbadaj przyczyny, zanalizuj słownictwo. (np.
słownictwo kulinarne, polska muzyka, nazwy firm i spółek)
13.
Język jako instrument walki o władzę w współczesnej literaturze i publicystyce.
Zanalizuj wybrane materiały.
14.
Twórcze wykorzystanie frazeologizmów we współczesnej poezji polskiej. Przedstaw,
odwołując się do wybranych utworów
15.
Odwołując się do wybranych przykładów, przedstaw cechy języka i stylu utworów
literackich w dowolnie wybranej epoce.
16.
Na podstawie zgromadzonego materiału przedstaw najczęstsze błędy językowe, spotykane
we współczesnej publicystyce.
17.
Zanalizuj język wybranych przez ciebie tekstów reklamowych. Oceń zasadność użycia
zastosowanych środków językowych.
18.
Przeanalizuj rolę wulgaryzmów i ich oddziaływanie na artystyczną strukturę dzieła sztuki
w literaturze polskiej na wybranych przykładach z różnych epok.