Archeologia powszechna I. Paleolit i mezolit

Nazwa przedmiotu
Archeologia powszechna I- Paleolit i mezolit
Kod ECTS
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Instytut Archeologii
Studia
kierunek
Archeologia
stopień
Studia pierwszego stopnia
tryb
stacjonarne
specjalność
specjalizacja
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)
dr Marcin Wąs
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin
A. Formy zajęć:
• wykład,
• ćwiczenia: audytoryjne
Liczba punktów ECTS
3
B. Sposób realizacji
• zajęcia w sali dydaktycznej
C. Liczba godzin
I rok, semestr II, 60 h (30 wykładu, 30 ćwiczeń)
Cykl dydaktyczny
od roku akademickiego 2012/13 do roku akademickiego 2014/15
Status przedmiotu
• obowiązkowy
Język wykładowy
Język polski
Metody dydaktyczne
• ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach /
dyskusja/ analiza tekstów
• wykład z prezentacją multimedialną
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub
wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia
• egzamin
• zaliczenie z oceną
B. Formy zaliczenia
• egzamin ustny
• Ocena zaliczeniowa jest wypadkową ocen z kolokwiów
cząstkowych oraz pracy pisemnej i wystąpienia ustnego z referatem
i prezentacją
C. Podstawowe kryteria:
Egzamin - z całości zakresu zajęć (normy zaliczenia zgodne z
Regulaminem Studiów UG).
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi
A. Wymagania formalne: brak
B. Wymagania wstępne: wiadomości z zakresu pradziejów powszechnych a w szczególności epoki kamienia, umiejętność
krytycznego porównywania różnych kategorii danych i wskazywania zależności.
Cele przedmiotu:
Przedstawienie zarysu najważniejszych przemian kulturowych w okresie od dolnego paleolitu do końca mezolitu.
Zapoznanie studenta z problematyką archeologii paleolitu i mezolitu w zakresie interpretacyjnym oraz metodycznym.
Ukazanie procesu kształtowania się kultury i kierunków jej rozwoju, zwłaszcza wśród wczesnych społeczności łowieckozbierackich Homo sapiens sapiens.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu:
1. Paleolit i mezolit: podstawy taksonomii, periodyzacji i metody datowań
2. Antropogeneza: historia badań ewolucji biologicznej człowieka
3. Dolny paleolit Afryki: pierwsze hominidy
4. Dolny paleolit Europy: zasiedlenie kontynentu
5. Świat Neandertalczyka: przegląd wybranych zagadnień środkowego paleolitu Europy
6. Środkowa epoka kamienia w Afryce i początki tzw. „rewolucji górnopaleolitycznej”
7. Początki górnego paleolitu w Europie i na Bliskim Wschodzie
8. Środkowa faza górnego paleolitu w Europie: grawetien
9. Późna faza górnego paleolitu w Europie: magdalenien
10. Europa u schyłku epoki lodowcowej: późnopaleolityczni łowcy reniferów
11. Sztuka paleolityczna
12. Mezolit: „ostatni Indianie Europy”
13. Mezolit na ziemiach polskich
14. Sztuka mezolityczna
15. Zasiedlenie Ameryki i Australii
B. Problematyka ćwiczeń:
Uzupełnienie zakresu problematyki przedstawianej na wykładzie. W oparciu o charakterystykę stanowisk archeologicznych
reprezentatywnych dla poszczególnych okresów/kultur (prezentacje i referaty przygotowywane przez studentów)
przedstawiane są wybrane aspekty elementów kultur paleolitycznych i mezolitycznych (osadnictwo, użytkowanie
środowiska, praktyki funeralne, technologia, sztuka itp.).
Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
A.1. wykorzystywana podczas zajęć
1. J.K. Kozłowski „Świat przed „rewolucją” neolityczną”; Wielka historia świata, tom 1, 2004, Kraków, Fogra - Świat
Książki.
2. „Encyklopedia kultur pradziejowych”, M.Brezillon, 2001, PWN.
