Spis tre ci - Helion Edukacja
Transkrypt
Spis tre ci - Helion Edukacja
Program nauczania przeznaczony dla II etapu edukacyjnego. Program nauczania dostosowany do nowej podstawy programowej zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia ogólnego w poszczególnych typach szkó (Dz. U. z 2009 r., nr 4, poz. 17). Wszelkie prawa zastrzeone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie ksiki na noniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi bd towarowymi ich wacicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponosz równie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice. Redaktorzy prowadzcy: Joanna Zarba, Joanna Stopiska Projekt okadki: Maciej Pasek Ilustracja na okadce podrcznika: Agnieszka Lodziska Wydawnictwo HELION ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://helion.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek) Drogi Czytelniku! Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres: http://helion.pl/user/opinie?prsp46 Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj. ISBN: 978-83-246-2499-7 Copyright © Helion 2010 Printed in Poland. Spis treci 1. Od autora 5 2. Zaoenia programu 6 3. Szczegóowy program nauczania do przedmiotu Zajcia komputerowe w szkole podstawowej w klasach IV – VI 8 4. Treci nauczania oraz dziaania uczniów 65 5. Osignicia ucznia 71 6. Ocena pracy ucznia 72 7. Metody pracy i rodki dydaktyczne 79 7.1. Metody pracy 79 7.2. rodki dydaktyczne 83 Bibliografia 88 4 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W SZKOLE PODSTAWOWEJ 1. OD AUTORA 5 1. Od autora Pomys napisania programu nauczania niezalenego od platformy sprztowej zrodzi si w czasie moich licznych spotka z nauczycielami informatyki, które odbyway si w trakcie konferencji metodycznych organizowanych przez wydawnictwo Helion w caej Polsce. Nauczyciele bardzo czsto pytali mnie, dlaczego nie ma na rynku takiego programu, zwaszcza e w coraz wikszej liczbie szkó równolegle funkcjonuj pracownie wykorzystujce róne rodowiska (Linux, Windows, Mac OS X). Zazwyczaj uczy w nich ten sam nauczyciel. Ponadto coraz czciej uytkownicy komputerów instaluj alternatywne systemy operacyjne. Doszam do wniosku, e ucze powinien zosta tak przygotowany, by w przyszoci potrafi pracowa w rónych rodowiskach, nawet takich, których wczeniej nie zna. W zamiarze napisania uniwersalnego programu utwierdzio mnie dodatkowo wprowadzenie nowej podstawy programowej [1]. W skad pakietu Informatyka Europejczyka opracowanego na potrzeby ksztacenia blokowego wchodz: i program nauczania oraz (dostosowane do platformy sprztowej edycje: Windows XP, Windows Vista, Mac): i podrcznik, który zawiera omówienie zagadnie niezbdnych do realizacji treci programowych, i zeszyt wicze (cz. I – II) zastpujcy zeszyt przedmiotowy, zawierajcy komplet zada do wszystkich rozdziaów podrcznika, i pyta CD dla ucznia, i poradnik dla nauczyciela, i strona http://edukacja.helion.pl z gotowymi materiaami dla nauczyciela, takimi jak: i propozycje rozkadów materiau, i plany wynikowe, i konspekty lekcji, i zestawy testów do kadego rozdziau, i kryteria oceniania, i wskazówki do pracy z uczniami uzdolnionymi i pracy nad projektem, i wskazówki metodyczne, i forum. 6 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Nauczycielom rozpoczynajcym prac z pakietem Informatyka Europejczyka proponuj w pierwszej kolejnoci zarejestrowanie si na stronie http://edukacja.helion.pl i wybranie odpowiedniego rozkadu materiau. Do kadego podpite s konspekty lekcji oraz plany wynikowe w wersji edytowalnej, na bazie których mona przygotowa wasne dokumenty potrzebne w pracy. Dostpne jest równie forum, gdzie mona uzyska bezporedni pomoc i wsparcie w razie jakichkolwiek wtpliwoci. Serwis internetowy jest na bieco monitorowany, uzupeniany i aktualizowany. 2. Zaoenia programu Zaoenia programu Program nauczania zosta opracowany zgodnie z: i Rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia ogólnego w poszczególnych typach szkó (Dz. U. z 2009 roku, Nr 4, poz. 17); i Rozporzdzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2009 r. zmieniajcym rozporzdzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkoach publicznych (Dz. U. Nr 54, poz. 442); i Zaleceniem Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia si przez cae ycie (2006/962/WE). Gównym celem nauczyciela pracujcego z tym programem jest przygotowanie uczniów do bezpiecznego i odpowiedzialnego posugiwania si komputerem i korzystania z technologii informacyjnej. Gównym zadaniem — wsparcie ucznia w deniu do pogbiania wiedzy i opanowywania nowych umiejtnoci. Zajcia komputerowe ucz, jak wykorzysta komputer i jak stosowa technologi informacyjn. Celowo pominam wiele technicznych zagadnie, gdy na tym etapie najwaniejsze jest opanowanie niezbdnych umiejtnoci manualnych oraz wyksztacenie waciwych nawyków zwizanych z posugiwaniem si aplikacjami uytkowymi. Realizujc materia nauczania, uczniowie zdobywaj wiedz i umiejtnoci take z innych dziedzin. Zadania i wiczenia doty- ZAOENIA PROGRAMU 7 cz zagadnie poruszanych na lekcjach przyrody, jzyka polskiego, historii, plastyki, matematyki. Rozwizanie to pozwala zachowa spójno z treciami programowymi realizowanymi w szkole. Program dostosowany jest do moliwoci intelektualnych uczniów na tym etapie rozwoju. Uwiadamia im, jakie zagroenia niesie z sob korzystanie z komputera i internetu. Uczy realizacji projektów. Program ma ukad spiralny, co umoliwia wielokrotne powracanie do tych samych treci, prezentowanych jednake w bogatszej i bardziej rozwinitej formie. Ucze, sigajc ponownie do poznanych wczeniej informacji, utrwala i wzbogaca swoj wiedz. Aby zapewni uczniom nabycie kompetencji przewidzianych w podstawie programowej, w niniejszym programie nauczania uwzgldniam treci umoliwiajce poznanie mechanizmów dziaania programów komputerowych. Na zakoczenie cyklu ksztacenia uczniowie bd mieli podstawowe umiejtnoci w zakresie: i obsugi komputerów i urzdze opartych na technice komputerowej, i stosowania rónego rodzaju programów uytkowych i edukacyjnych, i korzystania z dostpnych róde informacji (w tym z internetu), i rozwizywania problemów i podejmowania decyzji z wykorzystaniem komputera i internetu, i komunikowania si za pomoc komputera z innymi uytkownikami (kolegami i koleankami z klasy). Program jest przewidziany do realizacji w trzech kolejnych latach nauczania informatyki, w wymiarze jednej godziny tygodniowo (cznie 90 godzin). Moliwe s równie inne rozkady: i dwie godziny w pierwszym roku, jedna w drugim roku nauczania, i jedna godzina w pierwszym, dwie w drugim roku nauczania. Program moe by take realizowany w wymiarze 2 godzin tygodniowo w cyklu dwuletnim, co daje 120 godzin. Wtedy uczniowie bd mieli szans zdobycia wymienionych kompetencji na poziomie wyszym ni minimalny. Aby zrealizowa zaoenia programowe, zgodnie z zaleceniami nowej podstawy programowej szkoa powinna: 8 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI i wyposay pracowni komputerow w tak liczb stanowisk, aby kady ucze mia do dyspozycji osobny komputer z dostpem do internetu; i zapewni moliwo korzystania z licencjonowanego oprogramowania i multimedialnych programów edukacyjnych. 3. Szczegóowy program nauczania do przedmiotu Zajcia komputerowe w szkole podstawowej w klasach IV – VI Wersja dla trzyletniego cyklu ksztacenia i 1 godziny tygodniowo — razem 90 godzin. Czym zajmuje si informatyka? 1.1. Kryteria oceniania. Bezpieczna praca z komputerem. O czym bdziemy si uczy na lekcjach? Wprowadzenie, czyli kilka sów o komputerze Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 1. Lp. Rozdzia 1. Proponowana liczba godzin 1 5 Zna kryteria oceniania z przedmiotu. Opisuje zjawisko uzalenienia od komputera. Przewiduje skutki nieprawidowego zorganizowania komputerowego stanowiska pracy. Opisuje zjawisko uzalenienia od komputera. Wymienia zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Dostrzega zagroenia wynikajce z amania zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Zna i stosuje zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Wyjania zasady bezpiecznej pracy z komputerem. Wymienia zasady prawidowej organizacji pracy z komputerem dotyczce jej czasu i miejsca oraz pozycji ciaa. Dokonuje prób organizacji wasnego stanowiska pracy z zachowaniem podstawowych zasad bezpieczestwa i higieny pracy. Wyjania, czym zajmuje si informatyka. Ucze: Ucze: Potrafi okreli, czym zajmuje si informatyka. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Wymienia tytuy czasopism komputerowych dla dzieci. Rozumie pojecie „rewolucja technologiczna” w informatyce. Omawia krótko histori komputerów. Umie wymieni róda wiedzy o informatyce. Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 9 1.2. Lp. Wymienia elementy skadowe wntrza komputera. Potrafi poda nazw systemu operacyjnego zainstalowanego na komputerach w pracowni. Klasyfikuje podstawowe urzdzenia wejcia i wyjcia w zestawie komputerowym, nazywa je i wskazuje ich zastosowanie. Rozumie zwrot stan upienia komputera. Prawidowe rozpoczcie i zakoczenie pracy z komputerem. Rozrónia podstawowe elementy zestawu komputerowego. Ucze: Ucze: Wyjania przeznaczenie elementów skadowych wntrza komputera. Wyjania rónic midzy cakowitym wyczeniem komputera a jego przejciem w stan upienia. Okrela zastosowanie skanera, plotera, gonika i modemu w zestawie komputerowym. Wymienia elementy zestawu komputerowego. Dostosowuje stanowisko pracy do wymaga bezpiecznej i higienicznej pracy. Potrafi wymieni adresy stron internetowych powiconych bezpieczestwu w sieci. Wymagania ponadpodstawowe Cele szczegóowe Wymagania podstawowe Umie prawidowo rozpocz i zakoczy prac z komputerem. 1 Proponowana liczba godzin Budowa zestawu komputerowego. Komputer po raz pierwszy Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Instaluje i uruchamia nieomawiane na lekcji programy komputerowe. czy elementy zestawu komputerowego. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z systemami Windows i Mac OS X. Objania, dlaczego nie naley modyfikowa katalogu System. Opisuje przyciski rozmieszczone na komputerze. Ucze: Wymagania rozszerzajce 10 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 1.4. 1.3. Rodzaje licencji. Zagadnienia etyczne i prawne zwizane z ochron wasnoci intelektualnej. Komputer a prawo Praca w sieci. Podstawowe terminy i pojcia uywane podczas pracy z komputerem. Co powinien wiedzie kady uytkownik komputera? 1 1 Rozpoznaje róne typy plików. Zna jednostki, w jakich podajemy rozmiar pliku lub katalogu. Rozpoznaje typy plików po ikonie. Zna pojcie sie komputerowa. Rozumie pojcia: piractwo komputerowe, licencja, prawa autorskie oraz programy freeware, shareware, demo. Objania zasady korzystania z programów i zbiorów dokumentów w szkolnej pracowni komputerowej. Omawia prawa uytkownika komputera podczas korzystania z programów. Korzysta ze wskazanych zbiorów informacji, okazujc szacunek dla cudzej wasnoci intelektualnej. Wymienia zasady korzystania z programów i zbiorów dokumentów w szkolnej pracowni komputerowej. Wymienia rónice midzy pamici operacyjn a pamici zewntrzn komputera. Omawia pojcie kompatybilnoci komputerów. Zmienia wygld biurka (pulpitu). Potrafi wyjani pojcia: piractwo komputerowe, licencja, prawa autorskie oraz programy freeware, shareware, demo. Zna i potrafi opisa posta wybranego twórcy komputerów. Charakteryzuje konsekwencje Rozumie pojcia: programy prawne piractwa komputerowego. public domain, adware. Wyjania, co umoliwia praca w sieci. Zna zasady pracy w sieci. Okrela na podstawie ikony pliku, z jak aplikacj jest on skojarzony. Rozrónia pliki i katalogi, potrafi okreli, co oznaczaj. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac w sieci. Porzdkuje zawarto tworzonych katalogów (teczek). Rozumie pojcia: ikona (znaczek), plik, katalog (teczka). SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 11 1.5. Lp. Regulamin pracowni komputerowej. Wirusy komputerowe i programy antywirusowe. Co jeszcze jest wane w pracy na komputerze? Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 1 Zna rodzaje wirusów komputerowych i potrafi opisa skutki ich dziaania. Potrafi opisa sposoby dostosowania komputera i systemu operacyjnego do potrzeb osób niepenosprawnych. Omawia sposób zabezpieczania komputerów w szkole i w domu przed zainfekowaniem wirusem komputerowym. Rozumie i wiadomie stosuje zasady regulaminu szkolnej pracowni komputerowej. Objania dziaanie programów antywirusowych nieomawianych na lekcji. Zna sposób dziaania programów antywirusowych. Rozumie zasady prawidowego zachowania si w szkolnej pracowni Opisuje zagroenia wynikajce komputerowej wynikajce z amania zasad bezpiecznej z regulaminu pracowni i przestrzega ich. i higienicznej pracy z komputerem. Wymienia zasady pracy w szkolnej pracowni komputerowej. Dokonuje z pomoc nauczyciela sprawdzenia dysku programem antywirusowym. Uruchamia wedug wskazówek nauczyciela program antywirusowy. Potrafi nazwa program antywirusowy zainstalowany na komputerach w szkolnej pracowni komputerowej. Rozumie pojcia: wirus komputerowy i profilaktyka antywirusowa. Potrafi sprawdzi programem antywirusowym inne noniki informacji, np. pyt CD. Instaluje program antywirusowy wskazany przez nauczyciela. Samodzielnie uruchamia program antywirusowy wskazany przez nauczyciela. Samodzielnie dokonuje sprawdzenia dysku programem antywirusowym, podaje wnioski. Ucze: Ucze: Wie, co to jest wirus komputerowy. Ucze: Wymagania rozszerzajce Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 12 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Praca z oknami. Uruchomienie programów i koczenie ich pracy. Podstawowe informacje o popularnych systemach. rodowisko pracy Poznajemy rodowisko pracy 2.1. