Program wychowawczy

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY
PODSTAWOWEJ W OSINACH
IM. KS. JANA TWARDOWSKIEGO.
„Spróbujmy powiedzieć do dzieci: ”Przyjdźcie do nas, ze swoją
szczerością, ufnością, prostotą, zdziwieniem. Ileż od was można się
nauczyć!”
Ksiądz Jan Twardowski
„Elementarz Księdza Twardowskiego dla najmłodszego średniak i starszego”
Misja szkoły:
„Jesteśmy szkołą, która opiera swoje działania na takich wartościach jak:
uczciwość, tolerancja, otwartość na drugiego człowieka i prawda.
Wspieramy indywidualny rozwój każdego ucznia. Budujemy w naszych
wychowankach poczucie wartości i bezpieczeństwa. Staramy się z pasją
przekazywać naszą wiedzę uczniom. Dążymy, aby zdobywanie wiedzy i
umiejętności dla naszych uczniów było ich wewnętrzną potrzebą. Wspólnie z
rodzicami przygotowujemy uczniów do życia w zmieniającym się świecie.
Nasza praca przynosi nam wszystkim szacunek, uznanie i satysfakcję”
Program wychowawczy opiera się na deklaracjach zawartych w misji szkoły, a
także na wartościach zawartych w poezji patrona szkoły ks. Jana
Twardowskiego.
Podstawa prawna:
1.) Rozporządzenie MENiS z dnia 26.lutego 2002r w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół ( Dz.U.2002r Nr 51,poz.458;2003r
Nr210poz.2041;2005r.Nr19,poz.165.)
2.) Rozporządzenie MEN z dnia 21maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz
szkół publicznych( Dz.U. Nr61,poz.624z 2002r.Nr 10,poz.96z 2003r., Nr146,poz.1416z 2004r., Nr66poz.606
orazz 2005r. Nr10,poz.75
Aktualizacja: wrzesień 2016 r.
Wartości, na których bazujemy wychowując naszego ucznia:
Uczciwość
Prawda
Tolerancja
Otwartość na drugiego człowieka
Odpowiedzialność
Aktywna działalność na rzecz najbliższego środowiska.
Patriotyzm
Cele ogólne programu:
1.) Kształcenie postaw i osobowości ucznia.
2.) Kształcenie środowiska sprzyjającego uczeniu się poprzez właściwą motywację.
3.) Wspieranie rozwoju psychofizycznego i zdrowotnego ucznia.
4.) Przygotowanie do życia we współczesnym świecie: przyrody, techniki i mediów,
rodziny.
5.) Kształtowanie postaw patriotycznych
6.) Kultywowanie tradycji związanych ze szkołą i patronem.
Cele operacyjne programu – efekty działań wychowawczych.
1.) Uczeń staje się obowiązkowy i wytrwały w swoich działaniach;
2.) Uczeń zachowuje się zgodnie z zasadami dobrego wychowania;
3.) Uczeń dąży do osiągania celów na miarę swoich możliwości;
4.) Uczeń staje się odpowiedzialny za siebie i innych;
5.) Uczeń bierze udział w życiu grupy, klasy i szkoły;
6.) Uczeń wierzy we własne siły, dzięki czemu osiąga sukcesy;
7.) Uczeń rozwija swoje uzdolnienia i zainteresowania;
8.) Uczeń umie współpracować w grupie i zespole;
9.) Uczeń umie uczyć się, pracować samodzielnie i twórczo;
10.) Uczeń rozumie potrzebę poszerzania swojej wiedzy;
11.) Uczeń dostrzega i interpretuje przyczyny swoich sukcesów lub porażek;
12.) Uczeń poddaje się pozytywnej motywacji do nauki stosowanej w szkole;
13.) Uczeń umie dbać o higienę osobistą i swój wygląd, zachowuje się w sposób
niezagrażający zdrowiu i bezpieczeństwu;
14.) Uczeń rozumie szkodliwość używek dla zdrowia ( papierosy, alkohol, narkotyki,
dopalacze);