3. Kozłowski J.K., Kozłowski S.K „Pradzieje Europy od XL do IV tysiąclecia p.n.e.”, 1975, Warszawa, PWN.
4. Kozłowski J.K., Kozłowski S.K „Epoka kamienia na ziemiach polskich”, 1977, Warszawa, PWN.
5. Kozłowski S.K. „Pradzieje ziem polskich od IX do V tysiąclecia p.n.e.”, 1972, Warszawa, PWN.
6. „Prahistoria Ziem Polskich”, tom I, Paleolit i mezolit, W. Hensel, W. Chmielewski (red.), 1975, Warszawa,
Ossolineum.
A.2. studiowana samodzielnie przez studenta
7. Burdukiewicz J.M. „Technokompleks mikrolityczny w paleolicie dolnym środkowej Europy”, 2003, Wrocław, WERK
8. Kozłowski S.K.,1975. Zróżnicowanie kulturowe Europy w X-V tysiącleciach p.n.e., Warszawa.
9. Kozłowski, S. K. 1989. Mesolithic in Poland. A new approach., Warszawa.
10. Kobusiewicz M., „500 tysięcy najtrudniejszych lat”, 1994, AMOS.
11. Kobusiewicz M., „Ludy łowiecko-zbierackie północno-zachodniej Polski”, 1999, Poznań.
B. Literatura uzupełniająca
Shreeve J. „Zagadka neandertalczyka”, 1998, Warszawa, Prószyński i S-ka.
Stringer Ch., McKie R., „Afrykański exodus”, 1999, Warszawa, Prószyński i S-ka.
McKie R. „Małpolud”, 2001, Muza.
Olson S. „Mapowanie historii ludzkości”, 2003, Poznań, Rebis.
Foley R. „Zanim człowiek stał się człowiekiem”, 2001, Warszawa, PIW
Tattersall I. „I stał się człowiek”, 2003, Warszawa, WAB
Tattersall I. „Dzieje człowieka od jego początków do IV tysiąclecia p.n.e.”, 2010, Warszawa, PIW
Stone L., Lurquin P.F., “Geny, kultura i ewolucja człowieka. Synteza” , 2009, Wydawnictwa Uniwersytetu
Warszawskiego
Clottes J., Lewis-Williams D., “Prehistoryczni szamani. Trans i magia w zdobionych grotach”, 2009, Wydawnictwa
Uniwersytetu Warszawskiego
Efekty uczenia się
H1A_W02
H1A_W03
H1A_W04
H1A_U02
H1A_U03
H1A_U04
H1A_U09
H1A_K01
H1A_K03
H1A_K04
Wiedza
K_W02 Ma uporządkowaną, podstawową wiedzę, obejmującą terminologię, teorie, metodologie i
narzędzia opisu, z zakresu nauk humanistycznych i pokrewnych, właściwych dla kierunku
archeologia
K_W03 Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie, wiedzę ogólną z zakresu archeologii
Ma uporządkowaną chronologicznie i tematycznie, pogłębioną wiedzę szczegółową z zakresu
wiedzy właściwej dla kierunku archeologia
K_W06 Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową w wybranych obszarach archeologii Polski i
powszechnej
K_W07 Wykazuje znajomość prahistorii porównawczej Europy
Umiejętności
K_U01 Potrafi zdobywać, selekcjonować, analizować i utrwalać wiedzę z wykorzystaniem
różnych źródeł w sposób uporządkowany i systematyczny
K_U02 Samodzielnie zdobywa i utrwala wiedzę w sposób uporządkowany i systematyczny przy
zastosowaniu nowoczesnych technik pozyskiwania, klasyfikowania i analizowania informacji,
zgodnie ze wskazówkami opiekuna naukowego.
K_U05 Definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i w piśmie podstawowe terminy
fachowe właściwe archeologii i nauk jej pokrewnych zarówno w pracy nad wybranymi tematami,
jak i w popularyzacji archeologii.
K_U10 Prowadzi krytyczną analizę źródeł archeologicznych i interpretuje je stosując podstawowe
metody badawcze i wybrane elementy warsztatu prahistoryka.
K_U11 Wyszukuje i systematyzuje informacje dotyczące archeologii i nauk jej pokrewnych
korzystając z bibliografii, pomocy archiwalnych, baz danych itp.
Kompetencje społeczne (postawy)
K_K01 Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i umiejętności profesjonalnych, a także rozumie
potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie wybranej specjalności oraz
ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych
K_K05 Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub
innych zadania
K_K07 Dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane ze środowiskiem
zawodowym; poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki
Kontakt
[email protected]