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 2. Lp. Rozdzia 2. Proponowana liczba godzin 1 6 Obsuguje okno dialogowe i menu. Zmienia rozmiar i pooenie okna wedug potrzeb. Opisuje wygld okien rónych programów. Wyjania budow pulpitu (biurka). Okrela funkcje ikon na pulpitach rónych systemów. Ustala rozmiary okien kilku Odrónia pojcia: wskazanie, przeciganie, uruchomionych jednoczenie programów. jedno- i dwukrotne kliknicie mysz. Wykorzystuje mysz do uruchamiania programów. Uruchamia gr lub program edukacyjny wskazany przez nauczyciela. Uruchamia programy, korzystajc z ikony skrótu. Okrela podstawowe elementy pulpitu (biurka). Wykorzystuje mysz do uruchamiania programów. Wymienia podobiestwa w wygldzie pulpitów (biurek) systemów Windows, Linux i Mac OS X. Ucze: Ucze: Wymienia popularne systemy operacyjne. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Tworzy skrót do programu wskazanego przez nauczyciela. Wyjania sposoby pracy z wieloma oknami jednego programu oraz pracy z oknami wielu uruchomionych programów. Zmienia konfiguracj ekranu, na przykad to, kolory, wygaszacz. Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 13 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Tworzenie plików i katalogów. 2.2. Pliki i katalogi — najwaniejsze czynnoci Lp. Proponowana liczba godzin 3 Ucze: Ucze: Wyjania pojcia: ikona, plik, katalog Tworzy now wersj pliku na dysku za pomoc polecenia Zapisz jako ze zmian lokalizacji lub nazwy pliku. Ucze: Wymagania rozszerzajce Zakada katalogi (teczki) i tworzy nowe (teczka), program, dokument. Przewiduje na podstawie pliki wedug opisu. Samodzielnie tworzy pliki i katalogi. poznanych rozszerze pliku Wymienia moliwe rozszerzenia Wyjania zasady korzystania z Kosza. (.rtf, .jpg, .doc, .docx), z jak aplikacj plików. jest on skojarzony. Rozumie pojcia: ikona, plik, katalog (teczka), program, dokument. Opisuje organizacj katalogów na dysku. Pracuje w kilku otwartych oknach programów. Prawidowo wcza i wycza komputer. Zna organizacj katalogów na dysku. Uruchamia programy dowolnym sposobem. Rozrónia ikony programów, dokumentów i katalogów (teczek). Wyjania pojcia takie jak: oprogramowanie, okno, biurko, ikona, przycisk, okno programu, Dock, dokument, kursor tekstowy, plik, nazwa pliku, katalog (teczka). Wyjania znaczenie przycisków: Minimalizuj, Maksymalizuj, Zamknij. Zna sposoby pracy z oknami. Obsuguje okna dialogowe i menu. Obsuguje okna programów z wykorzystaniem poznanych elementów. Omawia budow okna programu. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac Omawia sposoby uruchamiania aplikacji poznawanych na lekcji. z programem. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 14 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Tworzy struktur katalogów (teczek) wedug potrzeb. Zna przeznaczenie Kosza. Porzdkuje zawarto tworzonych katalogów (teczek). Oprónia Kosz i odzyskuje z niego skasowane pliki, katalogi (teczki). Samodzielnie drukuje dokumenty. Wymienia rodzaje pamici zewntrznych komputera (dysk twardy, CD, DVD, pendrive). Porusza si po strukturze katalogów. Potrafi odczyta zawarto pendrive’a, pyty CD i DVD. Wyjania pojcie nonik informacji. Zmienia parametry drukowania. Porusza si po strukturze katalogu (teczki). Usuwa i kopiuje grup plików. Rozumie pojcie nonik informacji. Drukuje dokumenty wedug opisu. Oprónia Kosz. Tworzy nowy katalog (teczk) podczas zapisu pliku. Dokonuje poprawek w pliku i zapisuje zmiany na dysku. Otwiera i zamyka wczeniej utworzone pliki i katalogi (teczki). Noniki informacji. Odzyskuje z Kosza usunite pliki i katalogi (teczki). Samodzielnie zapisuje pliki w katalogu w miejscu wskazanym przez nauczyciela. Przenosi, kopiuje, usuwa, zmienia nazw plików i katalogów (teczek) wedug opisu. Usuwanie plików i katalogów. Drukowanie. Samodzielnie wykonuje operacje na plikach i katalogach, takie jak: przenoszenie, kopiowanie, usuwanie, zmiana nazwy. Odwoujc si do wzoru i stosujc jeden z poznanych sposobów, tworzy nowe katalogi (teczki) i struktury katalogów (teczek). Przenoszenie, kopiowanie, zmiana nazwy plików i katalogów. Opisuje poznane sposoby tworzenia plików i katalogów (teczek). Omawia korzyci, jakie daje porzdkowanie informacji na dysku poprzez tworzenie katalogów (teczek). Opisuje poznane sposoby tworzenia plików i katalogów (teczek). Omawia technik zaznaczania dwóch lub wikszej liczby plików lub katalogów (teczek). SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 15 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Rozrónia rodzaje pamici komputera. Zapisuje pliki na dysku we wskazanym katalogu (teczce) wedug wskazówek nauczyciela. Nazywa jednostki pojemnoci noników pamici. Zapisuje pliki i katalogi na zewntrznych nonikach informacji we wskazanym katalogu (teczce). Wybiera optymaln metod kopiowania i usuwania katalogów (teczek) i plików ze zmian lokalizacji. Objania zasady przechowywania pendrive’a, pyty CD i DVD. Porównuje rodzaje pamici zewntrznych komputera (dysk twardy, CD, DVD, pendrive). Ucze: Ucze: Zapisuje pliki na zewntrznych nonikach informacji wedug wskazówek nauczyciela. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce 16 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin Korzystanie z wbudowanej pomocy programów. Wyszukiwanie plików i katalogów w systemie. Wyszukiwanie informacji 2.4. Poznajemy przydatne programy — akcesoria (Dashboard) 2.3. 1 1 Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia i obsuguje akcesoria systemowe. Okrela ich przeznaczenie. Wymienia akcesoria dostpne w zainstalowanym systemie. Wskazuje sposób wyszukiwania w zasobach dysku pliku lub katalogu o znanej nazwie oraz pliku lub katalogu o nieznanej nazwie. Samodzielnie korzysta z aplikacji poznanych na lekcji. Samodzielnie wyszukuje pliki i katalogi (teczki). Prawidowo reaguje na pojawiajce si w programie komunikaty. Z pomoc nauczyciela wyszukuje pliki i katalogi (teczki), korzystajc z pomocy systemu. Wyszukuje zapisane pliki we wskazanych katalogach (teczkach), korzystajc z opcji Szukaj w. Samodzielnie korzysta z wbudowanej pomocy systemu i programów. Z pomoc nauczyciela korzysta z wbudowanej pomocy systemu i programów. Wykonuje proste obliczenia z jej wykorzystaniem: dodawanie, odejmowanie, mnoenie, dzielenie dwóch liczb. Uruchamia aplikacj Kalkulator. Samodzielnie uruchamia i wykorzystuje aplikacje dostpne w systemie, ale nieomawiane na lekcji. Wykorzystuje aplikacj Kalkulator do rozwizywania zada tekstowych. Samodzielnie wyszukuje pliki i katalogi (teczki) w rónych systemach. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 17 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Korzystajc z aplikacji Kalkulator, wykonuje wielokrotne dziaania na tej samej liczbie. Samodzielnie uruchamia dostpne w systemie gry i prawidowo koczy z nimi prac. Ukrywa i uaktywnia program. Samodzielnie wstawia, modyfikuje i usuwa zdarzenie w aplikacji Kalendarz. Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia dostpne w systemie gry i prawidowo koczy z nimi prac. Uruchamia aplikacj Kalendarz. Wedug wskazówek nauczyciela wstawia, modyfikuje i usuwa zdarzenie w aplikacji Kalendarz. Korzystajc ze wskazówek nauczyciela, oblicza wartoci prostych wyrae arytmetycznych. Objania funkcje klawiszy aplikacji Kalkulator w postaci prostej (widok Standardowy). Kopiuje wyniki oblicze do prostego edytora tekstu. Wykorzystuje do oblicze klawisze na klawiaturze numerycznej. Ucze: Ucze: Ucze: Wymagania rozszerzajce Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 18 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin Poznajemy klawiatur 3.1. wiczenia w pisaniu. Budowa klawiatury. Ukad rk na klawiaturze. Wprowadzenie do nauki poprawnego pisania na klawiaturze. 1 3 Nauka pisania na klawiaturze komputera 3. Kluczowe punkty nauczania Proponowana liczba godzin Proponowany temat lekcji Lp. Rozdzia 3. Stara si nie popenia bdów przy wprowadzaniu tekstu z klawiatury. W sposób prawidowy wprowadza z klawiatury litery z uyciem lewej i prawej rki. Zna przeznaczenie klawiszy Page Up, Page Down, Home, End oraz klawiszy sterowania kursorem. Wie, jak si wpisuje wielkie litery i polskie znaki. Prezentuje prawidowy ukad rk na klawiaturze. Zna przeznaczenie poszczególnych klawiszy. Nazywa podstawowe klawisze. Popenia nieliczne bdy, wprowadzajc tekst z klawiatury. Sprawnie posuguje si klawiatur. Samodzielnie uruchamia program do nauki pisania na klawiaturze komputera wykorzystywany na lekcji. Omawia przeznaczenie poszczególnych klawiszy. Nazywa podstawowe klawisze i okrela ich funkcje. Ucze: Ucze: Zna budow klawiatury. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 19 3.2. Lp. wiczenia do nauki pisania na klawiaturze komputera. wiczenia w pisaniu Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 Stara si nie popenia bdów przy wprowadzaniu tekstu z klawiatury. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia program do nauki pisania na klawiaturze komputera. Przepisuje tekst, pracujc w dwóch otwartych oknach. Prezentuje prawidowy ukad rk na klawiaturze. Raczej nie popenia bdów, wprowadzajc tekst z klawiatury. wiadomie prawidowo ukada rce na klawiaturze. wiadomie korzysta z programów do nauki pisania na klawiaturze komputera. Samodzielnie korzysta z dowolnego innego programu do nauki pisania na klawiaturze. Sprawnie posuguje si klawiatur. Bezbdnie przepisuje tekst, pracujc w dwóch otwartych oknach. Ucze: Ucze: Obsuguje klawiatur. Ucze: Wymagania rozszerzajce Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 20 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Drukowanie. Zapisanie i otwieranie pliku. Wykonanie prostego rysunku, wstawianie tekstu do rysunku. Uruchomienie i prawidowe zakoczenie pracy z programem. Mysz narzdziem do rysowania i kolorowania. Edytory graficzne. Podstawy edycji grafiki Pierwsze kroki w grafice komputerowej 4.1. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 4. Lp. Rozdzia 4. Proponowana liczba godzin 2 14 Wstawia tekst do rysunku zgodnie z instrukcj z podrcznika lub wedug wskazówek nauczyciela. Samodzielnie drukuje dokument. Zmienia styl, rozmiar i rodzaj czcionki za pomoc dostpnych narzdzi tekstowych edytora grafiki. Wstawia tekst do rysunku. Zmienia grubo linii rysowania oraz jej rozmiar i kolor. Rysuje proste elementy graficzne z wykorzystaniem przybornika. Samodzielnie tworzy dowolny rysunek i zapisuje go na dysku. Wyjania pojcia: grafika komputerowa, edytor grafiki. Wskazuje elementy okna edytora grafiki. Wykonuje rysunek wedug instrukcji. Rozpoznaje pliki graficzne na podstawie ich rozszerze i ikon. Samodzielnie uruchamia edytor Sprawnie stosuje poznane grafiki wykorzystywany na lekcji. narzdzia do tworzenia i przeksztacania rysunków Objania zastosowanie w edytorze grafiki. elementów okna edytora grafiki. Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia edytor grafiki wykorzystywany na lekcji. Rozumie pojcia: grafika komputerowa, edytor grafiki. Nazywa poznane edytory graficzne. Ucze: Ucze: Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 21 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Drukowanie. Tworzenie i modyfikacja rysunków z wykorzystaniem dostpnych opcji oraz narzdzi poznanego programu. Uruchomienie i prawidowe zakoczenie pracy z programem. 4.2. Kolorujemy i rysujemy w edytorze grafiki Lp. Proponowana liczba godzin 3 Rysuje proste elementy graficzne z wykorzystaniem przybornika. Zmienia grubo linii rysowania oraz jej rozmiar i kolor. Wykonuje rysunek wedug instrukcji. Wskazuje elementy okna edytora grafiki. Obsuguje okna programów z wykorzystaniem poznanych elementów. Uruchamia programy, korzystajc z ikony skrótu. Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia edytor grafiki wykorzystywany na lekcji. Wedug wskazówek nauczyciela drukuje dokument. Objania zastosowanie elementów okna edytora grafiki. Przeksztaca elementy rysunku. Tworzy prace graficzne na zadany temat z wykorzystaniem poznanych narzdzi i funkcji programu graficznego. Omawia sposoby uruchamiania aplikacji poznawanych na lekcji. Ucze: Ucze: Ucze: Z pomoc nauczyciela zapisuje rysunek na dysku komputera. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 22 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 4.3. Zapisanie, otwieranie i modyfikacja rysunku. Wykonanie prostego rysunku. Uruchomienie i prawidowe zakoczenie pracy z programem. Edytory graficzne — wiczenia 3 Posuguje si poleceniem Cofnij, aby zrezygnowa z ostatnio wprowadzonej zmiany. Wykonuje rysunek wedug instrukcji. Objania zastosowanie elementów okna edytora grafiki. Przeksztaca elementy rysunku. Korzysta ze schowka podczas kopiowania elementów rysunku. Porównuje rozmiary plików w zalenoci od typu. Odrónia typy zapisanych plików. Wyjania pojcia: mapa bitowa, piksel. Wykorzystuje klawisz Shift podczas rysowania linii poziomych, pionowych, pod ktem 45º, kwadratów i kó. Rysuje proste elementy graficzne z wykorzystaniem przybornika. Wskazuje elementy okna edytora grafiki. Wykorzystuje programy graficzne inne ni poznane na lekcji. Wskazuje inne ni poznane na lekcji programy do edycji grafiki. Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia edytor grafiki wykorzystywany na lekcji. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem graficznym. Wedug wskazówek nauczyciela: i przygotowuje dokument do druku; i ustala parametry drukowania (liczb kopii, zakres stron); i drukuje dokument. Z pomoc nauczyciela zapisuje rysunek na dysku komputera. Wstawia tekst do rysunku zgodnie z instrukcj z podrcznika lub wedug wskazówek nauczyciela. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 23 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Drukowanie. Wstawianie napisów. Samodzielne wykonanie rysunku na zadany temat z wykorzystaniem poznanych edytorów grafiki. 4.4. Edytory graficzne — utrwalenie wiadomoci Lp. Proponowana liczba godzin 3 Dokonuje poprawek w pracach graficznych. Wykonuje rysunki zgodne ze schematem lub wedug wskazówek Docza do rysunku napisy nauczyciela. wykonane w edytorze grafiki. Operuje kolorem rysowania i ta. Wedug wskazówek nauczyciela uruchamia edytory grafiki wykorzystywane na lekcji. Z pomoc nauczyciela zapisuje rysunek na dysku komputera. Rysuje proste elementy graficzne z wykorzystaniem przybornika. Zmienia grubo linii rysowania oraz jej rozmiar i kolor. Tworzy prace graficzne na zadany temat z wykorzystaniem poznanych narzdzi i funkcji programu graficznego. Dokonuje trafnego wyboru koloru, zwracajc uwag na estetyk i walory artystyczne tworzonego obrazu. Zapisuje utworzony plik i otwiera plik wczeniej zapisany. Operuje kolorem rysowania i ta, dokonuje poprawek w pracach graficznych. Ucze: Ucze: Wskazuje podobiestwa i rónice wystpujce podczas pracy w rónych programach graficznych. Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 24 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 4.5. Wykonanie kopii obrazu wywietlanego na ekranie (zdj ekranu). Ustawienie wydruku, drukowanie. Komponowanie wasnych rysunków. Tworzenie i wydruk wasnych rysunków 3 Ustala atrybuty rysunku w edytorze grafiki. Korzystajc z dostpnych narzdzi programu, opracowuje zoony rysunek na dowolny temat. Samodzielnie zapisuje plik we waciwym katalogu (teczce). wiadomie podejmuje decyzj o zapisaniu zmian w pliku lub o rezygnacji z nich. Zmienia rozmiary elementów rysunku. Zmienia rozmiary rysunku, wiadomie korzysta z narzdzi tekstowych. nie niszczc go. Przenosi fragment rysunku w inne miejsce. Korzystajc z dostpnych narzdzi programu, opracowuje prosty rysunek na dowolny temat. Wedug wskazówek nauczyciela: i przygotowuje dokument do druku; i ustala parametry drukowania (liczb kopii, zakres stron); i drukuje dokument. Posuguje si poleceniami Cofnij i Powtórz do zmiany wykonanej operacji. Zapisuje plik w miejscu wskazanym przez nauczyciela. Prawidowo zapisuje i otwiera plik z pomoc nauczyciela lub wedug instrukcji. Zmienia rozmiary elementów rysunku. Dobiera edytor grafiki do wymaga zadania. Korzysta z funkcji Zoom In/Zoom Out do likwidowania przerw (szczelin) w konturze rysunku. Omawia podobiestwa i rónice poznanych edytorów grafiki. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 25 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji i wykonuje zoone prace graficzne; i zapisuje plik we waciwym katalogu (teczce); i przygotowuje dokument do druku i drukuje go; i dobiera parametry wydruku odpowiednio do rodzaju drukowanej pracy. i przygotowuje dokument do druku; i ustala parametry drukowania (liczb kopii, zakres stron); i drukuje dokument. Prawidowo nadaje nazwy plikom. Posuguje si poleceniami Cofnij i Powtórz do zmiany wykonanej operacji. Zapisuje zrzut ekranu w odpowiednim katalogu (teczce), zmienia jego nazw. Zalenie od potrzeb modyfikuje zrzut ekranu. Uzasadnia potrzeb stosowania zrzutów ekranowych (zdj ekranu). Samodzielnie wykonuje zdjcie ekranu oraz obraz fragmentu ekranu z zapisem do pliku. Samodzielnie: Wedug wskazówek nauczyciela: Z pomoc nauczyciela wykonuje zdjcie ekranu oraz obraz fragmentu ekranu z zapisem do pliku. Ucze: Ucze: Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 26 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin Zapisywanie i otwieranie dokumentu tekstowego. Tworzenie dokumentu za pomoc edytora tekstu. Edytory tekstu. Podstawy edycji tekstu Pierwsze kroki w edytorze tekstu 5.1. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 5. Lp. Rozdzia 5. Proponowana liczba godzin 1 14 Objania zastosowanie elementów okna edytora tekstu. Rozrónia klawisze edycyjne i klawisz Enter na klawiaturze oraz kursor tekstowy i kursor myszy. Wskazuje elementy okna edytora tekstu. Wyjania pojcie edytora tekstu i jego zastosowanie. Zna pojcia: edytor tekstu, redagowanie tekstu, kursor tekstowy, akapit. Na podstawie ikony rozpoznaje plik zawierajcy dokument tekstowy. Z pomoc nauczyciela uruchamia edytor tekstu wykorzystywany na lekcji. Nazywa poznane edytory tekstu. Ucze: Ucze: Rozrónia pojcia: kursor tekstowy i kursor myszy. Redaguje i formatuje proste teksty wedug podanego wzoru. Samodzielnie prawidowo nadaje nazw plikowi. Prawidowo zapisuje plik w przeznaczonym dla niego katalogu (teczce). Pisze teksty, wiadomie stosujc reguy poprawnego wprowadzania tekstu. Objania przeznaczenie pasków narzdzi i umieszczonych na nich przycisków. Dostosowuje pooenie i liczb pasków narzdzi do potrzeb tworzonego dokumentu. Samodzielnie uruchamia edytor Omawia moliwoci edytora tekstu wykorzystywany na lekcji. tekstu. Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 27 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Wyjania, na czym polega czynno redagowania tekstu w edytorze tekstu. Zna reguy poprawnego wprowadzania tekstu. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z edytorem tekstu. Nadaje nazw plikowi odpowiedni do jego zawartoci, korzystajc z pomocy nauczyciela. Zapisuje plik we wskazanym katalogu (teczce). Zapisuje i otwiera pliki tekstowe, postpujc zgodnie z instrukcj. Posuguje si poleceniami Cofnij i Powtórz do zmiany wykonanej operacji. Wprowadza tekst z klawiatury z uwzgldnieniem zasad edycji tekstu Zapisuje dokument w ustalonym miejscu na dysku. oraz sposobu wpisywania polskich znaków. Wyjania pojcia: edytor tekstu, Wyszukuje bdy w gotowym tekcie akapit. i wprowadza poprawki. Ucze: Ucze: Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 28 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin 5.2. Wykonujemy operacje na blokach tekstu 2 Pisze tekst z zachowaniem zasad poprawnego wprowadzania tekstu. Wymienia zasady poprawnego wprowadzania tekstu. Zapisuje dokument we wskazanym katalogu (teczce). Rozumie wyraenie „poprawne uywanie znaków interpunkcyjnych”. Sprawnie wykonuje operacje na bloku tekstu: usunicie, przeniesienie w inne miejsce, kopiowanie. Sprawnie posuguje si poleceniami Kopiuj, Wklej, Cofnij. Prawidowo usuwa zaznaczony tekst, potrafi go odzyska. Wykonuje operacje na bloku tekstu: usunicie, przeniesienie w inne miejsce, kopiowanie. Dokonuje zmiany w tekcie i zapisuje zmieniony plik na dysku. Prawidowo zapisuje plik w przeznaczonym dla niego katalogu (teczce). Dba o utrzymanie porzdku na dysku. Posuguje si poleceniem Cofnij do zmiany wykonanej operacji. Posuguje si poleceniami Kopiuj i Wklej. Zaznacza dowolny fragment tekstu w edytorze tekstu. Wyjania pojcia: blok, wiersz, akapit. Samodzielnie uruchamia róne edytory tekstu wykorzystywane na lekcji. We waciwy sposób zaznacza w edytorze tekstu dowolny fragment tekstu, wyraz, zdanie, akapit. Pisze prosty tekst z zastosowaniem maych i wielkich liter oraz polskich znaków. Rozumie pojcia: blok, wiersz, akapit. Dostosowuje paski narzdzi do wasnych potrzeb. Wyjania poznane sposoby zaznaczania tekstu. Wymienia poznane sposoby zaznaczania tekstu. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 29 5.3. Lp. Wyrównanie tekstu. Zmiana rodzaju, rozmiaru, stylu, koloru czcionki. Formatowanie i modyfikacja dokumentu tekstowego Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 Samodzielnie zapisuje plik z pyty CD na dysku komputera bez zmiany nazwy oraz ze zmian nazwy. Dokonuje zmian w tekcie Pisze teksty, wiadomie stosujc i zachowuje zmieniony plik na dysku. reguy poprawnego wprowadzania tekstu. Zaznacza dowolny fragment tekstu w edytorze tekstu. Rozumie pojcia takie jak redagowanie Wyjania pojcia takie jak i formatowanie tekstu. redagowanie i formatowanie tekstu. Z pomoc nauczyciela zapisuje plik z pyty CD na dysku komputera bez zmiany nazwy oraz ze zmian nazwy. Samodzielnie obsuguj pyt CD doczon do podrcznika, odnajduje waciwy plik potrzebny do wykonania zadania. Redaguje i formatuje tekst na zadany temat z wykorzystaniem rónych narzdzi i funkcji poznanego edytora tekstu. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z edytorem tekstu. Korzysta z pyty CD doczonej do podrcznika, odnajduje na niej waciwy plik wedug wskazówek nauczyciela. Ucze: Ucze: Sprawnie posuguje si dostpnymi opcjami edytora tekstu. Zna przeznaczenie przycisku Poka wszystko. Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 30 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Wyrównuje akapit wedug instrukcji. Zna pojcie kody sterujce. Wyjania zastosowanie kodów sterujcych. Wyrównuje akapit, korzystajc z waciwych przycisków na pasku narzdzi. Wyjania pojcie akapit. Ustawia wcicia akapitu, korzystajc z górnych suwaków na linijce. Rozumie pojcie akapit. Prawidowo zapisuje plik w przeznaczonym dla niego katalogu (teczce). Dzieli tekst na akapity. Redaguje i formatuje tekst wedug wzoru. Formatuje akapit wedug podanego wzoru. Redaguje i formatuje tekst na zadany temat z wykorzystaniem rónych narzdzi i funkcji poznanego edytora tekstu. Zgodnie z opisem ustawia wcicia akapitu, korzystajc z górnych suwaków na linijce. Zapisuje dokument we wskazanym katalogu (teczce). Wykorzystuje pasek narzdzi do formatowania tekstu. Dokonuje podstawowych operacji formatowania tekstu, takich jak wyrównywanie, zmiana rodzaju czcionki i jej atrybutów. Wykonuje operacje na blokach tekstu — usunicie, przeniesienie w inne miejsce, kopiowanie. Wybiera czcionk i ustala jej atrybuty przed napisaniem tekstu. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 31 5.4. Lp. Numerowanie stron. Tworzenie listy numerowanej i punktowanej. Listy numerowane i wypunktowane Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 Zapisuje plik we wskazanym katalogu (teczce). Tworzy listy numerowane i punktowane wedug instrukcji. Otwiera i zapisuje dokumenty na polecenie nauczyciela. Wykorzystuje pasek narzdzi do formatowania tekstu. Dokonuje poprawek w tekcie zgodnie z instrukcj. Dokonuje podstawowych operacji formatowania tekstu: wyrównanie tekstu, zmiana rodzaju czcionki i jej atrybutów. Pisze tekst z zachowaniem regu poprawnego wprowadzania tekstu. Redaguje i formatuje tekst na zadany temat z wykorzystaniem rónych narzdzi i funkcji poznanego edytora tekstu. Prawidowo zapisuje plik w przeznaczonym dla niego katalogu (teczce). Tworzy listy numerowane i punktowane wedug instrukcji, rónymi sposobami. Samodzielnie wstawia pole liczby stron w dokumencie. Numeruje strony w dokumencie tekstowym dowolnym sposobem. Z pomoc nauczyciela numeruje strony w dokumencie oraz wstawia pole liczby stron w dokumencie. Sprawnie dokonuje podstawowych operacji formatowania tekstu: wyrównanie tekstu, zmiana rodzaju czcionki i jej atrybutów. Zmienia czcionk i ustala jej atrybuty w trakcie pisania tekstu. Ucze: Ucze: Ucze: Rozumie pojcie akapitu. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 32 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 5.5. Wstawianie grafiki do dokumentu tekstowego 1 Rozpoznaje metod przecignij i upu i z niej korzysta. Zmienia rozmiar wstawionego obiektu zgodnie z opisem. Stosuje róne style otaczania rysunku tekstem, potrafi zmieni rozmiar rysunku wedug opisu. Wstawia kliparty i wasne rysunki do dokumentu tekstowego, postpujc zgodnie z instrukcj. Modyfikuje istniejcy dokument. Z pomoc nauczyciela czy w jednym dokumencie obiekty pochodzce z rónych aplikacji. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z edytorem tekstu. Samodzielnie wstawia rysunki z edytora grafiki do dokumentu tekstowego. Dba o jednolity, estetyczny wygld tworzonego dokumentu tekstowego. Dobiera rodzaj obiektu do tworzonego dokumentu, korzysta z metody przecignij i upu. wiadomie: korzysta z opcji Formatowanie rysunku. Samodzielnie wstawia kliparty do dokumentu tekstowego. Umieszcza w tekcie rysunki, tabele i inne obiekty. Potrafi dostosowa metod numeracji i sposób punktowania do rodzaju tekstu. Zaznacza i formatuje akapit. Dzieli tekst na akapity. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 33 5.6. Lp. Wstawianie i formatowanie tabeli. Tworzenie ozdobnych napisów. Ozdobne napisy i tabela w dokumencie tekstowym Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 Tworzy proste teksty uytkowe. Tworzy pisma uytkowe wedug wzoru. Wykorzystuje pasek narzdzi do tworzenia ozdobnych napisów, wstawiania i modyfikowania tabeli z pomoc nauczyciela. Z pomoc nauczyciela tworzy ozdobne napisy. Wykorzystuje pasek narzdzi do tworzenia ozdobnych napisów, wstawiania i modyfikowania tabeli. wiadomie dobiera rodzaj ozdobnych napisów do tworzonego dokumentu. Tworzy ozdobne napisy. Zna i stosuje róne sposoby otaczania obrazu tekstem. Stosuje zasady poprawnego wprowadzania tekstu. Wykorzystuje opcj Formatowanie rysunku, na przykad zmienia rozmiary rysunku, otacza go tekstem lub stosuje inny ukad rysunku wzgldem tekstu, grupuje wstawione obiekty. Tworzy dokumenty tekstowe (w tym uytkowe) zgodnie z opisem. Stara si stosowa zasady poprawnego wprowadzania tekstu. Ucze: Ucze: Wykorzystuje klawisz Tab do wyrównywania tekstu w kolumnach. Wykorzystuje tabulatory do wyrównania tekstu w kolumnach. Porzdkuje tekst, ustawiajc waciwe fragmenty w kolejnoci alfabetycznej. Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 34 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 5.7. Ustawienia wydruku, wydruk gotowych prac. Ksztaty, obramowanie tekstu i strony. Urozmaicamy dokumenty tekstowe, drukujemy 1 wiadomie dobiera rodzaj autoksztatów do tworzonego dokumentu. Samodzielnie zmienia ksztat i kolor wstawianych obiektów. Wykorzystuje autoksztaty i ozdobne napisy do wzbogacania dokumentów tekstowych. Zmienia kolor wierszy, kolumn, komórek i caej tabeli. Tworzy i formatuje tabel zgodnie z instrukcj. Dba o jednolity, estetyczny wygld tekstu. Samodzielnie projektuje pisma uytkowe z wykorzystaniem poznanych narzdzi edytora. orientacj strony, odpowiednio do tworzonego dokumentu. i przygotowuje dokument do druku; Samodzielnie: i dokonuje wyboru opcji drukowania; i przygotowuje dokument i drukuje. do druku; Rozumie pojcia: pozioma i pionowa i dokonuje wyboru opcji orientacja strony. drukowania; i drukuje. Potrafi waciwie zastosowa Wedug wskazówek nauczyciela: Zmienia ksztat i kolor wstawianego obiektu wedug wskazówek. Z pomoc nauczyciela lub postpujc zgodnie z instrukcj, wykorzystuje proste autoksztaty i ozdobne napisy do urozmaicania dokumentów tekstowych. Z pomoc nauczyciela tworzy i formatuje prost tabel. Stosuje zaawansowane opcje drukowania. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 35 5.9. 5.8. Lp. Realizacja projektu wiczenia utrwalajce i sprawdzajce. Dokumenty tekstowe — wiczenia Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 1 Z pomoc nauczyciela lub wedug opisu czy tre z odpowiedni grafik (kliparty, zdjcia, wasne rysunki). Redaguje tre zgodn z tematem projektu. Wymienia najwaniejsze czynniki, które decyduj o tym, czy dokument jest prawidowo opracowany i przygotowany do druku. Zna czynnoci, które naley wykona, aby przygotowa dokument do druku. Potrafi waciwie zastosowa orientacj strony, odpowiednio do tworzonego dokumentu. Pisze teksty, wiadomie stosujc reguy poprawnego wprowadzania tekstu. Z pomoc nauczyciela przygotowuje róne pisma uytkowe zgodnie z zasadami poznanymi na lekcjach jzyka polskiego, stosujc reguy poprawnego wprowadzania tekstu. Samodzielnie czy tre z odpowiedni grafik (kliparty, zdjcia, wasne rysunki). Proponuje temat projektu. Opisuje najwaniejsze czynniki, które decyduj o tym, czy dokument jest prawidowo opracowany i przygotowany do druku. Dba o jednolity, estetyczny wygld tworzonego dokumentu tekstowego. Ucze: Ucze: Wskazuje podobiestwa i rónice wystpujce podczas pracy w rónych edytorach tekstu. Zna i stosuje skróty klawiaturowe. Wykorzystuje inny ni poznany na lekcji edytor tekstu. Ucze: Wymagania ponadpodstawowe Wymagania rozszerzajce Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 36 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Multimedia 6.1. Poznajemy multimedialne programy edukacyjne. Co to s multimedia? Komputer w edukacji i rozrywce Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 6. Lp. Rozdzia 6. 1 6 Proponowana liczba godzin Stosuje poznane zasady poprawnego wprowadzania tekstu. Przygotowuje dokument do druku, drukuje z pomoc nauczyciela. Obsuguje programy multimedialne bez zmiany opcji. Korzystajc ze wskazówek nauczyciela, obsuguje programy multimedialne poznawane na lekcji. Wybiera i wykorzystuje opcje dostpne w programach multimedialnych. Samodzielnie obsuguje programy multimedialne poznawane na lekcji. Ucze: Ucze: Wyjania, czym s multimedia. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Dba o porzdek na dysku w trakcie zapisywania prac. Samodzielnie przygotowuje dokument do druku i drukuje. Dba o estetyk wykonania dokumentu. Poprawnie stosuje poznane zasady poprawnego wprowadzania tekstu. Potrafi opisa warunki, jakie musi speni komputer, aby dany program móg sprawnie dziaa. Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 37 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Wyjania pojcia: demo programu, pokaz multimedialny. Wymienia poznane programy edukacyjne, encyklopedie, sowniki multimedialne, gry. Potrafi wymieni kilka czasopism komputerowych dla dzieci. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Wymienia zakres zastosowa multimedialnych programów edukacyjnych. Omawia ogólne zasady pracy z programami multimedialnymi. Weryfikuje swoj wiedz, wykorzystujc multimedialny program edukacyjny. Opisuje charakterystyczne cechy programów multimedialnych. Rozumie pojcia: multimedia, programy multimedialne, programy edukacyjne. Omawia zalety pynce z wykorzystania informacji ze róde multimedialnych. Potrafi wymieni i omówi kilka czasopism komputerowych. Opisuje zakres zastosowa multimedialnych programów edukacyjnych. Wyjania pojcia: multimedia, programy multimedialne, programy edukacyjne. Samodzielnie uruchamia programy multimedialne dostpne w szkolnej pracowni komputerowej. Omawia funkcje multimedialnych elementów programu edukacyjnego. Wymienia rodzaje programów multimedialnych. Ucze: Ucze: Obsuguje wedug wskazówek nauczyciela programy multimedialne poznane na lekcji, dostpne w szkolnej pracowni komputerowej. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Korzysta z programów multimedialnych, przygotowujc si do zaj w szkole z innych przedmiotów. Obsuguje dowolne programy multimedialne. Analizuje wiadomoci zdobyte za pomoc programu edukacyjnego i na ich podstawie formuuje odpowiedzi na zadane pytania. Ucze: Wymagania rozszerzajce 38 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin 6.2. Poznajemy inne ciekawe programy. Zabawy z fotografi. Poznajemy programy uytkowe 2 Wyjania przeznaczenie opcji dostpnych w programie. Opisuje okno programu. Samodzielnie dokonuje importu zdj z pyty CD doczonej do podrcznika. Z pomoc nauczyciela dokonuje importu zdjcia z pyty CD doczonej do podrcznika. Wedug instrukcji tworzy albumy i nadaje im odpowiednie nazwy. Samodzielnie dokonuje modyfikacji fotografii, korzystajc z opcji Edycja, Obró, Prostowanie, Z pomoc nauczyciela lub wedug opisu Efekty, Kadruj. dokonuje modyfikacji fotografii, Sprawnie posuguje si poleceniem korzystajc z opcji Edycja, Obró, Cofnij do zmiany wykonanej Prostowanie, Efekty, Kadruj. operacji. Posuguje si poleceniem Cofnij Samodzielnie poznaje moliwoci do zmiany wykonanej operacji. programów uytkowych Z pomoc nauczyciela poznaje wskazanych przez nauczyciela. moliwoci wskazanych przez niego programów uytkowych. Potrafi uzasadni wybór zdj do albumu. Dokonuje wyboru zdj do albumu z katalogu wskazanego przez nauczyciela. Samodzielnie tworzy album fotograficzny i nadaje mu nazw. Wyjania pojcie: programy uytkowe. Rozumie pojcie: programy uytkowe. Z pomoc nauczyciela lub zgodnie z opisem tworzy album fotograficzny. Omawia zastosowanie programów uytkowych poznanych na lekcji. Wymienia nazwy programów uytkowych poznanych na lekcji. Prezentuje inny ni poznane na lekcji program uytkowy. Wykorzystuje inne ni poznane na lekcji sposoby modyfikacji zdj. Dokonuje importu zdj z aparatu fotograficznego lub telefonu komórkowego do programu poznanego na lekcji. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 39 6.3. Lp. Opracowanie planu wycieczki klasowej. Korzystanie z przegldarki internetowej. Edukacja w internecie Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 1 Przeglda otwart stron WWW. W sposób zgodny z prawem korzysta z zasobów sieci internet. Wymienia sposoby wykorzystania komputera i internetu jako róda informacji i rozrywki. Z pomoc nauczyciela wykorzystuje programy multimedialne i dostpne strony internetowe do znalezienia konkretnej informacji. Wskazuje elementy edukacyjne poznanych stron internetowych. Okrela ródo informacji jako program edukacyjny, encyklopedi, sownik, stron WWW. Zna zasady korzystania z przykadowej strony internetowej. Omawia elementy edukacyjne poznanych stron internetowych. Ocenia wykorzystanie komputera i internetu jako róda informacji i rozrywki. Tworzy proste formy wypowiedzi na zadany temat z wykorzystaniem zgromadzonych informacji. Wykorzystuje programy multimedialne i dostpne strony internetowe do znalezienia konkretnej informacji. Zna i omawia zasady korzystania z przykadowej strony internetowej podanej przez nauczyciela. Otwiera w przegldarce stron WWW o podanym adresie. Ucze: Ucze: Wedug opisu uruchamia wybran przegldark internetow oraz wprowadza w polu adresu przegldarki podany adres internetowy. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Samodzielnie tworzy dokument tekstowy zawierajcy informacje i grafiki pozyskane z internetu. Wykorzystuje informacje wyszukane w zbiorach multimedialnych i internecie do tworzenia wasnych form wypowiedzi. Ucze: Wymagania rozszerzajce 40 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 6.4. Opracowanie krzyówki, rebusu. Gry komputerowe. Relaks z komputerem 2 Wskazuje gry o duych walorach intelektualnych i ksztaccych. Podaje przykady wykorzystania komputera do rozwijania wasnych zainteresowa. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. z rónych aplikacji. Zna rodzaje gier komputerowych. Korzysta z pomocy dostpnej w programach, jeli zachodzi taka potrzeba. czy w jednym dokumencie obiekty pochodzce z rónych aplikacji. Przewiduje skutki zagroe zwizanych z grami Z pomoc nauczyciela projektuje prost komputerowymi. krzyówk. Opracowuje wasn form Z pomoc nauczyciela wstawia tabel wypowiedzi, opierajc si na do tekstu i wykonuje podstawowe zgromadzonych informacjach. operacje na jej komórkach. Postpujc zgodnie z instrukcj, Z pomoc nauczyciela czy w jednym przygotowuje krzyówk. dokumencie obiekty pochodzce Wymienia zagroenia zwizane z grami komputerowymi. Samodzielnie wyszukuje w edytorze tekstu opcje potrzebne do formatowania tabeli. Omawia rol multimedialnych programów edukacyjnych, encyklopedii i sowników w przekazywaniu informacji. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 41 Zapisywanie i otwieranie plików arkusza. Wprowadzanie formuy, proste obliczenia. Uruchomienie i opis programu. Arkusz kalkulacyjny Pierwsze kroki w arkuszu 7.1. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 7. Lp. Rozdzia 7. 6 Proponowana liczba godzin 2 Rozpoznaje plik arkusza na podstawie ikony. Zmienia szeroko kolumny i wysoko wiersza. Dostosowuje rozmiar komórki do jej zawartoci. Prawidowo zapisuje i otwiera pliki arkusza. Umieszcza w komórkach arkusza dane i prawidowo zapisuje gotowe formuy. Wyjania pojcia: arkusz kalkulacyjny, kolumna, wiersz, komórka, Dostosowuje pooenie pole nazwy, obszar roboczy, adres komórki, i liczb pasków narzdzi zakres komórek, komórka aktywna. do potrzeb tworzonego Wykonuje w arkuszu obliczenia, dokumentu. tworzc proste formuy. Opisuje budow okna programu. Zna przeznaczenie najczciej uywanych przycisków paska narzdzi. Objania zasady wykonywania oblicze w arkuszu. Wskazuje elementy okna arkusza kalkulacyjnego. Wie, e pojcie arkusz kalkulacyjny mona stosowa w odniesieniu do programu i do dokumentu, i potrafi odróni obydwa zastosowania. Omawia przeznaczenie i zalety arkusza kalkulacyjnego. Nazywa poznany na lekcji arkusz kalkulacyjny. Wymienia typy danych wprowadzanych do arkusza. Ucze: Objania zastosowanie charakterystycznych elementów okna arkusza kalkulacyjnego. Ucze: Ucze: Wymagania rozszerzajce Korzystajc ze wskazówek nauczyciela, uruchamia arkusz kalkulacyjny stosowany na lekcji. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 42 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Prawidowo koczy prac z arkuszem kalkulacyjnym wykorzystywanym na lekcji. Zgodnie z instrukcj zapisuje pliki arkusza. Wskazuje wiersz wprowadzania danych. Wprowadza proste formuy, wykonuje proste obliczenia z pomoc nauczyciela. Rozumie pojcia: arkusz kalkulacyjny, kolumna, wiersz, komórka, pole nazwy, obszar roboczy, adres komórki, zakres komórek, komórka aktywna. Zaznacza obszar komórek. Zmienia zawarto komórki. Zna pojcie: komórka bieca. Rozrónia w arkuszu kursor komórki aktywnej, tekstowy i myszy. Odczytuje adres komórki. Otwiera nowy dokument. Wskazuje charakterystyczne elementy okna arkusza kalkulacyjnego. Wykorzystuje wiersz wprowadzania danych. Objania przeznaczenie pasków narzdzi i umieszczonych na nich przycisków. Zapisuje arkusz na dysku. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 43 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Sortowanie danych. Zmiana wygldu arkusza, podgld wydruku. Funkcje: SUMA, REDNIA, MIN, MAX. Dziaania arytmetyczne. 7.2. Poznajemy zastosowania arkusza Lp. Proponowana liczba godzin 2 Wykorzystuje kombinacje klawiszy i skróty klawiaturowe w pracy z arkuszem kalkulacyjnym. Omawia zasady tworzenia i przeznaczenie formu. Zapisuje arkusz we wskazanym katalogu (teczce). Zgodnie z instrukcj wykonuje obliczenia, wykorzystujc w formuach funkcje: SUMA, REDNIA, NAJMNIEJSZA (MIN), NAJWIKSZA (MAX). Rozumie pojcia: pasek formuy, formua. Potrafi wykona podstawowe operacje w arkuszu kalkulacyjnym. Oblicza warto podanych wyrae arytmetycznych. Opierajc si na opisie, tworzy proste formuy, stosujc cztery podstawowe dziaania matematyczne. Potrafi opracowa dane w arkuszu wedug wskazówek nauczyciela. Z pomoc nauczyciela tworzy i zapisuje proste formuy. Wskazuje, jakie zmiany zachodz w formule po jej skopiowaniu. Wyjania pojcia: pasek formuy, formua. Dostrzega potrzeb stosowania funkcji do wykonywania omawianych operacji. Wykonuje obliczenia, wykorzystujc w formuach poznane funkcje. Nadaje arkuszom odpowiedni wygld, dbajc o ich czytelno, przejrzysto i estetyk. Wybiera optymalny sposób poruszania si po arkuszu kalkulacyjnym. Wykorzystuje róne sposoby wprowadzania zmian do komórek arkusza. Wykonuje obliczenia w innym ni omawiany na lekcji arkuszu kalkulacyjnym. Zapisuje zoone wyraenia arytmetyczne w postaci formu. Samodzielnie uruchamia arkusz kalkulacyjny wykorzystywany na lekcji. Wybiera optymaln metod zaznaczania obszaru. Ucze: Ucze: Z pomoc nauczyciela otwiera arkusz kalkulacyjny wykorzystywany na lekcji. Ucze: Wymagania rozszerzajce Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 44 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Zmienia wygld arkusza, korzystajc z paska narzdzi uruchomionego programu wedug opisu. Zmienia format danych wedug wzorca. Modyfikuje istniejce arkusze. Zmienia wedug wasnego pomysu wygld arkusza, korzystajc z paska narzdzi uruchomionego programu. Modyfikuje arkusz, dodajc lub usuwajc wiersze i kolumny. Ocenia wygld i czytelno opracowanych arkuszy. Porzdkuje dane w arkuszu z wykorzystaniem opcji dostpnych w programie. Wymienia elementy formatowania. Ocenia wygld i czytelno wzorcowo sformatowanych Wykonuje obliczenia, arkuszy. wykorzystujc w formuach funkcj SUMA. Dobiera waciwy format danych. Korzysta z opcji autosumowania. Zapisuje arkusz na dysku, we wskazanym Wykonuje obliczenia, katalogu (teczce). wykorzystujc w formuach funkcj REDNIA. Otwiera zapisany wczeniej arkusz. Umieszcza formuy w komórkach, stosujc operacje kopiowania i wypeniania wedug opisu. Umieszcza w komórkach dane przez kopiowanie lub wypenianie. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 45 7.3. Lp. Przygotowanie dokumentu do druku, wydruk. Tworzenie prostego wykresu. Tworzymy wykresy, drukujemy arkusz Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Analizuje i opisuje sposób dziaania i dostpne opcje w uruchomionym programie. Prawidowo uruchamia i obsuguje multimedialny program edukacyjny. Umieszcza w komórkach serie danych (cig wartoci). Przygotowuje arkusz do wydruku i drukuje wedug instrukcji. Wedug wskazówek nauczyciela lub zgodnie z opisem: i przygotowuje arkusz do druku; i dokonuje wyboru opcji drukowania; i drukuje arkusz. Analizuje dane z gotowych wykresów. Wedug wskazówek nauczyciela tworzy wykresy na podstawie zgromadzonych danych. Przeglda zawarto arkusza kalkulacyjnego. Stosuje zaawansowane opcje drukowania. Stosuje optymalne metody wprowadzania danych i formu do komórek arkusza kalkulacyjnego. Wyjania pojcia: funkcja, argument. Wskazuje inne ni poznane na lekcji operacje, których wykonywanie wymaga stosowania funkcji. Wyjania, na czym polega adresowanie wzgldne komórek. Korzystajc z instrukcji, przygotowuje wykres. Tworzy wykresy przykadowych danych. Ucze: Ucze: Otwiera zapisany wczeniej arkusz. Ucze: Wymagania rozszerzajce Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 46 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI i przygotowuje arkusz do druku; i dokonuje wyboru opcji drukowania; i drukuje arkusz. Samodzielnie: Wyjania potrzeb stosowania w formuach rónych sposobów adresowania komórek. Wykorzystuje poznane narzdzia i dostpne w arkuszu kalkulacyjnym opcje do rozwizywania zada z rónych dziedzin i do waciwego prezentowania ich wyników. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 47 Prezentacja multimedialna — wprowadzenie 8.1. Zasady tworzenia prezentacji. Charakterystyka programów. Prezentacja multimedialna Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 8. Lp. Rozdzia 8. Proponowana liczba godzin 1 12 Przeglda prezentacj w rónych widokach. Omawia zadania programu do tworzenia prezentacji multimedialnych. Objania zastosowanie charakterystycznych elementów okna uruchomionego programu. Wymienia zasady tworzenia prezentacji multimedialnych. Pisze tekst z zachowaniem zasad poprawnego wprowadzania tekstu. Analizuje budow przykadowej prezentacji. Rozumie pojcia: slajd i obszar slajdu. Wyjania pojcie slajdu w odniesieniu do prezentacji multimedialnej. Uruchamia i modyfikuje przykadow prezentacj. Analizuje jej tre. Objania zasady pracy z poznanym programem do tworzenia prezentacji. Wskazuje elementy okna uruchomionego programu. Otwiera nowy dokument. Nazywa poznany na lekcji program do tworzenia prezentacji multimedialnych. Samodzielnie uruchamia program do tworzenia prezentacji multimedialnych wykorzystywany na lekcji. Ucze: Ucze: Z pomoc nauczyciela uruchamia program do tworzenia prezentacji multimedialnych wykorzystywany na lekcji. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Samodzielnie tworzy prost prezentacj. Ucze: Wymagania rozszerzajce 48 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Przygotowanie prostej prezentacji multimedialnej na zadany temat. 8.2. Nasza pierwsza prezentacja 3 Z pomoc nauczyciela opracowuje plan pracy. Zna zasady pracy z poznanym programem do tworzenia prezentacji. Wskazuje elementy okna programu. Wymienia tekstowe i graficzne elementy slajdu. Wymienia narzdzia niezbdne do opracowania prezentacji multimedialnej i przeprowadzenia pokazu. Korzysta z okna modyfikacji ukadu slajdu w poznanym programie. Wedug wskazówek tworzy prezentacj multimedialn. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Zna zasady, na których opiera si dobra prezentacja. Otwiera wczeniej przygotowan prezentacj, zapoznaje si z jej zawartoci. Na podstawie ikony rozpoznaje plik zawierajcy prezentacj multimedialn. Stosuje okno modyfikacji ukadu slajdu w poznanym programie. Projektuje prezentacj multimedialn na dowolny temat. Ustala powizania midzy Objania zasady pracy z poznanym slajdami, uwzgldniajc programem do tworzenia prezentacji. rol elementów Wyjania, jak ustawi to pojedynczego graficznych lub slajdu lub jednoczenie wszystkich tekstowych. slajdów. Dobiera sposób sterowania Ustala ukad slajdu waciwy dla jego przebiegiem pokazu. zawartoci. Obsuguje inny ni poznany na lekcji program do tworzenia prezentacji i przeprowadzania jej pokazu. Sprawnie zapisuje plik na dysku, we wskazanym katalogu (teczce). Samodzielnie opracowuje plan pracy. Wyjania zasady, na których opiera si dobra prezentacja. Na podstawie rozszerzenia pliku rozpoznaje plik zawierajcy prezentacj multimedialn. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 49 8.3. Lp. Animacje, przejcia slajdów, efekty specjalne. Wstawianie rónych obiektów do slajdu. Tworzenie prezentacji — cig dalszy Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 2 Wie, jak ustawi animacje przej poszczególnych elementów slajdu. Dodaje i usuwa slajdy, korzystajc z paska menu. Zmienia wedug wskazówek kolejno slajdów w rónych widokach. Ustala to slajdu wedug wskazówek nauczyciela. Wprowadza tekst i wstawia elementy graficzne. Wstawia do slajdu elementy tekstowe i graficzne z pliku. Tworzy slajd wedug wskazówek. Otwiera i uzupenia wczeniej przygotowan prezentacj. Uruchamia prezentacj wedug wskazówek. Przy uyciu gotowych szablonów potrafi stworzy prost prezentacj z wykorzystaniem zaawansowanych opcji programu. Wyjania, jak ustawi to pojedynczego slajdu lub jednoczenie wszystkich slajdów. Umieszcza obiekty graficzne w edytowanym slajdzie. Ustala kolejno i sposób uruchamiania animacji elementów slajdów. Dobiera i wprowadza efekty animacji poszczególnych obiektów slajdów. Wybiera sposób, w jaki maj zmienia si slajdy, stosuje róne efekty, wykorzystujc schematy animacji. Omawia róne rodzaje przej midzy slajdami i sposób ich ustalania. Ucze: Wymagania rozszerzajce Gromadzi i opracowuje wszystkie skadniki zaprojektowanej prezentacji. Ucze: Ucze: Zapisuje plik na dysku, we wskazanym katalogu (teczce). Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 50 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Przygotowanie i uruchomienie pokazu. Ustalanie animacji i przej slajdów. Dodawanie i usuwanie slajdów. 8.4. Samodzielnie tworzymy prezentacje na zadany temat 3 Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Uruchamia pokaz przygotowanej prezentacji, dokonuje autoprezentacji. Zapisuje przygotowan prezentacj w katalogu (teczce) wskazanym przez nauczyciela. Zna zasady pracy z poznanym programem do tworzenia prezentacji i przeprowadzania jej pokazu oraz sposób obsugi tego programu. Uruchamia prezentacj wedug wskazówek. Dodaje i usuwa slajdy. Postpujc wedug wskazówek, zmienia kolejno slajdów w rónych widokach. Objania zasady pracy z poznanym programem do tworzenia prezentacji i przeprowadzania jej pokazu oraz sposób obsugi tego programu. Sprawnie przeprowadza pokaz wasnej prezentacji. Objania rónic midzy pokazem automatycznym i sterowanym za pomoc myszki. Omawia róne efekty animacji i sposób ich stosowania dla poszczególnych elementów slajdów. Dobiera i wprowadza efekty animacji poszczególnych obiektów slajdów. Wybiera sposób, w jaki maj zmienia si slajdy; stosuje róne efekty. Gromadzi i opracowuje wszystkie skadniki zaprojektowanej prezentacji. Uruchamia pokaz prezentacji. Wedug wskazówek: tworzy slajd z rysunkiem, wstawia pole tekstowe do slajdu, wpisuje tekst, formatuje wprowadzony tekst. Opracowuje wstpne zaoenia prezentacji. Projektuje krótk prezentacj na zadany temat z pomoc nauczyciela lub tworzy prezentacj wedug opisu. Objania zasady przeprowadzania pokazu prezentacji. Tworzy prezentacj wspólnie z kolegami i koleankami. Dobiera sposób sterowania przebiegiem pokazu. Projektuje prezentacj na dowolny temat. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 51 8.5. Lp. Przygotowanie dokumentów do druku, wydruk. Realizacja projektu. Projekt Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 3 Samodzielnie: i przygotowuje dokument do druku; i dokonuje wyboru opcji drukowania; i drukuje dokument. Wedug wskazówek nauczyciela: i przygotowuje dokument do druku; i dokonuje wyboru opcji drukowania; i drukuje dokument. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. W pracy nad projektem korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Drukuje prezentacj — sze slajdów na jednym arkuszu. Opisuje elementy okna drukowania. Sprawnie przeprowadza pokaz wasnej prezentacji. Dobiera sposób sterowania przebiegiem pokazu. Wymienia elementy zestawu komputerowego niezbdne do prezentacji multimedialnych. Uruchamia pokaz przygotowanej prezentacji, dokonuje autoprezentacji. Wymienia cechy dobrze opracowanej prezentacji. Ucze: Ucze: Otwiera i uzupenia wczeniej przygotowan prezentacj. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce 52 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 9.1. 9. Lp. Adres internetowy. Uruchomienie i obsuga przegldarki internetowej. Co to jest internet? Internet — wprowadzenie Internet jako ródo informacji Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Rozdzia 9. Proponowana liczba godzin 1 8 Uruchamia wybran przegldark internetow. Nazywa przyciski na pasku narzdzi uruchomionej przegldarki internetowej. Omawia przeznaczenie paska adresu w oknie przegldarki. Wprowadza w polu adresowym przegldarki podany adres internetowy i otwiera stron. Wymienia nazwy najczciej uywanych przegldarek. Nazywa przegldark internetow wykorzystywan na lekcji. Opisuje charakterystyczne elementy strony WWW. Otwiera i obsuguje wskazane wyszukiwarki internetowe. Omawia charakterystyczne elementy okna przegldarki. Korzysta z odsyaczy i wyjania ich rol. Opisuje przyciski na pasku narzdzi uruchomionej przegldarki internetowej. Wykorzystuje podstawowe funkcje przegldarki stron WWW. Wyjania, co to jest internet. Ucze: Ucze: Rozumie pojcia internet, przegldarka internetowa. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Wymienia rodzaje przegldarek i wyszukiwarek internetowych. Przeglda strony WWW w trybie offline. Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 53 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Wyjania pojcia: odsyacz (hipercze), sie WWW, strona WWW, adres strony WWW, przegldarka. Otwiera w przegldarce stron WWW o adresie podanym przez nauczyciela. Podaje przykady domen okrelajcych waciciela. Wskazuje elementy okna uruchomionego programu. Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Wskazuje charakterystyczne elementy strony WWW. Podaje przykady domen. Potrafi nazwa elementy skadowe adresu internetowego. Wymienia poznane wyszukiwarki. Wyjania znaczenie domeny. Omawia rol przycisków Wstecz i Dalej na pasku narzdzi przegldarki internetowej. Wyjania budow adresu internetowego. Ucze: Ucze: Przeglda otwart stron WWW i omawia jej zawarto. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce 54 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin Wyszukiwanie informacji z uyciem wyszukiwarek internetowych. 9.2. Poznajemy zasoby internetu 2 Wymienia adresy przydatnych uczniowi w nauce stron internetowych. Rozumie pojcia: przegldarka, wyszukiwarka, sowa kluczowe. Wybiera sposób wyszukiwania informacji w internecie. Korzystajc z pomocy nauczyciela, uywa programów multimedialnych i stron WWW do uzupeniania wiadomoci i rozwijania umiejtnoci z rónych dziedzin. Rozrónia charakterystyczne elementy strony WWW. Otwiera i obsuguje wyszukiwark internetow. Na wskazanych przez nauczyciela stronach internetowych poszukuje informacji na zadany temat. Odpowiada na zadane pytania z zakresu wiedzy o przegldarkach i wyszukiwarkach, korzystajc ze zdobytych informacji. Opisuje zawarto przydatnych uczniowi w nauce stron internetowych. Wyjania pojcia: przegldarka, wyszukiwarka, sowa kluczowe. Wykorzystuje treci zawarte na wskazanych stronach internetowych do poszerzania swoich wiadomoci oraz opracowania wasnych prac. Korzysta z odnonika do katalogu stron WWW we wskazanym portalu internetowym. Korzysta z rónych przegldarek i wyszukiwarek internetowych. Wybiera sposób wyszukiwania informacji w internecie i ocenia jego skuteczno. Wykorzystuje w wikszym zakresie programy multimedialne i strony WWW do uzupeniania wiadomoci i rozwijania umiejtnoci z rónych dziedzin. Optymalnie dobiera sposób pozyskiwania informacji z programów multimedialnych Podaje przykady stron internetowych, i internetu na dowolny przydatnych uczniowi w nauce. temat. Omawia zasady korzystania z wyszukiwarki internetowej. Kierujc si wasnymi zainteresowaniami, wyszukuje w internecie informacje z rónych dziedzin. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 55 9.3. Lp. Netykieta. Poczta elektroniczna. Komunikowanie si za pomoc komputera Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 1 Prawidowo rozpoczyna i koczy prac z programem. Zna i stosuje zasady netykiety obowizujce uytkowników internetu. Wysya list z zacznikiem, korzystajc z pomocy nauczyciela lub postpujc wedug instrukcji. Loguje si na wasne konto pocztowe, nie zapomina o wylogowaniu si z poczty po zakoczeniu pracy. Z pomoc nauczyciela wysya, odbiera i odczytuje poczt elektroniczn. Wymienia charakterystyczne elementy okna programu pocztowego. Porównuje poczt tradycyjn i elektroniczn. wiadomie stosuje zasady netykiety. Wyjania pojcie netykiety. Swobodnie komunikuje si z innymi uytkownikami internetu za pomoc poczty elektronicznej. Opisuje przeznaczenie elementów okna programu pocztowego. Przesya rónego rodzaju dokumenty w formie zaczników do listów e-mail. Redaguje, wysya, odbiera i odczytuje listy elektroniczne. Opisuje elementy adresu e-mail na przykadzie wasnego adresu poczty elektronicznej. Zakada wasne konto pocztowe, korzystajc z instrukcji. Omawia kolejne etapy tworzenia konta pocztowego. Nazywa program pocztowy wykorzystywany na lekcji. Z pomoc nauczyciela zakada wasne konto pocztowe za porednictwem wskazanego portalu internetowego. Wyjania pojcie poczta elektroniczna. Ucze: Ucze: Rozumie pojcie poczta elektroniczna. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Dodaje adres do ksiki adresowej. Omawia zalety i wady poczty elektronicznej. Ucze: Wymagania rozszerzajce 56 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 9.5. Przygotowanie dokumentu do druku, wydruk. Realizacja projektu. Projekt Komunikowanie si za pomoc komputera. Komunikatory internetowe. 