15.) Uczeń zna i stara się stosować zasady prawidłowego odżywiania;
16.) Uczeń zna i stosuje w praktyce zasady ruchu drogowego;
17.) Uczeń umie oceniać własne postępowanie i panować nad własnymi emocjami;
18.) Uczeń zachowuje poprawne kontakty z ludźmi, jest otwarty i ufny;
19.) Uczeń stosuje zasady prawidłowego komunikowania się z ludźmi;
20.) Uczeń rozpoznaje i akceptuje pozytywne wzorce zachowania, wykorzystuje je w
swoim życiu;
21.) Uczeń czerpie z poezji ks. Jana Twardowskiego pozytywne wartości w niej zawarte;
22.) Uczeń rozumie i docenia znaczenie rodziny w życiu osobistym człowieka;
23.) Uczeń nazywa i rozumie swoje emocje;
24.) Uczeń rozumie zależności istniejące w środowisku przyrody, dostrzega zmiany tam
zachodzące;
25.) Uczeń umie zachować się właściwie w stosunku do zwierząt i otaczającej przyrody;
26.) Uczeń poczuwa się do odpowiedzialności za środowisko naturalne, zna mechanizmy
i skutki niepożądanych zmian zachodzących w nim;
27.) Uczeń przygotowany jest do życia w społeczeństwie informatycznym i
informacyjnym;
28.) Uczeń umie świadomie i odpowiedzialnie korzystać ze środków masowej
komunikacji;
29.) Uczeń zna i wykorzystuje w praktyce podstawowe zasady posługiwania się
komputerem i technologia informacyjną;
30.) Uczeń poznaje i szanuje dorobek kulturalny swojego regionu i państwa
31.) Uczeń bierze czynny udział w tworzeniu życia kulturalnego szkoły i środowiska
lokalnego;
32.) Uczeń zna i rozumie znaczenie najważniejszych wydarzeń w dziejach naszej
ojczyzny, uczestniczy w uroczystościach patriotycznych;
33.) Uczeń jest świadomy naszej przynależności do Unii Europejskiej.
ZAKRES TREŚCI:
Program zawiera cztery bloki tematyczne:
1.) Poznaję siebie, rozwijam się i kształtuję swoje zachowanie .
2.) Uczę się i żyję w grupie.
3.) Mam swoją małą dużą i wielką Ojczyznę.
4.) Dostrzegam otaczający mnie świat i jego problemy.
5.) Poznaję życie i twórczość księdza Jana Twardowskiego.
Zadania nauczycieli i sposoby realizacji programu .
1. Nauczyciele wychowawcy na podstawie programu wychowawczego tworzą w cyklu
trzyletnim swoje programy wychowawcze w klasie i roczne plany godzin
wychowawczych w klasach IV-VI.
2. Nauczyciele na poszczególnych przedmiotach w zależności od tematu zajęć realizują
odpowiednie wychowawcze cele operacyjne.
3. Nauczyciele i wszyscy pracownicy szkoły tworzą atmosferę sprzyjającą realizacji celów
programu wychowawczego.
4. Program wychowawczy jest realizowany na lekcjach, zajęciach pozalekcyjnych,
świetlicy, w bibliotece, przerwach, wycieczkach, wyjazdach na konkursy, wizytach w
innych szkołach, instytucjach.
5. Nauczyciele starają się konsekwentnie i wspólnym głosem osiągać pożądane postawy.
6. Nauczyciele mają czas dla swoich wychowanków, stosują metody i formy pracy dające
spodziewane efekty.
7. Nauczyciele świadomie organizują sytuacje wychowawcze oraz wykorzystują
wychowawczo każde spotkanie z uczniem.
8. Nauczyciele wychowawcy ściśle współpracują z rodzicami swoich uczniów i z innymi
pracownikami szkoły.
9. Wiele treści wychowawczych będzie realizowanych jednocześnie przez kilku
nauczycieli na różnorodnych zajęciach.
