UCHWAŁA Nr 0102-301/16 KOLEGIUM

UCHWAŁA Nr 0102-301/16
KOLEGIUM REGIONALNEJ IZBY OBRACHUNKOWEJ
w Olsztynie
z dnia 16 czerwca 2016 roku
w sprawie badania zgodności z prawem uchwały Nr 36/VII/2016 Rady Gminy Braniewo z dnia
13 maja 2016 roku w sprawie określenia zasad udzielania dotacji na sfinansowanie prac
konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru
zabytków.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie
działając na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 11 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia
7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 561)
oraz art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2016 r.,
poz.446)
uchwala, co następuje:
stwierdza się nieważność § 1 ust. 1 pkt 4, 5 i 6, § 4 ust. 1, § 8, § 9, § 10, § 11 oraz § 12 uchwały Nr
36/VII/2016 Rady Gminy Braniewo z dnia 13 maja 2016 roku w sprawie określenia zasad
udzielania dotacji na sfinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót
budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.
UZASADNIENIE
Rada
Gminy
Braniewo
w
dniu
13
maja
2016
r.
podjęła
uchwałę
Nr 36/VII/2016 w sprawie określenia zasad udzielania dotacji na sfinansowanie prac
konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru
zabytków.
W dniu 30 maja 2016 r. przedmiotowa uchwała wpłynęła do Regionalnej Izby
Obrachunkowej w Olsztynie, celem zbadania jej postanowień pod względem zgodności z
prawem.
Pismem z dnia 10 czerwca 2016 r. zawiadomiono Gminę Braniewo, iż uchwała ta będzie
rozpatrywana na posiedzeniu Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie (zwane
dalej: Kolegium Izby) w dniu 16 czerwca 2016 r.
Zgodnie z art. 18 ust. 3 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych w posiedzeniu
Kolegium Izby ma prawo uczestniczyć przedstawiciel jednostki, której sprawa jest
rozpatrywana. Przedstawiciel Gminy Braniewo nie uczestniczył w posiedzeniu Kolegium Izby.
W myśl art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, orzekanie o
nieważności uchwał i zarządzeń, w sprawach wymienionych w art. 11 ust. 1 wyżej wymienionej
ustawy, zastrzeżono dla kolegium regionalnej izby obrachunkowej. Przepis art. 11 ust. 1 pkt 4
ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych stanowi, że właściwość rzeczowa regionalnych
izb obrachunkowych obejmuje uchwały i zarządzenia podejmowane przez organy jednostek
2
samorządu terytorialnego w sprawach zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki
samorządu terytorialnego.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie badając przedmiotową uchwałę
stwierdziło, co następuje:
Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami (t. j. Dz. U. z 2014r. poz. 1446 z późn.zm.) w trybie określonym odrębnymi przepisami
dotacja na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku
wpisanym do rejestru może być udzielona przez organ stanowiący gminy, powiatu lub
samorządu województwa, na zasadach określonych w podjętej przez ten organ uchwale.
Rada Gminy Braniewo działając na podstawie art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i
opiece nad zabytkami oraz art. 7 ust. 1 pkt 9 i art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy o samorządzie
gminnym ustaliła zasady udzielania dotacji na sfinansowanie prac konserwatorskich,
restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków.
W § 4 ust. 1 uchwały Rada Gminy postanowiła, iż „Dotacja z budżetu Gminy Braniewo na
wykonanie prac lub robót budowlanych przy jednym i tym samym zabytku może być udzielona
w wysokości do 50 % ogółu nakładów na te prace lub roboty.” Zgodnie z art. 78 ust. 1 ustawy o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dotacja na wykonanie prac konserwatorskich,
restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru może być
udzielona w wysokości do 50 % nakładów koniecznych. Zakres dotowanych nakładów
koniecznych, jak wynika z treści art. 81 ust. 2 powołanej wyżej ustawy, został wskazany w art.
