praca w dzień wolny

Co przysługuje pracownikowi za pracę w dniu wolnym
Zdarza się, że pracownik pracuje w dniu, który zgodnie z jego rozkładem pracy jest dla
niego dniem wolnym od pracy. Jakie świadczenia przysługują pracownikowi w takiej
sytuacji?
Pracodawca może zlecić pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli zajdzie konieczność
prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia, ochrony mienia lub
środowiska albo cofnięcia awarii bądź gdy zaistnieją szczególne potrzeby pracodawcy.
W tych samych okolicznościach pracodawca może polecić pracownikowi pracę w dniu
wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym
tygodniu pracy (art. 1513 k.p.).
Świadczeniem, które ma zrekompensować pracownikowi utratę dnia wolnego, jest prawo
do innego dnia wolnego od pracy. Pracodawca zobowiązany jest go udzielić do końca
okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z pracownikiem. Należy podkreślić,
że pracownikowi przysługuje cały dzień wolny bez względu na fakt, iż przepracował
niższą liczbę godzin w dniu harmonogramowo wolnym od pracy niż jego normalny
wymiar. Pracodawca nie może zwolnić się z tego obowiązku poprzez zapłatę
pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia.
Zdarzyć się jednak mogą sytuacje, gdy pracodawca nie będzie miał możliwości udzielenia
pracownikowi dnia wolnego przed upływem okresu rozliczeniowego z powodu np. choroby
pracownika trwającej do końca danego okresu rozliczeniowego czy też ze względu na
fakt, że dzień wolny, w którym pracownik świadczył pracę, był ostatnim dniem w danym
okresie rozliczeniowym.
Konsekwencją nieudzielenia innego dnia wolnego będzie konieczność wypłacenia
pracownikowi dodatku za przekroczenie średniotygodniowej normy czasu pracy,
w wysokości 100 proc. wynagrodzenia. Jeżeli jednak w dniu wolnym od pracy pracownik
przepracował liczbę godzin przekraczającą jego dzienny wymiar czasu pracy, za każdą
kolejną godzinę przysługuje mu dodatek za nadgodziny w wysokości 50 proc.
wynagrodzenia (art. 1511 par. 1 pkt 2 k.p.). W wyroku z 29 stycznia 2008 r.
(I PK 196/07) Sąd Najwyższy stwierdził, iż praca w sobotę (to jest w dniu stanowiącym
dodatkowy dzień wolny od pracy wynikający z pięciodniowego tygodnia pracy - art. 129
par. 1 k.p.), świadczona w nadgodzinach, uprawnia do dodatku w wysokości 50 proc.
wynagrodzenia, bowiem dzień ten nie jest niedzielą ani świętem (niebędącym dla
pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy), nie jest
też on dniem wolnym udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w
święto będące dla pracownika dniem pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu
pracy.
Gazeta prawna 12. 03. 2009 Bartłomiej Raczkowski
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy