Edukacja dla zrównoważonego rozwoju_Anna

Anna Kalinowska
Od redaktora
Edukacja dla zrównowaŜonego rozwoju
Niełatwo dokonać wyboru tematów, które mają znaleźć się w dodatku poświęconym edukacji dla
zrównowaŜonego rozwoju. Zazwyczaj rozpoczyna się taką edukację od przedstawienia czarnej listy zagroŜeń
środowiska i szkód wyrządzonych naszej planecie przez człowieka.
Z załoŜenia ma to potrząsnąć sumieniami i zmobilizować ludzkość do działań. Niestety, często odnosi to skutek
wprost odwrotny. Groźne procesy prowadzące do zniszczeń wydają się nie do zatrzymania, indywidualny trud w
tej sytuacji bezowocny, a wszelkie podjęte inicjatywy zdają się być juŜ od początku syzyfową pracą.
Z drugiej strony, bez udziału, a przynajmniej poparcia świadomych obywateli wszelkie „odgórne” działania mają
małe szanse powodzenia. Nic więc dziwnego, Ŝe we wszystkich poświęconych relacjom człowieka ze
środowiskiem dokumentach, od przyjętej w 1992 r. podczas Szczytu Ziemi Agendy 21, po lokalne strategie,
podkreśla się konieczność „podnoszenia powszechnej świadomości ekologicznej”. To zadanie przypada w
udziale m.in. nauczycielom, działaczom ekologicznym czy pracownikom urzędów gmin.
Aby ich w tym dziele wspomagać, Organizacja Narodów Zjednoczonych ogłosiła w latach 2004-2015 Dekadę
Edukacji dla ZrównowaŜonego Rozwoju – wielkie przedsięwzięcie w sferze praktycznego kształcenia. Polega ono
na mobilizacji wszystkich krajów do działań wyjaśniających nierozerwalne związki dobrostanu ludzkości ze
środowiskiem i na edukacji uwzględniającej specyfikę adresatów, przygotowującej lokalne społeczności do bycia
odpowiedzialnymi obywatelami Ziemi.
Rok 2010 został ogłoszony przez ONZ Międzynarodowym Rokiem RóŜnorodności Biologicznej, podkreślając
nasze nierozerwalne związki ze wszystkimi gatunkami i ekosystemami Ziemi. Jesteśmy przecieŜ ich częścią, co
głosi oficjalne hasło Roku: „róŜnorodność biologiczna to my”. To świetna okazja do pokazania naszych relacji z
przyrodą w kontekście tego, co zyskujemy, troszcząc się o jej stan, i co tracimy w kaŜdym akcie jej niszczenia.
Taka wiedza nie wszystkim jest dana i tu właśnie wielkie zadanie dla edukacji i instytucji oraz osób „parających”
się nią.
Powstałe w 1999 r. na Uniwersytecie Warszawskim Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem jest
instytucją, której misją jest właśnie edukacja dla rozwoju zrównowaŜonego, prowadzona przy współpracy
specjalistów z wielu dziedzin nauk przyrodniczych i społecznych.
Właśnie w tym gronie zastanawialiśmy się, które z licznych problemów wymagają najpilniejszego
zaprezentowania. Wybraliśmy dwa zagadnienia, które są w zasięgu działań zarówno indywidualnych, jak i
samorządowych: problem odpadów oraz ochrony róŜnorodności biologicznej.
Wszystkie są ze sobą powiązane i dotyczą działań w zasięgu ręki. Od tego bowiem, jak zagospodarowana będzie
przestrzeń, która nas otacza, jaki będziemy mieli stosunek do miejskich drzew i czy będziemy potrafili wykazać
zdyscyplinowanie przy pozbywaniu się odpadów i robili mądre zakupy – zaleŜy jakość naszego Ŝycia. Tę wiedzę,
jako „pomoc dydaktyczną”, kierujemy do tych, którzy uczą i do tych, którzy chcą się nauczyć.
Jest przecieŜ szansa, by przynajmniej w dziedzinie zrównowaŜonego rozwoju straciło znaczenie gorzkie
przysłowie o Polaku mądrym po szkodzie. Niech nam wiedza i wynikające z niej działania słuŜą, by do szkody nie
dopuścić. Mądry Polak przed szkodą to Polak Ŝyjący w zgodzie z zasadami zrównowaŜonego rozwoju.
Artykuł pochodzi z miesięcznika „Przegląd Komunalny”, Numer 11/2010 (230).