77 tej ustawy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 25 stycznia
2011 r. w sprawie o sygn. akt I SA/Kr 1673/10 (publ.:http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/CE46BD
5B5A) wskazał, iż „(…) w art. 77 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
wyszczególniono katalog prac możliwych do objęcia dotacją. Zatem tylko prace określone w
cytowanych przepisach, o zakresie i charakterze w nich wskazanym mogą być dotowane z
budżetu jednostki samorządu. Nie jest więc dopuszczalne ograniczanie lub rozszerzanie w
drodze uchwały prac przy zabytku w stosunku do katalogu określonego w art. 77 w zw. z art. 3
pkt 6 – 8 ustawy (…).” Mając na uwadze powyższe, Kolegium Izby stwierdza, iż brak w treści § 4
ust. 1 badanej uchwały zawarcia słowa „koniecznych” powoduje możliwość rozszerzenia lub
zawężenia przeznaczenia tej dotacji na prace inne niż określone w art. 77 ustawy o ochronie
zabytków i opiece nad zabytkami. Z tych też względów, regulacja zawarta w § 4 ust. 1 uchwały
Rady Gminy Braniewo została przez Kolegium Izby unieważniona.
W § 8 uchwały Rada Gminy Braniewo wskazała, iż Wójt zawiera z beneficjentem dotacji
umowę, jednocześnie określając szczegółowe elementy tej umowy.
3
W § 9 badanej uchwały Rada Gminy zawarła zapisy dotyczące prowadzenia, przez osoby
upoważnione przez Wójta, kontroli w zakresie formalno-merytorycznym i formalnorachunkowym.
W § 10 ust. 1 uchwały Rada Gminy Braniewo zapisała, że „W celu rozliczenia dotacji
beneficjent w sposób i w terminach określonych w umowie składa Wójtowi sprawozdania z
wykonania prac lub robót budowlanych” określając jednocześnie w ust. 2 uchwały, co w
sprawozdaniu tym powinno być zawarte.
W § 11 badanej uchwały Rada Gminy Braniewo postanowiła, iż „W przypadku
częściowego lub całkowitego niewykonania dotowanego zadania z przyczyn leżących po stronie
beneficjenta lub wykorzystania środków niezgodnie z przeznaczeniem, odpowiednia część
przekazanych środków dotacji podlega zwrotowi do budżetu Gminy Braniewo wraz z
odsetkami.”
Z kolei w § 12 ust. 1 Rada Gminy Braniewo zawarła zapis, iż „Wójt prowadzi zestawienie
danych o udzielonych dotacjach oraz informuje inne organy uprawnione do udzielania dotacji na
prace lub roboty budowlane przy zabytkach o dotacjach przyznanych przez Radę Gminy
Braniewo” stanowiąc w ust. 2 tego paragrafu, iż „Wójt niezwłocznie ogłasza na tablicy ogłoszeń
Urzędu Gminy i w Biuletynie Informacji Publicznej uchwałę o przyznaniu dotacji.”
Zdaniem Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie, z treści powołanego
wyżej przepisu art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wynika dla
organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego jedynie upoważnienie do ustalenia
zasad udzielania dotacji celowej.
W ocenie Kolegium Izby, należy zakwestionować prawidłowość zapisu § 8 badanej
uchwały z uwagi na brak podstaw prawnych do jego stanowienia. Do regulacji zawartych w
powyższym paragrafie zastosowanie będzie miał art. 250 ustawy o finansach publicznych.
