D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Szczecinie

Sygn. akt II Cz 707/15
POSTANOWIENIE
Dnia 11 maja 2015 r.
Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Agnieszka Tarasiuk-Tkaczuk
Sędziowie: SO Marzenna Ernest
SO Tomasz Szaj (spr.)
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w dniu 11 maja 2015 r. w S.
sprawy z wniosku T. M.
przy udziale E. M. oraz I. M. (1)
o dział spadku
na skutek zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Rejonowego w Goleniowie z dnia 25 września 2014 r. Sygn. akt I Ns 377/09
oddala zażalenie .
SSO Tomasz Szaj SSO Agnieszka Tarasiuk – Tkaczuk SSO Marzenna Ernest
Sygn. akt II Cz 707/15
UZASADNIENIE
Postanowieniem z dnia 25 września 2014 r. Sąd Rejonowy w Goleniowie na podstawie art. 395 § 2 k.p.c. uchylił
klauzulę wykonalności nadaną w dniu 11 lipca 2014 r. na pkt X lit. a) i b) postanowienia Sądu Rejonowego z dnia
18 marca 2014 r., sygn. akt I Ns 377/09 oraz postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania klauzulowego
przyznanych na rzecz pełnomocnika wierzyciela.
W uzasadnieniu Sąd Rejonowy powołując się na stanowisko komentatorów wskazał, iż cofnięcie przez skarżącego
środka zaskarżenia prowadzi do umorzenia postępowania wywołanego jego wniesieniem i do uprawomocnienia się
zaskarżonego orzeczenia z datą umorzenia postępowania, a skoro postanowienie to jest zaskarżalne, to w ocenie Sądu
Rejonowego z datą uprawomocnienia się tegoż postanowienia.
Wskazał, iż w niniejszej sprawie postanowienie z dnia 30 maja 2014 roku uprawomocniło się z dniem 18 czerwca
2014 roku, tj. z upływem terminu do wniesienia zaskarżenia tego postanowienia, dlatego w ocenie Sądu Rejonowego,
orzeczenie kończące postępowanie w sprawie uprawomocniło się również z ww. dniem, tj. 18 czerwca 2014 roku. A
skoro tak, to mając na uwadze, iż w orzeczeniu tym zakreślono dwumiesięczny termin na wykonanie zobowiązania,
to przed upływem ww. terminu, orzeczenie to w tym zakresie, tj. co do pkt X lit a i b nie mogło stać się wykonalne
poprzez opatrzenie go klauzulą wykonalności.
Skoro zatem, postanowienie kończące postępowanie w sprawie stało się prawomocne z dniem 18 czerwca 2014 roku,
wierzytelność wskazana w (...) stała się wymagalna po upływie 2 miesięcy od ww. daty, jak wskazano w pkt X tego
postanowienia, tj. z dniem 18 sierpnia 2014 roku.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Rejonowy uchylając nadaną w lipcu klauzulę wykonalności, zaopatrzył ww. tytuł w
nową klauzulę wykonalności (zarządzeniem), które zostanie wykonane po prawomocnym zakończeniu postępowania
międzyinstancyjnego.
Zażalenie na powyższe postanowienie wywiódł wierzyciel zaskarżając je w całości postanowieniu zarzucając
naruszenie prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:
1) 363 § 1 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na błędnym określeniu daty uprawomocnienia
się postanowienia Sądu Rejonowego w Goleniowie z dnia 18 marca 2014 r. na dzień 18 czerwca 2014 r., podczas gdy
przedmiotowe postanowienie uprawomocniło się w dniu 21 kwietnia 2014 r.;
2) art. 395 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na wadliwym uznaniu, iż
zażalenie uczestniczki E. M. z dnia 19 sierpnia 2014 r. na postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności
było „ oczywiście uzasadnione ” co doprowadziło do uchylenia zaskarżonego postanowienia bez przesyłania akt Sądowi
II instancji, podczas gdy sporna kwestia ustalenia daty prawomocności orzeczenia jest przedmiotem licznych orzeczeń
Sądu Najwyższego, a tym samym nie może być oceniona bez potrzeby dokonywania głębszej analizy sprawy, co dopiero
mogłoby przesądzać o ewentualnej „oczywistej zasadności” zażalenia;
3) art. 378 § 1 i 2 w zw. z art. 397 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na
rozpoznaniu sprawy z przekroczeniem granic zażalenia, które zostało wniesione jedynie przez uczestniczę E. M. w
zakresie nadania klauzuli wykonalności co do pkt X lit a postanowienia Sądu Rejonowego w Goleniowie z dnia 18
marca 2014 r., a mimo to doprowadziło do uchylenia postanowienia klauzulowego w całości, w tym także na rzecz
uczestniczki I. M. (1), która postanowienia nie zaskarżyła, albo ewentualnie: naruszenie art. 395 § 1 in principio w zw.
z art. 13 § 2 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie polegające na niedoręczeniu pełnomocnikowi wnioskodawcy
zażalenia I. M. (1) na postanowienie klauzulowe w zakresie nadania klauzuli wykonalności co do pkt(...)