9.4. Jeszcze o komunikowaniu si za pomoc komputera 3 1 Odpowiada na zadane pytania, korzystajc ze zdobytych informacji. Potrafi wspópracowa w grupie oraz ponosi odpowiedzialno za powierzone mu zadanie. Zna zasady pracy w grupie. Zna i stosuje zasady netykiety obowizujce uytkowników internetu. Wymienia charakterystyczne elementy okna komunikatora internetowego. Potrafi uywa komunikatorów internetowych, korzystajc ze wskazówek lub postpujc zgodnie z instrukcj. Z pomoc nauczyciela zakada wasne konto w komunikatorze internetowym wskazanym przez nauczyciela. Nazywa komunikator wykorzystywany na lekcji. Tworzy dokument tekstowy zawierajcy grafiki pozyskane z internetu. Opracowuje wasny dokument i realizuje tematy z zakresu innych przedmiotów nauczania. wiadomie stosuje zasady netykiety. Swobodnie komunikuje si z innymi uytkownikami internetu za pomoc komunikatora internetowego. Wymienia i opisuje przeznaczenie elementów okna komunikatora internetowego. Zakada wasne konto w komunikatorze internetowym. Wyjania pojcie: komunikator internetowy. Wyjania pojcia: poczta elektroniczna, e-mail, program pocztowy, adres e-mail, haso, internet. Odpowiada na zadane pytania z zakresu netykiety, korzystajc ze zdobytych informacji. Rozumie pojcie komunikator internetowy. Omawia elementy okna redagowania wiadomoci. Wskazuje poznane elementy okna redagowania wiadomoci. Korzysta z rónych przegldarek i wyszukiwarek internetowych. Z pomoc komunikatora internetowego przesya rónego rodzaju dokumenty w formie zaczników. Tworzy wasn stron WWW, korzystajc z szablonów dostpnych w internecie. Wykorzystuje do tworzenia wasnych prezentacji informacje wyszukane w programach multimedialnych oraz internecie. SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 57 Lp. Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji W pracy nad projektem stara si korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Z pomoc nauczyciela przygotowuje dokument do druku, ustawia parametry wydruku. W pracy nad projektem korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Samodzielnie przygotowuje dokument do druku i ustawia parametry wydruku. Zapisuje na dysku tekst, zdjcie lub ilustracj wyszukane w internecie. Wykorzystuje informacje z programów multimedialnych i internetu do tworzenia wasnych prezentacji. Korzystajc z odsyaczy, odczytuje informacje zgromadzone na stronach WWW. Tworzy dokumenty multimedialne na zadany temat. Korzysta ze zgromadzonych informacji w celu opracowania wasnych form wypowiedzi. Okrela ródo informacji jako program edukacyjny, encyklopedi, sownik, stron WWW. Wykorzystuje programy multimedialne i strony WWW do uzupeniania, utrwalania i weryfikowania wiadomoci i umiejtnoci z rónych dziedzin. Tworzy proste formy wypowiedzi na zadany temat z wykorzystaniem zgromadzonych informacji. Pozyskuje i gromadzi elementy multimedialne z rónych róde. Ucze: Ucze: Z pomoc nauczyciela lub postpujc zgodnie z instrukcj, tworzy dokument tekstowy zawierajcy informacje i grafiki pozyskane z internetu. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Stosuje róne sposoby komunikacji, zalenie od potrzeb. Sprawnie korzysta z internetu w komunikowaniu si z innymi uytkownikami. Tworzy zoone formy wypowiedzi na zadany temat z wykorzystaniem informacji zgromadzonych przy uyciu rónych programów. Korzysta z zaawansowanych opcji wyszukiwarki internetowej. Ucze: Wymagania rozszerzajce 58 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Proponowana liczba godzin 1 10.2. Poznajemy urzdzenia oparte na technologii komputerowej 6 1 Komputer w naszym otoczeniu Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 10.1. Poznajemy zastosowania komputerów 10. Lp. Rozdzia 10. Wskazuje zastosowania urzdze opartych na technologii komputerowej z najbliszego otoczenia. Obsuguje urzdzenia oparte na technologii komputerowej, na przykad kalkulator, odtwarzacz CD, telefon komórkowy. Wyjania pojcie: urzdzenie oparte na technologii komputerowej. Wymienia dziedziny ycia, w których komputery znajduj zastosowanie, i wskazuje korzyci wynikajce z ich uywania. Opisuje sposoby zastosowania komputera w najbliszym otoczeniu. Ucze: Wymagania rozszerzajce Charakteryzuje podstawowe zastosowania poznanych na zajciach urzdze opartych na technologii komputerowej. Wskazuje zastosowania technologii komputerowej w urzdzeniach innych ni omawiane na zajciach. Uzasadnia konieczno ich stosowania w danym miejscu. Tworzy zoone formy wypowiedzi na zadany temat z wykorzystaniem informacji zgromadzonych przy uyciu rónych programów. Omawia organizacj stanowiska pracy Prezentuje inne od poznanych na zajciach przy komputerze w rónych dziedziny ycia, w których miejscach szkoy. zastosowano komputer. Opisuje miejsca z najbliszego otoczenia, w których wykorzystuje si komputery. Ucze: Ucze: Wymienia miejsca zastosowania komputera w najbliszym otoczeniu. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 59 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Przygotowanie dokumentu do druku, wydruk. 10.3. Komputery w naszym otoczeniu — projekt Lp. Proponowana liczba godzin 4 W pracy nad projektem stara si korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Dokonuje prezentacji opracowanego dokumentu. Wskazuje zastosowania technologii komputerowej w szkole. Potrafi wspópracowa w grupie oraz ponosi odpowiedzialno za powierzone mu zadanie. W pracy nad projektem korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Prezentuje inne ni poznane na zajciach dziedziny ycia, w których stosuje si komputery. Ucze: Ucze: Zna zasady pracy w grupie. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce 60 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Tworzymy prost animacj Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Co potrafi duszek? 11.1. Uruchomienie i opis programu. 11. Lp. Rozdzia 11. Proponowana liczba godzin 2 4 Zna podstawowe procedury graficzne i przy pomocy nauczyciela sprawdza ich dziaanie. Tworzy proste rysunki za pomoc Edytora obrazów korzystajc z instrukcji. Zmienia to projektu i wygld duszka zgodnie z opisem. Planuje proste czynnoci zmierzajce do stworzenia algorytmu. Rysuje za pomoc narzdzi programu. Samodzielnie tworzy proste rysunki za pomoc Edytora obrazów. Samodzielnie zmienia to projektu i wygld duszka. Samodzielnie wprowadza poprawki, zapisuje dokument. Zna podstawowe procedury graficzne i samodzielnie sprawdza ich dziaanie. Objania zastosowanie charakterystycznych elementów okna uruchomionego programu. Wskazuje elementy okna uruchomionego programu. Zna i opisuje budow okna programu. Samodzielnie uruchamia program wykorzystywany na lekcji. Ucze: Ucze: Przy pomocy nauczyciela uruchamia program wykorzystywany na lekcji. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Dzieli si z kolegami i koleankami z klasy wasnymi projektami. Podejmuje prób rozwizania problemu, korzystajc z pomocy nauczyciela. Opisuje problem. Dokadnie analizuje zadanie. Wykorzystuje inne ni poznane na lekcji polecenia przy tworzeniu wasnego projektu. Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 61 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 11.2. Opracowanie prostego projektu. Lp. Proponowana liczba godzin 2 W pracy nad projektem stara si korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Z pomoc nauczyciela lub wedug instrukcji opracowuje proste projekty graficzne z wykorzystaniem poznanych polece. Zna pojcia: stos, polecenie, praca krokowa. Tworzy proste animacje wedug instrukcji. Zapisuje projekt na dysku w miejscu wskazanym przez nauczyciela. W pracy nad projektem korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Samodzielnie opracowuje proste projekty graficzne. Opisuje pojcia: stos, polecenie, praca krokowa. Tworzy proste animacje. ledzi dziaanie programu, korzystajc z opcji Rozpocznij prac krokow. Potrafi zmieni posta duszka. Opracowuje proste projekty graficzne, wykorzystujc polecenia inne ni poznane na lekcji. Korzysta z projektów prezentowanych na stronie internetowej http://scratch.mit.edu, eksperymentuje. Umieszcza wasne projekty na stronie internetowej http://scratch.mit.edu. Potrafi zdefiniowa procedury rysujce gwiazd. ledzi dziaanie programu, korzystajc z opcji Rozpocznij prac krokow przy pomocy nauczyciela. Z pomoc nauczyciela wprowadza poprawki, zapisuje dokument. Ucze: Ucze: Ucze: Wymagania rozszerzajce Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe 62 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 4 Drukowanie. 12.2. Realizacja projektu. 6 1 Powtórzenie i utrwalenie wiadomoci Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji Proponowana liczba godzin 12.1. Pytania i wiczenia utrwalajce. 12. Lp. Rozdzia 12. Przygotowuje dokument do druku, drukuje z pomoc nauczyciela. wiadomie stosuje poznane zasady poprawnego wprowadzania tekstu. Proponuje temat projektu. Z pomoc nauczyciela lub wedug Samodzielnie czy tre instrukcji czy tre z odpowiedni grafik (kliparty, zdjcia, wasne rysunki). z odpowiedni grafik (kliparty, zdjcia, wasne rysunki). Stosuje poznane zasady poprawnego Dba o estetyk dokumentu. wprowadzania tekstu. Redaguje tre zgodn z tematem projektu. Peni funkcj lidera przy opracowaniu projektu, suy pomoc innym. Samodzielnie potrafi odpowiedzie na postawione pytania. Korzystajc ze wskazówek nauczyciela, potrafi odpowiedzie na wikszo postawionych pyta. Potrafi pracowa w grupie. Samodzielnie i sprawnie wykonuje wiczenia. Ucze: Ucze: Przy pomocy nauczyciela wykonuje wikszo wicze. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce SZCZEGÓOWY PROGRAM NAUCZANIA 63 Kluczowe punkty nauczania Proponowany temat lekcji 12.3. Podsumowanie. Lp. Proponowana liczba godzin 1 Samodzielnie przygotowuje dokument do druku i drukuje. Prezentuje swoj prac innym. Zna kryteria oceniania z przedmiotu. W pracy nad projektem stara si korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Zachowuje prawidow postaw w trakcie pracy z komputerem. Nadaje plikowi waciw nazw, odpowiadajc jego zawartoci. Potrafi oceni swoj prac, posugujc si obowizujcymi w szkole kryteriami oceniania z przedmiotu. W pracy nad projektem korzysta z poczty elektronicznej, komunikujc si z koleankami i kolegami z klasy. Dba o porzdek na dysku w trakcie zapisywania prac. Ucze: Ucze: Zwraca uwag na miejsce zapisania wykonanej pracy. Wymagania ponadpodstawowe Wymagania podstawowe Cele szczegóowe Ucze: Wymagania rozszerzajce 64 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI TRECI NAUCZANIA 4. Treci nauczania oraz dziaania uczniów Treci nauczania Komunikowanie si z komputerem Treci nauczania 1. Podstawowe elementy zestawu komputerowego. 2. Zasady bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. 3. 4. 5. 6. 7. Zagroenia wynikajce z niewaciwego korzystania z komputera. Podstawowe zasady obsugi systemu: i uruchamianie programów, i operacje w oknach. Sposoby komunikowania si z komputerem, korzystanie z pomocy, akcesoria systemowe. Utrzymywanie porzdku na dysku — przechowywanie wyników pracy: i tworzenie katalogów (teczek), i zasady poruszania si po strukturze katalogów (teczek), i wykonywanie operacji na plikach, i rodzaje pamici komputera, i ochrona przed wirusami komputerowymi, i kopie zapasowe dokumentów. Odczytywanie i prawidowa interpretacja komunikatów. Posugiwanie si podstawowym sownictwem informatycznym. Czynnoci podejmowane przez uczniów 1. Poznaj zasady bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem oraz zagroenia wynikajce z niewaciwego korzystania z komputera. 2. Poznaj regulamin pracowni komputerowej. 3. Prawidowo uruchamiaj zestaw komputerowy i kocz prac z nim. 4. Poznaj skutki dziaa niezgodnych z prawem. 65 66 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 5. Poznaj pojcia: program, oprogramowanie, system operacyjny, rodowisko pracy, plik, katalog (teczka). 6. Poznaj najwaniejsze elementy okienkowych systemów operacyjnych. 7. Obsuguj okno programu. 8. Poznaj sposoby tworzenia i przegldania struktury katalogów (teczek). 9. Poznaj róne operacje wykonywane na plikach i katalogach (teczkach). 10. Poznaj podstawowe sownictwo informatyczne. Stosowanie programów uytkowych Treci nauczania 1. Poznanie zasad pracy grupowej. 2. czenie w jednym dokumencie obiektów pochodzcych z rónych aplikacji. 3. Modyfikacja istniejcych dokumentów. 4. Przygotowanie dokumentu do druku, wybór opcji drukowania, wydruk. 5. Podstawowe sposoby tworzenia dokumentu tekstowego: i nauka poprawnego formatowania tekstu (podzia na akapity, justowanie, wyrónianie, stosowanie ródtytuów), i operacje na blokach tekstu, redagowanie i modyfikacja, szukanie i zastpowanie tekstu, zapisywanie i otwieranie dokumentów, wstawianie do tekstu rysunków i tabel, numerowanie i wyliczanie, i tworzenie tekstów uytkowych, redagowanie gazetek szkolnych. 6. Tworzenie rysunków, operowanie kolorem, ksztatem i innymi atrybutami obrazu, skalowanie i przeksztacanie obrazu: i odczytywanie i zapisywanie rysunków w komputerze, i kopiowanie i wklejanie, i wstawianie tekstu i gotowych rysunków do tworzonego obrazu, i dziaanie menu okna programu. TRECI NAUCZANIA 67 7. Tworzenie prostych prezentacji multimedialnych i animacji. 8. Graficzne przedstawianie danych i interpretowanie zalenoci w arkuszu kalkulacyjnym: i podstawowe operacje w arkuszu kalkulacyjnym, i modyfikacja arkusza, i tworzenie wykresów, i wydruk arkusza. 9. Prawidowe zakoczenie pracy programu komputerowego. 10. Poznanie sposobu dziaania programów antywirusowych. Czynnoci podejmowane przez uczniów 1. Poznaj ukad i przeznaczenie klawiszy klawiatury. 2. wicz pisanie na klawiaturze — za pomoc programu do nauki pisania na klawiaturze komputera. 3. Poznaj pojcia: program komputerowy, grafika komputerowa, edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny, prezentacja multimedialna. 4. Poznaj narzdzia wskazanych programów komputerowych 5. 6. 7. 8. 9. i potrafi je prawidowo zastosowa. Wykonuj wiczenia sprawdzajce poznane umiejtnoci. Omawiaj kolejne etapy przygotowania dokumentu do druku. Drukuj wykonane przez siebie prace. Poznaj metod korzystania z pomocy wbudowanej w program. Wykorzystuj programy antywirusowe. Rozwizywanie problemów i podejmowanie decyzji z wykorzystaniem komputera Treci nauczania 1. Zbieranie, przedstawianie, odczytywanie i interpretowanie danych z ycia codziennego. 2. Praca w zespole, komunikowanie si z kolegami podczas pracy nad wspólnym projektem. 68 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 3. Sposoby identyfikacji rónych postaci informacji (tekstowej, graficznej, dwikowej, multimedialnej) i wspólnego ich wykorzystania w ramach jednej aplikacji. 4. Tworzenie wasnych projektów na podstawie tematów zaproponowanych przez nauczycieli innych przedmiotów. 5. Tworzenie prostych motywów lub sterowanie obiektem na ekranie za pomoc cigu polece. Czynnoci podejmowane przez uczniów 1. Poprawnie uruchamiaj programy i prawidowo kocz 2. 3. 4. 