10. Wychowawcy monitorują realizację programu wychowawczego w swojej klasie,
dbając, aby wszystkie zagadnienia zostały zrealizowane w ciągu 3 lat.
11. Nauczyciele wychowawcy oceniają wpływ programu wychowawczego na postawy
swoich uczniów po I i II etapie kształcenia.
12. Program poddawany jest ewaluacji na poszczególnych etapach realizacji.
Przykłady działań zmierzających do osiągnięcia celów wychowawczych:
 realizacja gotowych lub własnych programów lub cyklu zajęć o określonej tematyce
 stosowanie technik rozwijających twórcze myślenie
 realizacja ciekawych zajęć wychowawczych
 konkursy, prezentacje, festiwale , przedstawienia , tablice , gazetki okolicznościowe ,
albumy
 realizacja wybranej tematyki metoda projektu
 stosowanie metod aktywizujących oraz form pracy grupowej
 prelekcje, pogadanki, projekcje filmów, spotkania z ciekawymi ludźmi
 prace domowe z wyrażaniem opinii o książce, filmie, wydarzeniach
 kultywowanie tradycji- święto patrona, bożonarodzeniowe i wielkanocne, święta
narodowe.
 zapoznanie uczniów ze statutem, zasadami współżycie społecznego, zasadami
bezpieczeństwa
 realizacja zasad demokracji praktyce – działalność samorządowa, poszanowanie praw
ucznia , egzekwowanie obowiązków
 organizowanie imprez i uroczystości szkolnych, klasowych, przygotowanie do
uczestnictwa i reprezentowania szkoły na zewnątrz.
 współpraca z różnymi instytucjami wspierającymi szkołę
 współpraca z pedagogiem szkolnym
 dbałość o wystrój i estetykę szkoły
 organizowanie pomocy potrzebującym oraz pomocy w nauce
 dokonywanie przez uczniów oceny swojej wiedzy i umiejętności z danego
przedmiotu, oceny swojego zachowania oraz oceny wykonania danego zadania.
 redagowanie gazetki uczniowskiej
 uczestnictwo w kulturze – kino, teatr, muzea
 zabawy i gry integrujące grupę
 poznanie historii i tradycji szkoły, regionu, kraju
 uczestnictwo uczniów w zajęciach wyrównawczych oraz rozwijających
zainteresowania
 umożliwienie uczniom samodzielnego rozwiązywania konfliktów, problemów,
oferując jednocześnie pomoc
 szybkie i konsekwentne reagowanie na różne niewłaściwe sytuacje wśród uczniów
 poznawanie kultur innych narodów
 organizowanie działań na rzecz środowiska przyrodniczego
 prowadzenie kroniki szkoły, strony internetowej i Złotej Księgi.
 organizowanie rajdów pieszych i rowerowych
 uczestnictwo uczniów w zawodach sportowych
 warsztaty dla uczniów z zakresu komunikacji, asertywności , radzenia sobie z agresją,
pełnienia różnych ról społecznych , autoprezentacji.
 współpraca ze schroniskiem dla bezdomnych zwierząt, kształcenie nawyków
odpowiedzialności za zwierzęta, organizowanie pomocy zwierzętom, dokarmianie
ptaków, organizowania kiermaszów na rzecz schroniska.
MODEL ABSOLWENTA
„Choćby się nosem kręciło, na babcię pyskowało,
Szczęście zawsze ogromne, gdy lat jeszcze mało”.
Ksiądz Jan Twardowski
„Elementarz Księdza Twardowskiego dla najmłodszego średniaka i starszego”
1.) Uczeń w sferze nauki- wiedzy





wykorzystuje zdobytą wiedzę w praktyce;
przyswaja nowe wiadomości korzystając ze zdobytych wcześniej doświadczeń ;
posługuje się różnymi źródłami wiedzy w domu i w szkole , znajduje w nich
potrzebne informacje;
formułuje pytania zaspokajające ciekawość;
rozwiązuje zadania w sytuacjach typowych i problemowych.
