PDF

Sierpień 2016
Praktyka:
Rynki Kapitałowe
Prawo Korporacyjne
Fuzje i Przejęcia
Co dalej z akcjami spółek publicznych
przysługującymi OFE?
Andrzej Mikosz i Jakub Pitera
W ramach założeń Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju – Programu Budowy Kapitału,
jednym z kierunków zmian rozważanych przez Ministerstwo Rozwoju („Ministerstwo”) jest
całkowita likwidacja Otwartych Funduszy Emerytalnych („OFE”), pod których kontrolą
znajdują się aktywa o wartości 134,9 mld zł (zgodnie z danymi na koniec czerwca 2016 r.).
Założenia zmian związane z likwidacją OFE zaprezentowane przez Ministerstwo stanowią
jedynie ogólne wytyczne, które będą z pewnością przedmiotem dalszych prac. Stanowią
jednocześnie dowód na to, że Ministerstwo jak dotąd nie wypracowało gotowego
rozwiązania, ani nie wykluczyło żadnego z możliwych scenariuszy przeprowadzenia
likwidacji OFE. W związku z tym już na obecnym etapie prezentujemy poniżej możliwe
scenariusze i ich wpływ na sytuację spółek publicznych w portfelu OFE.
Scenariusz 1
Pierwszym z możliwych scenariuszy jest podział aktywów OFE w taki sposób, że:
1. 25% płynnych aktywów innych niż akcje polskich spółek publicznych (głównie obligacje
korporacyjne, akcje zagranicznych spółek i gotówka), charakteryzujące się szybkim
stopniem upłynnienia, zostanie przekazane do państwowego Funduszu Rezerwy
Demograficznej zarządzanego przez Polski Fundusz Rozwoju, natomiast
2. jednostki uczestnictwa przysługujące uczestnikom OFE , którym po stronie aktywów
odpowaidać będzie 75 % aktywów dotychczasowych aktywów OFE, w postaci akcji
polskich spółek publicznych zostanie przekazane na Indywidualne Konta Emerytalne
(„IKE”) prowadzone dla każdego uczestnika OFE.
Ten scenariusz – o ile nie zmieni się nie wpłynie na zmianę sytuacji akcji polskich spółek
publicznych znajdujących się w portfelu OFE, ponieważ środki przekazane na IKE będą
stanowić aktywa prywatne. Ten sam scenariusz zakłada również, że OFE zastąpią fundusze
inwestycyjne zarządzane przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych („TFI”) powstałe w
rezultacie przekształcenia Powszechnych Towarzystw Emerytalnych („PTE”). Aktualnie nie
jest jasne w jaki sposób miałoby wyglądać wydzielenie aktywów, ich alokacja w funduszach
czy dalsze zarządzanie akcjami polskich spółek przez TFI, jak również nie wiadomo jaki
zakres swobody w rozporządzaniu jednostkami IKE będą mieli uprawnieni. Nie można w
związku z tym wykluczyć ryzyka rozproszenia akcjonariatu w spółkach ze znaczącym
zaangażowaniem majątkowym OFE.
Scenariusz 2
Kolejnym możliwym scenariuszem jest konsolidacja OFE w jeden fundusz utworzony i
zarządzany przez specjalnie w tym celu powołany państwowy podmiot. Fundusz ten miałby
postać zbliżoną do klasycznego sovereign fund, czyli państwowego funduszu majątkowego,
jednak ze względu na kontrolę Skarbu Państwa, o ograniczonym stopniu niezależności.
Co dalej z akcjami spółek publicznych przysługującymi OFE?
Przejęcie kontroli nad aktywami OFE przez Skarb Państwa za pośrednictwem nowego
podmiotu będzie wiązało się z istotną zmianą położenia szeregu spółek publicznych. W
zależności od dotychczasowego udziału OFE w akcjonariacie tych spółek, Skarb Państwa
uzyskałby prawa przysługujące akcjonariuszom, uzależnione od wielkości posiadanego
pakietu akcji, w tym między innymi możliwość powoływania jednego członka Rady
Nadzorczej w ramach głosowania grupami, czy też prawo do zaskarżania uchwał walnego
zgromadzenia. W przypadku niektórych spółek publicznych Skarb Państwa osiągnąłby progi
umożliwiające mu czy to faktyczne sprawowanie kontroli negatywnej czy nawet pozytywnej
(faktyczne wykonywanie ponad 50% głosów na walnym zgromadzeniu przy uwzględnieniu
rozproszenia pozostałego akcjonariatu a nawet prawną kontrolę (tj. ponad 50% ogółu głosów
w walnym zgromadzeniu spółki).
Przedstawione powyżej scenariusze stanowią jedynie wstępną, w dodatku bardzo ogólną
analizę prezentowanych przez Ministerstwo (na razie w mediach) założeń kierunków zmian i
ich wpływu na sytuację spółek publicznych, w których akcjonariacie znajdują się OFE. W
celu określenia konsekwencji każdego z powyższych modeli likwidacji OFE dla
poszczególnych spółek publicznych, już teraz wskazane jest przeprowadzenie indywidualnej
analizy (m.in. struktury akcjonariatu oraz dokumentów korporacyjnych) i przygotowanie
działań mitygujących ryzyko uzyskania opisanego wyżej wpływu Skarbu Państwa na ich
zarządzanie czy skład organów (np. podjęcie działań ograniczających ten wpływ w
przypadku pełnej nacjonalizacji aktywów OFE).
Autorzy:
Andrzej Mikosz
Jakub Pitera
[email protected]
+48.22.653.4218
[email protected]
+48.22.6534223
Anchorage
Austin
Fort Worth
Frankfurt
Orange County
Beijing
Harrisburg
Palo Alto
Paris
Berlin
Boston
Hong Kong
Perth
Brisbane
Houston
Pittsburgh
London
Portland
Brussels
Charleston
Los Angeles
Raleigh
Charlotte
Melbourne
Miami
Research Triangle Park
Chicago
Milan
Dallas
Munich
San Francisco
Doha
Newark
São Paulo
Dubai
New York
Seattle
Seoul Shanghai Singapore Sydney Taipei Tokyo Warsaw Washington, D.C. Wilmington
K&L Gates comprises approximately 2,000 lawyers globally who practice in fully integrated offices located on five
continents. The firm represents leading multinational corporations, growth and middle-market companies, capital
markets participants and entrepreneurs in every major industry group as well as public sector entities, educational
institutions, philanthropic organizations and individuals. For more information about K&L Gates or its locations,
practices and registrations, visit www.klgates.com.
This publication is for informational purposes and does not contain or convey legal advice. The information herein should not be used or relied upon in
regard to any particular facts or circumstances without first consulting a lawyer. Any views expressed herein are those of the author(s) and not necessarily
those of the law firm’s clients.
© 2016 K&L Gates LLP. All Rights Reserved.
2