5. ich prac. Poznaj sposoby instalacji prostego oprogramowania — gier, programów edukacyjnych. Wykorzystuj narzdzia i operacje dostpne w poznanych programach do tworzenia wasnych dokumentów. Komunikuj si za pomoc poczty elektronicznej i komunikatorów internetowych. Opracowuj proste animacje, sterujc obiektem na ekranie za pomoc cigu polece, lub tworz proste motywy. Zastosowanie komputerów Treci nauczania 1. Zakres zastosowa komputerów i innych urzdze 2. 3. 4. 5. opartych na technologii komputerowej. Podstawowe terminy i pojcia stosowane w informatyce. Komputer jako narzdzie wspomagajce uczenie si. Poczta elektroniczna, komunikatory internetowe. Relaks i zabawa z komputerem. Czynnoci podejmowane przez uczniów 1. Omawiaj korzyci wynikajce z zastosowania komputerów i sieci internet. 2. Poznaj dziaanie systemów operacyjnych i programów uytkowych. TRECI NAUCZANIA 69 3. Poznaj przykady urzdze opartych na technologii komputerowej. 4. Poznaj programy edukacyjne z rónych dziedzin, 5. 6. 7. 8. 9. 10. uruchamiaj je i poznaj zasady ich obsugi. Wykorzystuj programy edukacyjne do zdobywania wiedzy i jej utrwalania oraz rozwijania wasnych zainteresowa. Omawiaj korzyci wynikajce ze stosowania programów edukacyjnych oraz wybranych gier. Poznaj i stosuj terminologi informatyczn. Poznaj czasopisma i literatur komputerow. Korzystaj z poczty elektronicznej (stosujc podstawowe zasady netykiety) przy realizacji projektów z rónych dziedzin. Rozwizuj problemy i podejmuj decyzje z wykorzystaniem komputera. Poszukiwanie informacji w rónych ródach i ich wykorzystywanie Treci nauczania 1. Komputer jako narzdzie wspomagajce uczenie si i rozwój 2. 3. 4. 5. intelektualny ucznia. Wykorzystanie informacji z rónych róde — m.in. sowników, encyklopedii, zbiorów bibliotecznych. Wykorzystanie komputera do przesyania i odbierania informacji. Realizacja wspólnych projektów midzyprzedmiotowych. Tworzenie i realizacja cieek midzyprzedmiotowych. Czynnoci podejmowane przez uczniów 1. Poznaj przykady multimedialnych encyklopedii i sowników. 2. Poznaj sposoby i metody wyszukiwania informacji z wykorzystaniem rónych narzdzi. 3. Wyszukuj w encyklopediach i sownikach informacje na zadany temat. 70 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 4. Opracowuj wasne formy wypowiedzi, opierajc si na zgromadzonych informacjach. 5. Poznaj sposoby przesyania i odbierania informacji. 6. Opracowuj wasny dokument i realizuj tematy z zakresu innych przedmiotów nauczania, wykorzystujc informacje znalezione wczeniej w internecie. Zagadnienia etyczne i prawne zwizane z ochron wasnoci intelektualnej i ochron danych Treci nauczania 1. Zagroenia wychowawcze, szkodliwe gry, deprawujce treci, uzalenienie. 2. Szanowanie pracy innych osób korzystajcych z tego samego komputera. 3. Poufno danych, prawo autorskie. 4. Poznanie zagroe wynikajcych z korzystania z internetu. 5. Uwiadomienie znaczenia stosowania licencjonowanego oprogramowania. Czynnoci podejmowane przez uczniów 1. Omawiaj prawa i obowizki uytkowników szkolnej 2. 3. 4. 5. pracowni komputerowej. Poznaj pojcia: licencja, prawo autorskie. Poznaj rodzaje licencji — freeware, shareware, adware, demo. Poznaj zagroenia dla zdrowia i wasnego rozwoju, wynikajce z niewaciwego wyboru gier komputerowych i stron internetowych. Zdobywaj wiedz o negatywnym wpywie niektórych programów na psychik dziecka. OSIGNICIA UCZNIA 71 5. Osignicia ucznia Osignicia ucznia i W sposób bezpieczny, zgodny z prawem i przeznaczeniem posuguje si komputerem i jego oprogramowaniem. i Potrafi zachowa prawidow postaw podczas pracy z komputerem. i Rozwija wasne zainteresowania. i Potrafi wybiera narzdzia informatyczne odpowiednie i i i i i i i i i i do wykonywanych zada. Tworzy rysunki, opracowuje i redaguje teksty, czy grafik z tekstem. Potrafi przy uyciu rónych programów wykona prac na zadany temat, suc realizacji cieek midzyprzedmiotowych. Umie wykona proste obliczenia i wykresy za pomoc odpowiedniego programu. Potrafi dostrzec zwizek midzy problemem a jego opisem matematycznym. Korzysta z rónych róde informacji. Selekcjonuje, gromadzi i porzdkuje zgromadzone informacje. Ma rozeznanie w zakresie podstawowych urzdze opartych na technologii komputerowej. Komunikuje si za pomoc komputera i technologii informacyjnych. Potrafi uruchomi program z pyty, bada moliwoci programu multimedialnego i wykorzystywa multimedialny program edukacyjny do nauki. Rozumie konieczno przestrzegania prawa autorskiego i odpowiedniego zachowania w spoecznoci internetowej. Ma wiadomo ogranicze prawnych zwizanych z internetem. W trakcie realizacji zoonego zadania potrafi aktywnie wspópracowa w grupie rówieniczej. Potrafi przygotowa prost animacj i prezentacj multimedialn. Potrafi zaprezentowa swoj prac innym. Potrafi przygotowa prosty motyw lub sterowa obiektem na ekranie za pomoc cigu polece. 72 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 6. Ocena pracy ucznia Ocena pracy ucznia Wiem dobrze, jak trudno jest obiektywnie i sprawiedliwie oceni ucznia na lekcji informatyki. Konieczne jest opracowanie jasnych i czytelnych kryteriów oceniania z tego przedmiotu oraz systemu oceniania zrozumiaego dla ucznia i jego rodziców (opiekunów). Pamita naley, e kryteria oceny musz by dostosowane do moliwoci intelektualnych i predyspozycji dziecka. Inne trzeba opracowa dla uczniów klas integracyjnych, a inne dla klas o wybitnych osigniciach dydaktycznych, w których jest wielu olimpijczyków. Lekcje z przedmiotu Zajcia komputerowe odbywaj si w pracowni tak wyposaonej, by kady ucze mia do dyspozycji osobny komputer z dostpem do internetu. Co za tym idzie, ocenia powinnimy postpy uczniów w opanowaniu tego narzdzia, ich zaangaowanie, pomysowo, tempo pracy, prac w zespole. Coraz czciej uczniowie kontakt z komputerem maj od najmodszych lat, na przykad w domu rodzinnym, wietlicy osiedlowej, u kolegi lub koleanki. Czego zatem powinnimy wymaga, aby osign zamierzone cele? Niniejszy program kadzie nacisk na nastpujce wymagania: 1. Bezpieczne posugiwanie si sprztem i oprogramowaniem znajdujcym si w szkolnej pracowni komputerowej. 2. Wykorzystywanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych do komunikowania si za pomoc komputera. 3. Umiejtno wyszukiwania i opracowywania informacji z rónych róde. 4. Wykonywanie konkretnych zada z rónych dziedzin (w tym rysunków, tekstów, oblicze, animacji, prezentacji multimedialnych) z wykorzystaniem odpowiednich programów komputerowych. 5. Umiejtno pracy w zespole, przestrzeganie prawa, wiadomo zagroe zwizanych z wykorzystaniem komputera i internetu. 6. Rozwijanie wasnych zainteresowa, poszerzanie wiedzy, nauka za pomoc komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych. 7. Zastosowanie komputera i technologii informacyjno-komunikacyjnych w yciu codziennym. OCENA PRACY UCZNIA 73 Ocenie powinny zatem podlega: i umiejtno wyboru odpowiedniego oprogramowania i metody rozwizania zadania; i znajomo poj zwizanych z danym zagadnieniem; i zrozumienie treci zadania i wykonanie wszystkich polece; i wiadomo wykonywanej pracy (dziaania planowe); i sprawno dziaania i umiejtno optymalizacji metod pracy; i umiejtno samodzielnego korzystania z rónych pomocy; i umiejtno realizacji wasnych pomysów; i umiejtno rozwizywania problemów i podejmowania decyzji z wykorzystaniem komputera. Gdy wykonywane zadanie jest podsumowaniem dziau, w ocenie powinno si uwzgldni równie stopie opanowania wszystkich umiejtnoci wymienionych w odniesieniu do danego tematu, metod rozwizania, uyte narzdzia i rezultat, którego uzyskanie jest celem pracy z komputerem. Proponowana metoda oceniania pozwala zorientowa si, w jaki sposób ucze przyswoi sobie wiedz w zakresie konkretnych tematów. Moim zdaniem ocena pracy ucznia powinna zawsze odbywa si w jego obecnoci — naley równie dokadnie j omówi. Ocena pracy ucznia, oprócz zagadnie merytorycznych, powinna uwzgldnia take aspekty wychowawcze, takie jak: i umiejtno tworzenia waciwej atmosfery podczas pracy w zespole, i umiejtno pracy w grupie, i aktywno na lekcji, i przestrzeganie norm etycznych dotyczcych poszanowania cudzej pracy i wasnoci, i kreowanie postawy przeciwdziaania wandalizmowi przejawiajcemu si w postaci niszczenia sprztu i oprogramowania, i przestrzeganie regulaminu pracowni komputerowej. 74 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Taka metoda oceniania jest obiektywna i uniwersalna. Wiadomoci i umiejtnoci oceniane s wedug ogólnych kryteriów przyjtych w szkolnym WSKiO. Zakres wymaga na poszczególne oceny przedstawia tabela poniej. Oznaczenia wystpujce w tabeli: (*) — wymagania podstawowe [oceny: dopuszczajca (2), dostateczna (3)], (**) — wymagania ponadpodstawowe [ocena: dobra (4), bardzo dobra (5)], (***) — wymagania rozszerzajce [ocena: celujca (6)]. Ucze: Posiada wiedz wykraczajc poza program nauczania [***]. Kryteria Zakres wiedzy i umiejtnoci Sprawnie posuguje si jzykiem informatycznym. Wykorzystuje posiadan wiedz do poszerzenia wasnych zainteresowa i rozwizywania problemów. Pracuje zawsze samodzielnie. Wykazuje szczególne zainteresowanie przedmiotem. Celujca (6) Ocena Zawsze poprawnie posuguje si sownictwem informatycznym. Czyta tekst ze zrozumieniem. Wykorzystuje posiadan wiedz do poszerzenia wasnych zainteresowa. Pracuje zawsze samodzielnie. Wykazuje zainteresowanie przedmiotem. Posiada wiedz przewidzian przez program [*;**]. Ucze: Bardzo dobra (5) Zawsze poprawnie posuguje si sownictwem informatycznym. Czyta tekst ze zrozumieniem. Wykorzystuje posiadan wiedz do poszerzenia wasnych zainteresowa. Pracuje zawsze samodzielnie. Wykazuje zainteresowanie przedmiotem. Posiada wikszo wiedzy przewidzianej przez program [*;**]. Ucze: Dobra (4) W niewielkim zakresie wykorzystuje posiadan wiedz do poszerzania wasnych zainteresowa. Pracuje z niewielk pomoc nauczyciela. Wykazuje niewielkie zainteresowanie przedmiotem. Opanowa podstawow wiedz przewidzian przez program [*]. Ucze: Dostateczna (3) W niewielkim zakresie wykorzystuje posiadan wiedz do poszerzania wasnych zainteresowa. Pracuje z pomoc nauczyciela. Wykazuje niewielkie zainteresowanie przedmiotem. Opanowa wiedz niezbdn w toku dalszego ksztacenia [*]. Ucze: Dopuszczajca (2) Nie wykorzystuje posiadanej wiedzy do poszerzania wasnych zainteresowa. Pomoc nauczyciela jest niezbdna do wykonania najprostszych zada. Nie wykazuje zainteresowania przedmiotem. Nie opanowa podstawowej wiedzy [*]. Ucze: Niedostateczna (1) OCENA PRACY UCZNIA 75 wiadomie przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. W peni korzysta z dostpnych opcji programu. W sposób twórczy wykorzystuje wiadomoci i umiejtnoci w nowych sytuacjach. Przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Korzysta z opcji programu w zakresie przewidzianym programem [*;**]. Podczas wykonywania zada wykazuje du staranno i sumienno. Ucze: Wypowiedzi ucznia s wyczerpujce. Ucze: Wypowiedzi ucznia zawieraj wasne przemylenia. Kryteria Bardzo dobra (5) Celujca (6) Ocena Korzysta z opcji programu w zakresie przewidzianym przez program [*;**]. Sownictwem informatycznym posuguje si poprawnie. Pracuje z niewielk pomoc nauczyciela. Wykorzystuje posiadan wiedz do poszerzenia wasnych umiejtnoci z niewielk pomoc nauczyciela. Wypowiedzi ucznia nie wyczerpuj caoci tematu. Ucze: Dobra (4) W wykonanej pracy nie wida inwencji twórczej. Korzysta z opcji programu w zakresie umoliwiajcym wykonanie podstawowych operacji [*]. Sownictwem informatycznym posuguje si nie zawsze poprawnie, popenia nieliczne bdy. Czyta tekst ze zrozumieniem z niewielk pomoc nauczyciela. Wypowiedzi ucznia nie wyczerpuj caoci tematu. Ucze: Dostateczna (3) Nie zawsze przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Korzysta z opcji programu w niewielkim zakresie. Korzysta z pomocy nauczyciela, by wykaza si wiedz. Sownictwo informatyczne opanowa w niewielkim zakresie. Ucze: Dopuszczajca (2) Nie przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Nie potrafi korzysta z opcji programu w zakresie umoliwiajcym realizacj zada przewidzianych programem [*]. Nie posuguje si jzykiem informatyki, nie rozumie podstawowych poj. Ucze: Niedostateczna (1) 76 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Sprawno wykonywania zada Tempo pracy umoliwia wykonywanie zada przewidzianych programem [*;**]. Pisze szybko i sprawnie, wszystkimi palcami, nie robi bdów (literówek). Tempo pracy umoliwia wykonywanie zada wykraczajcych poza program [***]. Pisze wszystkimi palcami, sprawnie i szybko, metod bezwzrokow. Aktywny, zaangaowany, pomaga innym w pracy. Samodzielnie i sprawnie wykonuje zadania przewidziane programem [*;**]. Samodzielnie i sprawnie wykonuje zadania przewidziane programem [*;**]. Tempo pracy umoliwia wykonywanie podstawowych zada przewidzianych programem [*]. Tempo pracy umoliwia wykonywanie zada przewidzianych programem [*;**]. Dobrze posuguje si klawiatur, popenia nieliczne bdy. Sprawnie, z niewielk pomoc nauczyciela wykonuje zadania. Sprawnie, z niewielk pomoc nauczyciela wykonuje zadania. Pisze szybko, robi niewiele bdów (literówek). Przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracy z komputerem. Posuguje si klawiatur w stopniu uniemoliwiajcym realizacj programu [*]. Tempo pracy nie pozwala na wykonywanie zada przewidzianych programem [*]. Tempo pracy nie pozwala na wykonywanie wikszoci zada przewidzianych programem [*]. Poprawnie posuguje si klawiatur, pisze wolno, popenia liczne bdy. Nie wykonuje powierzonych zada nawet z pomoc nauczyciela. Przy pomocy nauczyciela wykonuje powierzone zadania. OCENA PRACY UCZNIA 77 78 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 6. Ocena pracy ucznia Proponuj nastpujce formy pomiaru osigni: i testy, i sprawdziany, i praca na lekcji (zarówno rozwizanie zadania, jak i postawa w trakcie pracy), i aktywno, i systematyczno, i samodzielno pracy, i odpowiedzi ustne, i zadanie domowe (jeli byo zadane), i prowadzenie zeszytu wicze lub zeszytu przedmiotowego (z uwzgldnieniem nie tylko poprawnoci wykonania zada, ale równie estetyki jego prowadzenia), i przygotowanie do lekcji, i zadania dodatkowe, i udzia w konkursach szkolnych i pozaszkolnych, i dbao o miejsce pracy. Na pocztku kadej lekcji warto uczniom przypomnie, co