2.) Uczeń w sferze psychofizycznej






potrafi radzić sobie ze stresem;
panuje nad emocjami;
zna zasady zdrowego stylu życia;
potrafi wybierać system wartości;
jest wrażliwy na potrzeby drugiego człowieka i potrafi mówić o swoich potrzebach;
jest wolny od nałogów.
3.) Uczeń w sferze społecznej






jest tolerancyjny i akceptuje innych ludzi;
aktywnie uczestniczy w życiu szkoły;
szanuje dobro społeczne i prywatną własność;
rozumie , że agresja nie jest sposobem na życie;
przestrzega norm obowiązujących w jego otoczeniu;
nawiązuje przyjazne stosunki z innymi ludźmi.
4.)



Uczeń w sferze tradycyjno patriotycznej
zna historię i tradycje swojego otoczenia;
jest aktywnym uczestnikiem patriotycznych uroczystości;
zna i szanuje symbole narodowe.
5.) Uczeń w sferze otwarcia na świat




zna kulturę innych narodów ;
rozumie znaczenie znajomości języków obcych ;
jest świadom tego że świat jest złożony i cały czas podlega przemianom;
jest uczestnikiem akcji organizowanych na rzecz ochrony środowiska.
Ewaluacja programu wychowawczego:
1.) Cel ogólny ewaluacji:
Podniesienie efektywności pracy szkoły
2.) Cel szczegółowy ewaluacji:
Sprawdzenie funkcjonowania programu Wychowawczego w praktyce szkolnej oraz jego
modyfikacja.
Obiekt ewaluacji Pytania
kluczowe
Funkcjonowanie Czy program
programu
wychowawczy
wychowawczego jest zgodny z
obowiązującym
prawem?
Kryteria
Metody
ewaluacji
Zgodność z
Analiza
obowiązującymi dokumentów
przepisami.
Znajomość
programu.
Jaka jest
znajomość
programu
wychowawczego
wśród uczniów ,
nauczycieli ,
rodziców?
W jaki sposób są
realizowane
założone w
programie cele?
Analiza
dokumentów,
wywiad z
uczniami i
rodzicami.
Realizacja
założonych
celów .
Adekwatność
założeń
programu do
potrzeb i
oczekiwań.
Monitorowanie Raport
Dane gromadzi
zespół
zadaniowy,
wychowawcy
klas.
Ocena zawarta
w protokolarzu
Rad
pedagogicznych
i zespołach
nauczycielskich.
Bibliografia:
1.) Barbara ,Grzegorz Paziowie „Szkoła , która ochrania”.
2.) Irena Czajkowska , Kazimierz Herda „ Zajęcia korekcyjno- kompensacyjne w szkole”.
3.) Bogusława Dorota Gołębniak „ Uczenie metodą projektu”
4.) Stephen Bowkett „ Wyobraź sobie , że…”.
5.) Barbara Kosmowska „ Dzisiaj się bawimy”.
6.) Jan Andrzej Kąkol „ Edukacja ekologiczna w szkole podstawowej”
7.) Gabriel Adamczyk „ Program nauczania ,Edukacja prozdrowotna dla klas 4-6.
8.) Joanna Danielewska „ Agresja u dzieci – szkoła porozumienia”
9.) Maria Kubiczek „ Kółko teatralne w szkole podstawowej i gimnazjum”
10.) Hanna Olechowicz „ Jaskiniowcy zagubieni w XXI wieku”
11.) Roman Marcinek „Polska”.
12.) „ Polskie regiony w Europie , Lubelskie”
13.) Dorota Dziamska „ Bajkowe kółeczka”
14.) Dorota Dziamska „ Magiczne trójkąty”
15.) Joanna Knaflewska „ Ekologia i ochrona środowiska”
16.) D. Tillman „ Wychowanie w duchu wartości”
17.) Dariusz Marek Racinowski „ Moja Mała Ojczyzna”
18.) Maria Bartoszewska „ Lubelskie – edukacja regionalna”
19.) Ewa Kiezik-Kordzińska „ Szkoła dialogu”.