Ustawodawca kompetencje związane z zawarciem umowy ceduje wprost na organ wykonawczy
stanowiąc, że zarząd jednostki samorządu terytorialnego, udzielając dotacji celowej, w tym
jednostce
sektora
finansów
publicznych,
w
przypadku
gdy
odrębne
przepisy
lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji,
zawiera umowę, która określa w szczególności:
1) wysokość dotacji, cel lub opis zakresu rzeczowego zadania, na którego realizację
są przekazywane środki dotacji;
2) termin wykorzystania dotacji, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego;
3) termin i sposób rozliczenia udzielonej dotacji oraz termin zwrotu niewykorzystanej części
dotacji celowej, z tym że termin ten nie może być dłuższy niż terminy zwrotu określone w
niniejszym dziale.
4
Jak wskazano powyżej, organ stanowiący gminy posiada prerogatywę jedynie do
określenia zasad udzielenia dotacji (vide: art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami). Kolegium Izby stwierdziło, że Rada Gminy Braniewo przekroczyła swoje
kompetencje, obligując Wójta do zawarcia umowy z beneficjentem dotacji i szczegółowego
regulowania jej elementów.
Zdaniem Kolegium Izby Rada Gminy Braniewo dokonując w powyższej uchwale zapisu § 9
przekroczyła zakres upoważnienia ustawowego do normowania kontroli beneficjenta dotacji,
wykraczając poza delegację zawartą w art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami.
Odnosząc się do postanowień Rady Gminy Braniewo zawartych w § 10 i § 11 badanej
uchwały, zdaniem Kolegium Izby należało stwierdzić ich nieważność gdyż, zgodnie z art. 81 ust.
1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, jednostka samorządu terytorialnego nie
posiada upoważnienia do ustalenia trybu udzielania czy też rozliczania dotacji celowej. Należy
przy tym zauważyć, iż ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nie zawiera
przepisów regulujących tryb i zasady rozliczania i zwrotu dotacji, dlatego też w tym zakresie
będą mieć zastosowanie przepisy ustawy o finansach publicznych, tj. art. 251 i art. 252, gdyż
zgodnie z art. 253 ustawy o finansach publicznych przepisów art. 251 i art. 252, które regulują
rozliczenie, wykorzystanie i zwrot dotacji udzielonych z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego, nie stosuje się jeżeli odrębne ustawy określają zasady i tryb zwrotu dotacji.
Podobne stanowisko zostało wyrażone w przywołanym wyżej wyroku Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Krakowie z dnia 25 stycznia 2011 r., sygn. akt I SA/Kr 1673/10.
Z brakiem umocowania ustawowego wiąże się także zapis § 12 badanej uchwały Rady
Gminy Braniewo. Zgodnie z art. 82 ust. 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
wykazy udzielonych dotacji oraz informację o nich prowadzą organy uprawnione do udzielenia
dotacji, a więc w przypadku samorządu gminnego będzie to rada gminy. W cytowanej ustawie
brak jest uregulowań umożliwiających przeniesienie tego obowiązku na organ wykonawczy.
Wobec powyższego Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie stwierdziło, że
zapisy § 8, § 9, § 10, § 11 oraz § 12 przekraczają ustawowy zakres upoważnienia, udzielonego w
art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, organowi stanowiącemu
gminy do ustalania jedynie zasad udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie
lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru.
W konsekwencji stwierdzenia nieważności powyższych zapisów uchwały Rady Gminy
Braniewo, należało również stwierdzić nieważność § 1 ust. 1 pkt 4, 5 i 6 badanej uchwały z
uwagi na ich bezprzedmiotowość.
W tym stanie rzeczy Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Olsztynie uznało, iż
należy stwierdzić nieważność badanej uchwały, w zakresie wskazanym w sentencji, z uwagi na
5
brak podstaw prawnych do regulowania, w drodze uchwały organu stanowiącego gminy, wyżej
wymienionych zagadnień i postanowiło, jak w sentencji.
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym
Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Na niniejszą uchwałę Kolegium RIO w Olsztynie przysługuje prawo wniesienia skargi do
Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, w terminie 30 dni od daty jej otrzymania, za
pośrednictwem tutejszej Izby.
Uzasadnienie Uchwały sporządziła:
Joanna Godzwon.