docczwartek_1_2
download 
Reklamacja Transkrypt
czwartek_1_2
Banki spółdzielcze – organizacja i funkcjonowanie Płońska Daria, GC09 Rys historyczny bankowości spółdzielczej XVI wiek banki pobożne XIX wiek kasy pożyczkowe 1890 kasy stefczyka 1975 BGŻ • niewielkie finansowe pożyczki na zaspokojenie potrzeb życiowych • Polska 1577 r. – Fundacja Ostrołęcka Taniego Kredytu założona przez W. Białobrzeskiego • zrzeszenia, w ramach których udzielane były małe pożyczki • kupcy, rzemieślnicy, drobni producenci • małe spółdzielnie od chłopów galicyjskich • F. Stefczyk – galicyjski model spółdzielczości 1992 NBP obecnie KNF Spółdzielczość i spółdzielnia Spółdzielczość powstała z dążenia uboższych warstw społecznych do zmniejszania wyzysku w obszarze handlu oraz kredytu. Spółdzielnia (kooperatywa) to dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą. Rodzaje spółdzielni: spółdzielnie pracy, spółdzielnie mieszkaniowe, spółdzielnie socjalne, spółdzielnie wojskowe, spółdzielnie wydawnicze, … banki spółdzielcze, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Kolebką banków spółdzielczych są Niemcy. Otoczenie regulacyjne bankowości spółdzielczej Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo Bankowe Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo Spółdzielcze Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających statut danego banku spółdzielczego Zakładanie banku spółdzielczego i spółdzielni Prawo bankowe – zakładanie banku • Założycielami banku spółdzielczego mogą być tylko osoby fizyczne w liczbie wymaganej dla założenia spółdzielni, określonej ustawą Prawo bankowe. • Bankiem spółdzielczym jest bank, będący spółdzielnią. • Tylko bank ma w Polsce możliwość wykonywania czynności bankowych. • Bank w formie spółki akcyjnej i bank spółdzielczy mogą być utworzone po uzyskaniu zgody KNF. Prawo spółdzielcze – zakładanie spółdzielni • Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. • Liczba założycieli spółdzielni nie może być: mniejsza od 10 (os. fizyczne) oraz mniejsza od 3 (os. prawne). • Spółdzielnia nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego. • Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków. • Prawa i obowiązki wynikające z członkowstwa w spółdzielni są dla wszystkich członków równe. Funkcjonowanie banków spółdzielczych Kapitał założycielski • powiat • od 1 do 5 mln EUR województwo • powyżej 5 mln EUR kraj Rozszerzenie działalności • za zgodą banku zrzeszającego działalność na terenie powiatów sąsiadujących Udziałowcy • każdy członek banku spółdzielczego kupuje jeden udział • uzyskanie kredytu może być uwarunkowane od tych udziałów Struktura własnościowa banków spółdzielczych We wszystkich bankach spółdzielczych panuje zasada: 1 UDZIAŁOWIEC = 1 GŁOS Niezależnie od liczby posiadanych udziałów! Zasada ta ma duży wpływ na sposób sprawowania w bankach spółdzielczych nadzoru właścicielskiego. „miejscowy pieniądz na potrzeby miejscowego środowiska” Struktura organizacyjna Walne zgromadzenie: posiada funkcje właścicielskie podejmuje kluczowe decyzje Rada nadzorcza: kontroluje i nadzoruje działalność spółdzielni, powinna składać się z co najmniej z 5 członków banku spółdzielczego Zarząd: reprezentuje spółdzielnię na zewnątrz zarządza jej działalnością powinien składać się co najmniej 3 osób Bank zrzeszający prowadzi rachunki bieżące zrzeszonych banków spółdzielczych, na których zrzeszone banki spółdzielcze utrzymują rezerwy obowiązkowe oraz przeprowadzają za ich pośrednictwem rozliczenia pieniężne tych banków, nalicza i utrzymuje rezerwę obowiązkową zrzeszonych banków spółdzielczych na rachunku w NBP, prowadzi wyodrębniony rachunek, na którym deponowane są aktywa banków spółdzielczych, stanowiące pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych, wypełnia za zrzeszone z nim banki spółdzielcze obowiązki informacyjne wobec NBP i BFG, kontroluje zgodność działalności zrzeszonych banków spółdzielczych z postanowieniami umowy zrzeszenia, przepisami prawa i statutami, reprezentuje zrzeszone banki spółdzielcze w stosunkach zewnętrznych wynikających z umowy zrzeszenia. Banki spółdzielcze w Polsce Model dwuszczeblowy: banki