20.) Jarosław Kardziński „Po co w szkole regulamin”
21.) Ewa Kędracki –Feldman „ W trosce o jakość szkoły”
22.) Jan Jakub Należyty „ A jak myślisz” scenariusze uroczystości szkolnych.
23.) Teresa Król „ Wędrując ku dorosłości”
24.) Małgorzata Grodowska „ Wychowawczy program profilaktyczny”
25.) Jolanta Bąk „ Bajkowe spotkania”
26.) Barbara Bleja-Sosna „ Godziny wychowawcze – poradnik dydaktyczny”
27.) Barbara Wolniewicz Grzelak „ Trzy koła- propozycja dla wychowawców klas”.
PROGRAM WSPÓŁPRACY Z RODZICAMI
Charakterystyka programu:
O tym jakie znaczenie ma współpraca z rodzicami wiedza wszyscy: nauczyciele, rodzice.
Dom jest naturalnym środowiskiem rozwojowym dziecka. Tutaj kształtuje się osobowość
dziecka, jego zachowania.
Szkoła , która chce skutecznie realizować swoje cele dydaktyczne i wychowawcze i
efektywnie towarzyszyć uczniom w rozwoju musi pozyskać sobie rodziców . Bez współpracy
z rodzicami nie będzie miała wpływu na rozwój osobowościowy ucznia. Aby ta współpraca
przyniosła oczekiwane rezultaty nie tylko rodzice, ale przede wszystkim nauczyciele powinni
być świadomi zmiany stylu i charakteru współdziałania.
Nauczyciele powinni pobudzać zainteresowania rodziców światem dziecięcych przeżyć,
zmieniać ich świadomość pedagogiczną. Podstawowym warunkiem pomyślnie układającej się
współpracy jest zdobycie ich zaufania, dzięki któremu jest lepszy przepływ informacji o
uczniu, pozyskanie dokładnej opinii o szkole, o pracy nauczyciela. Jedną z najbardziej
potrzebnych form współpracy z rodzicami są zebrania grupowe. Zagadnienia omawiane na
spotkaniach muszą być tak dobrane, aby interesowały wszystkich rodziców i wzbogacały ich
wiedzę o wychowaniu. Przygotowanie i przeprowadzenie zebrania jest sprawą trudną, zależy
tak od wychowawcy jak i od środowiska, w którym działa szkoła. Warto jednak dla dobra
uczniów trudności pokonać.
Program ten ma nam ułatwić zaangażowanie rodzica na płaszczyźnie rodzic –dzieckowychowawca. Im lepsza jest wiedza rodziców o pracy nauczyciela , jego zadaniach i
problemach , jakimi się spotyka w pracy tym lepszy efekt wychowawczy i zrozumienie
dziecka i jego sytuacji przez obie strony .Ponadto oczekiwania rodziców powinny mieć
wpływ na tworzenie planu wychowawczego szkoły.
KONSTRUKCJA PROGRAMU
Program napisany został zmyślą o rodzicach klas I –VI oraz rodzicach oddziału zerowego. W
związku z tym realizowany będzie przez wychowawców klas I-III, IV-VI oraz „zerówki”
Program współpracy z rodzicami jest integralna częścią programu wychowawczego.
Ogólny cel oddziaływań:
Wspieranie wychowawczej funkcji rodziny.
Cele szczegółowe:
 Uświadomienie rodzicom ,że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie
realizowanych działań;
 Wzmacnianie więzi rodzinnych pomierzy dziećmi a rodzicami;
 Wywoływanie pozytywnych przekonań i nastawień w postrzeganiu i reagowaniu na
szkołę;
 Dążenie do usprawnienia pracy wychowawczej z uczniami poprzez stworzenie
właściwej atmosfery w szkole;
 Angażowanie rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły;
 Edukowanie rodziców w kierunku psychologii okresów rozwojowych dzieci ,
odpowiedzialnego wychowania i kształcenia własnego dziecka.
