Spis treści

Spis treści
Wstęp
9
I. Teorie imperializmu kapitalistycznego czasów zimnej wojny i przejścia ku
światu pozimnowojennemu
21
Wprowadzenie
23
Antynomie liberalno-republikańskiego (anty)imperializmu: Arendt i Aron
Hannah Arendt: imperializm jako wstęp do totalitaryzmu
Imperializm jako zamknięta epoka politycznego panowania
burżuazji
Rozumienie państwa narodowego w powiązaniu z uniwersalizmem
prawa
Imperializm i totalitaryzm
Imperializm w świecie posttotalitarnym
Raymond Aron – dylematy zimnowojennego liberalnego
(anty)imperializmu
Kwestia kolonialna
Pojęcie imperializmu i krytyka jego kapitalistycznego odniesienia
Imperium i republika w systemie rywalizujących jednostek
politycznych
Opium zimnowojennych intelektualistów
28
28
Pojęcie socjalimperializmu i teoria socjalekonomiczna Hansa-Urlicha Wehlera
Pojęcie socjalimperializmu
Teoria socjalekonomiczna Hansa-Urlicha Wehlera
Spazmatyczny rozwój gospodarczy
Socjalimperializm – specyficzność czy uniwersalizm?
Podsumowanie
30
36
42
44
47
48
53
58
67
72
72
80
85
88
94
John Gallagher i Ronald Robinson: pojęcie imperializmu wolnego handlu
i jego krytycy
Imperium formalne i nieformalne
Krytyka i konkretyzacja
Podsumowanie
95
96
99
107
Teorie trzecioświatowe
108
4
Spis treści
Wprowadzenie
André Gunder Frank i (krótkotrwała) zmiana paradygmatu
Teza o „rozwoju niedorozwoju”
Kapitalizm, imperializm i wymiana towarowa
Ciągłości i zerwania
Arghiri Emmanuel – teoria imperializmu handlu
Nierówna wymiana handlowa jako pochodna nierówności płac
Nierównomierność rozwoju jako wynik nierównej wymiany
Konserwatyzm klasy pracowniczej świata rozwiniętego
Samir Amin – akumulacja i imperializm na osi centrum–peryferie
Akumulacja w skali światowej czyli trudna synteza teorii
trzecioświatowych
Zmieniające się pojęcie i periodyzacja imperializmu
Imperializm zbiorowy Triady czy jednostronny Stanów Zjednoczonych?
Giovanni Arrighi – geometria imperializmu i cykle hegemoniczne
Problem hegemonii i krytyczna rekonstrukcja „paradygmatu Hobsona”
Imperializm, cykle hegemoniczne i dualizm „logik władzy”
Kryzys hegemonii amerykańskiej i wschodnioazjatycka przyszłość
108
116
118
126
131
140
141
147
151
155
156
171
178
190
191
199
209
Michael Hudson i amerykański superimperializm finansowy
Nowy typ imperializmu finansowego
Amerykańska wyjątkowość
Reszta świata wobec amerykańskiego superimperializmu
Kryzys i polityka finansowa rządów
218
219
225
233
242
II. Najnowsze teorie imperializmu kapitalistycznego
249
Wprowadzenie
251
Michael Hardt i Antonio Negri – Imperium jako postimperializm
Poglądy Antonio Negriego w latach operaismo i autonomia
Negri i Hardt: inspiracje filozoficzne
Imperium i jego zakorzenienie
Imperium i produkcja
Multitudo jako podmiot twórczej zmiany
263
263
269
272
289
297
Ellen Meiksins Wood – globalne imperium kapitału
Imperium kapitału wobec wcześniejszych form imperialnych
Ekonomiczność i pozaekonomiczność w kapitalizmie
Globalna jedność kapitału i wielość państw pod amerykańską hegemonią
307
308
314
319
Sam Gindin i Leo Panitch: nieformalne imperium Stanów Zjednoczonych
Separacja kapitalistycznej ekonomiczności i imperializmu
Jednopodmiotowe imperium amerykańskie
Skuteczność zwrotu neoliberalnego
325
325
329
340
Spis treści
5
David Harvey – geografia nowego imperializmu
Interpretacje teorii kryzysu – trzy cięcia
Nierównomierny rozwój geograficzny
Akumulacja przez wywłaszczenie
Zagmatwany obraz państwa kapitalistycznego
Dychotomie państwa i kapitału
Podsumowanie
353
354
365
376
381
386
397
Alex Callinicos – geopolityka imperializmów
Dynamika i sprzeczności rozwoju
Odróżnialność i periodyzacja imperializmu kapitalistycznego
Dwie formy konkurencji kapitalistycznej
Historyczny rozwój kapitalizmu
Strategia imperializmu amerykańskiego
400
402
406
410
420
423
Podsumowanie
433
1. Imperializm kapitalistyczny jako wyraz systemu konkurujących
państw kapitalistycznych w ramach gospodarki światowej
2. Rozwój nierównomierny i kombinowany
3. Względność imperializmów państw kapitalistycznych
4. Zmienne znaczenie określonych przestrzeni geograficznych
w rywalizacji międzyimperialistycznej
5. Problem socjalimperializmu
6. Periodyzacja imperializmu kapitalistycznego
Bibliografia
433
434
435
435
436
437
439