Mając na uwadze powyższe zarzuty wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości;
zasądzenie od uczestniczek na rzecz wnioskodawcy zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego,
w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu skarżący m.in. podkreślił, iż Sąd Orzekający przywołał liczne poglądy doktryny i orzecznictwa
odnoszące się do podnoszonego problemu. Jednakże pomimo przedstawienia szerokiego spektrum poglądów, lektura
uzasadnienia postanowienia wprost nie daje odpowiedzi na pytanie, za którym stanowiskiem opowiada się Sąd
Orzekający i jaka argumentacja za nim przemawia. Skarżący podzielił pogląd, iż wniesienie środka odwoławczego lub
innego środka zaskarżenia po upływie przepisanego terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalnego nie ma wpływu
na datę uprawomocnienia się orzeczenia, którego ten środek dotyczy; nie jest nią data prawomocności postanowienia
odrzucającego ten środek, lecz data pierwszego dnia po upływie terminu do jego wniesienia. Tym samym nie zgodził
się z wyrażonym, aczkolwiek nieuargumentowanym, twierdzeniem Sądu Orzekającego, iż datą uprawomocnienia
się postanowienia ad meritum jest data uprawomocnienia się postanowienia umarzającego postępowanie wywołane
wskutek wniesienia niedopuszczalnego środka zaskarżenia.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
W pierwszym rzędzie wskazać należy, iż z ugruntowanego stanowiska judykatury wynika, iż na postanowienie sądu
pierwszej instancji uchylające postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie (art. 795 § 1
k.p.c.), jest to bowiem postanowienie „co do nadania klauzuli wykonalności” (por. postanowienie SN z dnia (...)
Brak jest zatem przeszkód do merytorycznej oceny zaskarżonego postanowienia.
Co istotne, Sąd nadaje klauzulę wykonalności na wniosek strony bądź z urzędu po stwierdzeniu prawomocności
orzeczenia. Prawomocnymi orzeczeniami są takie rozstrzygnięcia, od których nie przysługuje środek odwoławczy.
Sąd Rejonowy w sposób prawidłowy przytoczył stanowisko doktryny i judykatury, co do momentu prawomocności
orzeczenia, i na gruncie niniejszej sprawy wysunął właściwe wnioski.
Sąd Okręgowy akceptuje pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia (...) że wniesienie środka odwoławczego
(w tym wypadku apelacji) podlegającej odrzuceniu z uwagi na wniesienie po upływie przepisanego terminu nie ma
wpływu na datę uprawomocnienia się w tym sensie, że nie jest nią data wydania ani prawomocności postanowienia
odrzucającego ten środek, czy jak w niniejszej sprawie postanowienia umarzającego postępowanie w związku z
cofnięciem apelacji - lecz data pierwszego dnia po upływie terminu do jego wniesienia. W tym zakresie podzielić należy
stanowisko wnioskodawcy zawarte w zażaleniu. O ile bowiem apelacja zostałaby wniesiona po upływie roku od upływu
terminu brak wpływu na datę uprawomocnienia orzeczenia jest oczywisty. Nie ma zaś żadnej jurydycznej różnicy
pomiędzy spóźnieniem we wniesieniu apelacji o 1 dzień, a spóźnieniem o kilka miesięcy czy lat.
Jednak wbrew twierdzeniom zażalenia postanowienie nie uprawomocniło się w dniu 21 kwietnia 2014 roku. Żalący nie
dostrzega bowiem okoliczności, że apelacja przez niego wywiedziona w dniu 22 kwietnia 2014 roku nie została złożona
z uchybieniem terminu, lecz została złożona w terminie otwartym do wniesienia apelacji. Uzasadnienie postanowienia
co do istoty sprawy zostało doręczone pełnomocnikowi wnioskodawcy w dniu 7 kwietnia 2014 roku. W normalnym
toku czynności termin do wniesienia apelacji upływał zatem 21 kwietnia 2014 roku. Niemniej jednak dzień 21 kwietnia
2014 roku był dniem wolnym od pracy, jako święto. Tym samym apelacja wniesiona w dniu 22 kwietnia 2014 roku była
wniesiona w terminie. W takim przypadku datą uprawomocnienia orzeczenia co do istoty sprawy jest data rozpoznania
apelacji lub prawomocności orzeczenia o odrzuceniu apelacji, względnie umorzeniu postępowania apelacyjnego w
przypadku cofnięcia apelacji.
Wywiedziona przez pełnomocnika wnioskodawcy nieopłacona apelacja jako następnie cofnięta, wywołała skutek
w postaci przesunięcia terminu uprawomocnienia orzeczenia, albowiem na dzień 22 kwietnia 2014 roku apelacja
była wniesiona w terminie i nie sposób było wówczas przesądzić, czy będzie podlegała rozpoznaniu czy też nie.
Wywołała więc skutek w postaci niepewności co do prawomocności orzeczenia w sprawie. Prawidłowo więc ostatecznie
Sąd Rejonowy uznał, że orzeczenie co do istoty sprawy uprawomocniło się w dniu 18 czerwca 2014 roku, tj. z
dniem uprawomocnienia postanowienia umarzającego postępowanie apelacyjne. Moment prawomocności orzeczenia
winien być jasny i oczywisty dla stron. W szczególności zaś niedopuszczalna jest sytuacja, gdy strona poprzez swe
czynności może spowodować zmianę tego terminu i przyjęcie daty już przeszłej.
Powyższe powoduje, iż uchylenie postanowienia z dnia 11 lipca 2014 r. o nadaniu klauzuli wykonalności było słuszne.
Chybiony jest również naruszenia art. 378 § 1 i 2 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. albowiem do akt
sprawy wpłynęły dwa zażalenia, tj. uczestniczki I. M. (2) z dnia 13 sierpnia 2014 roku (k – 769) zaskarżające nadanie
klauzuli wykonalności co do punktu X lit. b) postanowienia oraz E. M. z dnia 19 sierpnia 2014 roku. Tym samym
rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego stanowiło prawidłowe zastosowanie art. 395 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.
Mając na uwadze powyższe na mocy art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.
(...)
(...)
1. (...)
2. (...)
(...)
(...)
3. (...)
4. (...)
(...)