Zadania szkoły w zakresie współpracy z rodzicami:





Organizacja zebrań z rodzicami co najmniej raz na dwa miesiące ;
Organizacja spotkań z rodzicami z okazji różnorodnych uroczystości szkolnych;
Współpraca z Radą Rodziców;
Konsultacje z rodzicami programu wychowawczego , programu profilaktyki ;
Stworzenie warunków do wymiany poglądów na temat pracy szkoły i współpracy
wzajemnej.
Zadania programowe dla rodziców:



Uczestnictwo rodziców w zebraniach klasowych i ogólnych, prelekcjach i spotkaniach
ze specjalistami
Uczestnictwo rodziców w imprezach klasowych szkolnych;
Interesowanie się i wspieranie wychowawczej działalności szkoły;
CELE
Uświadomienie rodzicom ,że wielostronny
rozwój dziecka zależy od wspólnie
realizowanych działań;
Wzmacnianie więzi rodzinnych pomiędzy
dziećmi a rodzicami
Wywoływanie pozytywnych przekonań i
nastawień w postrzeganiu i reagowaniu na
szkołę;
Dążenie do usprawnienia pracy
wychowawczej z uczniami poprzez
stworzenie właściwej atmosfery w szkole;
PODEJMOWANE DZIAŁANIA
1.) Uzgadnianie naczelnych wartości
którymi kieruje się szkoła i dom.
2.) Systematyczne prowadzenie
obserwacji na temat uczniów i
przekazywanie ich rodzicom.
3.) Obopólna wymiana spostrzeżeń na
temat dziecka
4.) Współpraca w przypadku
występowania trudności szkolnych.
5.) Współdziałanie w sprawie kontroli
uczęszczania dzieci do szkoły.
1.) Wspólne uczestnictwo w imprezach
szkolnych .
2.) Współpraca w zorganizowaniu
imprez szkolnych .
3.) Współorganizowanie i uczestnictwo
w wycieczkach szkolnych.
1.) Rozmowy indywidualne z rodzicami
na temat ich dzieci , podkreślanie
zalet i sukcesów dzieci.
2.) Zapraszanie rodziców na imprezy
szkolne i lekcje otwarte.
1.) Zapewnienie bezpieczeństwa na
przerwach .
2.) Tworzenie przyjaznej atmosfery na
lekcjach .
3.) Konsekwentne przestrzeganie
wypracowanych norm zachowania.
4.) Integracja zespołu klasowego i
szkolnego.
5.)
Angażowanie rodziców we wspólne
przedsięwzięcia na terenie klasy i szkoły
Edukowanie rodziców w kierunku
psychologii okresów rozwojowych dzieci ,
odpowiedzialnego wychowania i kształcenia
własnego dziecka.
1.) Działalność trójek klasowych i
komitetu rodzicielskiego.
2.) Pomoc w organizowaniu imprez
szkolnych i środowiskowych.
1.) Organizowanie spotkań z
psychologiem , pedagogiem ,
policjantem , kuratorem.
2.) Ułatwianie kontaktów z poradniani
psychologicznymi i
specjalistycznymi.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW
Metody:
 problemowo –aktywizująca;
 zabawowa;
 warsztatowa;
 praktyczna;
 podająca.
Formy kontaktów nauczycieli z rodzicami:
 Zebrania z rodzicami- ogólne, klasowe, Rady Rodziców;
 Indywidualne kontakty;
 Imprezy okolicznościowe;
 Pedagogizacja rodziców.
Przewidywane efekty:
Rodzice:
 Są świadomi celowości podejmowanej współpracy;
 Znają szkołę jako instytucje kształcącą i wspomagającą w wychowaniu oraz
nauczycieli jako osoby wpływające na rozwój ich dziecka;
 Współprzeżywają ze swoimi dziećmi ważne wydarzenia w życiu klasy i szkoły;
 Posiadają rzetelną informację na temat wiedzy i zachowań dziecka w szkole;
 Doceniają starania szkoły ,aby rozwój dzieci był najbardziej optymalny.
