docKlauzule społeczne - Urząd Zamówień Publicznych
download 
Reklamacja Transkrypt
Klauzule społeczne - Urząd Zamówień Publicznych
Tomasz Schimanek Klauzule społeczne w zamówieniach publicznych Warszawa, 10 grudnia 2010 r. Kontekst unijny klauzul społecznych Klauzule społeczne to wyjątek od reguły dopuszczany w unijnym prawie zamówień publicznych z uwagi na istotne względy społeczne. Co do zasady kryteria oceny oferty złoŜonej w ramach zamówień publicznych dotyczą jakości i ceny przedmiotu zamówienia, ale prawo unijne przewiduje moŜliwość wprowadzenia przez udzielającego zamówienia dodatkowych kryteriów społecznych, o ile nie narusza to swobody wyboru. 2 Kontekst unijny klauzul społecznych Warunkiem jest to, Ŝe kryteria takie odpowiadają na waŜne potrzeby społeczne oraz, Ŝe taka moŜliwość przewidziana jest w prawie krajowym. Na podobnej zasadzie moŜna stosować równieŜ tak zwane klauzule środowiskowe (ekologiczne). MoŜliwość wprowadzenia klauzul społecznych i środowiskowych przewiduje Dyrektywa 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynująca procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych oraz 3 Kontekst unijny klauzul społecznych Dyrektywa 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi. 4 Kontekst unijny klauzul społecznych Dyrektywy stwierdzają m.in., Ŝe zamawiający „mogą określić szczególne warunki odnoszące się do realizacji danego zamówienia, pod warunkiem Ŝe są one zgodne z prawem wspólnotowym oraz Ŝe zostały one podane w ogłoszeniu stanowiącym zaproszenie do ubiegania się o zamówienie lub w specyfikacjach. Warunki odnoszące się do realizacji zamówienia mogą w szczególności dotyczyć kwestii społecznych oraz ochrony środowiska.” 5 Kontekst unijny klauzul społecznych Dyrektywy stwierdzają równieŜ, Ŝe warunki realizacji zamówienia, pod warunkiem, Ŝe nie są bezpośrednio lub pośrednio dyskryminujące, mogą zachęcać do „organizacji wewnętrznych szkoleń zawodowych, zatrudniania osób mających szczególnych trudności z integracją, a takŜe zwalczania bezrobocia lub ochrony środowiska”. 6 Kontekst unijny klauzul społecznych Zgodnie z dyrektywami „moŜna na przykład ustanowić wymóg – odnoszący się do realizacji zamówienia – co do zatrudnienia osób długotrwale poszukujących pracy, co do przeprowadzenia szkoleń dla bezrobotnych lub młodocianych, co do przestrzegania postanowień Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), o ile przepisy te nie zostały wdroŜone do prawa krajowego, oraz co do zatrudnienia większej liczby osób niepełnosprawnych, niŜ przewiduje to ustawodawstwo krajowe”. 7 Kontekst unijny klauzul społecznych Klauzule społeczne są istotnym instrumentem wsparcia działalności przedsiębiorstw społecznych, a więc podstawowych podmiotów ekonomii społecznej, które wykorzystują działalność gospodarczą do realizacji celów społecznie uŜytecznych. NajwaŜniejszym celem społecznym realizowanym przez przedsiębiorstwa społeczne jest integracja osób zagroŜonych wykluczeniem zawodowym i społecznym. 8 Kontekst unijny klauzul społecznych Klauzule społeczne pozwalają zamawiającym brać pod uwagę społeczną wartość dodaną wynikającą z realizacji zamówienia przez przedsiębiorstwo społeczne, a jest nią aktywizacja zawodowa, integracja i zatrudnienie osób, które mają niewielkie szanse na znalezienie zatrudnienia na otwartym rynku pracy. 9 Kontekst unijny klauzul społecznych W Europie przedsiębiorstwa społeczne działają w bardzo róŜnych formach, są to na przykład spółdzielnie pracy, spółdzielnie socjalne, stowarzyszenia, fundacje, towarzystwa wzajemnościowe, spółki non-profit. Podmioty ekonomii społecznej stanowią około 10% ogółu europejskich przedsiębiorstw, co daje 2 miliony przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa społeczne posiadają znaczący potencjał w tworzeniu miejsc pracy – zatrudnienie w tym sektorze wynosi 6% ogółu zatrudnienia w Unii Europejskiej, tj. 11 milionów zatrudnionych*. * - http://ec.europa.eu/enterprise/entrepreneurship/craft/social_economy/soc-eco_intro_en.htm (Dane na dzień: 15.04.2009 r.) 10 Kontekst unijny klauzul społecznych Spółdzielnie zrzeszają prawie 150 milionów członków. 1/3 Europejczyków jest ubezpieczona w towarzystwach ubezpieczeń wzajemnych. We Włoszech jest około 160 000 spółdzielni, w tym ponad 7 tysięcy spółdzielni socjalnych. W niektórych krajach, takich jak Włochy czy Anglia z myślą o wspieraniu przedsiębiorczości społecznej wprowadzono klauzule społeczne w zamówieniach publicznych. 11 Kontekst krajowy klauzul społecznych ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. 2003, nr 122 poz. 1143 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych ( Dz.U. 2006, nr 94, poz. 651, z późn. zm.) Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL (2005-2008), finansowana z Europejskiego Funduszu Społecznego program MPiPS „Wspieranie rozwoju spółdzielczości socjalnej”, PO Kapitał Ludzki, Priorytet VI i VII realizowane regionalnie oraz Priorytet I realizowany centralnie 12 Kontekst krajowy klauzul społecznych projekt systemowy 1.19 „Zintegrowany system wsparcia zatrudnienia socjalnego i ekonomii społecznej”, projekt systemowy 1.46 „Partnerstwo na rzecz instytucjonalizacji ekonomii społecznej”, w ramach którego działa Zespół ds. rozwiązań systemowych w zakresie ekonomii społecznej przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej, Program Operacyjny Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2009-2013 13 Kontekst krajowy klauzul społecznych Przedsiębiorstwa społeczne: spółdzielnie socjalne (blisko 200), spółki non-profit (około 20), działalność gospodarcza organizacji pozarządowych (ok. 2 000), zakłady aktywności zawodowej (ok. 48), spółdzielnie inwalidów (ok. 350), spółdzielnie pracy (kilka tysięcy). 14 Kontekst krajowy klauzul społecznych Podmioty wspierające: centra integracji społecznej (ok. 50), warsztaty terapii zajęciowej (ok. 500) kluby integracji społecznej (ok. 300), ośrodki wspierania spółdzielni socjalnych (ok. 10), ośrodki wsparcia ekonomii społecznej (ok. 20) centra ekonomii społecznej (5). 15 Kontekst krajowy klauzul społecznych Temat klauzul społecznych w kontekście ekonomii społecznej był podejmowany od 2005 roku przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, a następnie przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego jako Instytucję Zarządzającą Inicjatywą Wspólnotową EQUAL w Polsce. Problem braku klauzul społecznych był równieŜ dyskutowany w ramach tak zwanej krajowej sieci tematycznej tematu D „Ekonomia społeczna” IW EQUAL. 16 Kontekst krajowy klauzul społecznych Dyskusje te zaowocowały uwzględnieniem postulatu wprowadzenia klauzul społecznych w „Białej Księdze Prawa Przedsiębiorczości Społecznej w Polsce”. Postulat ten był przedmiotem wspólnej dyskusji przedstawicieli środowisk ekonomii społecznej i resortów pracy i rozwoju regionalnego, a takŜe interpelacji poselskich. 17 Kontekst krajowy klauzul społecznych Dopiero w 2009 roku udało się wprowadzić do prawa zamówień publicznych dwie klauzule społeczne. Pierwsza wprowadzona została poprzez nowelizację ustawy o spółdzielniach socjalnych i dotyczyła przede wszystkim preferencji związanych z zatrudnianiem osób wykluczonych z rynku pracy. Druga, dotycząca wykonawców zatrudniających osoby niepełnosprawne wprowadzona została poprzez nowelizację prawa zamówień publicznych. 18 Kontekst krajowy klauzul społecznych Zgodnie z art. 29, ust.4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych zamawiający moŜe określić w opisie przedmiotu zamówienia wymagania związane z realizacją zamówienia, dotyczące: zatrudnienia osób: • bezrobotnych lub młodocianych w celu przygotowania zawodowego, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, 19 Kontekst krajowy klauzul społecznych • niepełnosprawnych, o których mowa w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, • innych niŜ w/w określone, o których mowa w przepisach o zatrudnieniu socjalnym lub we właściwych przepisach państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, 20 Kontekst krajowy klauzul społecznych utworzenia funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym wpłaty pracodawców stanowić będą co najmniej czterokrotność najniŜszej wpłaty określonej w tych przepisach, zwiększenia wpłat pracodawców na rzecz funduszu szkoleniowego, w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, do wysokości określonej co najmniej czterokrotność najniŜszej wpłaty określonej w tych przepisach. 21 Kontekst krajowy klauzul społecznych Te zapisy po uchwaleniu dodatkowo wsparło Ministerstwo Rozwoju Regionalnego jako Instytucja Zarządzająca PO KL, wprowadzając w działaniu 7.2.1. PO KL moŜliwość wyboru podwykonawcy z zastosowaniem wspomnianych klauzul społecznych. Ministerstwo wydało takŜe wspólnie z Urzędem Zamówień Publicznych w październiku 2009 roku „Zalecenia Ministra Rozwoju Regionalnego oraz Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych dotyczące stosowania >klauzul społecznych< w zamówieniach publicznych”. 22 Kontekst krajowy klauzul społecznych Kogo obejmuje klauzula: osoby bezrobotne, młodocianych w celu przygotowania zawodowego, osoby niepełnosprawne, bezdomnych realizujących indywidualny program wychodzenia z bezdomności, uzaleŜnionych po zakończeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego, chorych psychicznie, 23 Kontekst krajowy klauzul społecznych zwalnianych z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem, uchodźców realizujących indywidualny program integracji, którzy zostaną zatrudnieni do realizacji zamówienia. 24 Kontekst krajowy klauzul społecznych Na razie nie udało mi się z znaleźć ani jednego przykładu zastosowania tej klauzuli. Wynika to z tego, Ŝe jest ona dość skomplikowana i zamawiający nie wiedzą, jak ją praktycznie uwzględnić w dokumentacji przetargowej, jak weryfikować opisane kryteria, jaką wagę punktową im przyznać w ocenie oferty. 25 Dziękuję za uwagę 26