zrzeszające (2) Spółdzielcza Grupa Bankowa Bank banki (SGB) z siedzibą w Poznaniu – 202 bs Polskiej Spółdzielczości (BPS) z siedzibą w Warszawie – 357 bs spółdzielcze (559) W Unii Europejskiej, oprócz modelu dwustopniowego (banki zrzeszające, banki lokalne), występuje model trójstopniowy (bank krajowy, banki lokalne , banki regionalne) Usługobiorcy bankowości spółdzielczej w Polsce struktura kredytów dla sektora niefinansowego klienci indywidualni 24% mikrofirmy 16% małe i średnie przedsiębiorstwa 31% rolnicy 29% dane wrzesień 2016 Obszary działania: małe miasta, wsie, obszary mniej zurbanizowane Liczba instytucji finansowych w Polsce (2015) 57 51 48 122 63 812 560 fundusze inwestycyjne banki spółdzielcze banki komercyjne zakłady ubezpieczeń podmioty maklerskie SKOK OFE banki zrzeszające Opracowanie własne na podstawie: Rozwój Systemu Finansowego w Polsce w 2015 r. Opracowanie własne na podstawie raportów sektora bankowego KNF 559 560 565 571 572 574 576 579 581 584 596 600 605 642 680 781 1189 1295 1394 1510 1612 1653 1663 1663 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2015 31 X 2016 Liczba banków spółdzielczych procesy konsolidacyjne Aktywa sektora finansowego i bankowego (2015) wartość (mld zł) % 1 458,3 65% 31,8 1% 109,8 5% 12,4 1% Powszechne towarzystwa emerytalne 140,5 6% Zakłady ubezpieczeń 180,0 8% Towarzystwa funduszy emerytalnych 323,1 14% SEKTOR FINANSOWY Banki komercyjne Oddziały instytucji kredytowych Banki spółdzielcze SKOK Razem sektor finansowy 2 255,8 wartość (mld zł) % 1 458,3 91% 31,8 2% Banki spółdzielcze 109,8 7% Razem sektor bankowy 1 599,9 SEKTOR BANKOWY Banki komercyjne Oddziały instytucji kredytowych Struktura aktywów banków spółdzielczych, zrzeszających i komercyjnych (2015) Aktywa 100 80 60 5,1 11,2 5,7 3,2 19,1 6,5 8,3 46,9 53,8 40 3,9 20 34,6 24,2 0 banki spółdzielcze 6,3 banki zrzeszające 67,0 4,2 banki komercyjne pozostałe aktywa instrumenty dłużne i kapitałowe należności od sektora instytucji rządowych i samorządowych należności od sektra niefinansowego należności od sektora finansowego Opracowanie własne na podstawie: Rozwój Systemu Finansowego w Polsce w 2015 r., Raport o sytuacji banków 2015 r. Struktura pasywów banków spółdzielczych, komercyjnych i zrzeszających (2015) 100 80 1,6 9,9 6,6 Pasywa 1,2 3,9 8,8 80,3 85,4 11,2 10,9 3,0 60 40 58,7 20 0 1,6 banki spółdzielcze 16,2 banki zrzeszające banki komercyjne pozostałe pasywa kapitały zobowiązania wobec sektora instytucji rządowych i samorządowych zobowiązania wobec sektra niefinansowego zobowiązania wobec sektora finansowego Opracowanie własne na podstawie: Rozwój Systemu Finansowego w Polsce w 2015 r., Raport o sytuacji banków 2015 r. Podsumowanie Źródło: Capiga M., Finanse banków, Wolters Kluwer, Warszawa 2011 Szanse i zagrożenia dla współczesnej bankowości spółdzielczej SZANSE ZAGROŻENIA Bankowość oparta na relacjach z klientem, relationship banking Konieczność spełnienie wymagań płynności i zarządzania ryzykiem Bezpośredni dostęp do organów decyzyjnych - większa możliwość negocjacji Konieczność zwiększenia kapitału własnego Bliskość geograficzna Wzrost konkurencyjności ze strony bankowości komercyjnej Dobra znajomość swoich klientów Mała aktywność po stronie depozytowej Pierwotnie - wspieranie rozwoju lokalnego Zależność banków spółdzielczych a banków zrzeszających (nadwyżka depozytów nad kredytami) Konsolidacje i zmiany w bankach spółdzielczych w kierunku banków komercyjnych: banki chcąc pozyskać nowych klientów, tracą swój regionalny charakter Bibliografia 1. Capiga Mirosława, Finanse banków, Wolters Kluwer, Warszawa 2011 2. Zalcewicz Anna, Bank spółdzielczy. Aspekty prawne tworzenia i funkcjonowania, Wolters Kluwer, Warszawa 2009 3. Zaleska Małgorzata, Współczesna bankowość, tom I, wyd. Difin, Warszawa 2007 4. Ustawa z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze 5. Ustawa z dnia 7 grudnia 2000 r. o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających 6. Materiały NBP, Rozwój Systemu Finansowego w Polsce w 2015 r. 7. Materiały KNF, Raporty o sytuacji banków 8. Internetowy Serwis Bankowości Spółdzielczej, www.bs.net.pl 9. www.bankier.pl