Uczniowie:
 Są świadomi obustronnego zainteresowania nimi , ich nauką , rozwojem i
problemami;
 Wiedza ,że nauczyciele wraz z rodzicami pomogą im rozwiązać problemy;
 Czują się bezpieczni.
Sposoby ewaluacji:
1.) Obserwacja zachowań rodziców;
2.) Rozmowy z uczniami , nauczycielami i rodzicami;
3.) Ankiety ewaluacyjne.
Literatura:
1.) Adele Faber, Elanie Mazlish- „ Jak mówić , żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać ,
żeby dzieci do nas mówiły”
2.) Adele Faber, Elanie Mazlish – „ Jak pomóc własnym dzieciom żyć w zgodzie , by
samemu żyć z godnością . Rodzeństwo bez rywalizacji”.
3.) Adele Faber, Elanie Mazlish – „ Co powinni wiedzieć rodzice i nauczyciele . Jak
mówić , żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole”
4.) Adele Faber, Elanie Mazlish- „ Wyzwoleni rodzice , wyzwolone dzieci . Twoja droga
do szczęśliwej rodziny”
5.) Joanna Danielewska – „ Agresja u dzieci – szkoła porozumienia”.
Razem
Nadzieja i rozpacz
radość i ból
niewiara i wiara
czas coraz szybszy
trwanie jak ciemność
to za daleko
i już niedługo
dom pełen bliskich
i bez nikogo
człowiek co szuka
anioł co nie wie
tak jak dwa jeże sobą zdziwione
szukają razem miejsca dla siebie
Jan Twardowski
Skąd przyszło
Zło jest romantyczne a dobro zwyczajne
dobro wciąż na ostatku bo zło jest ciekawe
przecież białych kwiatów najwięcej na świecie
dopiero po nich żółte a potem czerwone
czemu się rozum karmi tajemnicą
a chwila niepewności wciąż sprzyja nauce
po tylu rewolucjach biedne ptaki bose
i ćma tak bardzo mała że żyje za krótko
czemu deszcz słyszysz z góry a śnieg trochę z boku
i skąd nagle przyszło to wielkie wzruszenie
jakby dzwonek z lat szkolnych przyłożył do ucha
dzieciństwo co minęło na zawsze zostało
tylko się z młodości zrobiła starucha
Jan Twardowski
Sprawiedliwość
Gdyby wszyscy mieli po cztery jabłka
gdyby wszyscy byli silni jak konie
gdyby wszyscy byli jednakowo bezbronni w miłości
gdyby każdy miał to samo
nikt nikomu nie byłby potrzebny
Dziękuję Ci że sprawiedliwość Twoja jest nierównością
to co mam i to czego nie mam
nawet to czego nie mam komu dać
zawsze jest komuś potrzebne
jest noc żeby był dzień
ciemno żeby świeciła gwiazda
jest ostatnie spotkanie i rozłąka pierwsza
modlimy się bo inni się nie modlą
wierzymy bo inni nie wierzą
umieramy za tych co nie chcą umierać
kochamy bo innym serce wychłodło
list przybliża bo inny oddala
nierówni potrzebują siebie
im najłatwiej zrozumieć że każdy jest dla wszystkich
i odczytywać całość
Jan Twardowski
Ratunku
Eugeniuszowi Zielińskiemu
Dziku króliku chrząszczu mały
co świecisz jak czerwony brokat
wiosenne czajki czarno- białe
ślimaku lekko ozłocony
wierny granicie zielonkawy
dębie surowy i niewinny
droździe niezgodny i słowiku
co podpowiadasz całą miłość
od pocałunku do pobicia
polny kamieniu przemęczony
głosie oboju trochę suchy
i fletu --- niski ale lekki
zapachu szałwii dobrodziejki
niby nieśmiały a gorliwy
i polski śniegu przedwojenny
tak podeptany ż3 już czysty
wszystkie też wiązu liście krzywe
jak niegenialnych ludzi dramat
i po kolei pańscy święci
niepopularni więc prawdziwi
ratujcie mnie przed abstrakcjami
Jan Twardowski