skada si na ocen. Warto te podsumowa prac ucznia na kadej lekcji ocen. Systematyczno w ocenianiu jest obowizkiem kadego nauczyciela, dodatkowo uatwi mu prac w kolejnych latach. Powinnimy równie umoliwi uczniom popraw le wykonanego wiczenia, co skutkuje wikszym zaangaowaniem. Pamitajmy równie, aby ucze przed rozpoczciem pracy nad konkretnym zadaniem zna kryteria jego oceny. W trakcie lekcji naley monitorowa poziom wykonania zadania i na bieco poprawia bdy. Wymaga to staej aktywnoci i zaangaowania nie tylko ucznia, ale przede wszystkim nauczyciela. Naley doceni, pochwali, podkreli te elementy, które s najlepiej wykonane. Dbajmy o to, by lekcje byy dla uczniów przyjemnoci, a nie koniecznoci. Zachcajmy do rozwijania wasnych zainteresowa — zadania na tzw. dowolny temat powinny dotyczy zagadnie z krgu zainteresowa ucznia. Wane jest nagradzanie uczniów, którzy pomagaj innym w pracy, dodatkow ocen lub punktem. Ocenianie na lekcji powinno by zgodne z zaoeniami szkolnego oraz przedmiotowego systemu oceniania. METODY PRACY I RODKI DYDAKTYCZNE 79 Pracujc z uczniami z orzeczeniem z poradni psychologiczno-pedagogicznej nauczyciel powinien zastosowa ocenianie indywidualne uwzgldniajce zalecenia poradni. Warto jeszcze wspomnie o: i samoocenie, i ocenie zespou (klasy, grupy, zespou projektowego). Samoocena moe dotyczy konkretnej lekcji lub pracy semestralnej (rocznej). Jednak prawidowo dokonana samoocena ucznia jest moliwa tylko wtedy, gdy pozna on wczeniej wymagania i kryteria oceny. Nie chodzi tu tylko o wystawienie samemu sobie stopnia (6, 5, …), ale równie o samodzieln, twórcz analiz wasnej pracy. Aby uatwi uczniowi dokonanie takiej analizy, mona sformuowa kilka pyta, na przykad: i Czego nauczy si na biecej lekcji? i Czy poziom zdobytej wiedzy go satysfakcjonuje? i Jakie czynniki wpywaj na jego aktywno na zajciach? i Co mu przeszkadza w wykonywaniu zada? i Czego jeszcze powinien si nauczy z danego tematu? Umiejtno samooceny ma ogromny wpyw na motywacj ucznia do uczenia si. Nauczyciel jednak, zanim wprowadzi na lekcji samoocen ucznia i ocen zespou, powinien dokadnie przeanalizowa i okreli sytuacje dydaktyczne sprzyjajce samoocenie. Omawiane zagadnienie nie jest atwe, szczególnie dla pocztkujcego nauczyciela, dlatego warto pod tym ktem nawiza wspóprac z psychologiem szkolnym. 7. Metody pracy i rodki dydaktyczne Metody pracy i rodki dydaktyczne 7.1. Metody pracy Lekcje informatyki odbywaj si zawsze w pracowni, gdzie uczniowie pracuj bezporednio przy komputerach. Materia nauczania jest zrónicowany, tote niezbdne jest stosowanie rónych metod nauczania. Wanym elementem jest równie dobre porozumiewanie si z uczniami na kadym etapie ksztacenia oraz zapewnienie im jak najlepszych warunków do nauki. 80 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI W pracy z uczniami w szkole podstawowej bardzo dobrze sprawdzaj si metody nauczania oparte na wykonywaniu czynnoci praktycznych, gdy wymagaj one od ucznia zaangaowania i dziaania. Dziki temu oswaja si on z zagadnieniami i widzi, e co dziaa lub nie, uczy si wic przez osobiste dowiadczenia. Uwaam, e metody praktyczne w odniesieniu do informatyki s jak najbardziej celowe. Komputer to w kocu narzdzie, a najlepszym sposobem jego poznania jest uywanie go w typowych zastosowaniach. Myl, e takie podejcie wystarcza na etapie szkoy podstawowej. Na teori przyjdzie czas póniej, kiedy ucze bdzie umia poczy nowe wiadomoci z wasnym dowiadczeniem w pracy ze sprztem komputerowym i oprogramowaniem. Uczenie si przez osobiste dowiadczenia wdraam dwustopniowo. Najpierw uczniowie pod moim kierunkiem wykonuj typowe operacje i czynnoci (np. dla programu graficznego moe to by wybór okrelonego koloru ta i pokrywanie tym kolorem obszaru roboczego). Nastpnie otrzymuj zadania w formie elektronicznej (np. jako dokument html), które wykonuj indywidualnie. Przez cay czas mog liczy na moj pomoc. Zadania opieraj si oczywicie na czynnociach wykonywanych wczeniej podczas wicze wprowadzajcych. Tematyka przykadów i zada jest powizana z innymi przedmiotami nauczania i z otaczajc nas rzeczywistoci. Problemy interdyscyplinarne pokazuj bardziej realny obraz otaczajcego nas wiata. Uczniowie mog dostrzec powizania midzy rónymi dziedzinami i moliwoci zastosowania podobnych rozwiza do wielu zada. Zawsze analizuj z uczniami wyniki ich pracy, omawiam z nimi mocne i sabe strony proponowanych rozwiza. Dyskusja uczy ich, jak formuowa uwagi i wnioski. Bardzo wane jest równie planowanie dziaa zespoowych i wspieranie pracy uczniów w grupie. Jest to jedna z istotnych umiejtnoci potrzebnych wspóczesnemu czowiekowi. Poziom umiejtnoci uczniów na lekcji niejednokrotnie jest bardzo zrónicowany, co utrudnia prac nauczycielowi. W efekcie cz uczniów si nudzi, nie nabywajc nowych umiejtnoci. Majc to na uwadze, poniej przedstawiam kilka propozycji, które na pewno nie s nowe i odkrywcze, ale pozwol nauczycielowi, szczególnie pocztkujcemu, na lepsz organizacj zaj i ich urozmaicenie. METODY PRACY I RODKI DYDAKTYCZNE 81 Gdy uczniowi uda si wykona poprawnie zadanie i wydrukowa jego efekty (to bardzo wane), bdzie na pewno odczuwa ogromn satysfakcj — tym wiksz, im wikszy by jego wkad w prac. Objanienia i polecenia w pliku tekstowym Bardzo dobrym i sprawdzonym sposobem prowadzenia zaj z uczniami o zrónicowanych umiejtnociach jest opracowanie polece i objanie w plikach tekstowych. Zdania w tekcie powinny by napisane jasno i precyzyjnie, w przemylany sposób. Wane, aby uczniowie nauczyli si czyta tekst i polecenia ze zrozumieniem. Wykorzystuj wówczas czas efektywniej, kady rozwizuje zadanie w swoim tempie, a nauczyciel moe skupi si na udzielaniu pomocy tym uczniom, którym jest ona potrzebna. Przygotowane w ten sposób materiay mona z powodzeniem wykorzysta w kilku klasach, a take w kolejnych latach. Naley zawsze pamita o ich aktualizacji i ewentualnej modyfikacji. Nowy program Drugim sposobem jest rozpoczcie pracy z programem, który jest nieznany lub mao znany wikszoci uczniów. Moe to by na przykad wybrany program pakietu OpenOffice lub jeden z jzyków programowania, inny od omawianego ju na lekcjach, na przykad Logo. Poniewa uczniowie rzadko samodzielnie ucz si w domu jzyków programowania, zwykle wszyscy zaczynaj od tego samego poziomu. Liczy si powinno logiczne mylenie oraz przyrost wiedzy i umiejtnoci uczniów. Mona równie podnosi poziom trudnoci zada dla uczniów zdolniejszych lub tych, którzy mieli ju kontakt z wymienionymi jzykami bd programami. Projekt grupowy Trzecim sposobem prowadzenia zaj jest opracowanie projektu grupowego. Kady ucze moe wówczas otrzyma zadanie na miar swoich umiejtnoci. Podczas pracy nad projektem kady realizuje swoje zadanie, nie nudzi si, pracuje wspólnie z kolegami z grupy. Uczniowie chtnie pracuj w ten sposób, gdy kady z nich czuje si wspóautorem pracy, która dla jednej osoby byaby zbyt trudna lub czasochonna. 82 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Realizujc projekt, uczniowie ukadaj plan pracy, dobieraj to, grafik, redaguj teksty, tworz animacje obiektów, przejcia midzy slajdami, wstawiaj dwiki (zadanie wykraczajce poza program). Wspólne przygotowanie projektu jest prac wymagajc przedyskutowania w grupie. Po zorganizowaniu grup roboczych naley w pierwszej kolejnoci: i okreli dokadnie gówny temat projektu — na przykad ogólna prezentacja szkoy, wybitne osignicia, ciekawe postaci, tradycje szkoy itd.; i okreli moliwoci twórcze czonków grupy pod ktem uzdolnie (umiejtnoci plastyczne, zainteresowanie fotografi, umiejtnoci literackie), wiedzy (wiedza historyczna, geograficzna, znajomo tematyki integracji europejskiej) oraz praktycznych umiejtnoci informatycznych. Od umiejtnego i waciwego rozplanowania zada w grupach zaley ostateczny ksztat projektu. Nad kadym etapem realizacji projektu czuwa nauczyciel, który suy pomoc i rad. Kady z czonków grupy przygotowuje w osobnym pliku tekstowym opracowanie swojego zagadnienia. Nastpnie kopiuje swój plik do wyznaczonego katalogu i grupa wspólnie opracowuje jeden dokument. Ostatecznym etapem pracy nad projektem jest przedstawienie jej rezultatów caej klasie. Przykady ciekawych stron WWW Tworzenie stron WWW jest pasj wielu modych ludzi. Wymaga umiejtnoci informatycznych, zdolnoci plastycznych i umiejtnoci pracy w grupie. Warto w pierwszej kolejnoci obejrze z uczniami kilka stron, omówi ich wady i zalety, a nastpnie zastanowi si, jakie funkcje spenia dana strona i dla kogo jest przeznaczona. Przykadowe adresy stron, które warto zobaczy i omówi z uczniami, podane s w podrczniku oraz zeszytach wicze. Róne metody prowadzenia zaj bardzo skutecznie urozmaicaj lekcje. Oprócz metody wiczeniowej dobrze jest czasami przeprowadzi klasyczn lekcj problemow lub burz mózgów. Nie naley obawia si prowadzenia zaj rónymi metodami. Lekcje z komputerem nie powinny ogranicza si do operowania schematami, METODY PRACY I RODKI DYDAKTYCZNE 83 powinny prowokowa uczniów do mylenia, aktywnoci, wspomaga ich dziaania na co dzie. Zajcia naley zawsze dobrze zaplanowa, poniewa nasza praca jest przykadem dla uczniów. Pamitajmy, e uczniowie czsto nas naladuj, ucz si od nas take uczenia si. Dobrym sposobem jest wspólne z uczniami rozwizywanie problemów. W trakcie prowadzenia zaj dobrze jest zachca uczniów do twórczego i pomysowego rozwizywania problemów, pogbiania wiedzy oraz rozwijania wasnych zainteresowa. 7.2. rodki dydaktyczne 1. Wprowadzenie, czyli kilka sów o komputerze Kryteria oceniania. Przykadowy regulamin pracowni komputerowej. Wzorcowy multimedialny zestaw komputerowy z kamer. Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Prezentacja — krótki opis zawartoci podrcznika. Podrcznik z pyt CD doczon do podrcznika. Zeszyt wicze (cz. 1). Wybrane gry komputerowe. Licencja oprogramowania uywanego w szkolnej pracowni komputerowej. Wycig z ustawy o prawie autorskim. Program antywirusowy avast. 2. rodowisko pracy Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Demonstracyjne stanowiska komputerowe z systemami Windows, Linux, Mac OS X. Stanowiska komputerowe poczone w sie. Urzdzenie pendrive, pyta CD. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 1). 84 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Prezentacja. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i System Mac OS X Leopard i Programy: iCal, Ksika adresowa, Dashboard i Komputer PC: i Windows XP i Windows Vista i Linux 3. Nauka pisania na klawiaturze komputera Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 1). Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Tux Type i Komputer PC: i Mistrz klawiatury 4. Podstawy edycji grafiki Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Wzorcowe stanowisko komputerowe z zainstalowanym waciwym oprogramowaniem. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 1). Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Programy: Doozla, Mac Paint X, Tux Paint, PaintBrush. i Komputer PC: i Programy: Paint, Tux Paint. METODY PRACY I RODKI DYDAKTYCZNE 85 5. Podstawy edycji tekstu Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Podrcznik z pyt CD doczon do podrcznika. Zeszyt wicze (cz. 1). Prezentacja. Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Programy: TextEdit, Pages z pakietu iWork, NeoOffice Writer i Komputer PC: i Programy: Notatnik, Word Pad, Writer z pakietu OpenOffice, Microsoft Word 6. Komputer w edukacji i rozrywce Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Suchawki lub goniki. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 1). Multimedialne programy edukacyjne dostpne w szkolnej pracowni komputerowej (w tym encyklopedie). Poczenie z internetem. Cyfrowy aparat fotograficzny lub telefon komórkowy z aparatem fotograficznym, kamera. Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Programy: iTunes, iPhoto, Picasa i Komputer PC: i Program Picasa 86 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI 7. Arkusz kalkulacyjny Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 2). Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Programy: Numbers z pakietu iWork, NeoOffice Calc, Tux Math i Komputer PC: i Programy: Calc z pakietu OpenOffice, Microsoft Excel 8. Prezentacja multimedialna Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 2). Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. Suchawki lub goniki. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Programy: Keynote z pakietu iWork, NeoOffice Impress i Komputer PC: i Programy: Impress z pakietu OpenOffice, Microsoft PowerPoint 9. Internet jako ródo informacji Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Poczenie z internetem. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 2). Drukarka. BIBLIOGRAFIA 87 Segregator na wydrukowane prace graficzne. Prezentacja. Oprogramowanie zalenie od typu komputera: i Komputer marki Macintosh: i Programy: Safari, Mozilla Firefox, Skype i Komputer PC: i Programy: Internet Explorer, Mozilla Firefox, Pidgin, Skype 10. Komputer w naszym otoczeniu Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 2). Poczenie z internetem. Komunikator internetowy. Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. 11. Tworzymy prost animacje Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Program Scratch. Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 2). Suchawki lub goniki. Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. 12. Powtórzenie i utrwalenie wiadomoci Podrcznik z doczon pyt CD. Zeszyt wicze (cz. 2). Poczenie z internetem. Komunikator internetowy. Drukarka. Segregator na wydrukowane prace graficzne. Komputer z rzutnikiem multimedialnym lub duym monitorem. Kryteria oceniania. 88 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYKI W KLASACH IV - VI Bibliografia 1. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz ksztacenia ogólnego w poszczególnych typach szkó (Dz. U. z 2009 roku, Nr 4, poz. 17). 2. Rozporzdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2009 r. zmieniajce rozporzdzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkoach publicznych (Dz. U. Nr 54, poz. 442). 3. Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia si przez cae ycie (2006/962/WE).