plik PDF

czyli 0,1 g wody. Jest to masa zaledwie
cztery razy mniejsza od masy ciała! To
tak jakby dziewczynka po wyjściu spod
prysznica była o 12,5 kg cięższa!
...i w przyrodzie
Po wcześniejszych rozważaniach wiemy już, dlaczego deszcz naraża mysz
na bardzo istotne zwiększenie dźwiganej przez mięśnie masy, a mokra
mucha jest praktycznie bezradna, niezdolna do poderwania się do lotu.
Stosunek pola powierzchni ciała zwierząt i roślin do ich masy jest znacznie większy u małych organizmów niż
u dużych. Walka o zmianę tej proporcji w dużych organizmach objawia się na wiele sposobów, z których nie zawsze zdajemy sobie sprawę.
Drzewa zwiększają pole powierzchni
zewnętrznej wielką ilością liści i rozbudowanym systemem korzeniowym.
Prymitywny system oddechowy małych
stworzeń (np. owadów) duże zwierzęta
zastąpiły płucami o olbrzymiej aktywnej powierzchni.
Jednak stosunkowo małe pole powierzchni skóry dużych zwierząt ma
też istotny plus: wszystkie ciepłokrwiste zwierzęta w spoczynku oddają
przez jednostkę powierzchni skóry
tyle samo ciepła, więc ilość pokarmu
potrzebna zwierzęciu jest proporcjonalna do pola powierzchni ciała, a nie
do masy. To między innymi dlatego
mysz czy sikorka muszą codziennie
pochłaniać niemal tyle żywności, ile
same ważą.
Na koniec autor pragnie podkreślić,
że mimo przytoczonych faktów naukowych, kwestię istnienia Calineczki
i krasnoludków pozostawia otwartą.
Mam pomysł
Ścięte bryły
Prowadząc lekcje z geometrii, zauważyłam, że największe kłopoty mają
uczniowie z obliczaniem pól powierzchni figur przestrzennych powstałych
przez wycięcie z nich innej bryły.
W tego typu zadaniach uczniowie
popełniają błąd polegający na tym, że
pole powierzchni tych niepełnych brył
liczą podobnie jak objętość. Zamiast
dodawać pola powierzchni, najczęściej
odejmują.
Przed realizacją tych tematów polecam więc uczniom wykonanie, np.:
18
• modelu sześcianu z jednym ściętym
narożnikiem w połowie krawędzi,
• modelu sześcianu ze ściętymi wszystkimi narożnikami w 13 krawędzi,
• modelu sześcianu o krawędzi 9 cm
po wycięciu z niego jednej kostki
sześciennej.
Wykonanie tego typu modeli pozwala
uczniom uniknąć błędu. Zadania
choćby najtrudniejsze okazują się
wtedy proste nawet dla uczniów najsłabszych.
Anna Przybysz-Izydorczyk
(Kutno)
TEMAT NUMERU
CYAN BLACK
ML15 str. 18
Siatki
Przestawiam pomysł dotyczący brył
geometrycznych, który może pomóc
uczniom mającym problemy z wyobraźnią przestrzenną. Zaprojektowane i wycięte siatki wielościanów
uczniowie przyklejają w zeszycie jedną
ze ścian, np. podstawą. Siatki pozostają złożone na płasko. Podczas lekcji,
w razie potrzeby, uczeń może złożyć
siatkę w figurę przestrzenną.
Jolanta Deczyńska
(Toruń)
Tablice z rzutami brył
Rysowanie na tablicy brył w rzucie
równoległym zajmuje dość dużo czasu.
Niektórzy uczniowie robią to powoli,
niestarannie, a na mokrej tablicy nie
zawsze dobrze widać.
Na początku nauki o bryłach oczywiście należy wykonywać te rysunki,
ale potem przy rozwiązywaniu zadań
denerwowała mnie strata czasu. Wpadłam na pomysł, aby wykonać gotowe
tablice z rzutami równoległymi brył.
W sklepie z materiałami budowlanymi kupiłam cztery płyty spienione
twarde z PCW o wymiarach 50 cm
50 cm i na nich (na obu stronach)
niezmywalną farbą narysowałam bryły
w rzutach równoległych. Wykonałam
rysunki najczęściej spotykanych brył –
graniastosłupów i ostrosłupów prawidłowych: trójkątnych, czworokątnych
i sześciokątnych oraz walca i stożka.
Aby zawiesić te tablice na ścianie, poprosiłam o wywiercenie dwóch
otworów i przeciągnęłam przez nie
sznurek. Teraz uczeń, który rozwiązuje
zadanie, wybiera odpowiednią tablicę
i na niej kredą (na ciemnej płycie)
lub flamastrem (na jasnej płycie – bardziej polecam) zaznacza lub dorysowuje potrzebne odcinki, kąty, przekroje. Kredę i pisaki łatwo można
zmazać. Oprócz funkcji dydaktycznej
tablice te dodatkowo zdobią pracownię.
W sprzedaży są płyty w następujących kolorach: czarny, czerwony, granatowy, zielony, żółty, popielaty.
Małgorzata Nakonieczny
(Rzeszów)
Ruchome bryły w Internecie
Jak mówił Albert Einstein, wyobraźnia
jest ważniejsza niż wiedza. W rozwijaniu wyobraźni przestrzennej od nieruchomych rysunków, a nawet modeli,
bardziej przydatne mogą być rysunki
ruchome – animacje. Kilka takich
animacji (tworzenie brył obrotowych
z obrotu figur płaskich, powstawanie przekrojów, zmiana przekroju przy
zmianie figury) przygotowałam na
mojej stronie internetowej:
http://www.republika.pl/jolam/cube.htm
Lekcję poświęconą bryłom obrotowym prowadzę w pracowni komputerowej. Uczniowie mogą więc korzystać
z przygotowanych animacji, a później
– rozwiązać zamieszczony na stronie
test. Zachęcam Państwa do odwiedzania mojej strony na lekcjach.
Jolanta Małczak
(Zawiercie)
Ruchome bryły w Internecie – bis
Warto zajrzeć także na stronę:
http://mathworld.wolfram.com/topics/
LiveGraphics3DApplets.html
Znajduje się tam kilkadziesiąt linków
do stron z figurami przestrzennymi.
Na większości z nich pokazano bryłę,
którą można obracać, odpowiednio
manipulując myszką. Nierzadko obok
narysowana jest też siatka. Przy niektórych figurach podano wzory i zależności między odcinkami, a także zadania wraz z rozwiązaniami.
Redakcja
TEMAT NUMERU
CYAN BLACK
ML15 str. 19
19